Morgunblaðið - 05.10.1963, Blaðsíða 2

MORCUNBLAÐIÐ
r
Laugardagur 5. okt. 1963
Vetrorstarf KFUIVI
og K oð hefjast
Á MIÐJUM komandi vetri verða
liðin 65 ár frá því að K.F.U.M.
hóf starf sitt meðal æsku þessa
bæjar. Öll þessi ár hefur K.F.
U.M. og K.F.U.K. hafið vetrar-
starf sitt um svipað leyti og skól-
ar hefjast. Að þessu sinni byrja
fundir í barna- og únglingadeild-
um félagsins n.k. sunnudag, þann
6. október. Félögin starfa nú á
Gagarin og
Tereskova
til tunglsins
Havana, 4. okt. (NTB-AP)
SOVÉZKI geimfarinn Valen-
tína Tereskova ræddi við
fréttamenn á Kúbu í dag. —
Sagði hún m.a., að Sovtérík-
in myndu innan skamms
senda mannað geimfar til ann
arrar plánetu. Einnig sagði
Tereskova, að Júrí Gagarín,
fyrsti geimfari Sovtéríkjanna,
yrði yfirmaður áhafnar geim-
fars, sem sent yrði til tungls-
ins á næstunni. Sagði Teres-
kova, að hún yrði ein af áhöfn
inni.
Tereskova sagði að geimfarinu
sem senda ætti til annarrar
plánetu, yrði skotið á loft frá
gervihnetti, sem væri á braut
umhverfis jörðu. Send yrði til
gervihnattarins eldflaug, sem
maður stjórnaði. Myndi eld-
flaugin lenda á hnettinum og
taka eldsneyti áður en hún
legði af stað í langferðina. —
fjórum stöðum í Reykjavík og
auk þess í Kópavogi. Aðalstöðv-
ar félaganna eru eins og áður
í húsi þeirra við Amtmannsstíg
2B, en auk þess hafa félögin und-
anfarna vetur haft starf fyrir
börn og unglinga í húsum sínum
við Kirkjuteig 33, við Holtaveg,
Langagerði 1 og í fyrra í Kópa-
vogi í húsi Sjálfstæðismanna
þar.
Hvern sunnudagsmorgun kl.
10,30 er sunnudagaskólinn í hús-
inu við Amtmannsstíg og á sama
tíma er fundur fyrir drengi 9
—13 ára í Langagerði 1.
Kl. 1,30 e.h. eru drengjadeilda-
fundir í deildunum við Amt-
mannsstíg, Kirkjuteig og Holta-
veg. Telpnafundur á Amtmanns-
stíg kl. 3 e.h.
Unglingadeildir K.F.U.M. hefja
starf síðar í vikunni, en þær
hafa fundi á miðvikudögum eða
föstudögum kl. 8,30, auk þess
eitt eða tvö tómstundakvöld í
viku. Verður meðlimum hverrar
deildar tilkynntur fundartími
með fundarboði. Sama máli
gegnir um starf unglingadeilda
K.F.U.K. en unglingadeildir fyrir
stúlkur eru starfandi á mánu-
dögum og fimmtudögum.
Aðaldeildir félaganna eru fyr-
ir þá, sem orðnir eru 17 ára og
eldri. Fyrir konur hefur aðal-
deild K.F.U.K. fundi á þriðjudög-
um en aðaldeild K.F.U.M. hefir
fundi fyrir karlmenn á fimmtu-
dagskvöldum. Fundartími beggja
er kl. hálf níu.
Almennar samkomur á vegum
K.F.U.M. eru í samkomusal fé-
laganna við Amtmannsstíg 2B
hvert sunnudagskvöld kl. 8,30.
Félagsdómur. Dómendur í húsakynnum Hæstaréttar í gær (talið frá vinstri): Árni Guðjónsson,
hrl; Einar B. Guðmundsson, hrl; Hákon Guðmundsson, hæstaréttarritari; Gunnlaugur Briem,
ráðuneytisstjóri 0|g Einar Arnalds, yfirborgardómari.
Félagsdómur
Hlerkur áfangi í ísl. réttarsögu
ara
FÉLAGSDÓMUR verður 25
ára í dag. Var hann stofnaður
1938, skv. lögum nr. 80, það
ár. Dómurinn er merkur
áfangi í ísl. réttarsögu, og hef-
ur starfsemi hans orðið til
mikils ábata í þeim málum,
sem afdrifarík hafa reynzt
fyrir þjóðlífið á hverjum tíma
og þarfnazt hafa skjótrar úr-
lausnar.
Fréttamenn voru í gær
kvaddir á fund þeirra, sem nú
sitja í Félagsdómi. Hafði for-
seti hans, Hákon Guðmunds-
son, hæstaréttarritari, orð fyr
ir þeim, og skýrði nokkuð
aðdraganda að stofnun og
starfsemi dómsins.
Leiklistarskóli
LR settur í dag

LEIKLISTARSKÓLI Leikfé-
lags Reykjavíkur verður sett
ur í dag kl. 5 síðdegis.
Nálega 30 nemendur verða
í skólanum í vetur, þar
af 11 framhaldsnemendur.
Kennt verður I eftirtöldum
námsgreinum: Leik, fram-
sögn, látbragðsleik, sviðshreyf
ingum, raddbeitingu, andlits-
föðrun, leiklistarsögu og
bragfræði .Aðalkennarar eru
leikararnir Helgi Skúlason
og Steindór Hjörleifsson, en
skólastjóri Sveinn Einarsson.
Leiklistarskólinn er þriggja
ára skóli, og brautskráðust
úr honum í fyrra þeir fjórir
nemendur, sem myndir sýnir,
en þeir eru, talið frá vinstri:
Hrafnhildur Guðmundsdóttir,
Jónína M. Óiafsdóttir, Elín
Guðjónsdóttir og Katrín Ólafs
dóttir.
Ágætt héraðs-
mót á ísafirði
HÉRAÐSMÓT Sjálfstæðismanna
á ísafirði var haldið laugardag-
inn 21. sept. Frú Geirþrúður
Charlesdóttir, formaður Sjálf-
stæðiskvennafélagsins á ísafirði
setti samkomuna og stjórnaði
henni.
Dagskráin hófst með einsöng
Kristins Hallssonar, óperusöngv-
ara, undirleik annaðist Skúli
Halldórsson, píanóleikari. Þá
flutti Matthías Bjarnason, alþing
ismaður, ræðu. Síðan söng Sig-
urveig Hjaltested, óperusöng-
kona, einsöng. Þar næst flutti
Ingólfur Jónsson, ráðherra,
ræðu. Að lokinni ræðu Ingólfs
sungu þau Kristinn Hallsson og
Sigurveig Hjaltested tvísöng. Að
lokum flutti Brynjólfur Jóhann-
esson, leikari, gamanþátt.
Ræðumönnum og listafólkínu
var mjög vel tekið af áheyrend-
um. Mótið var fjölsótt og fór vel
fram. Samkomunni lauk síðan
með dansieik. ^
Félagsdómur var settur á stofn
árið 1938, skv. ákvæðum laga
nr. 80, það ár. Skyldi dómurinn
fjalla um mál, sem risu út af
því, að ekki var fylgt reglum
laga um:
• Verkföll eða verkbönn, eða
brotum gegn þeim fyrirmælum,
að stéttarfélög skyldu opin öll-
um í hlutaðeigandi starfsgrein.
• í annan stað skyldi Félags-
dómur fjalla um mál, sem risu
út af ágreiningi um túlkun kjara
samninga, svo og það, hvort
kjarasamningar hefðu stofnazt,
eða þeim löglega sagt upp, ef
deila risi, vegna ágreinings um
þessi atriði.
• Þá skyldi dómnum vera heim
ilt að fjalla um mál milli verka-
manna og atvinnurekenda, ef að-
ilar væru um það sammála að
leggja ágreiningsmál sín fyrir
dóminn, enda væru a.m.k. 3 dóm
arar því samþykkir.
Verkssvið Félagsdóms var
víkkað 1943 með orlofslögum. Þó
varð brátt Ijóst, að erfitt var fyr-
ir dóm, staðsettan í Reykjavík,
að reka orlofsmál hvaðanæva af
landinu. Var því ákveðið 1945,
að orlofsmál skyldu rekin fyrir
almennum dómstólum, í viðeig-
andi þinghám.
1954 var verksvið dómsins auk-
ið. Þá var sett í lög, að stéttar-
félögum, félögum meistara og
iðnrekenda og einstökum at-
vinnurekendum væri heimilt að
leita úrskurðar dómsins um það,
hvort ákveðin starfsemi félli und
ir iðju eða iðnað, og til hvaða
löggiltrar iðngreinar starfsemi
heyrði.
Með lögum nr. 55, frá 1962,
voru dómnum fengin ný verk-
efni, að því, er varðar kjara-
samninga opinberra starfsmanna.
Loks má telja, að Félagsdóm-
ur hefur það verkefni að velja
sáttasemjara í vinnudeilum í öll-
um stéttaumdæmum landsins.
Þau mál, sem Félagsdómur hef
ur fjallað um, má flokka þann-
ig, eftir fjölda mála:
# Kjarasamningar.
# Verkföll og vinnustöðvarnir.
# Mál, sem risið hafa vegna
félagsréttinda einstakra manna í
stéttarfélögum, eða rétti stéttar-
félags til inngöngu í samband
stéttarfélaga.
Einkenni dóma Félagsdóms er
það, að þeim verður ekki áfrýj-
að til Hæstaréttar, þeir eru end-
anlegir. Hæstiréttur sker þó úr
um, hvort einstök mál lúti dóm-
sögu Félagsdóms.
Annað einkenni mála dómsins
er, að þau varða venjulega hags-
muni fleiri aðila, en önnur dóms-
mál.
Hæstiréttur nefnir tvo menn í
dóminn, er annar forseti hans.
Þá nefnir Hæstiréttur 3 menn til
kjörs fyrir félagsmálaráðherra,
en ráðherra nefnir síðan einn
þeirra til setu í dóminum, og ann
an til vara. Alþýðusamband ís-
lands nefnir einn mann í dóm-
inn og Vinnuveitendasamband
annan. Vinnuveitandi, utan
Vinnuveitendasambandsins, get-
ur og nefnt mann í dóminn. í
sérstökum málum taka sæti dóm
endur tilnefndir af Landssam-
bandi iðnaðarmanna, Iðnsveina-
ráði Alþýðusambands íslands og
Fél. ísl. iðnrekenda. í kjaramál-
um opinberra starfsmanna sitja
í dóminum menn, tilnefndir af
fjármálaráðherra og Bandalagi
starfsmanna ríkis- og bæja.
f Félagsdómi sitja nú:
Aðaldómendur: Hákon Guð-
mundsson, forseti dómsins, Gunn
laugur Briem, Einar Arnalds,
Ragnar Ólafsson (varamaður
hans er Árni Guðjónsson) og
Einar B. Guðmundsson.
Hákon og Gunnlaugur hafa set
ið í dóminum í 25 ár, Einar í 18
ár og Ragnar í 13 ár. ísleifur
Árnason hafði setið í dóminum
í 17 ár, er hann lézt á sl. ári.
Alls hafa um 30 menn setið I
dómnum. Fyrstu dómararnir,
auk Hákonar og Gunnlaugs, voru
Sverrir Þorbjörnsson, forstjóri
Tryggingarstofnunarinnar, Kjart
an Thors, framkvstj., og Sigur-
jón Á. Ólafsson, fyrrum formað-
ur Sjómannafél. Reykjavíkur.
Nýr hafnargarður á Noröfirði
Hægt að afgreiða tvö stör
skip í einu
FRÉTTARITARI blaðsins á
Norðfirði, Asgeir Lárusson tók
meðfylgjandi myndir af hafn
arframkvæmdum í Neskaup-
stað. Hann skrifar:
Um hafnarframkvæmdir er
það að segja, að byrjað var á
uppfyllingu mánaðamótin
maí-júní 1963. Rekið var nið-
ur stálþil og síðan fyllt að
með grjóti og sandi. Vitamála
stjórnin hafði verkið á hendi,
en verkstjóri var Sverrir
Björnsson frá Kópavogi, en
verkfræðingur Þór Aðalsteins
son, Reykjavík.
Uppfylling þessi er geysi-
mikið mannvirki, um 7000 fer
metrar að stærð. Við suður-
kant, sem er 70 m langur
verður 8 m dýpi á stórstraums
fjöru og getur því hvaða ísL
skip, sem er, athafnað sig þar.
Vesturkantur verður 50 m
langur og austurkantur 70 m.
Þar er áformað að grafa með
fram, svo dýpi verði 4 m á
fjöru.
Nú er verkið það langt kom
ið að reiknað er með að því
ljúki um miðjan október og
verður þá tekin í notkun
þessi áfangi hafnarinnar, en
þetta er fyrsti áfangi af fyrir
hugaðri lokaðri höfn. Út frá
suðurkanti á svo að koma 20
m breiður garður með sömu
stefnu og suðurhlið uppfyll-
ingarinnar, en við það mynd-
ast lokuð bátakví.
Verkið hefur gengið mjög
vel og kostnaður orðinn ca.
9 milljónir. Með tilkomu þess
arar uppfyllingar gerbreyt-
ist öll aðstaða hér i höfninni
til hins betra. Þarna verður
hægt að afgreiða t.d. tvö stór
skip í einu og fyrir eru þrjár
bryggjur, sem hafnarsjóður á
svo ekki ætti að koma til á-
rekstra um afgreiðslu skipa á
næstunni. í sumar voru t.d.
oft stórvandræði á bryggju-
Framh. á bls. 23