Helgarpósturinn - 23.07.1982, Blaðsíða 11

'11
ís/ensk
Ar aldraðra heldur nú innreið
sina á Kjarvalsstaði með tveim-
ur sýningum. Annars vegar er
það sýning á verkum alþýðu-
málara svokallaðra og hins veg-
ar listmuna- og nytjahlutasýn-
ing eftir landskunna hagleiks-
menn. Tenging þessara tveggja
sýninga er fólgin i höggmyndum
leiksmaður
hefur verið.
Utan um þessa öndvegislista-
menn snýst svo sýning á verk-
um aldraðra eða látinna lista-
manna, sem heyra til 20. öld-
inni. Eru þeir af ólikum toga
spunnir, sumir aldir upp i hin-
um natúraliska landslagsskóla,
eftir þá Asmund Sveinsson og
Sigurjón Ólafssonog verðlauna-
myndum i barnasamkeppni
Rauða krossins. Sýningin stend-
ur til 8. ágúst og verður efnt til
málþinga, siðdegisvöku, auk
þess sem myndbandasýning er i
gangi allan sýningartimann.
Þetta er m.ö.o. stór sýning
sem þekur ganga og sali Kjar-
valsstaða, enda hafa margir að-
ilar lagt hér hönd á plóginn,
bæði félagasamtök og einstak-
lingar.
1 vestursalnum geymir ,,ls-
lensk alþýðulist” rúmlega 100
verk eftir þekkta alþýðumálara
og listamenn. Þar má sjá verk
frá öndverðri 18. öld, hinar
þekktu predikunarstólfjalir frá
Staðarhóli „Guðspjallamenn”.
Þessar fallega máluðu fjalir eru
„anno” 1738, lánaðar af Þjóð-
minjasafninu. Þaðan er einnig
hin sláandi „Altaristafla” eftir
Amunda Jónsson, frá árinu
1792. Þá eru þrjú verk eftir
Bólu-Hjálmar, m.a. „Smá-
stokkur með trénöglum” úr
beyki. Mun þetta vera elsti grip-
ur sem þekktur er eftir skáldið
og hagleiksmanninn, frá 1813.
Mun Hjálmar ekki hafa verið
eldri en 16 ára, þegar hann
smiðaði stokkinn. Eftir Sölva
Helgason eru fjölmargar teikn-
ingar af blómaskrauti, sjálfs-
myndir, fangamark o.fl. Það
sést vel á vatnslitaseríu hans
„Blómaskraut og mannamynd-
ir” (1 eigu Landsbókasafnsins)
og „Fangamark”, hvilikur hag-
einsogJón Hróbjartsson (6önd-
vegismyndir eru eftir hann á
þessari sýningu) og Gisli Jóns-
son (Eitt fagurt oliumálverk). 1
þennan hóp má einnig flokka
hinar gullfallegu Vestmanna-
eyja-myndir eftir Kristin Ast-
geirsson, sem lést á siðasta ári,
kominn hátt á niræðisaldur. Þá
má flokka margar myndir
Samúels Jónssonar frá Selárdal
undir natúralisma, þótt aðrar
séu imyndunarrikari. „Altaris-
tafla” hans frá 1956 (1 eigu
Listasafns ASl) er örugglega
meistarastykki hans, að öðrum
verkum ólöstuðum.
Aðrir alþýðulistamenn á sýn-
ingunni taka frjálsari afstöðu til
yrkisefnisins og útfærslu þess.
Frægastur (og það er ekki að á-
stæðulausu) er Isleifur Kon-
ráðsson, en eftir hann eru
hvorki meira né minna en 16
málverk, máluð af mikilli ein-
lægni. Þá eru 13 málverk eftir
Ólöfu Grimeu Þorláksdóttur
(Grimu), sem orðin er 87 ára
gömul. Allar eru þær fallegar og
málaðar af óheftri upplifun.
Halldór Jónsson á fallegar æv-
intýramyndir i oliu, gerðar af
fölskvalausri ást á islenskum
þjóðsögum.
Ein mynd er eftir Jón Stefáns-
son frá Möðrudal og er það
„Skissa að altaristöflu i Möðru-
dalskirkju”, litil mynd en for-
kunnarfögur. Sonur Jóns, Stef-
án Stórval, á nokkrar ágætis-
myndir og ber þó hæst „Króks-
staðablesi”, máluð 1978. Eggert
Magnússon er nokkuð yngri og á
Stefnumót
í Ga/dra/andi
Það á mjög vel við að titlar
fyrstu islensku myndbandanna
skuli vera Galdraland og
Stefnurrót. Við höfum yfirleitt
litið á imbann sem galdratæki
og eigurn yfirleitt stefnumót við
Aðalsteinn sýningunni uppi.
Gaman væri að sjá hann i betri
„sketsum” með betri mótleik-
urum. Kristin Pálsdóttir stjóm-
aði upptökunni. Þátturinn er 60
min. i sýningu.
rÆundéönd
eftir Jón Axel Egilsson
þá cr birtast okkur á skermin-
um.
GAI.DRALAND er barnaleik-
riteða bamagaman eftir Baldur
Georgsson og kannast vist flest
börn við það úr sjónvarpinu.
Þaðer byggt upp á smáþáttum
með grini og töfrabrögðum.
Grinið er að nokkru fengið að
láni úr gömlum Gög og Gokke
myndum (danski arfurinn) en
töfrabrögðin koma frá Baldri.
Ætli Konni sé látinn? Það hefur
ekki verið tilkynnt opinberlega.
Leikstjóri er Erlingur Gisla-
son en i hlutverkum eru Aðal-
steinn Bergdal sem er mjög
góður trúður og eflaust sá eini
sem við eigum, Þórir Stein-
grimsson nk. sirkusstjóri og
töframaður og Magnús Ólafs-
son. Að öðrum ólöstuðum heldur
Tæknilega er þátturinn ekki
nógu góður. Litirnir eru of
sterkir og erfitt að stilla þá.
Einnig eru of miklar truflanir á
bandinu. Upptaka er á Sjón-
varpsstandard og er það miður,
þvi maður skyldi halda að timi
hefði verið til að gera betur. Tal
er stundum óskýrt og verið að
sýna hluti i nærmynd sem ekki
skipta máli.
STEFNUMÓT nefnist hinn
þátturinn oger hann frekar ætl-
aður fullorðnum. Björn Vignir
ræðir þar við Hermann Gunn-
arsson, Auði Haralds, Ingimar
Eydal, Hafstein Hauksson bila-
sala og rallykaf^a og Magnús
Eiriksson hljóðfæraleikara og
lagasmið. Þar að auki kemur
fram hljómsveit Tommy Fresh.
Það sem maður rekur sig

6 málverk á sýningunni.
„ömmur minar i Miðdal”
(1982) er stórskemmtilegt og
innilegt verk. Af málurum rek-
ur Gunnþórunn Sveinsdóttir
lestina, með vatnslitateikning-
ar, gerðar af miklu skreytilist-
arnæmi.
Að auki má sjá 11 vefmyndir
eftir óskar Magnússon. Þar eru
hrifandi myndir á borð við „1
árdaga” og „Vin og vinátta”
(Gerö eftir grafikmynd eftir,
Picasso). Þá sýnir Blómey Stef-
ánsdóttir „Islenskt glit” og
„Hnút”, fagurlega gerð teppi.
Lestina rekur Sæmundur Valdi-
marsson, sem gert hefur tvær
tréstyttur af karli og konu. 1
annarri notar hann ýsuroð sem
skýlu og kallar „Ýsukarl” og er
hugvitssamlegt.
Sýning þessi er skemmtileg
og fersk og gefur allgóða mynd
af þeim fjölbreytileik, sem ein-
kennir islenska alþýðulist. Sýn-
ingarskrá hefði þó mátt vera
mun vandaðri.
Um hinn hluta sýningarinnar
verður ekki fjallað að sinni.
Fjö/sk y/dudrama, á
tja/dinu og í salnum
Miirkutóliö (The Grcat Santini)
Bandarisk. Argcrð 1979. Lcik-
stjóri ng handrit: Lcwis John
Carlino cftir sögu Pat Conroy.
Aðalleikari Robert Duvall.
Ég veit varla hvað fór meira i
taugarnar á mér, fjölskyldu-
vel við kallaðír, „hústýrantar”
á islensku. Myndin er langdreg-
in og litlaus enda framleidd af
frekar óþekktu fyrirtæki (Ori-
on) þó svo Warner Bros.
dreifi henni.
Duvall sem er sonur aðmiráls
dramað á tjaldinu eða það sem
átti sér stað i salnum. Það er ó-
fyrirgefanlegt af aðstandendum
sýningarinnar að hleypa fólki
með ungaböm inn i húsið, fyrir
utan nokkra eldri krakka sem
hlupuum salinn á meðan á sýn-
ingu stóð, og enginn sagði neitt
fremur venju.
Bull Meechum (Robert Du-
vall) er ofusti i flugher Banda-
rikjanna og sama hörkutólið i
hernum og heima fyrir. Þetta er
reyndar týpa sem við könnumst
þekkir kannski það sem hanncr
aö fást við og það gerum við hin
eflaust lilca, en það kemsl bara
ekki til skila. Sama árið og Du-
vall lék i þessari mynd lék hann
i Apocalypse Now. Hvor tekin
var á undan veit ég ekki, en
annað hvort hefur Duvall verið
þreyttur eftir Apocalypse eða
verið að safna þreki fyrir hana,
þvi hér er hann jafn litlaus og
myndin.
Þó maður reyni að útiloka
hermanninn Meechum og ein-

AUÐUR HARALDS
HAFSTEINN HAUKSSON
HERMANN GUNNARSSON
INGIMAR EYDAL
MAGNUS EIRIKSSON
TOMMY FRESH
O.FL.
strax á, er að þátturinn virðist
vera illa undirbúinn. Viðmæl-
endur eru misjafnir og of marg-
ir að minu áliti. Auður og
Hemmi standa vel fyrir sinu, en
Ingimar er tekinn i framhjá-
hlaupi sem verður hvorki fugl
né fiskur. Hafsteini og Magnúsi
eru ekki gerð nógu góð skil. Við
erum litlu fróðari um þessa
menn eftir þáttinn.
Annað atriði er að slita sam-
tölin i sundur. Þegar komið er
að því að maður er farinn að
hlusta erklipptyfir i annað efni
og siðar i þættinum til baka. Ef-
laust hefði verið nóg að ræða
eingöngu við Auði og Hemma.
Taka þetta fólk undir vegg og
rekja úr þvi garnirnar i nokkra
tlma og nota siðan kjarnannúr
samræðunum ásamt betra og
ýtarlegra myndmáli. Það segir
okkur ekkert að sjá Hemma i
fótboltaleik og f stúdiói, við vit-
um öll að þar á hann heima, en
hvar á hann heima? (Sorry,
Hemmi).
Tommy Fresh flytur nokkur
lög i myndútgáfu Skonrokks og'
virðist það best unna efnið
myndlega, þó það sé ósköp
þreytandi að horfa á tvær til
þrjár myndir hvora ofan i ann-
arri með mismunandi filtering-
um á lit. Ég hefði frekar viljað
sjá einhverja islenska nýskúra-
hljómsveit syngja á islensku.
Lögin eru hvorki fersk né eftir-
minnanleg.
Tæknilega er þessi þáttur
betri. Litir i stúdiói eru við-
unandi en lýsingu i öörum
atriðum ábótavant. Nokkrar
truflanir eru við skiptingar milli
véla og einnig á stöku stað á
bandinu. Myndatakan er á
sama Sjónvarpsstandard og i
blina á heimilisföðurinn Meech-
um erhann svo ósannfærandi að
maður gæti grátið. Hann á ekki
til einlægni né ástúð. Hann er
svo forskrúfaður karlrembing-
ur að hann haggast ekki hvað
sem á dynur að undanskyldu
körfuboltaatriði, þar sem sonur
hans tapar. Einstefnan er al-
gjör, bæði hjá Duvall og mynd-
inni í heild, beint i ruslatunn-
una.
Það allra versta er þó það, að
þessi manngerð er til á meðal
okkar, en biða verður betri tima
að henni verði gerð full skil á þvi
hvita.
Galdralandi, ef ekki verri á
köflum. Viðmælendur sitja sitt
hvoru megin úti i kanti eða
spyrill teygir sig fram fyrir vél
og blokkar viðmælanda. Þó
þetta sé myndband finnst mér
óþarfi að vera sifellt að kveikja i
sigarettum svona til að sýna að
við erum frjálsir og óháðir.
Að iokum auglýsingar. Kók
auglýsir i báðum þessum þátt-
um, reyndar byrja Stefnumót á
kókauglýsingu. Ef auglýsendur
eru tilbúnir að borga fyrir aug-
lýsingu i svona þætti, færi betur
á þvi að það væru óbeinar aug-
lýsingar. t flestum nýjum kvik-
myndum reykja aðalleikararnir
Winston. Þetta er óbein auglýs-
ing (hjá mér). Ef Björn Vignir
hefði drukkiðkók i staðinn fyrir
kaffi eenei dæmið upp.
Nokkrar góðar
mvnidir «á leiíunum
IIITCUCOCK myndir frá
GuildHome Video Ltd: Re-
lækkameð Laurence Olivier,
Joan Fontaine, George
Sanders. Spellbound með
Ingrid Bergman og Gregory
Peck. Notorius með Ingrid
Bergman og Gary Grant.
Thc Postman Always Rings
Twice með Jack Nicholson
og Jessica Lange. 1 henni er
ástaratriði sem fær Síðasta
Tangó i Paris til að lita út
eins og hægan vals.
The Boys In the BandFjallar
um erfiðleika manna til að
viðurkenna sjálfa sig sem
homosexual.