Helgarpósturinn - 17.07.1986, Blaðsíða 12

HÖRÐUR EINARSSON NÝKJÖRINN STJÓRNARFORMAÐUR ARNARFLUGS, í FRÉTTAVIÐTALI VIÐ HP:
ARNARFLUG HEFUR
EKKERT GERT AF SÉR
Höröur Einarsson um þátttöku sína í hlutafjáraukn-
ingunni: „Byggist náttúrlega fyrst og fremst á því
að við (Sveinn R. Eyjólfsson, félagi hans hjá Frjálsri
Fjölmiðlun) höfum almennan áhuga á íslensku at-
vinnulífi. Við sjáum þarna ýmsa möguleika . . ."
„Ég er sannfœrdur um þad
aö áhugi manna á að standa
uiö bakið á Arnarflugi núna
er ekki síst kominn til af þuí
að menn sjá huersu gífurleg
mistök það uoru að standa
ekki betur uið bakið á
Hafskip.“
Á fyrsta fundi nýkjörinnar stjórnar Arnar-
flugs, eftir adalfund félagsins síðastliðinn
laugardag, uar Hörður Einarsson, stjórnarfor-
maður Frjálsrar fjölmiðlunar, kosinn stjórnar-
formaður Arnarflugs. Ásamt honum í stjórn-
inni sitja nokkrir þeirra sextíu aðila sem œtla
að Cceista-þess með nýju hlutafé að koma fjár-
hag félgsins'á 'réttan kjöl, en heldur hefur hall-
að undan fœtisíðustu-.árin. Skuldir þess nema
nú um 220 milljónum iímfram eignir. Hörður
rœðir framtíð Arnarflugs tiér q eftir, auk þess
sem komið er inn á málefni Hafskips og DV
undir lok uiðtalsins. Hann, ásamt Sueini R.
Eyjólfssyni, samstarfsfélaga sínum á DV, á
einna mest eÍ&StGklingti í 'tipDlega 51 mitijona
króna hlutafjáraukningu ArnO.rflugs sem sam-
þykkt uar á aöalfundinum, eða 5 milljónir.
— Hörður, sameiningarrök siálfstæðis-
þingmanna frá ’73 voru meðal annars á þá
leið að tvö stór flugvélög (þá Loftleiðir og
Flugfélag Islands) eyðilegðy meira hvort
fyrir öðru heldur en þau kæmu neytend-
um til góða. Hvað hefur breyst?
„Það verður nú að spyrja þá um það, því ég
var aldrei hrifinn af þessum sameiningarrök-
um. Ég tel að það geti verið góður grundvöllur
fyrir tveimur flugfélögum í landinu, ekki síst í
millilandafluginu, því það er eitt aðalatriðið í
allri ferðaþjónustu að fá ferðamenn til lands-
ins. Og sá ntarkaður er nægur. .."
— En er ekki iöngu orðið fullreynt, burt-
séð frá svona rökum, að Arnarflug verður
ekki rekið með hagnaði?
„Nei, það er ekki fullreynt. Við teljum að ef
félagið væri að byrja í dag og stæði á núlli væri
hægt að reka það með hagnaði. Hættan sem
félagið stendur hinsvegar frammi fyrir eru hin-
ar miklu skuldir þess. . .“
— Sem eru langt umfram eignir!
„Jú, eitthvað eru þær það nú, að minnsta
kosti í hefðbundnum skilningi. Aftur á móti
má alveg líta á þá miklu uppbyggingu, sem
hefur átt sér stað á undanförnum árum hjá fé-
laginu í Evrópu, sem eign að verulegu leyti,
þótt hún verði ekki færð á efnahagsreikning."
— Er þetta nú ekki mest orðaleikur hjá
þér?
„Nei, það er það ekki. Það þekkja það allir
sem starfa við fyrirtæki að uppbyggingarstarf
er geysilega kostnaðarsamt og viðskiptavildin
því samfara mikils virði.”
— Umsvif félagsins á síðasta ári voru
meiri en þekkst hafa í tíu ára sögu þess,
heildartekjurnar nær þrefölduðust frá
’84. Tapið varð samt 70 milljónir. Verðið
þið ekki að læra eitthvað af þessu?
„Jú, og ég held nú að allir hlutaðeigandi hafi
lært af þessu. En það er heldur engin ný lexía
að ekki er allt fengið með auknum umsvifum.
Það getur verið eins hagkvæmt að draga sam-
an seglin."
— Verður það gert?
„Já, verkefnin á þessu ári verða viðaminni
en á síðasta ári.“
— Samt er tapið þetta árið þegar orðið
nálægt 25 milljónum, þrátt fyrir 20 pró-
sent aukningu í farþegaflutningum og 56
prósent aukningu í vöruflutningum. Það
stefnir sem sagt í sama farið og jafnan
áður!
„Það er náttúrlega alveg ljóst að það verður
að endurskipuleggja rekstur félagsins. Ég er til
dæmis ekki mjög bjartsýnn á annað en að
rekstur þessa árs verði með einhverju umtals-
verðu tapi. Endurskipulagningin, ef hún tekst,
kemur því kannski ekki fram fyrr en í fyrsta
lagi á næsta ári.“
— Hvað er nýja hlutaféð annað en gálga-
frestur?
„Við vonum að það sé ekki bara það.“
— Er von nóg?
„Með áætlunarfluginu til Þýskalands, Holl-
ands og Sviss er kominn viss grundvöllur fyrir
félagið. Þarna eru verulegir möguleikar sem
eru vannýttir. Amsterdam eru dyr Evrópu, ís-
lendingar eru í síauknum mæli að læra á þær,
enda er ferðaaukningin þangað gríðarleg frá
ári til árs. Frá Amsterdam liggja svo leiðir um
allt. Hvað Hamborg snertir, er komin góð hefð
fyrir ferðalögum Þjóðverja hingað til lands —
og á því sviði getum við unnið miklu betra
starf en hingað til. Þetta eru sem sagt miklir
möguleikar."
— Ertu að segja mér að nýju hluthafarn-
ir hafi byggt þá ákvörðun sína að leggja í
púkkið á þessum möguleika fyrst og
fremst, tveimur borgum í Evrópu, basta?
„Ástæðan fyrir því að menn fóru út í þessa
hlutafjáraukningu var sú að menn höfðu
áhuga á að bjarga þessum áætlunarleiðum fé-
iagsins."
— Hefur það unnið til þess?
„Fyrirtækið hefur ekkert gert af sér, þó að
þar hafi orðið einhver mistök. Tilveruréttur
þess er alveg sá sami og áður var.“
— Hvaða mistök ertu að tala um?
„Það er náttúrlega alveg augljóst að þegar
svona mikið tap verður á rekstri fyrirtækis, þá
eru gerð einhver mistök, annaðhvort í undir-
búningi eða framkvæmd. Það er örugglega
éJfcfí fcj.tt'nismál fyrir þá sem hafa staðið að
rekstrinum."
— Hefur hæfileikana vantað?
„Ég tel að miklir hæfileikar búi innan Arnar-
flugs. Ég hef tekið eftir því, þær vikur sem ég
hef umgengist starfsfólk þess. En hæfileikafólk
getur náttúrlega líka gert mistök."
— Gjaldþrot og stofnun nýs félags. Var
það aldrei inni í myndinn?
„Það er mikið borgandi fyrir fyrirtæki sem
er í gangi. Stofnun og uppbygging er gríðar-
lega dýr. Hinn kosturinn, að freista þess að
rétta úr kútnum, var mun álitlegri í stöðunni."
— Þessir nýju hluthafar eru eitthvað í
kringum 60. Eiga þeir eitthvað sameigin-
legt?
„Það er náttúrlega fyrst og fremst áhuginn
á því að halda uppi þessari starfsemi sem Arn-
arflug hefur rekið. Það er þessum aðilum einn-
ig sameiginlegt að flestir koma þeir úr ferða-
mannaþjónustunni og er það því mjög í hag að
þessi starfsemi haldi áfram.“
— Hvað er Frjáls fjölmiðlun að gera
þarna?
„Hún er nú ekki aðili að þessu. Hinsvegar
erum við félagarnir, sem önnumst fram-
kvæmdastjórn Frjálsrar fjölmiðlunar, aðilar að
nýja hlutafénu. Og það byggist náttúrlega fyrst
og fremst á því að við höfum almennan áhuga
á íslensku atvinnulífi. Við sjáum þarna ýmsa
möguleika. Samgöngur eru einhver mikilvæg-
asti þátturinn í okkar þjóðlífi, þáttur sem sjálf-
sagt er að sinna ef þörf er á.“
— Því; allt er betra en einokun á því
sviði—
„Já. Einokun yrði sennilega verst fyrir þann
aðila sem fengi hana. Ég er sannfærður um að
ekki liði langur tími þangað til það fyrirtæki,
sem næði einokunaraðstöðu yrði þjóðnýtt.
Það myndi gerast um leið og einhverjir svipti-
vindar lékju um það. Við sjáum þetta gerast
allt í kringum okkur. Öll stærstu flugfélögin í
nágrannalöndunum eru ríkisfyrirtæki.”
— Hörður, er einokun á sviði sam-
gangna á íslandi ekki þegar fyrir hendi:
Arnarflug er bara smápeð í samanburði
við Flugieiðir, og stjórn Eimskips — lang-
stærsta skipafélagsins — skipa mikið til
sömu menn og stjórn Flugleiða. Er þetta
ekki nánast einokun?
„Þetta er auðvitað mjög sterk staða þessara
fyrirtækja. En ég vil ekki kalla þetta einokun.
Þótt Arnarflug sé til dæmis lítið félag, þá veitir
það greinilega mikið aðhald. Einfalt dæmi
sýnir okkur þetta: Hver er ástæðan fyrir því að
fargjöld Flugleiða til Lúxemborgar eru mun
lægri en gengur og gerist hjá því félagi, önnur
en sú, að Arnarflug heldur uppi áætlunarflugi
til næsta flugvallar við, Schiphol í Amsterdam?
Þarna sjáum við árangur samkeppninnnar, að-
haldsins."
— Á ríkið að styrkja Arnarflug á ein-
hvern hátt?
„Ekki beint að styrkja það, en það má styðja
við bakið á því eins og það hefur sýnt vilja til
að gera á undanförnum árum — og sýnir við
ýms fyrirtæki þegar á þarf að halda."
— Og hirðir svo tapið ef illa fer!
„Nei, helst ekki.“
— Ef til kemur hjá Arnarflugi, ætiið þið
sextíumenningarnir þá sjálfir að sitja í
súpunni?
„Já, ábyrgðin er okkar. Við vitum allir að
auðvitað getur brugðið til beggja vona í þessu
efni. Menn renna svo sem ekkert blint í sjóinn
með það.“
— Hörður, þú situr gjarnan í stjórnum!
„Nei, ég geri nú ekki mikið af því.“
— Hve mörgum núna?
„Þær eru sárafáar."
— Ertu þessi baktjaldamaður sem sög-
urnar af þér greina frá?
„Nei, ég er enginn baktjaldamaður."
— Hvernig verður áhrifum þínum í við
skiptalífinu þá best lýst?
„Þau eru nú mjög einföld. Ég vinn með öðr-
um að því að reka Frjálsa fjölmiðlun og hef nú
svona haldið mig mest við þann leist.“.
— Fyrir fáum mánuðum varstu áhrifa-
maður innan skipafélagsins Hafskips. .
„Nei, nei.“
— Nú, hvað þá?
„Enginn áhrifamaður...
— Viltu ekkert kannast við það núna?
„Ég var einn af þeim sem lögðu fram hlutafé
í síðustu hlutafjáraukningunni og kom svolítið
nálægt gangi mála síðustu vikurnar. Ég sé ekk-
ert eftir því. Ég tel það mikið áfall að Hafskip
skyldi verða gjaiaþrota méð þEtm hóSÍti sem
varð. Ég tel það mikinn skaða fyrir íslenskt
þjóðfélag að svona fór. Ég tel það hafa verið
mikla skammsýni af þeim sem gátu ráðið ein-
hverju um framgang mála að gera ekki það
sem hægt var til þess að standa betur við bakið
á Hafskip heldur en gert var. Það getur samt
vel verið að Hafskip hefði engu að síður orðið
gjaldþrota á endanum, en það var komið í
greiðslustöðvun og það hafði möguleika á að
semja sig út úr sínum málum. Það fékk ekki
tækifæri til þess og það voru mikil mistök. Ég
er sannfærður um það að áhugi manna á að
standa við bakið á Arnarflugi núna er ekki síst
til kominn af því að menn sjá það hversu gífur-
leg mistök það voru að standa ekki betur við
bakið á Hafskipi."
— Varst þú einn af þeim sem létu blekkj-
ast af hlutafjáraukningunni undir það síð-
asta?
„Ég var ekkert blekktur í sambandi við
hlutafjáraukningu. Ég tei að svo hafi alls ekki
verið.“
— Voru engir blekktir?
„Það skal ég ekkert segja um. Samkvæmt
þeim upplýsingum sem ég hafði á þessum tíma
um rekstur Hafskips, var mér alveg fyllilega
ljóst að það gat auðveldlega brugðið til beggja
vona, eins og sums staðar annarsstaðar."
— Vissirðu af fölsuðum ársreikningum?
„O, nei. Og ég veit ekki af þeim ennþá.“
— Sem sagt; þú varst þarna tengdur Haf-
skip að einhverju marki og núna orðinn
stjórnarformaður Arnarflugs jafnframt
sömu stöðu hjá Frjálsri fjölmiðlun. Skað-
ar þetta ekkert DV?
„Nei. Það get ég ekki ímyndað mér. Ég get
ekki ímyndað mér að það geti skaðað fyrir-
tæki að þeir sem því stjórna vilja Ieggja hönd
á plóginn annarsstaðar í íslensku atvinnulífi.
DV nýtur góðs af þessu, ef eitthvað er. “
— Engir hagsmunaárekstrar?
„Hvergi.“
— Sýnir Hafskipsmálið okkur ekki
annað?
„Menn verða náttúrleg að passa sig. Það
verður hver að passa sjálfan sig.“
— DV frjálst og óháð — ennþá?
„Já.“
— Aftur að Arnarflugi. Hvað er miklu
fórnandi fyrir það firma?
„Vonandi þarf engu að fórna, vonandi tekst
þetta. Ég tel að það sé talsvert á sig leggjandi
til þess að reyna að koma starfsemi þessa fyrir-
tækis á réttan kjöl á nýjan leik. Það er enginn
fullnaðardómur um eitt fyrirtæki þótt því hafi
hlekkst eitthvað á.“
— Meinhæðinn maður hvíslaði því að
mér að hinir nýju hluthafar Arnarflugs
ættu það meðal annars sameiginlegt að
vera að drepast úr minnimáttarkennd
gagnvart Flugleiðum, neituðu að trúa yfir-
burðum þess! Hvað finnst þér um þessa
órökstuddu fullyrðingu?
„Það er nú bara eins og hvert annað rugl.
Menn hafa enga minnimáttarkennd gagnvart
Flugleiðum — og ég sé heldur enga ástæðu til
þess. Ef menn líta á þessa grein, flugrekstur-
inn, þá eru Flugleiðir náttúrlega bara annað
peð sem enginn þarf að hafa minnimáttar-
kennd gagnvart. En við teljum að það eigi að
reyna að koma á góðri samvinnu milli þessara
tveggja félaga. Þau eru bæði mjög þýðingar-
mikil fyrir íslenskt þjóðfélag. Það lýsti meiri
þroska að vinna saman þar sem því verður við
komið, heldur en að níða skóinn hver af öðr-
um sem engin ástæða er til. Að minnsta kosti
eiga menn að sjá sóma sinn í því að láta hver
annan í friði eins og góðum grönnum sæmir.
Við ætlum að láta fortíðina vera að baki.“
eftir Sigmund Erni Rúnarsson mynd Árni Bjarnason
12 HELGARPÖSTURINN