Helgarpósturinn - 23.07.1982, Blaðsíða 28

28
Framvörðurinn
fagri
tNoröurlandakeppnikvenna ifrjálsum iþróttum sem fram fór
á Laugardaisvellinum um siöustu helgi vann Sigurborg Guö-
mundsdóttir það afrek aö setja nýtt tslandsmet i 400 metra
1 grindahlaupi. Sigurborg er 29ára gömul húsmóðir og á tvö börn.
Þvi er á þetta minnst hér aö Sigurborg er nokkuö óvenjuleg
iþróttakona. Vaninn er aö þær konur sem eru að kljást viö
tslandsmetin hverju sinni séu kornungar, allt niður i 15—16 ára
gamiar og sjaldnast mikiö yfir tvitugt. Og þaö heyrir áreiðan-
lega til undantekninga aö methafi i kvennagrein sé tveggja
barna móöir.
Enn er þaö nefnilega svo aö konur hætta yfirleitt iþróttaiðkun-
um þegar þær veröa mæöur. Þvi veldur hvort tveggja aö þær
missa Ur æfingar meöan á meögöngu og barnsburöi stendur og
svo hitt aö flestar eru þær bundnar yfir börnunum mörg ár eftir
að þau koma i heiminn. Þegar þær geta svo um frjálst höfuö
strokið, búnar aö koma börnunum á legg, þarf kjark til aö byrja
aftur auk þess sem áhuginn er kannski ekki jafn brennandi. Sig-
urborger undantekningsem sannar þessa reglu.
En hvernig skyldi standa á þvi aö árangur kvenna sé svo miklu
lakari en karla sem raun ber vitni'? Af hverju eru þær að glima
við 11 sek. i 100 melra hlaupinu meðan karlarnir hlaupa á
lOsekUndum'.' A1 hverju stökkva karlar miklu hærra og lengra,
hlaupa hraöar og sýna meiri hörku og leikni i boitaiþróttum?
Um þeitta eru deildar meiningar. Fiestir eru þeirrar skoðunar
að ástæðunnar sé aö leita i likamsbyggingunni hUn sé mismun-
andihjá kynjunum. Þeireru þó tii sem ekki vilja kyngja þessari
skýringu. Þeir segja sem svo aö a.m.k. partur af ástæðunni sé
félagslegur þ.e. aökariar og konur fái mismunandi likamsþjálf-
un strax i barnæsku og aö persónugerð kynjanna sé ólik. Karlar
séu upp aldir til að vera samkeppnisdýr og bita frá sér.konur séu
bliðari.
Skotí&
eftir Þröst Haraldsson
Þessir siöarneindu hafa m.a. bent á árangur kvenna i lang-
hlaupum máli sinu til stuönings. Eittdæmi um þaö er maraþon-
hlaupiö. Siðan konum var leyft að taka þátt i maraþonhlaupi
snemma á öldinni hafi árangur þeirra batnað mun hraðar en
karlanna og sé nU svo komiö aö sáralitill munur sé á kynjunum i
þessari grein.
Aðrir segja aö langhíaupin séu undantekning. Af einhverjum
ástæöum viröistsem konureigi auðveldara meö aö ná svipuöum
"árangri og karlar á þvi sviöi fremur en öðrum. Fyigismenn
kenningarinnar um mismunandi likamsbyggingu benda á
reynsiuna fra Auslur-Þýskaiandi þar sem börn eru vaiin strax á
unga aidri og alin upp tii þess aö veröa afreksmenn i iþróttum.
Þar hefur árangur kvenna ekki nálgast árangur karla svo heitið
geli. Bæöi kynin taka tramförum og munurinn helst svotil
óbreytlur. ,
Flestir eru mér eílausl sammála i þvi aö iþróítaáhugi sé yfir-
leitl minni meöal kvenna en karla og að áhuginn dvini fyrr hjá
konunum. Aí hverjuskyldi þaöstafa?
A þessu áhugaleysi eru eflaust margar skýringar. Ef við litum
til uppeldisins sjáum viö margt sem ýtir undir þennan mun.
Strákar fá flestir mikinn áhuga á boltaiþróttum, fyrst og fremst
fótbolta og latt ersparað til aö viöhaida honum. Foreldrar, fjöl-
miölar og iþróttakennarar leggjast þar á eitt („þaö er skárra að
þeir fái Utrás i fótboltanum heldur en einhverjum bannsettum
óknyttum").Fótboltahetjurnar — fyrirmyndirnar —eru líka all-
arkarlkyns.
t skólanum er enn ýtt undir þennan mun. Leikfimi drengja
miðast einkum viö aö auka kraftinn. Uthaldið og kjarkinn. Hjá
stUlkunurn er hinsvegar lögö mest áhersla á mýkt og lipurö í
hreyfingum, sarnkeppnin er ekki ræktuö og vöövar illa séðir.
Eg ber.li á þaö að fyrirmyndir barna á iþróttasviðinu eru
langflestar karlkyns. Þaðhefur löngum verið viðurkennd kenn-
ing að stjörnuiþróttir stúöli aö auknum iþróttaáhuga fjöldans,
fordæmi þeirra smitar. En hvernig stendur á því að fyrirmynd-
irnar eru allf lestar karlky ns?
Þar leika fjölmiölarnir án efa slórt hlutverk. Þaö þarf ekki aö
fletta iþróttasiöum blaöanna lengi til að sjá á hverju iþrótta-
fréttamenn hafa mestan áhuga. Leikur i 1. deild karla i knatt-
spyrnulær olthátt i heila siöu á meðan konurnar mega sætta sig
viö 1— 2ja dálka smáklausur.
Og þetta er alts ekkert sérisienskt fyrirbæri. t Noregi voru
geröar kannanir á þvi árin 73 og B1 hvernig 4 dagblöð skiptu
iþróttasiöum sinum milli kvenna- og karlaiþrótta. Arið 1973 voru
aðeins 5% af plássinu lögð undir hreinar kvennaiþróttir, meðan
karlarnir lögöu undir sig 78%.afgangurinn var blandaður. Arið
lðöl haföi hiutur kvenna aukist i 10% en hlutur karla minnkað i
72%.
NU mætti ætla að þetta gæli rétta mynd af þáttlöku kynjanna i
iþróttum. En sU er alls ekki raunin.,Árið 1981 voru konur 40%
þátttakenda i öllum landsmótum, landsleikjum og alþjóðamót-
um sem Norðmenn tóku þátt i.
Sama var uppi á teningnum þegar iþróttafréttir norska sjón-
varpsins voru skoöaöar. Eina undantekningin vbr áhaldaleik-
fimin, þar var kynjunum gert nokkurn veginn jafnt undir höfði.
Ein at ástæöunum lyrir þessu misrétti i fjölmiðlunum er vafa-
laust sU aö konur eru alar fámennar i stétt iþróttafréttamanna.
Ég veitekki til þess að nokkur kona hafi lagt þaö starf fyrir sig
hérálandi.
Þessi karlaeinokun á iþróttafrétlum kemur lram méð tvennum
hætti. Annars vegar hafa blaöamenn þá tilhneigingu rétt eins og
aðrir dauðlegir menn aö gera áhugamálum sinum hærra undir
höfði en þvi sem þeir hafa litinn sem en^an áhuga á. A hinn bóg-
inn birtist þaö i þvi sérstaka málfari sem rikir á iþróttasíðum
blaðanna og ekki siður i iþróttaþáttum rikisfjölmiöianna. Þar er
sko aideilisjnunur á þvi hvort veriö er aö fjalla um iþróttakonur
eða Iþróttamenn.
Strákarnir eru „djarfar hetjur " og „hörkutól" en stUlkurnar
fá gjarnan einkunnir á borð viö „blómarósir”, „þokkadisir” og
iöulega eru ákveönir likamspartar þeirra dregnir sérstaklega
fram I sviðsljósiö. Það er afar sjaldgæft að stUlkum sé hrósað
fyrirhörkueða drifsku og þaö er algeriega óþekkt að karlmenn
fái einkunnir fyrir likamsfegurð eða fimaburð. Hefur einhver séð
skrifaö um góðan knattspyrnumann „framherjinn fagri" eöa
„sóknarmaöurinn sæti”?
Föstudagur 23. júli 1982 Jp'ffiLf, ,rjnn
lÆlttAKVISIir Hi;M>AKIKtVAir
Norræna húsið:
John Rud, sá danski senuþjófur,
sýnir enn tilhoggna steina fyrir
utan hUsið. Inni, i anddyrinu, er
kynning á islensku flórunni á veg-
um NáttUrufræöistofnunar Is-
lands. Kjallaratröppurnar eru
enn i viðgerð.
Mokka:
Kristján Jón Guönason sýnir lit-
rikar og skemmtilegar klippi-
myndir, sem minna okkur á ævin-
týrin með kóngssyni á hestbaki og
prinsessur i turnum. Gott kaffi á
staðnum, það besta i bænum.
Listasafn islands:
Landslag i islensku málverki. Yf-
irlitssýning meö verkum margra
af okkar bestu málurum. Sýning-
in er opin daglega kl. 13.30-16.
Arbæjarsafn:
Sumarsýningin i fullum gangi,
frábærir hlutir frá hinu gamla og
góða tslandi. Auk þess stendur yf-
ir sýning á alþýðulist frá Dölun-
um i Sviþjóð. SU sýning er i Eim-
reiðarhUsinu. Safnið er opið dag-
lega, nema mánudaga, kl. 13.30-
18.
Listasafn Einars Jónsson-
ar:
Stórfenglegar höggmyndir Ein-
ars eru til sýnis alla daga nema
mánudaga kl.13.30-16. A efstu hæð
hUssins er ibUð Einars og konu
hans og er hUn til sýnis gestum.
Árbæjarsafn:
Safnið er opið daglega kl. 13.30 -
18, nema mánudaga. Aðkoma að
safninu er um gamla rafstöðvar-
veginn og meðleið lOfrá Hlemmi.
Höggmyndasafn Asmund-
ar Sveinssonar:
Safnið er opið þriðjudaga,
fimmtudaga og laugardaga
kl.14-16.
Asgrimssafn:
Sumarsýning. Aöþessusinni eru
flestar myndanna vatnslita-
myndir og hafa margar þeirra
sjaldan verið sýndar. Sýndar eru
landslagsmyndir, blómamyndir
og flokkar mynda Ur þjóðsögum.
Safnið er opið sunnudag, þriðju-
dag- og fimmtudag kl. 13.30—16 I
mai, en daglega, nema laugar-
daga, frá og með 1. jUni, á sama
tima. Aðgangur ókeypis.
Nýja Galleríið:
MagnUs Þórarinsson sýnir nýjar
oliu- og vatnslitamyndir. Opið ki.
14-18.
Listasafn ASI:
Lokað i sumar.
Glerárgata 34/
Akureyri:
Guðmundur Björgvinsson mynd-
listarmaður Ur höfuðborginni
sýnir verk, sem hann hefur unnið
með blandaðri tækni. Látið
imyndunaraflið leika lausum
hala og mætið á sýninguna, og
fyrr en seinna, þvi henni lýkur á
sunnudagskvöld. Opið kl. 16—22.
Galleri
Lækjartorg:
NU stendur yfir samsýning nokk-
urra listamanna. Þar gefur m.a.
að sjá grafik, steinþrykk og
fieira. Meðal þeirra, sem eiga
myndir, eru Rikharður Valtingoj-
er, ómar Stefánsson (nýsloppinn
inn á þýsku listaakademiuna),
Óskar Thorarensen, Jóhann G.
Jóhannsson, Þorsteinn Eggerts-
son og fleiri. Sýningin er opin
daglega á verslunartima en kl.
14-18 um helgar.
Galleri Langbrók:
Langbrækur sýna eigin fram-
leiðslu, keramik, grafik, textil og
fleira skemmtilegt. Opið virka
daga kl. 12-18.
Rauða húsið/ Akureyri:
Fjöldi listamanna sýnir verk sin
alla helgina. Auk þess verður
upplestur og tónleikar. Vinsam-
legast athugið bæjarblöðin til að
fá nánari upplýsingar.
tólllisf
Norræna húsið:
Harmonikkuunnendur athugið. A
mánudag kl. 20.30 verða tón-
leikar, þar sem leikið verður á
uppáhaldshljóöfærið ykkar. SU
sem leikur heitir hvorki meira né
minna en Elsbeth Moser og má
þvi bUast við góöri sveiflu. Mætið
öll, þvi svona tækifæri býðst ekki
á hverjum degi.
Kristján Jóhannsson:
Kristján heldur áfram yfirreið yf-
ir landið okkar fagra, elda og isa
við ysta haf á hjara veraldar. A
föstudag syngur hann á Raufar-
höfn, nánar tiltekið i Hnitbjörgum
og hefst dýrðin kl. 21. A sunnudag
er svo haldið i Aðaldalinn, þar
sem sungið verður að Ýdölum kl.
21. GuðrUn Kristinsdóttir fylgir
honum eftir og leikur undir af
stakri snilld.
vióónróir
Kjarvalsstaðir:
Á laugardag kl. 14 efna samtökin
Lif og land til siðdegisvöku i til-
efni sýningarinnar á verkum
aldraða fólksins. A vökunni verða
flutt erindi og leikin tónlist. Gott
framtak hjá góðhjartaðri elitu
þessa lands.
Htillf
Ferðafélag íslands:
Helgarferðir:
Föstudagur kl. 20: a) Þórsmörk-
Fimmvörðuháls, b) Landmanna-
laugar-Eldgjá, c) Hveravellir, d)
Gönguferð frá Landmanna-
laugum i Þórsmörk (uppselt), e)
Þórsmörk — Skógá — Kverná, f)
Þórsmörk, venjuleg ferð.
Dagsferðir:
Sunnudagur kl. 09: Reykholts-
dalur- Rauðsgil- BUrfell. Kl. 13:
Stóra-Kóngsfell. Skemmtileg
gönguferð.
Útivist:
Helgarferðir:
Föstudagur kl. 20: a) Þórsmörk.
Gist I nýja skálanum, b) Veiði-
vötn-Snjóalda. Farið i Utilegu-
mannahreysið.
Dagsferðir:
Sunnudagur kl. 08: Þórsmörk-
Stakkholtsgjá, Kl. 13:
Marardalur, hömrum girtur. Ki.
13—18: Viðey. Stöðugar ferðir
allan daginn.
Sumarleyfisferðir:
a) Arnarvantsheiði. Hestar og
veiði. Brottför alla laugard.
b) Eldgjá- Strútslaug- Þórsmörk.
Bakpokaferð.
c) Hornstrandir IV. 27.07.-02.08.
d) Þórsmörk. Vikudvöl i friði og
ró i Básum.
e) Borgarfjörður Eystri-Loð-
mundarfjörður 4.—12. ágúst.
f) Hálendishringur. Ellefu dagar i
ágúst. Skemmtileg öræfaferð.
Imóíbi
★ ★ ★ ★ framúrskarandi
★ ★ ★ ág»t
★ ★ góð
★ þolanleg
O léleg
2-21-40
Atvinnu niaður i ástum
(American Gigalo). Leikstjóri og
höfundur handrits: Paul Schrad-
ers. Tónlist: Giorgio Moroder.
Leikendur: Richard Gere,
Lauren llutton, Hector Elizondo,
Nina Van Paliandt og fleiri.
Vændiskallinn eignast góðar vin-
konur, en hatursmenn fylgja
þessu ömurlega starfi lika. Kona
er myrt sem setur skuggalegan
svip á söguþráðinn. Þreytt efni og
mynd. Geisp.
★
Hörkutólið (The Great Santini) —
Sjá umsögn i Listapósti.
2P M5-44
Stuð meðferð (Shock Treatment).
Bandarisk kvikmynd, árgerð
1981. Handrit: Richard O’Brien.
Lcikcndur: Jessica Harper, Cliff
DeYoung, Richard O’Brien, Pat-
ricia Quinn, Charles Gray. Leik-
stjóri: Jim Sharman.
Rocky Horror liðið er komið aftur
á stjá i afar flóknum söguþræði
um sjónvarp og áhrif þess á lif
stórborgarhverfis vestan hafs.
Eins og fyrri daginn er mikið um
tónlist og furðulega hluti og allt i
Dolby stereó.
llryllingsóperan (Rocky Horror
Picture Show) verður svo sýnd
kl. 23.
■ ikjönö** ■
BÍÓMBB
M0|u»gn - lUpmal
Hrakfallabálkurinn (Hardly
Working). Bandarisk kvikmynd,
árgerð 1980. Leikendur: Jerry
Lewis og fleiri góðir.
Nýjasta myndin með Jerry Lewis
og kominn timi til að íslendingar
fái að endurnýja kynni sin af
þessum frábæra listamanni.
Gleði næturinnar (Ein sú djarf-
asta).
„Kvikmynd” (?). Klám 1 þriðju
viddinni. Hvar er sU fjórða? Kl.
11.15.
Svik að lciðarlokum (Hostage
Tower). Mynd byggð á sögu
Alaster Makklin. Leikstjóri:
Claudio Guzman. Leikendur:
Billie Dee Williams, Britt Ekland,
Peter Fonda og fleiri.
Sumsé geysispennandi, en frekar
slöpp þar sem nokkrir fifldjarfir
menn taka Effelturninn trausta-
taki og gengur þeim ekki gott eitt
til. Góöi gæinn reddar öllu.
TÓNABÍÓ
Sími 31182
Wanda Nevada (Wanda Nevada).
Bandarisk kvikmynd, árgerð
1981. Leikendur: Peter Fonda,
Brooke Shields. Leikstjóri: Peter
Fonda.
Wanda er frá Nevada og hUn er
ofsa sæt. HUn er lika ung og allir
menn vilja eiga hana. Peter
Fonda nær henni og þau fara
saman I leit að fjársjóði nokkrum
dularfullum, en bófarnir eru á
næsta leyti. Mætið og kynnist
óvæntum endi.
Ö
Sverðið og Seiðskrattinn (The
Sword and the Sorcerer). Banda-
risk kvikmynd, árgerð 1982.
Handrit: Albert Puyn og flciri.
Leikendur: Richard Lynch, Lee
Horseley, Katheline Beller,
Gcorge Maharis, Anna Björns-
dóttir. Leikstjóri: Albert Puyn.
Gamalt og þreytt þema um vonda
kallinn, sem drepur góða kónginn
og drottnar með harðri hendi.
Sonur góða kóngsins sleppur og
hyggur á hefndir siöar meir.
Einnig er þjóðin i uppreisn-
arham. Inni blandast galdrar.
Góður leikstjóri og góður hand-
ritshöfundur hefðu getað gert
þetta að hinni bestu skemmtan,
innihaldið bókstaflega kallar á
slikt, en hér er ekki um neitt þvi-
likt að ræða. Allt er fremur
klaufalega gert og leikstjórn i lág
marki. Það er bara gervi galdra-
mannsins, sem stendur upp Ur.
— GB