Helgarpósturinn - 17.01.1985, Síða 8

Fyrir tilstilli og með aðstoð Seðla-
bankans tókst að greiða úr veruieg-
um fjárhagsvanda dagblaðanna NT
og Þjóðviljans um miðjan desember
sl. Afskipti Seðlabankans af einstök-
um lánum eru fátíð, en í þessu tilviki
tóku þeir höndum saman forystu-
menn þriggja flokka, þeir Svavar
Gestsson, Steingrímur Hermanns-
son forsætisráðherra, og Geir Hall-
grímsson utanríkisráðherra • og
fyrrv. flokksformaður. Raunar gekk
Geir úr skaftinu, þar sem Morgun-
blaðið þurfti ekki á pólitískri fyrir-
greiðslu úr Seðlabankanum að
halda, þótt reksturinn væri erfiður
þar eins og hjá öðrum blöðum eftir
prentaraverkfallið.
En þeir Steingrímur og Svavar
mynduðu pólitískt samtryggingar-
félag og fengu Jóhannes Nordal
bankastjóra Seðlabankans til þess
að búa þannig um hnútana, að NT
og Þjóðviijinn, málgögn Framsókn-
arflokksins og Alþýðubandalagsins,
fengju samanlagt lán upp á 12—13
milljónir króna.
Þannig slógu forsætisráðherra og
formaður Alþýðubandalagsins
Seðlabankann um lán, sem síðan
var afgreitt í gegnum Landsbank-
ann. A mannamáli heitir þetta að
fara inn um bakdyrnar með pólitísk-
um bolabrögðum.
í sjálfu sér er ekkert einkennilegt
við það, að dagblöðin þurfi á lánsfé
að halda, einkum eftir langt prent-
araverkfall. Hitt er öllu kyndugra að
fara í Seðlabankann, sem vel að
merkja er ekki almenn lánastofnun,
og verða sér úti um tryggingu þar til
þess að setja síðan pólitíska klemmu
á Landsbankann.
í þessu tilviki fékk Þjóðviljinn um
fjórar milljónir króna að láni og var
tekið veð í Þjóðviljahúsinu í Síðu-
múla, sem Miðgarður hf. rekur, en
NT fékk 8—9 milljónir króna og var
það lán allt tryggt með veði í fast-
eignum einstaklinga í Framsóknar-
flokknum, þar sem NT á engar fast-
eignir.
Eftir á verður þessi undarlega
„seðlabankaleið" fjármuna til dag-
blaðanna tveggja skýrð sem venju-
leg rekstrarlán til dagblaða enda
þótt um sé að ræða samkrull for-
manna tveggja stjórnmálaflokka og
um leið eins af æðstu embættis-
mönnum þjóðarinnar, sem „hafa
samband" við Seðlabankann, sem
síðan finnur réttu krókaleiðina til
þess að þóknast pólitískum þunga-
viktarmönnum.
í þessu sambandi er rétt að minna
á, að fyrir nokkrum árum kom upp
ekki ósvipað mál, þar sem Seðla-
bankinn varð uppvís að því að bak-
tryggja lán til einstaklinga, sem vildi
til að voru hátt uppi í pólitíska valda-
stiganum.
Alþýðubladinu ekki
boðid meö
Rétt og skylt er að geta þess að HP
hefur ekki fengið alla þætti þessa
máls staðfesta hjá málsaðilum og
því eru ýmsar hliðar málsins óupp-
lýstar enda brugðust margir þeirra
við með því að gefa óljós og loðin
svör. Aðalþráður málsins er þó
8 HELGARPÓSTURINN
Lán úr Seólabanka til NT og Þjóðviljans
FLOKKSFORMENNIRNIR
FÓRU í VITLAUSAN
RANKA
OG FENGU LÁN!
eftir Ómar Friðriksson og Halldór Halldórsson myndir Jim Smart
Forystumenn þriggja flokka
stóðu fyrir því að málgögn
þeirra fengju lán úr Seðla-
bankanum í gegnum Lands-
bankann.
Orsök þessarar lántöku er erfiðleikar blaóanna vegna
verkfallsins í haust. Lánveitingin fór framhjá formlegri
umfjöllun bankaráóa beggja bankanna og sú af-
greiósla var aóeins möguleg meó því aó „pólitískum
áhrifaseggjum væri beitt til aó fá nauósynlegan stuón-
ing,“ eins og einn fyrrverandi stjórnarmaóur í blaóaút-
gáfu komst aó orói um aóferóir sem stundum þurfti aó
beita til aó hans blaó fengi nauósynlega lánafyrir-
greióslu. Enn er því flokkapólitík ráóandi yfir nokkrum
dagblaöanna. Þaó er líka augum ljóst vegna árlegra
fjárveitinga ríkisins til blaóanna í formi styrkja. Enn hef-
ur milljónum veriö úthlutaö til dagblaða „sem eiga full-
trúa á þingi“ eins og þaó er orðað af fjárveitingavaldinu
um forsendur fyrir blaöastyrkjunum. Vió skoðum þaö
mál einnig lftillega í eftirfarandi grein.
skýr enda áreiðanlegir heimildar-
menn fyrir upplýsingunum auk þess
sem raðað var saman einstökum
brotum sem renna enn frekari stoð-
um undir þær staðhæfingar að um-
rædd fyrirgreiðsla hafi átt sér stað.
Öll blöðin lentu í miklum fjárhags-
erfiðleikum vegna verkfallanna.
Skuldir hlóðust upp og því mun sú
hugmynd hafa komið fram að blöð-
in tækju á einhvern hátt saman
höndum við að leysa vandann. Upp-
haflega fór NT af stað. „Það var á
einu stigi til umræðu að vinna svona
saman,“ segir Húkon Sigurgrímsson
stjórnarformaður NT, „en það varð
aldrei neitt úr slíkri samvinnu." Hér
var um að ræða Blaðaprentsblöðin
þrjú, NT, Þjóðviljann og Alþýðu-
blaðið. Sigurdur Skagfjörö, þá-
verandi framkvæmdastjóri NT, mun
hafa ritað hinum blöðunum bréf
sem þau skrifuðu uppá. Þar var ætl-
unin að taka sameiginlega á vand-
anum, höfum við eftir einum stjórn-
armanni Blaðaprents. Þetta mál
sigldi þó í strand. „Viðskiptabank-
arnir voru ekki aflögufærir," segir
þessi heimildarmaður okkar. „Eftir
það kom þessi seðlabankaleið upp.
Það er hápólitískt mál.“ Steingrímur
Hermannsson, forsætisráðherra og
formaður Framsóknarflokksins,
mun hafa viðrað það við Geir Hall-
grímsson, fyrrverandi sjálfstæðis-
flokksformann að ganga erinda
„sinna blaða" í bankakerfinu. Þá
mun Svavar Gestsson formaður Al-
þýðubandalagsins hafa bæst í hóp-
inn. „Við Steingrímur ræddum fjár-
hagsvanda Þjóðviljans og NT einu
sinni eða tvisvar," segir Svavar. Hins
vegar kveðst Svavar ekki hafa rætt
þessi mál við Geir eða seðlabanka-
stjóra.
En hér er því Morgunblaðið einn-
ig komið til sögunnar og Alþýðu-
blaðið fallið út. HP spurði Helga
Gunnlaugsson, framkvæmdastjóra
Alþýðublaðsins, hvort því hafi ekki
boðist að vera með. „Mér vitanlega
var Alþýðublaðinu ekki boðið að
vera með. Við höfum heldur ekki
knúið á um það, svo ég útiloka ekki
að við hefðum fengið lán líka ef við
hefðum sóst eftir því.“
Svo sem fyrr er greint féll Morg-
unblaðið frá því að taka lán með
þessum hætti þegar til kom og segir
Haraldur Sveinsson framkvæmda-
stjóri þess í samtali við HP að þeir
hafi ekkert komið nálægt slíkri sam-
vinnu við lántöku.
Frestadi Morgunbladid?
Haukur Ingibergsson, einn stjórn-
armanna í NT og framkvæmda-
stjóri Framsóknarflokksins, neitar
því í samtaii við HP að þessi sam-
vinna hafi verið milli blaðanna. NT
hafi nýverið fengið bankalán og
hann viti að „hinir hafi fengið það
Iíka,“ eins og hann orðaði það. Hann
lagði áherslu á að fyrirtækin að baki
blöðunum skipti við marga við-
skiptabanka og hér hafi verið um að
ræða einstök mál hvers blaðs við
sína viðskiptabanka. „Ýmsu var
breytt til lengri tíma,“ segir hann og
staðfestir aðrar heimildir um að
lánafyrirgreiðslan hafi fyrst og