Helgarpósturinn - 05.02.1982, Blaðsíða 23

23
hnlrjarpn^f, irinn Föstudagur 5. febrúar 1982
Fortíðin og framtíðin
U2-October
Þaö munu nú liöin um þaö bil
sjö ár siöan fjórir irskir strákar
á gagnfræöaskólaaldri stofnuöu
hljómsveitina U2. Liösmenn
hljómsveitarinnar eru þeir
Adam Clayton, sem leikur á
bassa, Larry, sem lemur húöir,
The Edge kallar gitarleikarinn
sig og Bono er gælunafn söngv-
arans.
Þaö fór litiö fyrir U2 fyrstu
árin og þaö var ekki fyrr en 1979
sem fyrsta litla platan þeirra,
Out Of Control, var gefin út af
CBS á írlandi. Ari seinna geröu
þeir svo samning viö hljóm-
plötufyrirtækiö Island og lagiö
Eleven O’Clock Tick Tock kom
út fyrri hluta árs 1980. Seinna á
þvi ári sendu þeir frá sér stóru
plötuna Boy, sem hlaut góöar
viötökur gagnrýnenda og var
ofarlega á listum hjá þeim yfir
bestu plötur ársins 1980*
Þaö má lika geta þess aö
þegar Bruce Springsteen var á
hljómleikaferö um Bretland á
siöasta ári, þá var U2 eina
hljómsveitin sem hann haföi
áhuga á aö sjá og heyra og fór á
hljómleika hjá, jafnframt þvi
sem hann sagöi þetta vera sina
uppáhaldshljómsveit. Yfir-
lýsing þessi hefur áreiöanlega
ekkert eyöilagt fyrir frama
hljómsveitarinnar enda fór svo
aö lagiö Fire, sem gefiö var út
siðastliöiö sumar fór inn á topp
20 lista i Bretlandi.
October heitir svo önnur stóra
plata hljómsveitarinnar og er
þar á ferðinni stórgóö plata.
Þaö er erfitt aö setja U2 undir
hatt einhverrar ákveöinnar tón-
listarstefnu. Þaö er helst aö
hægt sé að likja tónlist þeirra
viö tónlist hljómsveitarinnar
Echo & The Bunnymen, þó þaö
sé ekki alls kostar réttlátt, þvi
fyrst og fremst er um þeirra
eigin tónlist aö ræöa, sem hefur
verið aö þróast þau ár sem
hljómsveitin hefur starfaö. Þaö
er til aö mynda geysilegur
munur á plötunum Boy og Octo-
ber. Greinilegt er aö U2 er enn i
mikilli framför og tónlist þeirra
i örri þróun.
Þaö sem helst einkennir tón-
list þeirra er kraftmikill
trommu- og bassaleikur, sem er
hljóðblandaður frekar framar-
lega, svo og „spaceaöur” gitar-
leikur
1 fyrstu voru þaö einkum tvö
lög Gloria og Fire, sém gripu
mig en eftir þvi sem ég hlusta
oftar á plötuna, þeim mun sann-
færðari verö ég um gæöi hennar
I heild. Sumstaöar eru útsetn-
ingar kryddaöar meö einföldum
pianóleik og/eöa kassagi'tar og i
laginu Tomorrow gefur að
heyra i' irskum blásturshljóö-
færum.
Ég held aö mér sé óhætt aö
segja aö U2 eigi eftir aö veröa
eitt af stóru nöfnum niunda ára-
tugsins. Þeir hafa þegar gefiö út
tvær góöar plötur og ég sé
ekkert þvi til fyrirstööu aö tón-
list þeirra eigi eftir aö þróast og
veröa jafnvel enn betri.
Gillan- DoubleTrouble
Þrátt fyrir aö hinar ýmsu tón-
listarstefnur komi og fari, þá
heldur þungarokkiö, aö þvi er
viröist, ávallt sinum vin-
sældum. Þetta er annars stór-
merkileg staöreynd þegar litiö
er til þess hversu staðnaö tón-
listarform hér um ræöir. Og I
rauninni veröur þessi tónlist
ákaflega einhæf og þreytandi
viö mikla hlustun.
Þó þetta sé svona I heild álit
mitt á þungarokki, þá hef ég þó
átt mina uppáhalds þungarokk-
hljómsveit, sem var Deep
Purple. Ég gleymi t.d. seint
þeim áhrifum sem ég varö fyrir
er ég heyröi Deep Purple In
Rock i fyrsta skipti, fyrir nærri
tólf árum siöan. Þaö var hlustaö
aftur og aftur á Speed King,
Child In Time, Into The Fire og
hvaö hin lögin hétu nú. Þessum
toppi náöu Deep Purple aöeins
einu sinni aftur, en þaö var meö
Machine Head, þó allar væru
plötur þeirra góöar.
Þessi mikla Deep Purple
dýrkun hefur náttúrlega oröiö
til þess aö ég hef fylgst nokkuð
meö þeim hljómsveitum, sem
hafa innan sinna banda fyrrum
Purple meðlimi. Ég verö þó aö
segja aö fátt mjög gott hefur
komið frá þessum fyrrverandi
hetjum minum. Þaö er helst aö
ég hafi haft gaman af tveimur
siöustu plötum frá Gillan og
Whitesnake.
Nú hefur Gillan hinsvegar
misst hinn ágæta gitarleikara
sinn Bernie Tormé, þar sem
hann þoldi ekki ofriki gamla
mannsins.I hans stað er kommn
Janik Gers og enn sem komiö er
viröist hann standa forvera
sinum nokkuö aö baki. Kemur
þaö nokkuö greinilega fram á
plötunni Double Trouble, þar
sem hann sér um gitarleikinn á
stúdióupptökunum. Þó mér þyki
plata þessi ekki eins góö og
Future shock og Glory Road þá
á hún sina punkta. t rauninni er
aöeins einn stór galli á henni, en
þaö er lagiö Born To Kill, sem er
einhverskonar mini-tónverk, og
á ekkert erindi á plötu sem
þessa, þar sem krafturinn og
keyrslan eiga aö ráöa feröinni.
Gitarleikurinn er meö frá-
hvarfi Tormés ekki eins áber-
andi og áöur. Hins vegar hljóm-
borðsleikur Colin Towns nú
meira áberandi. McCoy og
Underwood skapa siöan nokkuö
þéttan grunn, þó Underwood sé
kannski helst til linur trommu-
leikari. Gillan er jú bara gamli
góöi Gillan, hvorki betri né verri
en áöur, ja kannski heldur verri.
Meö Double Trouble fylgir svo
hljómleikaplata, sem aö mestu
er tekin upp á Reading festi-
valinu I sumar og er Tormé þar
enn sem gitarleikari. Plata
þessi heföi min vegna mátt
missa sig, þar sem t.d. upptaka
hennar er fyrir neöan lág-
marksgæöamörk. Mér skilst
hins vegar aö hún fylgi ókeypis
meö, eöa þvi sem næst, og ætti
hún þvi ekki aö fæla fólk frá.
HRESMÆG
TÁNINGAMYND
Bíóbær: Breaking Glass. Bresk.
Argerö 1980. Handrit: Brian
Gibson. Aöalhlutverk: Hazel
O’Connor, Phil Daniels, Jon
Finch. Leikstjóri: Brian Gib-
son.
sem kemst á toppinn og finnur
þar fátt sem verðskuldar klifriö.
Þessi mynd er eitt þeirra, og
ekki það síösta. Breaking Glass
er einskonar punkútgáfa af A
Star is Born, eöa þannig. Þetta
1}
Kvikmyndir
eftir Guðjón Arngrimsson

Þau eru oröin æöi mörg til-
brigöin viö söguna sigildu um
ungu hæfileikamanneskjuna
er mynd um unga pönksöng-
konu sem semur sin eigin lög og
ijóð. Þriöjaflokks umboösmað-
r, ungur strákur, tekur mál
hennar aö sér. Hljómsveit er
stofnuö, og smám saman kemur
viöurkenningin. Til aö komast
alveg á toppinn þarf hinsvegar
framleiöanda, og þá er einn
heimsfrægur fenginn — og um-
boösstráknum, sem elskaði
söngkonuna, sparkaö. En á
toppnum er ekki lift fyrir vinnu-
þrælkun og dópi, svo eitthvaö
hlýtur aö gefa eftir...
Þegar ég sá þessa mynd um
daginn, var fátt I Bióbæ.
Kannski, og vonandi, var þaö
kvikmyndahátiöinni aö kenna,
þvi þetta er mynd sem á betra
skilið en að detta uppfyrir óséö.
Hingaö til hafa músikmyndir
fyrir táninga einkum komiö úr
Hollywood og þær eru af allt
öörum toga en Breaking Glass.
Hér er allt miklu hrárra og gróf-
ara, en um leiö safarikara. Tón-
listin, sem fellur undir ný-
bylgjuhattinn, er góð, leikurinn
i flestum tilfellum i lagi. Hand-
ritiö og úrvinnsla þess er upp og
ofan en þegar á heildina er lit-
iö gengur myndin upp. Hand-
bragðiö I myndatöku og klipp-
ingu minnir oft á suma betri
bútana af Skonrokki. Mestur
fengur er þó i afbragös leik og
söng Hazel O’Connor I aöalhlut-
verkinu, enda væri myndin von-
laus án sterks karakters i þvi.
Þaö væri synd ef bió-og rokk-
þyrst ungmenni létu þessa
mynd framhjá sér fara.
— GA
Verði /jós
Biddi gamli
Mikiö er gott aö sleppa þvi i
hálfan mánuö aö fjasa um mús-
Ik i blaöi. Og ekki er nú verra aö
taka eftir þvi, aö listafóik (sem
auövitaö les aldrei kritik) tekur
eftir þvi, ef mann vantar i þenn-
an ógæfusamlega söfnuö.
Sinfóniutónleikarnir á
fimmtudaginn voru náttúrlega
einkum I styrkleikahlutföllum,
sem ætiö hijóta aö vera umdeil-
anleg. En hér var allavega um
að ræöa fallega útgáfu á verk-
inu, og þaö var engu likara en
hljómsveitin heföi gaman af.
Inn- og úthverf íhugun
Það veröur vist ekki of oft It-
rekað, aö þessi skrif hér hafa

'éyrna lyst
— •ftir Arna Björnssoo
einskonar popp fyrir okkur
ihaldsmenn: Biddi gamli, fiölu-
konsertinn og örlagasinfónian,
enda troöfullt hús. Um þá er
svosem ekki mikið aö segja
nema gott eitt. Sjálfum fannst
mér,aö Ilmitri Sitkovctskiheföi
mátt vera öllu gassafengnari og
hljómsveitin með honum. En ég
komst aö þvi strax i hléinu, ab
ég virtist nánast einn um þessa
skoöun. Og altént var hann
fingrafimur i besta lagi.
Sú Fimmta með Ég vil elska
mitt land og öllu þvi var merki-
lega vel heppnuð. Það er einkar
gaman aö fylgjast meö þvi,
hvernig menn sifellt reyna aö
fikta svolitið viö þetta verk.
Jean-Pierre Jacquillat kom
með nokkur blæbrigöi, sem ég
haföi ekki heyrt áður. Þaö fólst
aldrei veriö hugsuö sem alvar-
leg gagnrýni, heldur vangavelt-
ur út frá ýmsum hugrenningum,
sem ómeövitaö spretta fram i
tengslum við tónleika. Enda
hefði vesalingur minn ekki
nokkra einustu buröi eöa þekk-
ingu til aö gagnrýna eitt eöa
neitt, nema þá eftir tilfinninga-
kerfinu.
Samt verður manni stöku
sinnum á aö kveða upp dóma.
Og þaö getur veriö ruddaskap-
ur: Listamaöur er búinn aö ein-
beita sér I mánuöi og misseri og
nánast leggja sál sina að veöi til
að skila verki sem höfundur eöa
flytjandi. Svo kemur eitthvert
galipin og er ekki móttækilegur
þá stundina og skrifar siðan
meö svartagalli i fjöllesið blað.
Sér svo kannski löngu seinna, að
hann hefur veriö fljótfær. En
óafvitandi hefur hann e.t.v. sært
einhvern óveröskuldaöan meö
fljótfærninni. „Þaö er rangt aö
hafa skoöanir”, sagöi maöur
nokkur, sem einu sinni var vit-
ur. Stundum finnst manni, aö
best sé aö skrifa aldrei neitt um
neinn. Nema þá á „þjóðlega
visu”.
Um ættir og slekti
Myrkir múslkdagar upphóf-
ust I Norræna húsinu á föstu-
dagskvöld og voru i tengslum
viö Háskólatónleika, sem um
leiö byrjuöu á sinu siöara miss-
eri. Myrkir músikdagar eru vel
ættaöir. Höfuösmiöur þeirra er
Atli Heimir Sveinsson, konung-
borinn úr Flatey á Breiðafiröi,
og meö honum i þetta sinn
Hjálmar Helgi Ragnarsson af
Gautlandaætt.
Jónas Tómasson var eini tón-
höfundur þessa fyrsta kvölds.
Hann er reyndar af skagfirsk-
um ættum, en verður þó aö telj-
ast Isfiröingur. Hann kvæntist
svo inn i Gautlandaættina, og
hefur þaö trúlega haft nokkur
áhrif á tónsköpun hans.
Fyrsta sýnishorniö var Noct-
urno III. Þaö fluttu á viólu og
sembal þær nöfnur Helga Þór-
arinsdóttir af Hraunaætt úr
Fljótum og Helga Ingólfsdóttir
frá Stóru Hámundarstöðum á
Arskógsströnd. Þótt stutt sé
milli þessara byggða i loftlinu,
er þar yfir harösótta fjallvegi aö
fara. En þetta brutust menn
samt. Og þær mættust heilar á
húfi uppi á einhverjum andleg-
um fjallskambi.
Jónas Tómasson:—verk hans
„höföu ýmis einkenni þess aö
maöur myndi vilja hlusta á þau
aftur”, segir Arni Björnsson i
umsögn sinni um Myrka músik-
daga
Núbættistviö Sónata XIII.Þá
komu til liös viö Helgu Þórar-
insdóttur þær Laufey Sigurðar-
dóttir á fiölu og Carmel Russiil
á selló. Laufey er af Reykjahliö-
arætt og gætir þess nokkuð i
fingrabeitingunni og heldur til
hins betra. A Carmel kann ég
ekki glögg skil, en ef eölisávis-
unin bregst ekki, er hún komin
af Karlamagnúsi eftir duldum
leiöum, nema hún sé þá syndug-
ur ávöxtur Tristans og tsóldar.
Aube et serena nefndist næsta
verk, og þar sat Helga Ingólfs-
dóttir aftur viö sembalinn, en
Manúela Wiesler annaöist flaut-
ið. Allt var þaö nú listilegt, en
Manúela er einhvernveginn svo
margkynja, aö ekki er auð-
hlaupiö að þvi aö skilgreina
áhrif ætternisins á leik hennar.
Eftir hlé kom svo Anna As-
laugog lék Sónötu VIII (en hún
er systir Hjálmars og mágkona
Jónasar). Þaö var enda góö-
kynjaöur leikur.
Aö þvi loknu kom söngverkiö
Kantata III viö japanskar tönk-
ur og hækur. Maður er oft svo-
litið á nálum, þegar þess er
freistaö aö tónsetja tæra ljóö-
list. Og menn sættast vist seint
á, hvort þaö sé yfirleitt ómaks-
ins vert. Nú fóru tónarnir heldur
vel viö oröin fljótt á heyrt. En sú
spurning blífur samt, hvort orö-
in séu ekki eins vel komin án
nokkurra tóna. Rut Magnússon
fór ágæta vel meö þetta, og var
hún þó ekki upp á sitt allra-
besta, en þaö getur veriö griöar-
gott einsog margir vita. Vissu-
lega heyrir maöur stundum, aö
Rut er ekki islensk. En margir
islenskir söngvarar, sem mikiö
ber á, mættu þó þakka fyrir, ef
þeir færu eins vel meö texta.
Slðasta verkiö var svo frum-
flutningur á Ballet III, þar sem
JúIIana Elln Kjartansdóttir
bættist i hóp meö Laufeyju,
Helgu Þ. og Carmel. Júliana er
af Laxamýrarætt, enda
streyma fiölutónarnir frá henni
likt Laxá i Aöaldal.
En hvað er svo aö segja um
þessa tónleika annaö en ætt-
fræöi? Þaö sem eftir situr, er aö
þessi verk Jónasar höföu ýmis
einkenni þess, aö maður myndi
vilja hlusta á þau aftur. Og þaö
er þó allnokkuð. Og enda þótt
við séum tornæm á nýjungarnar
flest hver, þá er þaö trúa min,
að þessir árlegu myrku músik-
dagar muni eiga eftir að þykja
ljós 1 myrkri.