Helgarpósturinn - 17.01.1985, Blaðsíða 19

MATKRÁKAN
Sýnið brauðinu blíðuhót (og öfugt)!
I pistlum mínum hef ég oftar en einu sinni
og oftar en tvisvar rómað hollustu heima-
bakaðra brauða og ekki síður sjálfa athöfn-
ina: Að baka. Það er svo nærandi fyrir taug-
arnar og andann að handfjatla deig og svo
eykur það manni sjálfstraust að feta nýjar
brautir í brauðgerðinni sem stjórnast oftar
en ekki einfaldlega af þeim hráefnum sem
við höndina eru hverju sinni. Einu sinni próf-
aði ég að kasta nokkrum lúkum af nýjum blá-
berjum út í hefðbundið heilhveitibrauð-
deig. Útkoman var unaðsleg. Ef í mér er
lurða styrki ég brauðið ævinlega með hvít-
lauk, lauk og kryddjurtum. Og vilji ég gera
sérstaklega vel við mig og mína er ég gjörn
á að baka sætara brauð (þó ekki sætabrauð)
t.d. með bönunum og hnetum.
Fyrst er því að taka brauðið, síðan að taka
saman uppskriftina, sem er reyndar stund-
um erfiðleikum bundið, hafi maður verið of
æstur eða verið að nota afganga, sitt lítið af
hverju. . . Um að gera að fullnýta allt, á þess-
um síðustu og verstu tímum, með réttu hug-
arfari, gleyma t.d. ekki að rífa niður brauð-
leifar og nota sem rasp eða í súpu. Nýverið
rakst ég á hlýja hugvekju þar að lútandi í for-
mála bókarinnar The Tassajara Bread-
book eftir zen-búddistann Edward E.
Brown. Hún ber yfirskriftina A Composite
of Kitchen Necessities og hljóðar svo í ögn
styttri þýðingu minni:
Lífgadu fœduna
með ástríkri ncerveru þinni.
Hafdu samlíöan, beröu viröingu
fyrtr ferskri fœöu, sköröóttum skálum,
skítugum diskaþurrkum og suöandi flugum.
Hirtu um leifar,
ekki segja: Hva, þaö er nóg til,
þessu getum viö hent.
Því allir hlutir segja: Sýndu mér ást,
samlíöan, varfærni.
Sýndu mér blíöuhót viö og viö
(í raun erum viö eitt, ekki tvennt),
en ekki bindast mér
(í raun erum viö tvennt, ekki eitt).
Skálarnar og hnífarnir, boröiö, teketillinn,
leifarnar, þroskað grœnmetiö,
safaríkir ávextirnir
biöja þig sömu bónar:
Nýttu mig til fulls
af ást og umhyggju.
Bollarnir, glösin, klútarnir,
klístrug hunangskrukkan
biöja þess öll aö fá aö uppfylla óskir þínar.
Elskaöu innilega allan tímann,
einbeittu þér ekki aö matnum heldur sjálfum
þér:
Legöu þig fram viö aö leyfa hlutum
aö gegna hlutverkum sínum.
A þann hátt geislar allt
af hlýju og gleöi,
hvetur þig, kennir þér,
leiöir þig áfram
til fullkomins skilnings.
Þess vegna veröa engin mistök.
Þá gœtir gert þetta ööruvísi nœst,
en það er af því aö þú geröir
þaö svona í þetta sinn.
Fullkomiö, jafnvel þótt þú
þykist hafa sett
of mikiö af þessu, of lítiö af hinu.
Aö elda er ekki aöeins
aö nota tungu og góm.
Krafturinn sem þú virkjar
býr í öllum líkamanum,
hríslast úr maga og brjósti
fram í handleggi og hendur.
Vonandi verða þessi orð til að ylja ein-
hverjum við brauðbaksturinn eða aðra mats-
eld. A eftir fylgja svo tvær uppskriftir að
meðfærilegum brauðum, annað er mat-
brauð, hitt kaffibrauð. Sýnið nú brauðinu
blíðuhót (og öfugt)!
Kryddad súrmjólkurbrauð
Prýðilegt matarmikið brauð, t.d. hreint
afbragð með súpu; mjög gott með kryddsíld.
350 g grahamsmjöl (eða heilhveiti)
2 tsk lyftiduft
1 tsk (jurta)salt
eflir Jóhönnu Sveinsdóttur
2 tsk sinnepsduft
cayennepipar á hnífsoddi
100 g smjörlíki
75 g rifinn ostur
2,75 dl súrmjólk
1 egg
1 tsk steytt fennelfræ (má sleppa)
1. Hitið ofninn í 190 gr. C., og smyrjið brauð-
form.
2. Blandið saman mjöli, lyftidufti, salti,
sinnepsdufti og cayennepipar, að því
búnu smjörlíki, osti, súrmjólk og eggi.
3. Hnoðið þar til deigið hefur samlagast vel,
bætið ögn meira mjöli saman við ef
deigið virðist of blautt. Mótið brauðið
og leggið í formið.
4. Stráið steyttu fennel yfir ef vill og bakið í
u.þ.b. 45 mín.
Bananabrauð
Þetta brauð er ómótstæðilegt heitt, enn
betra verður það þó fái það að standa 2—3
daga innpakkað í álpappír. Ekki er nauðsyn-
legt að smyrja það, en vel má borða það með
kotasælu, eða búa til úr því samlokur með
þunnum eplasneiðum eða stöppuðum ban-
ana sem viðbit.
150 g hvítt hveiti
75 g heilhveiti
2 tsk lyftiduft
salt á hnífsoddi
1 tsk kanell
150 g (hrá)sykur
3 stappaðir bananar
75 g brætt smjörlíki
100 g rúsínur
2 hrærö egg
1. Hitið ofninn í 180 g. C. og smyrjið brauð-
form.
2. Blandiðsaman hveiti, heilhveiti, lyftidufti,
salti og kanel, hrærið að því búnu út í
sykri, bönunum, smjörlíki, rúsínum og
eggjum og þeytið í u.þ.b. 3 mín. þar til
blandan er vel samlöguð.
3. Heilið í formið og bakið í 50—60 mín.
(Prófið að stinga prjóni í mitt brauðið.
Það er fullbakað ef deigið klístrast ekki
við þegar hann er dreginn út.)
IÞROTTIR
Eftir nokkru að slœgjast (?)
í Helgarpóstinum í dag hefur göngu sína
þáttur um íþróttir. Umsjónarmaöur er Ing-
ólfur Hannesson, íþróttafréttamaður Sjón-
varps. Ingólfur er menntaður íþróttakennari
og cand.mag. frá Háskólanum í Osló. Hann
gjörþekkir íþróttahreyfinguna sem íþrótta-
maður og þjálfari og ekki síöur í gegnum
störf sín sem íþróttafréttamaður á Þjóövilj-
anum, Tímanum og hjá Sjónvarpinu.
í þáttum þessum er œtlunin að fjalla um
íþróttir, íþróttahreyfingu og íþróttamenn á
nokkuö annan hátt en gert er í dagblööum
og ríkisfjölmiölum. Reynt veröur aö skyggn-
ast bakviö tjöldin; skoöa þaö sem er aö ger-
ast á vellinum frá hliðarlínunni og athuga
bakgrunn fréttanna sem birtast í öörum fjöt-
miölum.
Ritstj.
Allar líkur eru á því að þrír leikmenn ís-
landsmeistaraliðs ÍA leiki í norsku 1. deild-
inni í knattspyrnu á sumri komanda. Þetta
eru Bjarni Sigurðsson, sem gengur til liðs við
Brann í Bergen, Guðbjörn Tryggvason, sem
keppir með Start í Kristiansand og Árni
Sveinsson fer til Noregsmeistaranna, Váler-
engen í Osló. Reyndar á Árni enn eftir að
ganga frá sínum málum við Válerengen-lið:
ið, en samningar ættu að takast fljótlega. í
framhaldi af þessum fregnum vakna spurn-
ingar um það hvað þessir íslensku knatt-
spyrnumenn hafa að sækja til Noregs, hvaða
laun og bónusgreiðslur þeir muni fá?
Helgarpósturinn hafði samband við einn
íþróttafréttamann stærsta dagblaðsins í
Bergen, Bergens Tidende, og hafði hann eft-
irfarandi að segja um þessi mál: „Það er allt
annað en auðvelt að grafa upp upplýsingar
um laun knattspyrnumanna. Hjá okkur í
Brann er líklegt að bónusgreiðslur nemi frá
10 og uppí 30 þúsund krónur (45—135 þús.
ísl. krónur — innsk. IH) á ári og fer upphæðin
eftir gengi liðsins. Fyrir utan þessar bónus-
greiðslur fá flestir leikmenn bíl til umráða
eða fasta greiðslu fyrir notkun á eigin bíl,
íbúð á góðum kjörum, og ýmsa aðra fyrir-
greiðslu frá félaginu. En þessir samningar
eru einstaklingsbundnir og allar upphæðir
ráðast af því hversu mikilvægan félagið telur
viðkomandi leikmann."
Á síðasta ári samþykkti Knattspyrnusam-
band Noregs lög, sem kveða á um að knatt-
spyrnufélög geti tekið upp svokallaða hálf-
atvinnumennsku. Lögin fela m.a. í sér að lið-
unum er heimilt að greiða leikmönnum föst
laun og ákveðnar bónusgreiðslur, sem þó
verði aldrei hærri en 50% af heildartekjum
viðkomandi leikmanns. Með þessu eru félög-
unum settar fastari skorður en áður og um
leið reynt að fá á hreint hvað leikmenn fá í
tekjur hjá knattspyrnufélögunum. Þó er það
svo að enn er mikið um greiðslur undir borð-
ið, svokallaða „svarta peninga“.
„Það er ekkert launungarmál í Noregi (og
reyndar ekki heldur í Svíþjóð og Danmörku)
að menn ganga kaupum og sölum eins og hjá
atvinnuliðum niðri í Evrópu og eins að enn
tíðkast greiðslur undir borðið í ríkum mæli“,
segir íslendingur sem búsettur var í Noregi
og þekkir þessi mál vel. „Norskir landsliðs-
menn eru seldir á þrjú til fimm hundruð þús-
und krónur (íslenskar) og góðir fyrstudeild-
arleikmenn á u.þ.b. tvö til þrjú hundruð þús-
und krónur. Venjulegast fær viðkomandi
leikmaður einhvern hluta þessarar upphæð-
ar í sinn vasa eða samið er sérstaklega við
hann. Þessar tölur eru allar opinberar og mig
minnir að Kristinn Björnsson, sem lék með
Válerengen fyrir þremur árum, hafi verið
metinn á tæpar 200 þúsund krónur. Það var
sú upphæð sem lið í annarri deild þurfti að
greiða fyrir hann. Þessar tölur þurfa samt
ekki að vera bitastæðar fyrir okkur, því ég
leyfi mér að efast um að lið hérlendis sem
missir leikmenn til Norðurlanda geti gert
kröfur á hendur erlenda liðinu. Það eina sem
íslenska liðið getur gert er að hóta að skrifa
ekki undir samning og ef það gerist fær leik-
maðurinn ekki keppnisrétt.
Hvað launamál varðar, þá eru bónus-
greiðslur töluverðar. Fyrir fáum árum var
nánast mannsmorð að minnast á þessa hluti
í Noregi, en greiðslurnar voru samt á bilinu
tvö til þrjú þúsund krónur fyrir sigur. Nú er
hins vegar búið að innleiða hálfatvinnu-
mennsku og það þýðir að leikmenn flestra
liða í fyrstu deild fá föst mánaðarlaun, sem
ég hef heyrt að séu á bilinu 5 til !0 þúsund
krónur. Síðan bætast bónusgreiðslurnar við
og hjá Válerengen hef ég frétt að greiddar séu
um 4.500 krónur fyrir hvert stig. Þetta er þó
mismunandi eftir liðum og jafnvel eftir ein-
staklingum í liðunum. Ég reikna með því að
bæði Brann og Válerengen séu í hærri kant-
inum, en Start í lægi hlutanum. Og síðan get-
ur hver reiknað fyrir sig.“
Við þessar upplýsingar má bæta, að á und-
anförnum árum hafa félagsliðin í norsku
knattspyrnunni aðstoðað þá leikmenn sem
þau vilja halda í, t.d. með beinum peninga-
greiðslum og lánum. Þetta er, að því er ég
best veit, ólöglegt athæfi. Síðastliðið sumar
lenti Válerengen í málavafstri vegna slíkrar
fyrirgreiðslu til þriggja leikmanna, en í þeim
hópi var einmitt einn þekktasti knattspyrnu-
maður Noregs í dag, Pál Jacobsen. Þremenn-
ingarnir fengu allir keppnisbann.
En snúum okkur aftur að þremenningun-
um frá Akranesi, sem leika í Noregi næsta
sumar. Viðmælandi okkar var spurður um
samninga þeirra. „Ef Árni Sveinsson fær
uppfylltar allar sínar kröfur er ég viss um að
hann er með besta samninginn í höndunum.
Válerengen-liðið hefur orðið fyrir mikilli
blóðtöku frá síðasta ári, þrír eða fjórir mátt-
arstólpar liðsins hurfu á braut og þá bráð-
vantar nýja leikmenn. Þetta er moldríkt fé-
eftir Ingólf Hannesson
lag og forráðamenn þar tóku fljótt við sér
þegar Árni hafði samband við þá. Hvað
Bjarna Sigurðssoh varðar, tel ég að hann hafi
átt þess kost að gera besta samninginn, en
hann lagði höfuðáhersluna á að fá vinnu hjá
tölvufyrirtæki og næsta vetur ætlar hann að
setjast á skólabekk og nema tölvufræði. Það
sem kemur e.t.v. mest á óvart var að Guð-
björn Tryggvason setti fram nokkuð miklar
kröfur, sem forráðamenn Start gengu að.
Þetta kemur á óvart vegna þess að Start hef-
ur verið álitið í „fátæklingadeildinni" í
norsku 1. deildinni. Ég held að það sé greini-
legt að þeir gera upp á milli einstakra leik-
manna við samningagerð."
En hvernig snúa þessi mál að félagi þre-
menninganna hér á landi, íþróttabandalagi
Akraness? Gunnar Sigurðsson, forystumað-
ur í knattspyrnudeild bandalagsins, svarar:
„Það er alveg reginmunur að semja við at-
vinnumannalið og liðin á Norðurlöndum,
sem sýna okkur oft á tíðum lítilsvirðingu. Ef
IA fer fram á greiðslu svara Norðurlandafé-
lögin því oftast til, að slíkt sé mál viðkomandi
leikmanns. Þá freistast leikmennirnir til þess
að halda að eftir því sem félagið fær meira fái
þeir minna í sinn hlut, sem að sjálfsögðu er
vitleysa. Okkur hefur þó á endanum tekist
að koma vitinu fyrir forráðamenn erlendu
félaganna og samkomulag náðist. Hér er um
ákveðnar upphæðir að ræða, sem eru einka-
mál leikmanns og viðkomandi félaga."
Af framansögðu má vera ljóst, að Árni,
Guðbjörn og Bjarni hafa komið ár sinni vel
fyrir borð. Þeir æfa og leika knattspyrnu og
hafa um leið umtalsverðar tekjur af þeirri
iðkun, einkum ef liðum þeirra gengur vel í
baráttunni á vellinum. Þá má segja að laun
fyrir venjulega vinnu í Noregi séu allt að
helmingi hærri en hér á landi, einkum ef
miðað er við láglaunahópa hér, eins og
starfsmenn ríkis og bæja. Það er því eftir
nokkru að slægjast.
HELGARPÖSTURINN 19