Helgarpósturinn - 18.12.1981, Side 19

halrjrirpncztl irinn Föstudagur 18. desember 1981
19
Æskusaga atómská/ds
Hannes Sigfúson:
Flökkulff —
Æskusaga Hannesar Sigfús-
sonar skáids.
232 bls.
Iöunn 1981.
Hannes Sigfússon er einn úr
hóp þeirra skálda sem umsköp-
uðu islenska ljóðgerð um miðbik
þessarar aldar. Einn af Atóm-
skáldunum.en sú nafngift hefur
fest við skáldahópinn sem gáfu
út sinar fyrstu ljóðabækur
kringum 1950. Hann hefur fram
til þessa gefið út fimm ljóða-
bækur og eina skáldsögu. Auk
mjög vel að segja frá athöfnum
þessa höps og umhverfinu sem
hann lifir í. Baksvið þessa ti'ma
er styrjöldin með öllu þvi óskap-
lega umróti sem henni fylgir á
öllumsviðum þjóðlifsins.Maður
skilur betur en áður hvernig á
þvi stendur að þau skáld sem
alin eru upp við kreppuna og
þroskast i' styrjöldinni hafna i
skáldskapnum þeim tjáningar-
máta og aðferðum sem áður
höföu tiökast i i'slenskum skáld-
skap.
A þessum tima er Hannes
sölumaður hjá ört vaxandi
heildsölufyrirtæki og hefur

Bókmenntir
eftir Gunnlaug Astgeirsson

þess hefur hann þytt fjölda
snilldarverka heimsbókmennt-
anna á i'slensku og ber þar hæst,
að öðru ólöstuðu, stórvirkið
Norræn ljóð sem kom út árið
1972.
Hannes er fæddur árið 1922.
Þessi ævisaga nær fram til 1945
þegar Hannes er 23 ára gamall.
Þessari sögu Hannesar má
skipta i tvö timabil og eru skilin
þegar hann er um það bil 16 ára.
Fyrra timabilið er saga
drengs sem elst upp við erfiðar
aðstæður á timum kreppu og at-
vinnuleysis. Heimilisfaðirinn er
fasteignasali sem sjaldnast
hefur nokkrar fasteignir að
selja og ef hann stundar einhver
viðskipti tapar hann yfirieitt á
þeim. Hann er kominn á efri ár
og hefur gloprað öllum eignum
úr höndum sér, en þrátt fyrir
sára fátækt og eilift húsnæðis-
hrak litur faðirinn á sig sem
heldri mann og reynir eftir
mætti að haga sér sem slíkur,
bæði útávið og innávið gagnvart
fjölskyldunni. Hann dó þegar
Hannes var níu ára.
Ekkjan stendur eftir með
fjögur börn en þau eldri eru
komin á fullorðinsár og sjá að
hluta fyrir heimilinu. Lifið er
erfitt, en gengur samt svona
einhvemveginn. Hannes gengur
i skóla og fer i sveit á sumrum.
Við kynnumst Reykjavík þess-
ara ára út frá sjónarhóli
drengsins og einnig lifinu i
sveitinni á milli striða.
Þessar lýsingar Hannesar eru
lifandi og fjörlegar. Hann fer
fremur hratt yfir sögu, dvelst
ekki of lengi við smáatriði en við
fáum glögga heimildarmynd af
fjölskyldunni og þvi umhverfi
sem hún lifir og hrærist í.
Þegar Hanneser orðinn 16 ára
er móðir hans orðin ráðskona
hjá útvegsbónda suður með sjó
og honum hefur verið komið
fyrirh já frænku sinni til þess að
stunda skóla i Reykjavik. Hann
hefur tekið þá ákvörðun að
verða rithöfundur og finnst
skólanámið tilgangslaust og
hættir á miðjum vetri og fer til
móður sinnar og rær með hús-
bónda hennar.
Þetta vor semur hann smá-
sögu sem hann fær að lesa i út-
varpiö og þá verða þáttaskil i
lifi hans. Hann verður staö-
fastur i' trú á rithöfundarhæfi-
leika si'na og ákveður að fara til
Noregs að læra refarækt.
Hugsar sér að sú iðja væri hent-
ugt lifsviðurværi rithöfundi.
Það þarf jú aðeins að fóðra ref-
ina tvisvar á dag. Ekki endist
hann lengi i þvi námi og snýr
heim aftur, flækist um hrið og
vinnur við ýmis störf en þá
kynnist hann ungskáldum
bæjarins.
Fyrst kynnist hann Jóni úr
Vör, siðan Jóni öskari og þeir
koma til sögunnar hver af
öðrum Olafur Jóhann, Jón Dan,
Jóhannes Steinsson, Elias Mar
og einnig aðrir listamenn eins
og Kristján Daviðsson o.fl.
Þessi hópur verður einskonar
klika sem hittist oft til þess að
hlusta á tónlist og ræða bók-
menntir og fagurfræði.
Lýsingar Hannesar á þessum
vinum sínum eru lifandi og
eftirminnilegar. Honum lætur
góðar tekjur. En rithöfundar-
draumurinn truflar hann
stöðugt. Þrátt fyrir tiltölulega
góðar aðstæður tekst honum
ekki að skrifa neitt af viti svo
hann segir starfinu upp og flyst i
Hveragerði og ætlar að helga
sig ritstörfum eingöngu. En allt
fer á sömu leið, andinn lætur
biða eftir sér. Frá þessum tfma
kemur fram eftirminnileg mynd
af Kristmanni Guðmundssyni,
sem Hannes kynnist i Hvera-
geröi. t sögulok brennir
höfundur öll sin handrit, styrj-
öldinni lýkur og hann fer til út-
landa að nýju, trúlega til þess aö
finna sjálfan sig. Sálarh'f hans
er að minnsta kosti töluvert tætt
þegar við skiljum við hann i
sögulok.
Þessi frásögn hefur margvis-
legt gildi. t fyrsta lagi er hún
fjörlega skrifuð i fallegum stil
og er skemmtileg aflestrar. t
ööru lagi er hér lýst þroskaferli
eftirtektarverðs skálds sem
markað hefur töluverð spor i is-
lenskar bókmenntir. t þriðja
lagi er hér lýst mótunartima
heillar kynslóðar listamanna,
þegar flest er á hverfanda hveli
i þjóðlifinu.
Hinsvegar sakna ég i þessari
frásögn itarlegri greinargerðar
fyrir hugmyndaheimi þessa
skáldahóps. Um hvað ræddu
þeir aðallega? Hver var þeirra
heimsmynd? Hver voru viðhorf
þeirra til skáldskapar? Hvaö
um modernismann? Hvað um
heimspeki og pólitik o.s.frv.?
Um þessi atriöi vildi ég fá aö
vita miklu meira en fram
kemur, en að þessum efnum er
sannast sagna vikið sáraU'tið!
Það kann vel að vera að þetta sé
öfgafuU bókmenntasöguleg for-
vitni hjá mér að ætlast til
slikrar greinargerðar. Sagan
stendur alveg fyrir sinu án
hennar.
Æskusaga Hannesar Sigfús-
sonar er mikið ‘verk, 232 siður i
fremur stóru broti og með til-
tölulega smáu lelri l að er ekki
ein einasta mynd i aL. i bókinni
og finnst mér það óþaría spar-
sem i, h vort sem umeraðkenna
höf'-ndi eða forlagi. Að öðru
leyti er frágangur bókarinnar
eins og best verður á kosið.
G.Ast.
Hannes Sigfússon — fjörlega
skrifuö frásögn með margvis-
legt gildi, segir Gunnlaugur
m.a. i umsögn sinni.
3* 189-36
'j Villta vestriö
i tslenskur texti
llta vestriö
CLINT
)llywood hefur haldiö sc
Hta vestursins lifandi
’Ura kvikmyndaui
r "'^asvr
Hollywood hefur
haldið sögu villta
vestursins lifandi i
hjörtum allra kvik-
myndaunnenda. I
þessari myndasyrpu
upplifum við á ný
atriöi úr frægustu
myndum villta vest-
ursins og sjáum
gömul og ný andlit i
aöalhlutverkum.
Meöal þeirra sem
fram koma eru:
John Wayne, Henry
Fonda, Rita Hay-
worth, Grace Kelly,
Gregory Peck, Roy
Clint East
Charles
og fieiri.
Rogers,
wood,
Bronson
Sýnd
föstudag kl 5, 7
og 9
laugardag og sunnu-
dag kl. 3, 5, 7 og 9
Emmanuelle 2
Sýnd
föstud. laugard. og
sunnud. sýnd kl. 11.
jlslemtkur texti.
’StrangleKa bönnurt
] innan 16 ára.
ib
2T 1-15-44
Bankaræningjar
á eftirlaunum
tí
MJDtlf
m
cmm
Brðöskemmtiíeg ný gamanmynd
um þrja hressa karla sem komnir
eru á eftirlaun og ökveöa þa aö
llfga upp a tilveruna meö þvl aö
fremja bankarðn.
Aöalhlutverk. (ieorge Burns og
\rt Carney ásamt hinum heims-
þekkta lciklistarkennara Lee
Strasberg
Sýnd kl 5, 7 og 9
Langur föstudagur
iThe Loiig (ímid Frida> >
Ný, hörkuspennandi og viöburöa-
rlk sakamdlamynd um lífiö I
undirheimum stórborganna.
Aöalhlutverk: Dave King, Bryan
Marshall og Eddie Constantine
Leikstjóri: John MacKenzie
. Sýnd kl. 5, 7 og 9
Bönnuö innan 16 ára.
Mánudagsmyndin
Segir hver
( H v e m h a r
bestemt)
j Gamanmynd sem
i dregur nútima geð-
i lækningar og sálfræöi
I sundur og saman á
I háðinu.
i Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Bönnuð innan 16 ára.
LAUGARÁS
Simi 32075
Jólamyndin '81
Flótti til sigurs
aip
.
ÞJÓDLL'ÍKHÚSíD
Hús skáldsins
Frumsýning annan jóladag kl.
20
2. sýning sunnudag 27. des. kl.
20
3. sýning þriðjudag 29. des. kl.
20
4. sýning miðvikudag 30. des.
kl. 20
5. sýning laugard. 2. jan. kl. 20
Gosi barnaleikril
Frumsýning miövikudag 30.
des. kl. 15
2. sýning 2. jan. kl. 15
Litla sviðið:
Astarsaga aldarinnar
aukasýningar
þriðjudag 29. des. kl. 20.30
miðvikudag 30. des. kl. 20.30
Miðasla 13.15 - 20.
Sími 1-1200
Ný mjög spennandi
og skemmtileg
bandarisk stór-
mynd, um afdrifa-
rikan knattspyrnu-
kappleik á milli
þýsku herraþjóðar-
innar og striðsfanga.
1 myndinni koma
fram margir af
helstu knattspyrnu-
mönnum i heimi.
Leikstjóri: John
Huston. Aöaihlut-
verk: Sylvester
Stallone, Michaei
Caine, Max Von Sy-
dow, PELÉ, Bobby
Moore, Ardiles, John
Wark o.fl. o.fl.
Sýnd kl. 5, 7.30 og 10.
Miðaverö kr. 30.-.
SETUR ÞÚ
STEFNULJÓSIN
TÍMANLEGA A?
Áður
en þú
kemur
að
gatna-
mótum?
L

i^
ÞAÐ ER ÆTLAST
TILÞESS
|JUMFERÐAR
. v» A - ................ ' t
Tt 19 000
Grimmur leikur
Æsispennandi bandarlsk litmynd, |
um mannraunir ungs flótta- |
manns, meö Gregg Henry, Kay |
Lenz — George Kennedy
lslenskur texti
BönnuÖ innan 16 óra
Endursýnd kl .3 - 5 - 7 - 9 og 11
Salur B
Blóðhef nd
SOPHlALQftEN
MARŒUCMASTROtANNI
Stórbrotin ný litmynd, um mikil
örlög, spennandi og vel gerö meö
Sophia Lorcn. Marcello Mastroi-
anni. Leikstjóri Lina Wertmuller
Islenskur texti
Bönnuö innan 14 ára
Sýnd kl.3,05 - 5,05 - 7.05 - 9,05 -
I 11.05
Salur C
Orninn er sestur
G
A-'kl’
Stórmyndin fræga eftir s
nefndri sögu
Sýnd k 1.3 - 5,20 - 9 og 11,15
Salur D
Mótorhjólariddarar
þ'jorug og spennandi bandarisk
titmyud, um hörkutól á hjólum.
nifö Williain Smilh
tslcnskur tcxti
llönnuö mnan 1G ira
Sýnd kl.3.15 - 5,15 - 7,t5 - 9,15 •
11.15
MmmjarkiiÍ
3*1 13-84
ÓTLAGINN
9
Vopn og verk tala
riku máli i útlag-
anum. Sæbjörn
Valdimarsson,
Morgunbl.
Útiaginn er kvik-
mynd sem böfðar
til fjöidans. Sólveig
K. Jónsd. Visi
Jafnfætis þvi besta
i vestrænum
m y n d u m. Ar n i
Þórarinsson,
Helgarpóstinum.
Það er spenna i
þessari mynd. Arni
Bergmann, Þjóðv.
Útlaginn er meiri-
báttar kvikmynd.
örn Þórisson,
Dagbl.
Svona á aö kvik-
mynda íslendinga-
sögurnar. J.B.H.,
Alþýðubl.
Já, það er hægt!
Elias S. Jónsson,
Timinn.
1 Bönnuö innan 12 ára
|j Sýnd kl.5, 7 og 9