Helgarpósturinn - 05.02.1982, Blaðsíða 10

10
Föstudagur 5. febrúar 1982. helgarpósturinn
\ Bara úlfaldar
>i himnaríki...?

Mig minnir að það standi i heilsufræðinni, að
hver manneskja sé 75 eöa 80% vatn.
Sjálísagt er þetta mismunandi, fer eftir fjöl-
skyldum. Sumir eru greinilega vatnsmeiri
en aörir.
Svo frétti ég það hér um daginn, að tómaturinn, þessi merki
ávöxtur, náskyldur kartöflunni og tóbakinu ,er þaö ekki — hann er
vist um 90% vatn.
Ef maður sem er um 80% vatn, borðar tómat sem er 90% vatn,
hvað gerist þá innra með honum? Ekkert?
Hugsið um það.
Á dögunum komst ég i kynni við mjóan þveng austan af landi. Sá
hafði lent til Indlands og fór að læra einhver ihugunarfræöi sem
miða að þvi að upphefja andann, ná hinni endanlegu ró. Til hvers
það svo aftur er, hef ég ekki fengiö á hreint. En ég hitti þennan
manná dögunum og hann hafði náðþvistigi fullkomnunar, að þvi
hann sjálfur taldi, að geta lifaö heila viku i gegn frá sunnudegi ti!
laugardagskvöldsog næröist ekkiá öðru en einum tómat.
Vikupóstur frá Gunnari Gunnarssyni
Mér finnsl það eigninlega flott. Að geta látið tómat duga. Kannski
kemur að þvi aö maöur nær ekki einu sinni i tómat. Hvaö verður þá
um þessi 20% af manni sem eru einhvers virði?
Keyndar var þaöá veitingahúsi,semég hitti þann mjósiengna að
austan. Hann kom inn og lór að horfa á fólk þar eins og þeir gera
stundum þessir siðapostular, þessir móralistar sem hafa lent i þvi
að fá einhvern sannleik og halda að sá sannleikur dugi vel fyrir
allan heiminn.
Eg var að borða nautasteik.
Eg getlilaö i viku á einum tómat, sagði sá mjói.
Flott, sagði ég.
Eg get notað þessa sömu viku til að klifra upp á Everest-tind og
þarf ekkert viðbótarfórður.
En gaman, sagði ég og hreinsaði sósu af diskinum með brauð-
bita, gaf þjóninum merki, þvi að mig langaði i rjómais á undan kaff-
ínu og koniakinu.
Hvað heldurðu aö þú étir mörg kiló af likum á meöan tómaturinn
dugir mér, sagði þá móralistinn og horfði á mig sallarólegur, þvi að
þeir sem hafa lært ihugun og rósemi, horfa jafnan sallarólegir á
okkur hina og segjast vorkenna okkur, ekki fyrirlita.
Ég veit það ekki, sagði ég, það er nú bara sunnudagur i dag og ég
á eftir að setja i mig margt gott áður en vikan er liðin.
Langar þigekki aökliíra upp Everest-fjall? spurði hann þá.
Éggætihugsaö mér að standa stundarkorn á tindinum, sagði ég,
en ég nenni ekki aö klifra upp og nota eigin mótor við prilið. Eru
ekki rútuferðir?
Veistu ekki, sagöi hann þá og lyfti visifingri til að leggja áherslu á
vægi áminningarinnar, —veistu ekki að það er erfiðara fyrir feitan
mann að komast gegnum nálarauga, en fyrir úlfalda að fá aðgang
að himnariki?
Nei, sagöiég, ég vissi það ekki. Hvað eru þessir úlfaldar að gera i
himnariki?
t>ú skilur ekki likingamál, sagði hann þá, — ég lifi á einum tómat,
vegna þess að maðurinn þarf að lifa i takti við náttúruna. Hann á
ekki að lifa á henni eins og þið sem lifið á dauðum dýrum.
En það er akkúrat það sem ég er að gera, sagöi ég, reyna að ná
jafnvægi, þvi ég rif i mig umframframieiðsiu bændastéttarinnar og
hef vist ekki undan.
Það kemur að þvi aö þú.eins og aðrir, verður aö yfirgefa heim
græðgi og neyslu og þá kann aö reynast erfitt fyrir þig að smjúga
gegnum nálaraugaö, sagði hann.
Ef ég er 80% vatn, er þá ekki bara hægt að hella mér gegnum
trekt, sagði ég og pantaði annan koniak.
X. Reykjavíkurskákmótið
A þriðjudaginn hefst tiunda
Reykjavikurmótið i skak hér á
Kjarvalsstöðum. Þessimót hafa
verið haldin reglulega annað-
hvert ár siðan þau hófust og þar
hafa margir af fremstu tafl-
meisturum heims teflt, svo að
þau eru orðin vei kunn, um allan
skákheim. En þetta tiunda
Reykjavikurmót verður með
öðru sniði en hin fyrri. Venjan
hefur verið að bjóða völdum
hópi meistara i hvert sinn,
sem jafnir eru að vinningum
eftir þvi sem við verður komið
einsogáður er lýst. Stigahæstur
þeirra keppenda er boðað hafa
þátttöku þegar þetta er ritað er
Englendingurinn Antliony
Miles.Hann einn þeirra sem
hefur teflthér fyrr, alþjóðlegur
stórmeistari metinn á 2575 stig.
Næstur honum kemur Lev Al-
burt, landflótta Sovétmaður
sem nú er búsettur i Bandarikj-
unum, einnig stórmeistari og

Skák
eftir Guðmund Arnlaugsson

keppendur hafa að jafnaði verið
14 til 16 alls og hver hefur teflt
við alla þátttakendur nema
sjálfan sig.
En i þetta sinn sendi skák-
sambandið út boðsbréf þar sem
öllum taflmeisturum sem full-
nægðu tilteknum kröfum um
styrkleika var boðin þátttaka.
Furðu margir höfðu áhuga,
þegar hafa nær 50 erlendir
meistarar boðað þátttöku sina
og er nærri helmingur þeirra
stórmeistarar. Keppendur
verða þvi'væntanlega milli 60 og
70.
Mót af þessu tagi eru kölluð
opin. Það segir sig sjálft að ekki
getur hver keppandi tefit við
alla hina, til þess þyrfti mótið að
standa mánuðum saman. Þegar
svo stendur á eru venjulega
notuð kerfi sem allir sem áhuga
hafa á skák kannast við: Sviss-
neska kerfið eða kerfi Monrads.
Svissneska kerfið er eldra, þvi
var fyrst beitt árið 1895, að þvi
er ég hef einhversstaðar séð,
kerfi Monrads er kennt við
danskan verkfræðing. Sama
grundvallarhugmynd liggur að
baki báðum kerfum og algengt
er að gera á þeim breytingar —
ef til vill væri réttara að tala um
þróun — til þess að þau nái betur
tilgangi sinum.
Frumstæðasta formið er út-
sláttarkeppni: keppandi er úr
leik þegar hann hefur tapað
skák (einni skák, tveimur
skákum eða fleiri). Þannig
grisjast hópurinn smám saman
uns aðeins einn stendur eftir —
sigurvegarinn. Þetta form hefur
augljósa ókosti: sterkir kepp-
endur geta fallið úr keppninni
fyriróhapp, ekki fá allir að tefla
jafn margar skákir. Kerfi Mon-
rads og svissneska kerfið bæta
úr þessum ókostum: þeir sem
tapa i fyrstu umferð tefla
saman i þeirri næstu i stað þess
að falla úr keppninni, og þannig
er haldið áfram að i hverri um-
ferð eru þeir látnir tefla saman
sem jafnir eru að vinningum
eða því sem næst. Þannig grein-
ast keppendur smám saman i
hópa, þeir sterkustu tefla
saman, miðlungsmennirnir
sömuleiðis, þeir neðstu tefla
einnig innbyrðis. Þannig er
reynt að láta hvern mann tefla
við jafningja sina eftir að mótið
er komið i gang.
A þennan hátt myndast smám
saman forystusveit keppenda
og sú sveit minnkar eftir þvi
sem ámótiðliður vegnaþessað
þeir sem i henni eru tefla hver
við annan. Að mótslokum stend-
ur einn uppi sem sigurvegari, ef
umferöirnar eru nógu margar
og allt gengur eins og til var
ætlast. Stundum á annar kepp-
andi annað sætið einnig óskorað
og jafnvel hinn þriðji, hitt er þó
algengara að fleiri séu jafnir og
er þá oft reynt að raða þeim
samkvæmt einhverri reglu, t.d.
þvi hvor hefur átt við erfiðari
andstæðinga að etja, og eru þá
vinningar þeirra sem hann
hefur tefltvið notaðirsem mæli-
kvarði.
Á þvi móti sem nú fer i hönd
erætlunin að raða keppendum i
eina röð eftir alþjóðlegu stiga-
mati. í fyrstu umferð teflir þá
efri helmingurinn við þann
neðri, en siðan eigast þeir við
hefur 2550 stig. Þriðji i röðinni
er stórmeistarinn Adorjan frá
Ungverjalandi með 2515 stig. Til
samanburðar má nefna að Frið-
rik ólafsson sem er ianghæstur
okkar manna að stigatali hefur
3530 stig.
Reynslan af opnum skák-
mótum sýnir að þar tefla menn
að jafnaði fullt eins hvasst og á
„venjulegum” mótum. Óvissan
sem þvi fylgir að fá ekki að tefla
við alla mótherja sina knýr
menn til að tefla djarft. Miles er
i hópi þeirra sem ekki eru
hræddir við flækjur, það hefur
hann sýnt hér i Reykjavik sem
annars staðar. Við skulum 1 júka
þættinum á þvi að lita á eina
skák hansfráöðru ,,opnu”móti,
ólympiumótinu á Möltu árið
1980, en alþjóöaskáksambandið
samþykkti að nota svissneska
kerfið á ólympiumótum frá
1974.
Mótherji Miles i þessari skák
er Júgóslavinn Ljubojevic sem
lika er kunnur fyrir djarfa og
hugmyndarika taflmennsku.
Ljiibojevic-Miles
ólvmpiumótið á Möltu 1980
Sikileyjarleikur, drekinn.
I. el c5 2. Rf3 d(i 3. d4 cd4 4. Rxd4
Rf(> 5. Rc3g6 6. Be3 Bg7 7. f3 0-0
8. Dd2 Rc6 9. Bc4 Bd7 10. h4 Hc8
II. Bb3 Ii5 12. 0-0-0 Re5 13. Bg5
Hc5 14. f4 Rc4 15. Dd3 b5 16. e5
Rgl
Hervæðingu er lokið og átök
hafin. Taflstaðan er flókin, ég
reyni þvi ekki að ræða hvað
hefði getað gerst ef hvitur hefði
leikið 16. f5 eða 16. Rxb5, eða
hefði svartur leikið dxe5, les-
andinn verður að rata þá refil-
stigu sjálfur — ef hann nennir að
reyna.
17. Re4 Hc8 18. exd(> f6
Þetta er greinilega eina svar-
ið sem dugar. Nú er staðan
orðin all glæfraleg: 19. dxe7
Dxe7 20. Hhel fxg5 21. Rxg5 Df6
virðist svarti i hag, hvitur
reynir þvi aðra leið.
19. Ilbel exd(! 20. Rxd6 Kb7
Enn eru ótal spjót á lofti. Við
21. Rxc8 virðist svartur ná
undirtökunum með Rf2, og við
21. Re6Bxe6 22. Hxe6 sýnist Rf2
einnig gott svar.
21. f5 Rxd6 22.fxg6+ Kb8 23. Bf4
Re5! 24. Bxe5 fxe5
Svartur er svo heppinn að
eiga svarið Bg4, ef hvitur skyldi
reyna De2 með máthótun.
25. Rf3 e4! 26. Dxd6 exf3
Nú er greinilegt að eftir 27.
Dxd7 Dxd7 28. Hxd7 fxg2 verður
peðið á g2 ofjarl hvits: a) 29.
Hgl Hf 1+ 30. Hdl Bh6+ 31. Kbl
Hxg 1 32. Hxgl Hf8 eða b) 29.
Hdd 1 Bh6+ 30. Kbl Be3! 31.
Hxe3 Hfl 32. Heel Hcf8. En hvit-
ur finnur aðra leið sem virðist
býsna hættuleg:
27. He7! Bg4! 28. De5!
ABCDEFGH
Staðan er skemmtileg. Hvitur
hótar máti á g7 og einnig á h7,
taki svartur drottninguna. Auk
þess er drottning svarts i upp-
námi. En Miles á leikinn!
28. ... Dxdl + ! 29. Kxdl fxg2 +
30. Kd2 Hfd8 +
Nú er illa komið fyrir hviti,
kóngurinn á aðeins tvo reiti: el
og e3 og i báðum tilvikum
kemur glD+. Ljubojevic lék
31. Bd5
og eftir Ilxd5+ gafst hann upp
vegna 32. Dxd5glD og svartur á
tvo- menn yfir.
Það ætti engum að leiðast á
Reykjavikurmótinu, ef Miles
teflir fleiri skákir af þessu tagi
þar.
Spilaþraut helgarinnar
S K
H A954
T D7654
L A84
S 10962 • S 873
H G832 H 1076
T A T KG832
L K965 L DG
S ÁDG54
H KD
T 109
L 10732
Suður á að vinna fjóra spaða.
Vestur lætur tigul ás og siðan
laufa fimm.
Laiisn:
jne| oaj q
jnQns ejaS qb oas jnQjáA ua ‘qb
-jjefq-uj p jæj jnjsáA spejjefq
joqjou jejsejj ecj ‘ðuojj ejnej
p jnsjaj jnjsaA jg spejjefq
§o nguiujjojpiröij q euuias jæj
go i[gij jnQJOu jejsei) ‘Qijne[ jn
-jsaA ijao ijne[ n[J![ jends ![S!J
umuja go uinjne[ unaAj jejsei[
jnQjOM uiduiojj jn^aj JUQns
Qeduioj ejjefq Q!ji[ go gupn
-eQeds ejjefq j ngmujjojp go
guo5[ pcj[ uu^sp e Qpiaj Qijneq