Helgarpósturinn - 18.02.1988, Blaðsíða 7

Helgarpósturinn - 18.02.1988, Blaðsíða 7
FORSTJORISIS MILLI STEINS OG SLEGGJU? Guðjón B. Ólafsson Eignir SÍS vid Sölvhólsgötu GUÐJÓN GRÆDDI Á SÖLUNNI Fékk 83 milljónum meira en Erlendur sœtti sig vid bandsmönnum. Kristján Gud- mundsson bæjarstjóri kvað þetta hafa verið óheppilegt, en ekki und- an þeirra rifjum runnið, og væri með ólíkindum hvernig svona mál virtust spyrjast. Liggur þá beint við að spyrja: Hverjum var svona mikið í mun að þessi atburður yrði negldur á filmu? Einnig má spyrja: Hvers vegna gerbreyttist andrúmsloft samning- anna, eftir að formaður bæjarráðs, Rannveig Guömundsdóttir, fór í frí ti! útlanda og forysta viðræðnanna féll á herðar Heimis Pálssonar, af rótgrónum þingeyskum samvinnu- ættum (Jónas frá Hriflu var afabróð- ir hans og faðir hans lengi háttsettur starfsmaður SÍS). Heimir kvaðst ekki vilja láta SÍS braska með land- ið. En mun Frjálst framtak ekki „braska með landið"? Hver var þátt- ur flokksbróður Heimis, Valþórs Hlöðverssonar, starfsmanns Frjáls framtaks? Hví breyttist traust í tor- tryggni og síðan algert vantraust síðustu dagana í janúar? Eða er þetta þáttur í miklu flókn- ara og undirförulla valdatafli, þar sem lítt reyndir sveitarstjórnar- menn í Kópavogi voru aðeins óvit- andi peð? Tíminn talar í leiðara á þriðjudag um Aöför nr. 2 og tekur þar komma og krata til bæna, en kýs að gleyma því að fulltrúi Fram- sóknarflokksins, Skúli Sigurgríms- son, lýsir sig algerlega samþykkan ákvörðun bæjarstjórnarinnar við hliðina á þessum sama leiðara! Hver stendur þá fyrir aðförinni og að hverjum beinist hún? Hatröm valdabarátta hefur nú blossaö upp aftur innan Sambands íslenskra samvinnufélaga, eftir aö hinn nýi forstjóri, Guöjón B. Ólafs- son, hefur veriö rúmt ár í starfi. Ahrifamikil öfl róa nú aö því öllum árum aö rýja forstjórann trausti og tiltrú innan Sambandsins sem utan. Víötœk ófrœgingarherferö er í gangi innan veggja Sambandsins og teygir hún iöulega anga sína inn í fjöl- miöla. Einna gleggst hefur hún komiö upp á yfirboröiö í Alþýöu- blaöinu síöustu tvo laugardaga. Þar er haft eftir ónafngreindum háttsett- um mönnum innan Sambandsins, aö stjórnarferill hans sé ein sam- felld ,,óhappakeöja": Slœm skulda- staöa SÍS, rekstrarerfiöleikar kaup- félaganna, Útvegsbankamissirinn, Sölvhólsgötusalan, Kirkjusands- ,,œvintýriö”, og nú ,,Smárahvamms- hvarfiö ’.’ HP spurði nokkra frammámenn Sambandsins, sem til náðist, nokk- urra spurninga af þessu tilefni. Erlendur Einarsson, fyrrverandi forstjóri, vildi ekkert tjá sig um mál- efni SÍS og neitaði að svara spurn- ingum Helgarpóstsins um átök pg óánægju innan fyrirtækisins. „Ég vil ekki blanda mér beint í málefni Sambandsins, ég er hættur að starfa þarna, og má ekki sem fyrrverandi forstjóri fara að blanda mér í þessi mál. Þú verður að tala við einhverja aðra en mig.“ Maður úr æðstu stjórn Sambands- ins, sem kaus að láta ekki nafns síns getið, sagði, að vissulega ríktu áhyggjur vegna stöðu fyrirtækisins í heild og spiluðu þar inn í ákveðnir atburðir síðustu mánaða. „Ég reikna fastlega með því, að þessi mál verði tekin fyrir á stjórnar- fundi, sem að öllum líkindum verð- ur haldinn fyrri hluta marsmánaðar. Ýmsum hefur fundist, með réttu eða röngu, að Sambandið hafi farið hall- oka í þessum málum, en mér finnst Sambandið ekki njóta fullrar sann- girni í þeim málflutningi. Mér finnst áberandi, að menn hafa verið hik- andi og tvístigið og stefna ekki verið nógu markviss. En það hafa líka komið upp gífurlegir erfiðleikar al- mennt í fyrirtækjarekstri og mætt á núverandi forstjóra. Það má segja að ekki hafi verið afmarkað nógu skýrt verksvið stjdrnar og forstjóra. Ágreiningur er eðlilegur í svona stóru fyrirtæki. Spurningin er, hvort hægt sé að sætta hin mismunandi sjónarmið eða úr verði harkalegir árekstrar.” Valur Arnþórsson sagði að Al- þýðublaðið hefði farið framhjá sér, enda hefðu þeir ekki haft neitt sam- band við sig. Hann hefði þó heyrt af greinum um SÍS í því blaði. Aðspurð- ur sagðist hann hafa heyrt því fleygt, að Sambandið hefði átt að tapa 100 milljónum króna á sölu Sölvhóls- götueignanna og einhver orðrómur í þá veru væri greinilega í gangi. Þeir samningar hefðu algerlega ver- ið í höndum forstjóra Sambandsins og fjármálastjóra þess og þeir hefðu talið sig gera góðan samning, enda hefðu þeir leitað sér upplýsinga til samanburðar. Sjálfur teldi hann að þennan orðróm væri ekki hægt að rökstyðja. Spurningu um, hvort samningurinn hefði ekki verið lagð- ur fyrir stjórnina, svaraði hann þannig, að hún hefði veitt forstjór- anum fullt umboð til þessara samn- inga. Valur rakti ástand grundvallar- fyrirtækjanna í landinu og sagði, að við þau erfiðu rekstrarskilyrði yrðu erfiðleikar SÍS ekki með sanngirni skrifaðir á reikning forstjórans. Það hafa ekki orðið átök innan stjórnar Sambandsins um grund- vallarstefnu. Erfitt efnahagsástand almennt bitnaði á starfsemi þess. Sambandið hefði ekki borið gæfu til þess að hafa afrakstur af sinni versl- un. Rekstur SÍS væri ekki með þeim hætti, að það gæti tekið á sig skakkaföll, sem yrðu úti á lands- byggðinni, a.m.k. ekki í sama mæli og áður. Góður vilji væri enn fyrir hendi, en getunni væru hreinlega takmörk sett og Sambandið ekki í stakk búið til að veita verulega að- stoð. Öllum, sem vilja vita, er kunnugt, aö langt er síöan íslensk stjórnsýsla óx upp úr Arnarhvoli og ráöuneytin hafa dreifst út um alla borgina. Langt er því síöan stjórnvöld tóku aö líta hýru auga til aöalstööva SÍS viö Sölvhólsgötu og nœrliggjandi lóöa, sem einnig eru í eigu SIS, meö þaö fyrir augum aö hýsa sem mest af stjórnsýslunni á sama blettinum. Á sama tíma þrengdist mjög aö höfuöstöövum SÍS á þessum bletti og dreiföust fyrirtceki og deildir þess víösvegar um borgarlandiö. Eftir myndun núverandi ríkis- stjórnar tók ríkisvaldið upp samn- inga að nýju við Sambandið og lauk þeim með formlegum kaupsamn- ingi 9. október síðastliðinn að upp- hæð kr. 270 milljónir. Svo undarlega brá við, að and- stætt því, sem orðið hefur um fjöl- mörg húsakaup ríkisins á undan- förnum árum, vöktu þessi fasteigna- kaup enga andstöðu og engar deil- ur. Þó munu margir hafa verið þeirr- ar skoðunar, að ef á einhvern hall- aði í þessum viðskiptum væri það ríkið og er það ekki annað en menn eiga að venjast um fasteignakaup af þessu tagi. Nú heyrist því hins vegar fleygt, og hefur verið komið á framfæri í fjölmiðlum, að forstjóri SÍS, Guðjón B. Ólafsson, og fjármálastjóri þess, Kjartan P. Kjartansson, hafi látið fjármálaráðherra hlunnfara Sam- bandið um 100 milljónir króna í þessum viðskiptum. Þar sem hundrað milljónir teljast enginn smápeningur, hvort sem er á mælikvarða ríkisins eða Sambands- ins, ákvað HP að kanna málið. Forsaga málsins er sú, að á árinu 1980, fóru fram viðræður milli Þor- steins Ólafssonar og ráðuneytis- stjóra fjármálaráðuneytis um hugs- anlega sölu Sambandsins á húsi þess og aðliggjandi leigulóðum við Sölvhólsgötu. Með bréfi dagsettu 16. janúar 1981 tilkynnti fjármála- ráðherra, Ragnar Arnalds, um skip- un viðræðunefndar um málið. í henni voru Guömundur Benedikts- son, ráðuneytisstjóri forsætisráðu- neytis, Þorsteinn Geirsson, skrif- stofustjóri fjármáiaráðuneytis, og Gunnlaugur Claessen, deildarstjóri eigna- og málflutningsdeildar fjár- málaráðuneytis. Þann 21. janúar skipaði forstjóri Sambandsins, Er- lendur Einarsson, þá Geir Magnús- son framkvæmdastjóra og Þorstein Ólafsson, fulltrúa forstjóra, í nefnd á móti. Með þeim starfaði Halldór Halldórsson, umsjónarmaður fast- eigna SÍS. Niðurstaða þessara viðræðna varð sú, að viðræðunefnd ríkisins gerði tilboð um að kaupa Sölvhóls- götu 4 og leigulóðirnar á nr. 6 og 8 á kr. 19.137.000. Framreiknað til verðlags 1. október 1987 var þetta kr. 125.672.679. Þetta verð vildu viðræðunefnd SÍS, forstjórinn Er- lendur Einarsson og stjórnin sætta sig við. Ríkisstjórnin kaus hins vegar að staðfesta ekki þetta samkomulag viðræðunefndanna og var þó eftir því gengið af hálfu Erlendar með bréfi dagsettu 28. október 1981. Þegar enn barst ekkert svar frá ríkis- stjórninni tilkynnti Erlendur með bréfi dags, 1. des. sama ár, að SÍS hefði „fallið frá öllum hugmyndum um sölu Sambandshússins”. ,Með samkomulaginu í haust seldi SÍS til viðbótar Lindargötu 9A og leiguloöina á nr. 12 við Sölvhóls- götu. En þessar sömu ofangreindu eignir voru seldar á kr. 208.500.000. Mismunurinn er eins og allir sjá rétt tæpar 83 milljónir umfram það, sem Erlendur var reiðubúinn að sætta sig við 6 árum fyrr. HP hefur undir höndum óyggjandi gögn, sem sanna þetta ótvírætt. Er þá með þessu verið að segja, að það hafi verið Guðjón og Kjartan, sem voru að hlunnfara Jón Baldvin? Engan veginn. Eins og áður er sagt var mjög farið að kreppa að starf- semi Sambandsins á þessum slóð- um. Vegna nærliggjandi húseigna ríkisins geta þessar eignir nýst því miklu betur auk þess, sem fasteignir á þessum slóðum hafa stigið veru- lega í verði í millitíðinni. Niðurstað- an er því sú, að hér hafi enginn hlunnfarið annan, báðir aðilar hafi séð hag sínum vel borgið með heið- arlegu og sanngjörnu samkomu- lagi. Sést það raunar best á því að um þetta mál varð ekkert fjaðrafok, þar til nú, að reynt er að magna þann draug innan Sambandsins, að hagsmunagæslumenn þess hafi haft af því 100 milljónir króna með slæ- legri framgöngu í málinu. Bæjarstjórnarmenn i Kópavogi segja nú eftir samningsrofið, að S(S hafi engan áhuga sýnt á uppbyggingu og þróun landsins. Sambandsmenn segjast hins vegar strax í nóvember hafa sett sig í samband við Hagvirki og lagt fyrsta til- lögunaruppdrátt fram þann 22. desember. Þar var í grófum dráttum gert ráð fyrir byggingartilhögun á svæðinu. Sam- vinnuhreyfingin kæmi upp stærsta stórmarkaði á Reykjavíkursvæðinu. Að öðru leyti gæti SÍS hvort sem er hugsað sér að afsala landinu til Kópavogs eða standa að uppbyggingu þess i samráöi og samvinnu við bæjarstjórn og réði hún þá framkvæmdahraða. HELGARPÓSTURINN 7

x

Helgarpósturinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.