Helgarpósturinn - 05.01.1984, Qupperneq 25

óýna bcr -
rtii ■■ P )°riu
nki
^irfei
rið Æ
nif
Gtfp

svört samviska hans líka að kveinka
sér örlítið undan meðferðinni.
Bókavörðurinn var líka svo ósköp
liðlegur, en hafði þó rænu á að fara
þess á leit við Björn að hann sýndi
sína pappíra þegar hann æskti þess
að fá lánaðar öndvegisbækur á
borð við Leikrit Guðmundar Kamb-
ans, Orðaleppa Oddnýjar Guð-
mundsdóttur og Kristnihald Kiljans.
„Nei, ég er ekki með nein skil-
ríki," ansar Björn. „Ég týndi sko
veskinu mínu í gær.“
Bókavörðurinn leit eitt andartak
á Björn tortryggnisaugum, ákvað
síðan að illar grunsemdir sínar
væru ástæðulausar og hóf að
stimpla bækurnar út.
Þá fannst Birni loks nóg að gert
þann daginn, 'afraksturinn enda
orðinn hátt á þriðja tug bóka.
Fátt er náttúrlega hvimleiðara en
að geta ekki treyst á ráðvendni
fólks, einkum og sérílagi þegar sam-
eiginleg og sjálfsögð þjónustufyrir-
tæki eins og bókasöfn eiga í hlut. Og
vitaskuld viljum við flestir Reykvík-
ingar að bókakostur Borgarbóka-
safnsins okkar vaxi og margfaldist,
og ekki síður að safninu haldist vel
á þeim bókum sem þegar eru í eign
þess. Því vonum við að Björn
Bjarnason sé ekki mjög iðinn við sitt
andfélagslega athæfi fremur en
aðrir sem hafa hans slæma innræti.
En um leið vörum við auðblekkta
bókaverði og annað fólk við Birni
karlinum; glæpur hans er kannski
ekki mjög stór og því síður út-
breiddur — en þegar allt kemur til
alls og öllu er á botninn hvolft lifum
við á öld skilríkja og nafnnúmera...
því er nú andskotans verr...
Borgarbókavörður:
til hvers að stela úr
safninu?
„Þetta er náttúrlega lögbrot hjá
ykkur og hægt að kæra það sem
slíkt," sagði Elfa Björk Gunnarsdótt-
ir borgarbókavörður eftir að henni
var sýndur afrakstur ránsferðar
Björns Bjarnasonar. „Þetta er auð-
vitað hálfgerð kennslustund í því að
stela frá opinberum stofnunum og
því vil ég að það komi skýrt fram að
það er heldur fátt sem Björn þessi
Bjarnason getur gert við bækurnar
þegar hann er kominn með þær út
úr safninu. Ekki getur hann selt þær
— fornbóksalar kaupa ekki bóka-
safnsbækur og þess vegna er miklu
greindarlegra fyrir menn að róa á
einhver önnur mið ef þeir vilja
auðgast.
í öðru lagi er ekki mikil prýði að
þeim í hillu, því bækurnar eru ræki-
lega stimplaðar og merktar bóka-
safninu, það er stimplað á titilblöðin
og límdir í þær miðar og óhugsandi
að reyna að þurrka öll ummerki
safnsins af bókunum án þess að
vinna umtalsverð spjöll á þeim. Það
finnst mér dálítið sérkennilegur
smekkur að vilja hafa slíkar bækur
inni í stofu hjá sér.
í þriðja lagi er ákaflega einkenni-
legt að stela hlutum sem maður
getur sem hægast fengið frjálsri
hendi. Safnið er sameiginleg eign
okkar Reykvíkinga og öllum er
frjálst að fá þar lánaðar bækur. Svo
ef fólk stelur bókum hjá okkur á
annað borð, sem er mjög fágætt, þá
þætti mér gaman að vita til hvers —
ekki getur það selt þær, varla fer
það að hafa þær uppi í hillum hjá sér
og það getur fengið þær lánaðar
með lítilli fyrirhöfn og fyrir lítinn
pening.
Hvað varðar afbrot Björns
Bjarnasonar, þá höfum við reglur
um það í safninu að mönnum beri
að sýna persónuskilríki og vitan-
lega á starfsfólkið að fara eftir því.
Það er um hálft ár síðan þessi regla
var endurskoðuð og tekin upp að
nýju, þannig að það er tiltölulega
stutt síðan það varð algjört skilyrði
að sýna persónuskilríki. Þetta er
auðvitað sjálfsögð og nauðsynleg
regla, en það er líka mannlegt að
gera mistök, það gerið bæði þið á
Helgarpóstinum og við á Borgar-
bókasafninu.
Spurningin er auðvitað sú hvað
hægt er að gera til að auka öryggi
og eftirlit á safninu — það er að
minnsta kosti sú spurning sem
vaknar í framhaldi af greininni um
hann Björn ykkar. í söfnum erlendis
sem eru miklu stærri og sterkari en
við er stundum starfsmaður við út-
göngudyr, sem skoðar í töskur
þeirra sem ganga út. En það er ákaf-
lega dýrt að vera með starfsmann á
kaupi í 60 tíma á viku við að skoða
í töskur. Það er náttúrlega bara
spurning um hvað borgar sig. Sam-
kvæmt þeim tölum sem ég hef um
þjófnaði úr safninu er engin spurn-
ing um að það yrði dýrara en
óbreytt ástand.
Á söfnum erlendis eru líka til kerfi
þar sem eru sett merki í hverja bók,
sem pípa um leið og gengið er út úr
safninu. Þetta er auðvitað mjög
dýrt, auk þess sem ég hef frétt að
það hafi ekki alls staðar gefið jafn
góða raun. Það er því mjög vafa-
samt hvort það er forsvaranlegt að
eyða skattpeningum Reykvíkinga í
slíkt.
Borgarbókasafnið afskrifar auð-
vitað talsvert mikið af bókum á
hverju ári. Stærstur hluti af því eru
bækur sem ekki tekst að innheimta,
bækur sem eru kallaðar inn hvað
eftir annað en ekki skila sér. Ég
kynnti mér tölur um afföll í öllum
útibúum síðan í fyrra og þar kom
greinilega í ljós að sáralítið af þeim
bókum sem tapast er stolið. Það
virðist heyra til undantekninga að
það sé stolið úr safninu. Þær einu
bækur sem við höfum orðið vör við
að sé einhver ásókn í að stela eru
orðabækur, þær eru ekki lánaðar út
og reynt að vaka yfir þeim eins og
hænur á eggjum.
En ef við komum aftur að honum
Birni Bjarnasyni, þá ræddi ég um
hann við starfsmann sem er búinn
að starfa í þrjú ár hér niðrá aðal-
safni. Hún sagðist aðeins einu sinni
hafa orðið vör við það síðustu þrjú
árin að það væri logið til nafns á
þennan hátt. Svona athæfi kemst
auðvitað undireins upp og kemur í
Ijós að Björn eða hvað sem hann
heitir á ekki heima þar sem hann
segist eiga heima. En þetta er sem-
sagt sárasjaldgæft.
Sá skúrkur sem við erum ósáttust
við hér á safninu er kúnninn sem
ekki skilar þrátt fyrir ítrekaðar
rukkanir og símhringingar. Þetta er
ákaflega erfiður maður og óþöl-
andi, og við höfum tekið upp þann
sið að skrifa slíka viðskiptavini
niður á svarta lista sem eru sendir í
öll útibúin. Eftir það er safnið algjör-
lega lokað fyrir honum. En svo er
auðvitað sjálfsagt að líta á björtu
hliðarnar og gefa gaum að allri
þeirri hersingu sem alltaf skilar á
réttum tíma eða jafnvel fyrr.
Ég reyni ekki að halda því fram
að við séum fullkomin frekar en
aðrir. En hitt væri ákaflega jákvætt
ef þeir sem halda á penna og gefa út
blöð reyndu að stuðla að því að við
í þessu svokallaða menningarþjóð-
félagi reyndum að ala okkur þannig
upp að þjónustustofnanir eins og
bókasöfn geri sem mest gagn. Við
eigum að geta lagst á eitt til að gott
verði betra — kannski ekki síst að
fara vel með bækurnar, skila þeim
fljótt og stela þeim ekki."
Hin lífvana fórnarlömb Björns Bjarnasonar standa I
snyrtilegum röðum — bækur um náttúruvlsindi...
í Bústaðaútibúi; kvittað fyrir....
...og á Hofsvallagötunni...
...og sjálfar fornsögurnar...
...og hér velur hann sér eftir nokkra umhugsun einn
af doðröntum Þorsteins Thorarensen um sjálfstæðis-
baráttu islendingaog þjóöernisvakningu...
...jú auðvitað; Nei, ég er ekki með neitt nafn-
sklrteini...
Ánægður lánþegi — nóg að lesa...
Fátt mannlegt er Birni óviökomandi - hér stendur
hann I ævisögudeildinni og gluggar í hrakfarasögu
Janis Joplin...
Á ég að þora, þori ég...
... og I Sólheimaútibúi...
HELGARPÓSTURINN 25