Helgarpósturinn - 23.07.1982, Blaðsíða 30

30
Á minnihlutinn að fara heim?
Borgarstjórn Reykjavlkur og málefni
borgarinnar hafa veriö nokkuð til umræðu
siöustu vikurnar. Eins og allir vita urðu
mikil umskipti i borgarstjórn i kosningun-
um i vor, Sjálfstæðisflokkurinn endur-
heimti meirihluta sinn og rúmlega það, en
vinstri flokkarnir lentu i minnihluta ásamt
Kvennaframboðinu.
Siðan hefur mikið gengið á fyrir nýja
meirihlutanum. Tillögur hafa runnið eins
og á færibandi gegnum borgarkerfiö og
mörg mál verið afgreidd á stuttum tima.
Þau hafa verið af ýmsum stærðum og gerö-
um, allt frá sölu þriggja umdeildra strætis-
vagna upp i skipulag 10 þúsund manna
byggðar iGrafarvogi.
Fulltrúar minnihlutans hafa sett fram
harða gagnrýni á starfshætti nýja meiri-
hlutans. Lengst hefur Ingibjörg Sólrún
Gisladóttir, fulltrúi Kvennaframboðs.geng-
ið i sinni gagnrýni en hún lét svo um mælt
að Sjálfstæöisflokkurinn gæti allt eins sent
minnihlutann heim,honum væri ekki ætlað
að hafa nein áhrif á gang mála i Reykjavik-
urborg.
Er hann einráður, eða bara að efna kosn-
ingaloforðin?
Eins og áður sagði hefur meirihlutinn
látið hendur standa fram úr ermum siðan
hann komst til valda. „Það er ljóst að
meirihlutinn gengur i það að efna þau kosn-
ingaloforö sem hann gaf fyrir kosningarn-
ar,” segir Gerður Steinþórsdóttir borgar-
fulltrúi Framsóknarfiokksins. „Þau eru
miserfið viðfangs, sum einföld og auðveld
önnur erfiðari, einkum byggðin i
Keldnalandi.”
Eins og menn muna snerist kosningabar-
áttan ekki sist um staðarval fyrir framtið-
arbyggð Reykjavikur. A að byggja Jvupp til
fjalla” eða fram meö ströndum? Sjálf-
stæðismenn hölluðust aö strandbyggðinni
og á þriöja fundi borgarstjórnar var lagt
fram uppkast að forsögn að deiliskipulagi
fyrir byggingarsvæðið i Grafarvogi og
Keldnalandi. Þá hafði það farið i gegnum
skipulagsnefnd og borgarráð á miklum
hraða, „eins og norðanvindurinn i gegnum
kerfið”, svo vitnað sé til orða Ingibjargar
Sólrúnar.
„Þessi fyrsta forsögn að deiliskipulagi
rúmaðist á einni siðu og hún var hvorki
dagsettnéundirrituö”,segir Gerður. Davið
Oddsson borgarstjóri axlaði alla ábyrgð á
forsögninni og eftir litlar umræður var hún
samþykkt.
f>etta fannst minnihlutanum flaustursleg
vinnubrögð. Fulltrúar hans bentu á að
deiliskipulagiö hefði enga faglega umfjöll-
un hlotið áður en það var lagt fram og að
borgarstjóri heföi sniðgengið Borgarskipu-
lagið sem ætti þó að fjalla um svona mál, til
þess væri það. „Þetta voru grófar og illa
unnar hugmyndir”, segir Adda Bára Sig-
fúsdóttir fulltrúi Alþýðubandaiagsins.
„Davið vildi ekki gefa upp við hvaða sér-
fræðinga hann hefði haft samráð um gerð
forsagnarinnar. Ég gæti best haldið að
hann hefði sjálfur unnið þetta á skrifborð-
inu sinu, i mesta lagi kallað til einhverja já-
menn”, segir Sigurður E. Guðmundsson
fulltrúi Alþýðuflokks.
Hverju svara sjálfstæðisménn þessari
gagnrýni? Hilmar Guölaugsson borgarfuil-
trúi Sjálfstæðisflokksins og formaður bygg-
inganefndar visar þessari gagnrýni á bug.
„Borgarstjórn samþykkti aðalskipulag
fyrir þetta svæði og það fékk mikla faglega
umfjöllun á árunum 1976—77. Að þvi skipu-
lagi var vel unnið. En málið var það að ef
við hefðum ekki fengið deiliskipulagið
samþ. fyrir sumarfri borgarstjórnar, sem
stendur I tvo mánuði, hefði það valdið það
miklum töfum að við hefðum ekki getað
staðið við áætlanir okkar um lóðaúthlutanir
á næsta ári. Þess vegna keyrðum við það i
gegn. Og þetta var bara fyrsta forsögn að
deiliskipulagi, bara megindrættirnir. Það á
George Schultz vinnur embættiseið 1 garöi Hvita hússins. Reagan forseti til vinstri.
Viöurkenning af hálfu
Bandaríkjanna skilyrði
PLO fyrir að yfirgefa Beirut
tsraelskt stórskotalið rauf i fyrrinótt
lengsta vopnahlé sem staðið hefur á vig-
stöðunum umhverfis Vestur-Beirut, þar
sem 35.000 manna israelskar hersveitir
sitja um 6000 til 8000 manna liðsafla
Frelsissamtaka Palestinumanna, PLO. I
þetta skipti var stórskotahriðinni einbeitt
að byggingum þar sem PLO hefur skrif-
stofur sinar og sér i lagi stjórnstöðvum
samtakanna, aðsetri Yassers Arafats.
Hvað eftir annað hefur Israelsher reynt
að vinna á Arafat með hnitmiðuðum
árásum á einstakar byggingar, þar sem
hann var talið að finna, en foringi PLO
hefur jafnan sloppið. Þrátt fyrir ófarir
Fatah, þess hluta PLO sem Arafat veitir
sér i lagi forstöðu, i sókn ísraelsmanna um
Suður-Libanon til Beirut, hefur Arafat
styrkt stöðu sina frekar en hitt á örlaga-
stundu PLO. Honum hefur tekist að snúa
hernaðarósigrinum i Suður-Libanon og
umsátinni um Vestur-Beiruti tækifæri fyrir
PLO að vinna pólitiskan sigur.
Siðan israelsku skriðdrekarnir námu
staðar skammt frá flóttamannabúðum
Palestinumanna i suðurjaðri Vestur-Beirut
og viðræður hófust um brottför PLO úr
borgarhlutanum, hefur yfirburðastööu
Israels hrakað. Ifyrsta lagi er orðið ljóst að
tsraelsstjórn er ekki reiðubúin að taka þvi
mannfalli sem götubardagar við PLO
myndu kosta. I öðru lagi hefur almennings-
álitið i heiminum gerst Israel æ and-
snúnara.
Komið er á daginn að markmið Israels-
stjórnar með innrásinni 1 Libanon var allt
annað en látið var i veðri vaka, þegar
hernum var skipað að leggja til atlögu, sem
sébægja árásarhættu frá nyrstu byggðum i
Galileu. Þess I stað hefur Israelsher sest
um Vestur-Beirut, gert sig liklegan til að
hrekja Sýrlandsher yfir landamærin og
komið á laggirnar hernámsstjórn sem
vinnur að þvi að fá völd i Suður-Libanon i
hendur libönskum bandamönnum Israels,
einkaherjum falangista og Haddads
majórs. I þessu skyni hafa israelsku her-
námsyfirvöldin ekki skirrst við að setja af
embættismenn rikisstjórnar Libanons á
þeim takmörkuðu svæðum sem hún ræður
yfir borgarastyrjöldina út I gegn, reka þar
sveitir Libanonshers úr herbúðum og fá
þær i hendur her falangista. Nú er lika að
koma á daginn hvernig Israelsher fór að i
flóttamannabúðum Palestinumanna, lagði
þær i rúst með skriödrekum og jarðýtum,
handsamaði alla vopnfæra karlmenn og
Föstudagur 23. júlí 1982
hlelgai-----
Oðsturinn
eftir að samþykkja endanlega forsögn svo
málið á eftir að fá faglega umfjöllun. Það
er að visu rétt aö Borgarskipulag fjallaði
ekki um þessa forsögn, en stofnunin kemur
inn i málið á siðari stigum þess,” sagði
Hilmar.
En það er fleira sem minnihlutinn gagn-
rýnir.
„Meirihlutinn þjösnast áfram og dregur
sem mest hann má úr öllum ávinning-
um okkar’\segir Adda Bára. „Viðsettum á
fót framkvæmdaráð sem átti að fylgjast
með öllum framkvæmdum borgarinnar og
veita borgarfulltrúum tækifæri til að hafa
yfirsýn yfir þær. Nú hefur þetta ráð verið
lagt niður og lokað fyrir þessa yfirsýn.
Sama gildir um fækkun bogarfulltrúa, hún
er samþykkt áöur en nokkur reynsla er
komin á fjölmennari borgarstjórn. Þetta
hefur i för með sér að það sem áður var opið
fyrir borgarfulltrúa verður nú lokað inni
hjá borgarstjóra og embættismönnum,”
sagði Adda Bára.
„Það fer engin pólitisk umræða fram i
nefndum; þegar pólitisk mál koma þar á
dagskrá er þeim strax visað til borgar-
stjórnar, Og umræöan i borgarstjórn er
eins og tilbúin, þar eru haldnar kosninga-
ræður sem miðast við blaðamennina sem
sitja á áheyrendapöllunum. Þetta er eins og
vel æft leikrit,” segir Ingibjörg Sólrún.
„Ég er nú byrjandi i borgarstjórn og mér
finnst fróðlegt að upplifa starfshætti Sjálf-
stæöisflokksins,” segir Sigurður E. Guð-
mundsson. „Þarna situr sviplikur þögull
meirihluti undir sinum borgarstjóra. Hann
heldur ekki uppi neinum umræðum, hann
greiðir bara atkvæði. Það er undarlegt að
tala inn i þetta heiðnaberg ihaldsins.”
Hilmarereinsog vænta máekki öldungis á
þvi að samsinna þessum gagnrýnisröddum.
„Þetta er nú mikið orðum aukið. Við höld-
um okkar meirihlutafundi eins og siðasti
meirihluti gerði. Þar er farið yfir öll þau
mál sem eru til umfjöllunar hjá borgarráði
svo viðkomum ekki óundirbúin á fundina. I
borgarstjórnarflokknum eiga sæti 24, þ.e.
allir aðal- og varaborgarfulltrúar flokksins.
1 þessum hópi fá málin viðtæka umfjöllun
þvi flestir sem i honum eru starfa i borgar-
kerfinu með einum eða öörum hætti, þeirl
þekkja vel til mála.
Ekki vildi Hilmar heldur kannast við
YFIRSVIM
hrakti konur oe börn á vergang.
Allt gerðist þetta meðan tómarúm rikti i
mótun utanrikisstefnu Bandarikjanna,
vegna þess að mánuður leið frá þvi Reagan
forseti lét Alexander Haig segja af sér
utanrikisráðherraembætti þangað til eftir-
maðurinn, George Shultz, vann embættis-
eið fyrir viku. Eina frumkvæði Bandarikja-
stjórnar allan þann tima var að Reagan
ritaði Begin, forsætisráðherra Israels, bréf,
að áeggjan Fadh konungs i Saudi-Arabiu og
Mubaraks Egyptalandsforseta, og lagði
fast að ísraelsstjórn að leggja ekki til
atlögu gegn Vestur-Beirut meðan von væri
um samkomulag um brottför PLO úr
borgarhlutanum.
Fyrsta verk Shultz eftir að hann var
orðinn utanrikisráöherra var að halda röð
funda með sendiherrum Israels og araba-
rikja og fjölda ráðgjafa, þar á meðal Henry
Kissinger fyrrum utanrikisráðherra, til að
ræða ástandið i Libanon i samhengi við
framtiðarhagsmuni Bandarikjanna i
löndunum fyrir Miðjarðarhafsbotni.
Á þriðjudag komu svo tveir utanrikis-
ráðherrar arabarikja til Washington, þeir
Saud al-Faisal frá Saudi-Arabiu og Abdel
Halim Khaddam frá Sýrlandi, til aö gera
Reagan og Shultz grein fyrir afstöðu þess
rikjahóps. Að þeim fundum loknum er mun
ljósara en áður, hver tök eru á aö afstýra
eyðingu hálfrar höfuðborgar Libanons i úr-
slitaorrustu milli Israelsmanna og PLO.
Undir forustu Arafats hefur stjórnar-
nefnd PLO ákveðið að setja tvö meginskil-
yrði fyrir brottför manna sinna úr Vestur-
Beirut og lausn mála eftir diplómatiskum
leiðum. Annaðeraðalþjóðlegtgæslulið taki
sérstöðu i Vestur-Beirut fyrir brottför PLO
og tryggi að ísraelsher noti ekki tækifærið
til að láta her falangista niðast á ibúum
borgarhlutans. Hitt skilyrðið er að Banda-
rikjastjórn taki upp beint samband við
PLO, viðurkenni þar með samtökin sem
ómissandi aðila i friöargerö við Miöjarðar-
hafsbotn og rétt Palestinumanna til þjóðar-
heimkynnis.
I staðinn býðst PLO til aö viöurkenna
tilverurétt Israelsrikis og láta af skæru-
hernaöi gegn þvi. Ekki mun PLO fást
til aðfallast á ályktanir öryggisráðsins nr.
242 og 338, sem um Palestinumálið fjalla,
ásakanir um aukna miðstýringu. „Við
sögðum fyrir kosningar að við ætluðum að
leggja niður framkvæmdaráö og fækka
borgarfulltrúum. Við vorum á móti stofnun
framkvæmdaráðs á sinum tima og töldum
það ekki til þess fallið að bæta framkvæmd-
ir borgarinnar. Sama gilti um fjölgun borg-
arfulltrúa, við vorum andvigir henni af þvi
aö við teljum 15 borgarfulltrúa nægilegan
fjölda til að stjórna borginni.”
Fulltrúar minnihlutans hafa oft minnst
á hlutverk Daviðs borgarstjóra, að hann
ráði öllu sem hann vill ráða og stjórni hin-
um 11 fulltrúum Sjálfstæðisflokksins. Ekki
vill Hilmar kannast við það. „Nei, Davið
ræður ekki öllu. Hjá okkur fá öll mál lýð-
ræðislega umfjöllun og eru lögö fram i
borgarstjórn á lýðræðislegan hátt.”
Nú eru margir fulltrúanna nýir i borgar-
stjórn. Þeir sem tilheyra minnihlutanum
kvarta yfir þvi hvje hratt málin ganga fyrir
sig. „Það er óstjórnlegur hraði á öllum
málum og harla litið tillit tekið til minni-
hlutans,” segir Gerður.
„1 nefndum eru málin keyrö áfram svo
hratt að maður veit varla hvað verið er að
samþykkja. Maður fær á tilfinninguna að
ekki sé allt tekið með i reikninginn, en það
er enginn timi til að átta sig á þvi,” segir
Ingibjörg Sólrún. „Þetta er langt frá hug-
myndum manns um lýðræði, þetta er ekki
einu sinni virkt fulltrúalýðræði, þvi allar
ákvarðanir hafa veriö teknar fyrirfram”,
bætir hún við.
Katrin Fjeldsted fulltrúi Sjálfstæðis-
flokksins er lika nýliöi i borgarstjórn og hún
gaf litið út á þessi vandkvæði. „Dagskrá
funda liggur fyrir með góðum fyrirvara svo
það er nægur timi til að setja sig inn i mál-
in,” sagði hún. Hins vegar fannst henni um-
ræður i borgarstjórn oft vilja snúast of mik-
ið um smáatriði, sem kæmi þá kannski nið-
ur á stóru málunum.
„I borgarstjórn er bæði nýtt fólk og
þrautreynt. Þetta er mislitur hópur, sumir
eru góðir ræðumenn, aðrir ekki eins góðir.
Sumir tala langt mál um ekki neitt meðan
aðrir segja mikið i fáum orðum. En æði oft
vill þetta snúast upp i þras um smáatriði.
Um það er engum einum að kenna, kannski
er þetta hefð.' i borgarstjórn. Aöalatriðið er
að allir undirbúi sig vel fyrir fundina,”
sagði Katrin.
Undir þau orð er alveg hægt aö taka.
eftir
Þröst Haraldsson
eftir
Magnús Torfa ólafsson
óbreyttar, af þvi þar er hvergi rætt um
Palestinumenn nema sem flóttamanna-
vandamál. Stingur forusta PLO upp á þvi,
að öryggisráðið itreki ályktanirnar báðar
og auki við ákvæði um sjálfsákvörðunarrétt
Palestinumanna.
Árið 1975 gerði Henry Kissinger leynilegt
samkomulag við ísraelsstjórn, þar sem
hann hét þvi gegn samþykkt Israels við
öðrum áfanga aðskilnaðar herja á Sinai, að
Bandarikjastjórn skyldi aldrei viðurkenna
PLO að Israel forspurðu né eiga viðræður
við samtökin, fyrr en þau hefðu viðurkennt
tilverurétt Israels og fallist á ályktanir 242
og 238.
Ekkier vafiá að núverandi stjórn i Isra-
el teldi það brot á þessu samkomulagi, ef
Bandarikjastjórn tæki upp samband við
PLO upp á þau býti, að við ályktanir
öryggisráðsins sé aukið ákvæði um réttindi
Palestinumanna. Þvi hefur stjórnin i
Jerúsalem setið á tiðum fundum siðan
kunnugt varð um að skilmálar PLO hefðu
verið formlega lagðir fyrir Bandarikja-
stjórn. Eftir siðasta fundinn I gær var kunn-
gert, að engin ákvörðun hefði verið tekin
um lokaatlögu gegn Vestur-Beirut, en stór-
skotahriðin i fyrrinótt er áminning af hálfu
Israelsstjórnar.
Enn sem fyrr er það fyrst og fremst undir
Bandarikjastjórn komið, hverju fram
vindur i skiptum ísraels og nágrannarikja
þess. Þar að auki er nú svo háttað, að PLO
hefur bæst i tölu þeirra aðila, sem setja
traust sitt á Bandarikin. Vopnaviðskiptin i
Libanon hafa sýnt Palestinumönnum fram
á, að stuðningur arabískra ofstækisrikja,
eins og Libýu og Sýrlands, og Sovétrikj-
anna er einskis virði.
Reagan forseti á nú um tvennt að velja.
Hann getur tekið upp beinar viðræður við
PLO um brottför frá Beirut og framtið
Palestinumanna, eða haldið að sér höndum
meðan Israelsher brytjar PLO niður.
Fyrri kosturinn hefði i för með sér
ýfingar við Israel og áköfustu stuðnings-
menn þess i Bandarikjunum, en jafnframt
að öll arabariki sem máli skipta kæmu til
skjalanna við friðargerð undir bandariskri
forustu i framhaldi af Camp David
samkomulaginu.