Helgarpósturinn - 08.10.1982, Blaðsíða 20

20
Föstudagur 8. október 1
982 irinn
Stöðugt erfiðara að eignast þak yfir höfuðið:
BYGGINGASAMVINNUFELOG
ERU EINA LEIÐ MARGRA
— og hreint ekki sú lakasta
Þorvaldur og Dísa eru nýlega
trúlofuö og eiga yon á barni
snemma á næsta ári. Þau leigja í
kjallara í Austurbænum og hafa
þaö ágætt, eru bæöi í fastri vinnu
og eru ekkí í teljandi óreglu. Og
þau vilja eignast éigiö húsnæöi.
Þau hafa lesið fasteignaauglýs-
ingar í Mogganum undanfarna
ntánuöi, hringt á fasteignasölur
og spekúlerað niikiö. I>;iu eru uö
komast áö þcirri niöurstöðu, a.ö
þau geji-bara alls .kki eignast
úo þau eigi ekKi þ;tu huntlr-
u,o pusunda. sem ,ii l aö leggja
iramrviö íastetgnakaup- I>a kem-
uí tii sögunnar. magurDísu, sem
er nokkrum arum eldri og er Du-
inn aö byggja. Af hverju gangiö
þiö ekki i byggingasainvinnufé-
lag? spyr liann grandalaus eitt
kvöldiö.
Porvaldur og Dísa (sem gætu
álveg veriö til) vissu ekkert um
hvaö mágurinn var aö fara. I Ivaö
er byggingasamvinnufélag? Get-
um viö gengiö í það? I Ivaö fáum
viö út úr því?
Sigtryggur Jónsson, fram-
kvæmdastjóri Byggingasam-
vinnufélags Kópavogs, eins af
10—20 byggingasamvinnufélaga
á höfuöborgarsvæöinu og þess fé-
lags, sem talið er hafa náó hvaö
bestum árangri (og fengiö
minnsta gagnrýni), hefur skýrt
hvaö byggingasamvinnufélag er;
„Byggingasamvinnufélag er
frjáls félagssk'aþur. sem hefur
það aö höfuömarkmiöi að bvggja
vandaöar og sem ódýrástaf íbúöir
þeir aö hjíta iogum féiagsiiís- og
akvöröunum stjórnar, sent kosin
er a aðalfundi ár hvert.
l'egar byggingasamvinnufélag
fær úthlutaö lóö undir byggingu
geta félagsmenn sótt um aö fá aö
þyggja og í flestum félaganna
gildir sú regla, aö eldri félags-
menn ganga fyrir um úthlutanir.
Oll byggingasamvinnufélög
byggja á kostnaðarveröi fyrir fé-
lagsmenn sína. Ef gengið er út frá
því, að söluverð íbúða sé hærra
en byggingakostnaður þeirra,
eins og opinberar tölur gefa tii-
efni til aö ætla, þá eru íbúöir
byggðar á vegum byggingasam-
vinnufélaga ódýrari en samsvar-
andi íbúöir á almenna markaðn-
um. Þaö fer svo eftir árangri
einstakra byggingasamvinnufé-
laga hversu miklu ódýrari þær
veröa. Annaö atriöi, sem skjptir
ntiklu er aö greióslubyröi byggj-
enda er miklu lægri í upphafi en a
lrjálsa markaönum. enda greiöa
býggjendur upp íbúöir sínar a
þcim tíma, sem v.eriö er að bvsgja
þær, eöa á 2 - 3 árum.
stofnaöur greiða byggjendur
svokallaö stofnfr’amlag. Sú
greiösla er nú í dag hjá flestum
þessara félaga á bilinu 90—150
þús. kr. Síöan taka viö mánaða-
greiöslur, sem eru um þaö bil
10% áf stofnframlaginu fyrstu
mánuöina en síöan hækka þær í
takt viö aðrar veröhækkanir út
byggingatímann, þar til íbúðin
hefur verió að fullu greidd. Til er
þaö, aö félagsmenn greiði inn á
sérstaka reikninga í banka áöur
en til úthlutunar kemur og nota
þá það, sem þeir hafa safnað til
greiðslu á stofnframlagi sínu.
Samkvæmt núgildandi lögum
um byggingasamvinnufélög gilda
■þær einu kvaöir á íbúðum
byggöum á vegum byggingasam-
vinnufélaga, aö ekki má selja þær
á frjálsúm markaði fyrr en 5 árum
eítir aö framkvæmdir hefjast én
aö þeim tima liönum eru þessar
íbúöir an allra kvaða af hendi fé-
lagánna. Þetta þvðir i raun. aö
bvggjendur verða aö eiga íbúó-
irnar.mimtst 2-3 4r eftir aö bær
eru tilbúnar.
Flcst þessara félaga skila íbúð-
um í hendur byggjenda fuljbún-
unr. Sameign og lóð eru þá alveg
tilbúnar og íbúöirnar sjáífar með
innréttingum, hreinlætistækjum
nrálaöar o.s.frv."
Því er viö aö bæta aö sem dænri
unt mánaðargreiðslu þessa stund-
ina er aö nefna 2:—4 herbergja
íbúóir viö Ástún og Álfatún í
Kópavogi. Fyrir minnstu gerð af
tveggja herbergja íbúð er mán-
aðagreiðslan 10 þús. kr.,
fyrir þriggja herbergja íbúð tæpar
15 þúsund krónur og fyrir fjög-
urra herbergja íbúð um átján
þúsund krónur á mánuði.
Kaupi nraöur byggingásam-
vinnufélagsíbúð af byggjanda
verður maður að ganga í bygg-
ingasamvinnufélagið. sem á for-
kaupsrétt aö íbúöinni. Selji maö-
ur svo íbúðina þriöja aöila veröur
sá einnig aö ganga í félagið og þá
losnaivekki sá, sem var arinar í
röð eigenda, fyrr cn hann hefur'
borgaö félaginu s.k-. umskráning-
argjald. Þetta er samkvæmt log- '
urn
.Allaf" nánari iipplvsingár um
byggingasamvinnúfélög er hæat
að fá hjá Húsnæöismálastofnun
ríkisins, Félagsmálaráðuneytinu
eða félögunum sjálfum, sent flest
eru í símaskránni.
Eftir Omar
Myndir: Jim Smart
Byggjum íbúðir 20-40%
ódýrari en markaðsverð
eigendurnir borga kostnaðarverð, hvorki meira né minna,
segir Sigtryggur Jónsson hjá Byggingasamv.féi. Kópavogs
„A þessu svæöi hefur okkur
tekist aö byggja íbúöir sem eru 20
- 40'X> ódýrari en sambærilégar
íbúöir á frjálsum markaði. Bygg-
ingasamvinnufélögin hafa aug-
Ijósa og ótvíræöa kosti“, segir
Sigtryggur Jónsson, fram-
kvæmdastjóri Byggingasam-
vinnufélags Kópavogs.
„Markaösverö á þessu svæði,
höfuðborgarsvæöinu, er miklu
hærra en raunverulegt kostnaö-
arverö. I»að sannast m.a. á því aö
menn líta á þaö sem happdrætt-
isvinning að fá úthlutaö lóö -
eftir einhvérju hlýtur að vera aö
slægjast. Þá hefur það líka komiö
frant", segir Sigtryggur, „aö á
sama tíma og íbúöaverð hetur
hækkaö unr 90% hefur vísitalan
hækkað um 40—50%. Mín trú er
því sú. aö bilið á ntilli okkar í
byggingasamvinnufélögunum og
nrarkaðarins eigi enn eftir aö
breikka. Verö á hverjum rúm-
metra, sem við byggjum, á ekki
eftir að hækka neitt stórkostlega
eins og fasteignaverð gerir á al-
mennum markaði".
Byggingasamvinnufélag Kópa-
vogs er nú um þrjátíu ára gamalt,
stofnað fyrir frumkvæöi Hannes-
ar Jónssonar, núverandi sendi-
herra, sem vildi gjarnan styöja
viö bakiö á kaupfélaginu í Kópa-
vogi meö því aö byggja íbúöir
umhvérfis nýju kaupfélagsbygg-
inguna. Síöan þá heíur félagið
skilaö af sér á fimmta hundrað
íbúðum og eru félagsmennm nú
orðnir liölega þrjú þúsund.
Sigtryggur byggði sjálfur íbúð
senr félagi í Byggung í Kópavogi
en réöst síöan til BSFK. Hann
segist ekki treysta sér til að kveöa
upp úr um hver sé raunveruleg
ástæöa þess að íbúðir á „frjálsum
markaði" séu svo miklu dýrari en
íbúðir byggingasamvinnufélag-
anna. „Ég hef, eins og aörir,- oft
heyrt því haldiö fram að fast-
eignasalar sprengi upp íbúða-
verðiö en ég hef jafn oft heyrt þá
hrekja þá fullyröingu. Sjálfur veit
Sigtryggur Jónsson framan við nýbyggingu Byggingasamvinnufélags
Kópavogs: hagkvæmasta leiðin fyrir ungt fólk til að byggja.
ég hreinlega ekkert um það —
við látum þennan frjálsa markað
alveg afskiptalausan".
— En nú hlýtur að vera ákveð-
inn kostnaður fyigjandi því að
vera í tvö ár eða þrjú ár aö
byggja...
„Já vitaskuld. Þetta er einfald-
lega reikningsdæmi. sem fólk
verður að gera upp við sig: mun-
inn á útborgun á frjálsum mark-
aði og kostnað við að vera í leigu-
húsnæði í tvö ár eða tvö og hálft.
Ég er sannfærður urn að það
kemur betur út aö borga kostnað-
arverð fyrir íbúðina sína en ein-
hverjir geta sjálfsagt komist að
annarri niðurstöðu".
— Er það ekki einmitt það sem
hefur gerst, þegar fólk hefur hætt
i félaginu og fengið endurgreitt
sitt framlag?
„Ég held núoiö fólk hafi ekki
hætt nema vegna einhverra per-
sónulegra ástæðna: það flytur í
Ekki eru allir jafn heppnir:
Óreiða og skipulagsleysi
fjórfaldaði íbúðaverðið
- sorgarsaga ungra hjóna i Garöabæ
Kaðhúsin við Kjarrmóa í Garðabæ: fjármagnskostnaðurinn allt að
60% af heildarvcrðinu?
Ekki hafa allir jafn góða
reynslu af byggingasamvinnufé -
lögum. Saga ungra hjóna í Garða-
bæ er sorglegt dæmi um það. Þar
virðist sem rekstur Byggung í
Garðabæ hafi verið bullandi ó-
reiða og skipulagsleysi, sem haft
hefur það í för með sér, að íbúð
þeirra er nú orðin þrefalt eða
fjórfalt dýrari en hún átti að vera.
Unga konan, sem óskar aö
halda nafni sínu leyndu, segist
hafa gengiö í Byggung í Garðabæ
fyrir nokkrum árum. Um miðjan
október 1979 hafi svo verið hafist
handa við byggingu 25 íbúöa í
raðhúsum, svokallaður fyrsti
áfangi.
„í upphafi átti íbúöin aö kosta
15 milljónir gamlar, eöa 150 þús-
und krónur". sagöi konan í sam-
tali viö blaðamann Helgarpósts-
ins. „Startgjaldið var 31.400 ný-
krónur og svo var fyrsta ntánað-
argreiösla í byrjun desember 79
1.980 krónur. Síðan áttu mánaö-
argreiðslurnar aö hækka um 4%
á mánuöi en sú síðasta var 7. nóv-
ember 1981. Svo var haldinn
aöalfundur í maí í fyrra og þá gaf
framkvæmdastjórinn til kynna,
að við fengjum endurgreitt, því
áætíanir heföu verið heldur ríf-
legar og allar framkvæmdir heföu
gengið svo vel. í september í
fyrra var haldinn annar fundur og
þá var komiö annað hljóð í
strokkinn. Þá sagði hann o.kkur
að fjármagnskostnaður hefði ver-
ið svo mikill, að við yrðum aö
borga meira. Okkur var boðið aö
taka við íbúðunum rúmlega til-
búnum undir tréverk. þ.e. með
rafmagni og hita og hluta af eid-
húsinnréttingu, gegn því að við
borguðum 3.600 krónur. Mánuði
stðar var haldinn annar fundur
nteö þátttakendum í þessum
áfanga og þá kom aftur í ljós, aö
útreikningar voru rangir. Nú átt-
um viö aö samþykkja 47.200
króna skuldabréf, sem átti aö
borgast með mánaðarlegum af-
borgunum á árinu 1982. Þetta
verður svo til alveg endanlegt.
sagði framkvæmdastjórinn
okkur.
í maí í vor var enn haldinn
fundur. Þá var annar áfangi —
þessi sent byrjað var á á eftir
okkur — orðinn stopp. því pen-
ingar höfðu verið teknir út úr
honum til að setja í fvrsta áfanga.
sem er stranglega bannað meö
lögum. Við vorum boöuð á þenn-
an fund á fimmtudegi og þá voru
þar tilbúin ný 30 þúsund króna
sjálfsábyrgðarskuldabréf, sem
við urðum að fá ábyrgðarmann
að og skila daginn eftir svo hægt
væri að skila peningunum aftur til
annars áfariga.
Á þessunt fundi var fram-
kvæmdastjórinn spurður hversu
lengi þetta ætti að ganga svona.
Þá lofaði hann „svo til endanlegu
uppgjöri" mánuði síðar. Næst var
haldinn fundur 19. júlí í sumar.
Þá var okkur tilkynnt um hækkun
upp á 115.750 krónur og við beð-
in að útvega peningana fyrir 1.
ágúst — innan ellefu daga. Þá
voru náttúrlega allir í þessunt
áfanga búnir aö nýta alla sína
lánamöguleika og orðnir lang-
þreyttir á þessu stappi.
Jæja, loksins kom loka-
uppgjörið en þá fylgdi því enn
krafa unt 20 þúsund króna sjálfs-
skuldarábyrgð. Um leið vár okk-
ur sagt. að þeir sem ekki gætu
útvegað þá peninga ættu á hættu
að bankinn gengi að eigum
þeirra. Þá hafði líka komið í ljós,
að margir áttu kröfu á hendur