Helgarpósturinn - 07.08.1981, Side 14

heyja min stjórnmálaafskipti á
þeim grundvelli. Ég er vafalaust
ekkert betur innrættur en stjórn-
málamenn almennt, en ég er
sannfæröur um, a6 menn hagnast
ekki á slikum vinnubrögðum, þar
sem persónuvig taka mál-
efnunum fram. Hvorki flokkurinn
né viðkomandi einstaklingar
hagnast, þvert á móti hefna slikar
viðnnuaðferðir sin.
bað er litilmannleg iöja að rifa
aðra menn niður, og fer illa meö
þann sem hana iðkar. Ég er þó
ekki með þessu aö segja, að slik
vinnubrögö þekkist ekki i is-
lenskum stjórnmálum. Þvi miöur
sjáum við dæmi um þetta. Til
lengri tima litið held ég þó aö
stjórnmálabaráttan sé ekki' eins
persónuleg, hatrömm og illvig og
áður var, en I staðinn getur veriö
„En varstu pabbapólitikus?
„Það var löngum haft á orði, af
pólitiskum andstæðingum að ég
bæri pabbadrengur. I sannleika
sagt, þá sé ég ekkert á móti þvi út
af fyrir sig, að viröa föður sinn og
skoöanir hans. Hins vegar kemur
auðvitaö fljótt i ljós, hvort menn
standa á eigin fótum i stjórn-
málum.”
SKúmasKolaáróður
— Verður þú sár, þegar að þér
er vegið persónulega, i orrahrið
stjórnmálanna?
„Nei, ég tek beinar árásir á
persónu mina ekki nærri mér og
alls ekki ef um er aö ræöa árásir
vegna skoðana minna eöa af-
stöðu. Frekar að ég kippist við, ef
— Frændur eru frændum
verstir, segir einhvers staðar. Er
raunveruleikinn slikur, t.a.m. er
erfiðara að standa i deilum við
eigin flokksmenn, en pólitiska
andstæöinga úr öðrum flokkum?
„Já, það er að mörgu leyti
erfiðara að sitja undir persónu-
legum árásum frá pólitískum
samherjum. Það held ég að flestir
geti borið um.”
Litlaus oq þriósKur?
— Nú hefur þú fengiö einkunnir
af ýmsum gerðum og stærðum i
blöðum og i umræðu manna á
rneðal. Þú ert svona og þú ert
hinsegin. En hvernig ertu raun-
verulega?
„Ég kæri mig ekki um aö lýsa
sjálfum mér og læt öðrum eftir að
Gunnari og hans mönnum, ef þeir
sneru aftur?
„Ég hef sagt það áður, að ég
vonist til þess, aö þeir sjálfstæðis-
menn, sem gengið hafa til þess-
arar rikisstjórnar gegn ákvöröun
meirihluta flokksráös, þingflokks
og miðstjórnar, sjái að sér og
gangi aftur til liðs viö aðra sjálf-
stæðismenn. Ég hef lagt áherslu
á, aö þeirra biði enginn hefndar-
hugur i herbúðum sjálfstæðis-
manna, heldur veröi sköpuð skil-
yrði til að leysa ágreining. Ég tel,
að Sjálfstæðisflokkurinn standi
heill og óskiptur þegar þessi
rikisstjórn veröur liðin tið."
— Það verður þó varla neinum
alikálfi slátrað, þegar týndu syn-
irnir koma aftur heim I Valhöll?
„Það er ómögulegt að segja
hvað tinist til i búinu.”
glaður. Ég met hins vegar stöðu
minnar vegna meira að vinna að
stefnumótun innan flokksins á
lýðræðislegan hátt og geta staðið
við yfirlýsingar minar.
Ég er ef til vill of varfærinn á
stundum, en ég tel að það skili sér
meö rentum þegar til lengri tima
er litið.
Nútima fjölmiölar hins vegar
leita uppi stóru orðin og ég gæti
svo sem gagnrýnt blaðamenn,
þegar þeir koma af stað hasar og
illdeilum aðeins til að auka
spennu og skapa fréttaefni. En
ekki get ég neitað þvi, að stundum
hef ég hugsað til stjórnmála-
manna fyrri tima, sem höfðu ekki
útvarp og sjónvarp og jafnvel
ekki blöðin, sem oft eru nú á hnot-
skóg eftir yfirlýsingum frá
mönnum til að spilla fyrir sam-
skiptast á skin og skúrir I knatt-
spyrnunni eins og i stjórn-
málunum.”
— Nú ert þú ekki óvanur spenn-
unni á toppnum. Ráöleggingar til
strákanna i Vlkingi frá manni
meö reynslu?
„Ég hef nú ekki reynslu i
keppni um Islandsmeistarabik-
arinn i knattspyrnu, komst aldrei
lengra en I 3. flokk, en ætli það sé
ekki fyrst og fremst að halda
jafnvægi og rósemi hugans.
Einbeita sér að þvi. Leiknin og
krafturinn trúi ég, að sé fyrir
hendi.”
— Þá hafa Vikingar það og nóg
um fótboltann. Stjórnmálamenn
eru oft i hugum almennings eitt-
hvert fjarlægt fyrirbæri og
dulúðugt, sem fólk almennt þekk-
ir ekki nema i gegnum fjölmiðla.
Er t.a.m. Geir Hallgrimsson eins
og fólk er flest i þeim skilningi, að
hann hefur áhyggjur af vixlúnum,
hann þarf að skreppa úti mjólkur-
búð, hann þarf að þvo bilinn og
svo framvegis?
„Já, auövitað erum við stjórn-
málamenn ekkert öðruvisi en fólk
er flest. Við eins og aðrir þurfum
að framkvæma hina hversdags-
legu hluti, sem þú nefnir, en
þegar konan min les þetta viðtal,
mun hún áreiðanlega segja, að
það sé svo langt siðan ég fór að
kaupa mjólk, að við munum hvor-
ug eftir þvi. Ég þvæ bílinn minn
eins og aörir — eða fer a.m.k.
með hann á bilaþvottastöð, ef
ekkert barnanna er nærtækt. Ég
eins og aðrir menn á minum aldri
reyni að fá börnin til aðstoöar i
þessi nauösynlegu en óneitanlega
hvimleiðu verk, eins og t.d. bila-
þvottinn.”
— Veröur þú þess var að fólk
snobbi fyrir þér stöðu þinnar
vegna?
„Nei, þessari spurningu svara
ég afdráttarlaust neitandi. Þvert
á móti verð ég var viö hlýhug,
sem felst i þvi að fólk gefur sig á
tal við mig og rabbar um málin i
ró og næði og lýsir skoðunum
sinum umbúðalaust.”
— En segir fólk skoðanir sinar
umbúöalaust við þig, sem for-
mann? Kemur það til dyranna
eins og það er klætt, þegar það
talar við manninn á toppnum?
„Já, það held ég. Verð ekki var
við annað. Að visu kemur fyrir,
að einmitt vegna stöðu minnar,
þá verð ég fyrir aðkasti, en það er
algjör undantekning. Fólk er al-
mennt mjög blátt áfram og þægi-
legt þegar það talar við mig og
skammir og leiðindi eru hverf-
andi.”
Vuldíð h|a landslundi
— Geturöu án stjórnmála
verið?
„Já, ég get vel hugsað mér lifiö
án stjórnmálaþátttöku. Stjórn-
málamaður getur raunverulega
aldrei um frjálst höfuð strokið,
eins og t.d. núna, þá væri ég úti i
góða veðrinu i stað þess aö sitja
hér inni I loftlausu herberginu i
viðtali um stjórnmál. Ég get vel
hugsað mér, áöur en ég verð
gamall, að eiga meiri tima fyrir
sjálfan mig og fjölskyldu mina,
en gefa stjórnmálunum minni
tima.”

Hallgrimssonar?
„Nei, það er hérumbil örug
að sú bók kemur ekki út. Hii
vegar þvertek ég ekki fyrir, að (
velti fyrir mér ýmsum þáttu
stjórnmála og stingi niður penns
þvi sambandi siðar meir, ég h
ekki áhuga á að gera það út fi
mér persónulega."
— Lokaspurning: Verður þet
þin vinnuaðstaða, aö landsfun
loknum i haust? Verður Ge
Hallgrimsson kjörinn formaði
Sjálfstæðisflokksins á fundinurr
„Ég væri hræsnari ef ég seg
ekki, að ég vonaði það. Ég g<
kostá mér til formanns i þeim ti
gangi að hljóta endurkosningi
En valdið er hjá landsfundinui
og þeim dómi hliti ég.”
■B
Geir Itallgrimsson í HelgarpOstsviOlali
Vioial: Guomundur Árni siefðnsson
Myndir: Jlm smari
-
„Sæll vertu. Þú ert ljóti maður-
inn,” var þaö fyrsta sem for-
maður Sjálfstæðisflokksins sagði
við mig, þegar mér var visað inn
á rúmgóða skrifstofu hans.
Ég hváði.
„Að vera að heimta af mér viö-
tai i svona góðu veðri. Þið eruö
stundum miskunnarlausir, blaða-
menn,” sagði þá Geir Hallgrims-
son til skýringar og brosti.
Og þvi var ekki neitaö að veörið
var með besta móti þennan eftir-
miödag, en formenn stjórnmáia-
flokka verða að vinna inni við i
góðu veðri eins og blessaðir
blaðamennirnir, svo það var ekki
aftur snúið. Viötal skyldi það
verða.
„Það er ekki litið um að vera
þarna i næsta nágrenni við ykkur
Helgarpóstsmenn,” sagði Geir
um ieið og hann bauð sæti.
„Aiþýðublaðsritstjórn i verk-
falli.”
Ég játti þvi og viö skiptumst á
nokkrum oröum um málefni
Alþýðublaðsins og Alþýðu-
flokksins.
Fyrsta spurningin lá ljós fyrir:
Kætist þið stjórnmáiamenn ekki,
þegar vandamál á borð við
Alþýðublaðsdeilur koma upp á
yfirborðið i öðrum flokkum?
PersOnuvíy á Kostnao
málelna
„Nei, siður en svo. Viövikjandi
þessum vandamálum á Alþýðu-
blaðinu, þá tekur það mig sárt aö
svona hatrammur ágreiningur
skuli vera uppi við. Mig tekur það
sárt vegna þeirra manna, sem
þar eiga hlut að máli. Það er
engum til gagns i ábyrgum
stjórnmálaflokki, að lenda i
slikum innanflokkserfiðleikum.
Þetta á við um alla flokka. Það
skiptir i minum huga meira máli,
aö berjast innan flokks sem utan
á málefnalegum grundvelli.
Þannig vilja kjósendur að stjórn-
málaflokkar séu reknir.”
— En er ekki eins manns dauði
annars brauð, i pólitikinni?
„Ég er ekki sammála þvi, að
að lymskulegri meðul séu notuo
og þaö út af fyrir sig er ekki betri
pólitik. Hér áður fyrr komu menn
beint framan aö mönnum, voru
að visu stórorðir og stundum ill-
yrtir, en komu til dyranna eins og
þeir voru klæddir. Nú er meira
um lymskulegri vinnubrögð,
dylgjur og áróður i skúmaskotum
og það þrátt fyrir hina opnu fjöl-
miðla.
A heildina litið held ég þó aö
vinnubrögðin I stjórnmálunum
séu I dag heilbrigðari, en áður
gerðist, þó með þeim undantekn-
ingum sem ég nefndi varðandi,
bak t ja ldaróginn. ”
— Hefur þú orðið var við hin
breyttu vinnubrögð i stjórnmál-
unum á þeim áratugum, sem þú
hefur verið þar þátttakandi?
„Það hafa ekki orðið nein skörp
skil i þessum efnum á einni nóttu,
heldur hefur þetta gerst með
þróun, sem hefur tekið nokkra
áratugi. Já, ég hef orðið var við
breytingar i þessa veru, þann
tima, sem ég hef tekiö þátt i
stjórnmálum.
— Og þaö er ekki stuttur timi?
„Nei, satt er það. Ég veit varla
frá hvaða tfma, ég á að telja
upphaf minna stjórnmálaaf-
skipta. Var farinn að lesa stjórn-
málagreinar strax sem krakki.
Fór siöan út i skólapólitikina,
stúdentapólitikina, Heimdall.
Fyrst fór ég i framboð áriö 1954,
þá fyrir bæjarstjórnarkosningar
hér i Reykjavik. Ég man enn eftir
þvi að Hannes á Horninu, sem þá
var dulnefni dálkahöfundar á
Alþýðublaðinu, sagði með mikilli
vandlætingu, að framboð mitt
sýndi bersýnilega, aö pólitiskar
trúnaðarstöður gengju i erfðir hjá
ihaldinu, en pabbi hætti I bæjar-
stjórninni fyrir þessar kosningar.
Staðreyndin var náttúrlega allt
önnur, þvi ég var kjörinn á
listann i prófkosningum. Ég nefni
þetta aðeins sem dæmi um þaö,
hvað pólitikin gat verið persónu-
leg þá.”
Föstudagur 7. ágúst W^hnlrj^rprtcztl irinn hnlfJFirpn^tl lrínn_ Föstudagur 7. ágúst 1981
— En getið þið Gunnar Thor-
oddsen nokkurn tima sæst?
„Það fer eftir málefnum, ekki
persónum okkar Gunnars.”
— Er ekki staðreyndin sú,
Geir, að Sjálfstæðisflokkurinn er
ofvaxinn óskapnaður i pólitisku
tilliti, þar sem troðast saman
menn með ólikustu skoðanir?
„Nei, flokkurinn er sterkasta
pólitiska aflið hér á landi og væri
stærri en nokkru sinni fyrr, ef
ekki væri fyrir að fara ágrein-
ingnum vegna núverandi rikis-
stjórnar. Sjálfstæðisflokkurinn er
stór flokkur, ef til vill likari að
sumu leyti þjóðmálahreyfingu, en
stjórnmálaflokki og innan hans
rúmast mismunandi sjónarmið til
ýmissa dægurmála. Grundvallar-
stefna hans er hins vegar óum-
deild, þ.e. trúin á einstaklinginn
og að heildinni farnist best, ef ein-
staklingar fái að njóta hæfileika
sinna i frjálsu þjóðfélagi, á
grundvelli lýöræðisskipu-
lagsins.”
— Kviðir þú landsfundinum,
Geir?
„Nei, ég geri það alls ekki.
Vonast til að hann verði flokknum
til eflingar og veit að landsfund-
arfulltrúar munu sýna þaö og
sanna hvfllk kjölfesta Sjálfstæðis-
flokkurinn er islensku þjóðinni.” ■
— En veröur ekki borist á
banaspjótum i slagnum um
embættin?
„Vafalaust verður kosið á milli
manna i trúnaðarstöður, en ekki á
ég von á þvi aö banaspjót verði á
lofti.”
— Er ekki fyrirsjáanlegt að
landsfundurinn veröur uppgjör
milli þinna manna og Gunnars
manna?
„Það er hlutverk landsfundar
að marka stefnu flokksins og
kjósa i trúnaðarstöður og hvernig
sem þvi lyktar, þá vonast ég til
þess að menn hafi þroska til að
vinna saman.
Það er svo auðvitaö ljóst, að
menn bera mismunandi traust til
hinna og þessara manna, það er
ekki nýtt I stjórnmálaflokkum.”
— Myndir þú treysta Gunnari
til trúnaðarstarfa fyrir flokkinn?
„Hann hefur lýst þvi yfir, aö
hann gefi ekki kost á sér!”
— En myndirðu kjósa hans
stuðningsmenn?
„Það liggur ekkert fyrir um
kandidata i hinar ýmsu stööur,
svo ég sé ekki tilefni til að svara
þessu.”
FjölmiOlðr og
Mlirlýsmgagieði
— Yfir i annað, Geir. Getur þú
nokkurn tima verið þú sjálfur I
embætti formanns Sjálfstæðis-
flokksins? Verðurðu ekki alltaf að
leika þennan ábyrga foringja sem
passar aö styggja engan meö
stórum orðum?
„Það er alveg rétt, að formaður
stjórnmálaflokks verður oft að
leitast viö að samræma sjónar-
mið i flokknum og þar af leiðandi
er ekki rétt að láta persónulegar
skoðanir of snemma i ljós. Þetta
fylgir starfinu og fyrir hefur kom-
iðað ég hef verið gagnrýndur fyr-
ir að vera ekki nógu yfirlýsinga-
stöðu um hin ýmsu mál. Sam-
j staða er ekki fréttaefni i dag,
heldur ágreiningur og helst ill-
, deilur. Nútima fréttamennska,
þar sem mál eru brotin til
mergjar og skyggnst undir yfir-
borðið, en æsifyrirsagnir ekki
látnar ráða ferðinni, — er hins
vegar jafn nauðsynleg stjórn-
málamönnum sem almenningi.”
— Valdatafl i Valhöll heitir
bók. Er teflt um völd daglangt i
Valhöll?
„Ég felli mig ekki við titil eins
og Valdatafl i Valhöll og hrein-
skilnislega byggist stjórnmála-
áhugi minn á öðru en tafii um til-
tekin völd og stöður.
A hinn bóginn vonast ég til þess
að Valhallarnafnið verði að þvi
leytinu visandi, að þar börðust
menn að visu að degi til, en sátu
sáttir að kveldi.”
— Þú segist ekki tefla um völd
né stöður. Hvers vegna heldur þú
þá svona fast um formannssætið?
„Ég ætla ekki að verða elli-
dauður i formannssæti. En ég tel
þaö skyldu mina að hopa ekki af
hólmi, þegar erfiðleikar steðja að
flokknum.”
Hnallspyrna og
sljórnmál
—- Og nú kúvendum við, Geir.
Hvað gerir þú þegar stund er
milli striöa i pólitlkinni?
„Satt best aö segja, þá er fri-
timinnaf skornum skammti. Það
geta allir borið um það, sem taka
þátt i stjórnmálastarfi, að tóm-
stundir eru fáar. Ég ies, hlusta á
tónlist og ferðast, þegar tækifæri
gefast.”
— Er stjórnmálamaðurinn
Geir Hallgrimsson sá sami og
fjölskyldufaðirinn Geir?
„Ég hef aldrei haft annað á til-
finningunni, en að það sé Geir
Hallgrimsson, sem kemur fram,
hvort sem það er hjá minni fjöl-
skyldu eða t.d. á þingi. Ég bregð
mér ekki i gervi eftir þvi hvaða
störfum ég sinni. Mér var þaö
t.a.m. ekki sérstaklega meðvitað,
þegar ég gegndi ráðherra-
störfum, að nú væri ég ráðherra og
þyrfti að hegða mér sem slíkur.
Ég er samur I vinahópi og aftur á
opinberum vettvangi. Set mig
ekki I stellingar.”
— Er Geir Hallgrimsson „fag-
idijót” I stjórnmálum (fyrirgeföu
orðbragðið)? Þýðir ekkert að
spyrja um annað en pólitlk, eða
getur þú t.d. sagt mér hvernig
staðan er I íslandsmótinu i knatt-
spyrnu?
„Já, já. Vfkingur og Valur eru
með 17 stig, Fram og Breiðablik
eru meö 16 og ....”
— Takk, þetta er nóg. Þú
fylgist greinilega með fótbolta.
„Já og þótti afskaplega leiðin-
legt að fylgjast með tveimur
síðustu leikjum Vikings, þar sem
þeir töpuðu á móti Fram og Val.”
— Hvers vegna þetta timabil
ládeyðu hjá þinu félagi —
Vikingi?
„Ætli skýringin sé ekki sú, að
spennan hafi verið I bili of mikil
fyrir þá á toppnum. Ég held þó að
þetta sé tfmabundið ástand og
Vikingar nái fljótlega jafnvægi og
baráttuhug á nýjan leik. Það
um er að ræða árásir, þar sem
sakargiftir eru þær, að ég hafi
vanrækt starf mitt og sinni ekki
þeim störfum sem mér hafa verið
falin. Verst þykir mér þó að sætta
mig við þennan skúmaskota-
áróður, sem kemur i bakið á
manni. Hins vegar tekur slikur
óheiðarlegur málflutningur
ekkert á taugarnar. Ég er vel
brynjaður.”
— Þurfa stjórnmálamenn að
vera vel brynjaðir gegn öllum
þeim spjótum, sem á þeim
standa?
„Jú, stjónmálamenn verða að
brynja sig gegn ósanngjarnri
gagnrýni, þó ekki svo að tor-
tryggnin verði slik að þeir hætti
að taka mark á sanngjarnri gagn-
rýni og vel meintri. Menn verða
að vera opnir fyrir athuga-
semdum og gagnrýni, sem sett er
fram af heilum hug.”
— Bjóstu við pólitikinni jafn
miskunnarlausri og kaldrifjaðri,
þegar þú hófst þin afskipti?
„1 sannleika sagt, haföi ég
ekkert hugsað um þann þátt
málsins á þeim tima, a.m.k. hafði
ég ekki áhyggjur af þeirri hlið
mála og almennt hef ég ekki
áhyggjur af spjótalögum og ill-
yrðum I minn garð, þótt auðvitaö
sjá um slika dóma. Það er rétt hjá
þér, að menn hafa stundum verið
ósparir á lýsingarorðin, þegar
mér er lýst sem stjórnmála-
manni. Stundum er ég talinn of
litlaus og veiti ekki nægilega for-
ystu og hins vegar er talað um að
ég sé of fastur fyrir, of ákveðinn,
jafnvel þrjóskur og viki ekki frá
þvi sem ég vilji eða telji rétt. Ég
býst við þvi, að svona gagnrýnis-
raddir gefi manni tilefni til að
vona, að ég fari þarna, kannski
ekki hinn gullna meðalveg, en i
öllu falli einhvern meðalveg.
Perónulegar árásir andstæðinga
tel ég min bestu meðmæli og
vitnisburð um, að ég sé á réttri
leið.”
— En þreytistu aldrei á þessu
argi og þvargi?
„Ekki nema i þeim skilningi, að
stundum finnst mér sem tima
minum og annarra sé betur varið
i jákvæða uppbyggingu, en þýð-
ingarlaust nöldur, sem stundum
kemur óneitanlega upp i pólitisku
starfi. Það fer of litiö fyrir hug-
sjónabaráttunni. Ég neita þvi
auðvitað ekki, að stjórnmála-
baráttan er mismunandi
skemmtileg. Það er skemmti-
komi fyrir aö það gangi fram af
manni. Almennt reyni ég að leiða
sóðaskapinn hjá mér."
— Ertu þar með átakalitill
stjórnmálamaður?
„Nei, það skrifa ég ekki undir.
Stjórnmálaátök eiga að snúast
um málefni. Ég dreg ályktanir af
þeim málefnum sem um er rætt,
frekar en að finna persónulega
snögga bletti á andstæðingum
minum og reyna að ná höggi á þá
sem einstaklinga. Ég berst fyrir
ákveðnum málefnum og gegn
öðrum og á þeim vettvangi lit ég
á sjálfan mig sem baráttumann.
Læt oftast persónuleg hnútuköst
lönd og leið ef hægt er, þó að ekki
geti ég nú fullyrt að ekki hafi fyrir
komið að ég hafi fallið i gryfju
persónulegra deilna eins og allir
aðrir stjórnmálamenn.”
legra þegar vel gengur, eins og
náttúrufegurðin er jafnan meiri,
þegar vel veiðist.
Þó vik ég mér alls ekki undan
erfiðleikunum, þvert á móti er
stjórnmálaþátttakan kannski
fyrst og fremst fólgin i þvi, að
yfirvinna erfiðleika og uppgjöf á
erfiðum timum, er ekki til I minni
orðabók.”
— Veröur maður eins og þú —
milli tanna fólks sýknt og heilagt
— langrækirtn gagnvart þeim
aöilum sem agnúast úti þig hlé-
litið, bæði á yfirborðinu og bakvið
tjöldin?
„Ég er laus við langrækni og
gleymi þvi fljótt, sem á llðandi
stundu er mér andstætt."
Enginn íielndarhugur
— Þú myndir þá fyrirgefa
„ippqiöf ehhi lil í minni oröahöh"