Morgunblaðið - 05.10.1963, Blaðsíða 20

20
MORCUNBLAÐIÐ
r
Laugardagur 5. okt. 1963
BRJÁLAÐA HÚSIÐ
ELIZABETH FERRARS
sem hún var í, fór vel við greiðsl
una.
— Það, sem ég vildi spyrja um,
er þetta, sagði Toby: — Er nokk
uð í íbúðinni ykkar, sem mundi
vera — segjum — þrjátíu punda
virði?
Þetta kom henni á óvart, en
hún var vör um sig og hallaði
undir fiatt.
— Eitthvað, hélt Toby áfram —
svo sem til dæmis mynd eða vegg
skraut eða kannski einhver skart
gripur — en líklega þó eitthvað
eins og til dæmis mynd eða
veggskreyting.
Það kom undrunarsvipur á fal
lega andlitið. — Hvað í veröld-
innr fær yður til að spyrja að
þessu?
— Jæja, það er þá eitthvað . . .
Hún kinkaði kolli. — Já, en
við urðum þess ekki varar fyrr
en sv6 sem fyrir hálfum mánuði.
Maður, sem ég þekki, kom í íbúð
ina og hann sá þá og sagði . . .
— Þá. hverja?
— Það voru tveir vasar — kín
verskir vasar. Lou náði í þá fyr-
ir fáei-na sltildinga í einhverri
skranbúð. Eg hef nú ekkert vit á
þeim, en þeir eru fallegir. Og
þessi maður sagði okkur, að þeir
væru þrjátíu punda virði. Hann
sagði, að þeir hefðu eitthvað sér
stakt til síns ágætis — ég man
nú ekki lengur hvað það var.
Lou fór að tala um að selja þá,
en ég sagði, að það skyldi hún
ekki gera. Eg sagði, að húri skyldi
heldur reyna að loða á þeim.
— Druna, sagði Toby. — Er
einhver, sem gæti komizt inn í
íbúðina, sern þú gætir beðið um
að fara þangað sem fljótast og
athuga, hvort þessir vasar eru
þar enn?
— Já, en . . .
-— Er það einhver ?
— Ja-á, ég býst við því, en . . .
— Geturðu náð í hann í síma.?
Hún starði á hann, spyrjandi
og óróleg á svipinn. — Hvað
ertu að fara? Það er engin hætta
á, að þeim hafi verið stolið. Eg
skil þetta alls ekki.
— Flýttu þér að því, sagði Max
Potter, í æsingi og ákafa. —
Gerðu eins og hann segir þér, og
vertu ekki með neinar bjána-
spurningar.
Hún svaraði með illsku: —
Þú þarft ekki að tala svona við
mig. Ég er ekki-ein af nemend-
um þínum.
— Jú, þú ert einmitt álíka vit
laus og þeir eru flestir, svaraði
hann snöggt. Flýttu þér að því!
Skilurðu það ekki, stúlka, að
þessar spurningar hans eru svo
hlægilegar, að það gæti vel verið
eitthvert vit í þeim.
— Vertu nú væn, og komstu að
þessu fyrir mig, sagði Toby. —
Það getur verið mikilvægt.
Hún stóð upp með semingi.
— Eg botna bara ekkert í þessu.
Lou var ekki myrt fyrir tvo
vasa. Það nær ekki nokkurri átt.
— Æ, guð minn góður! and-
varpaði Max Potter.
Druna gekk burt.
Max Potter henti vindlinga-
bréfi til Toby.
— Spurðu mig ekki neins, sagði
hann. — Eg svara engu.
— Gott og vel. Toby stakk
vindlingi upp í sig, fleygði bréf-
inu til baka og stikaði svo yfir
grásblettinn í áttina til Fry-hjón
anna. Krakkaugun í Max Potter
gláptu með undrunar- og gremju
svip.
Fry-hjónin voru í miðjum ein
hverjum viðræðum þegar Toby
kom til þeirra.
— Ef við gætum gert Evu eitt
hvert gagn með því, sagði frú
Fry — mundi ég auðvitað verða
kyrr. En, í alvöru talað, Polplue,
hvað getum við gert fynr hana?
Góðan daginn, hr. Dyke. Segið
mér, getið þér hugsað yður nokk
urt gagn að því, að við verðum
hér kyrr? Sjálfum finnst mér
bara við vera fyrir.
— Eva hefur ekkert orð látið
falla í þá átt, að okkur væri hér
ofaukið, sagði Fry í fyrtum tón.
— Frúin svaraði hvasst: —
Hún hefur heldur ekki sagt, að
við værum hér velkomin.
— Eva er nú ekki vön að segja
neitt í þá átt, sagði gamli mað-
urinn. — Eg er í engum vafa um
það, Nelia, að hún einmitt treyst
ir á þig, eins og nú er ástatt, og
það væri eigingirni af okkur að
vera að fara heim.
Frú Fry rak upp háðslegan
hl'átur. — Þú hefur aldrei haft
nokkurn vott af skilningi á Evu,
Dolphie. Hún sneri sér að Toby.
— Eg ól hana Evu upp, hr. Dyke,
að mestu af sömu ástæðu og ég
er nú að ala upp hana dóttur
hennar. Hún er mér eins og dótt
ir, enda þótt ég geri mér það nú
kannski öllu ljósara en Eva
sjálf. Ekki svo að skilja, að ég
sé neitt að leggja henni það' til
lasts. Við erum öll eins gerð og
guð hefur gert okkur, og Eva
veslingurinn er að mestu leyti
eins og hún mamma hennar sál-
uga, Eugenia var mjög falleg
kona og líka mjög heimsk. Hún
hafði ýmsa hæfileika, rétt eins
og Eva hefur líka, en gerði ekk
ert úr þeim. Hún var yngri en
ég og sarrrt var ég bara á fyrsta
ári í Girton-skólanum, þegar hún
var orðin gift kona. Hún hafði
ýmislega andlega hæfileika en
spillti þeim öllum með hégóma-
skap og kaldranahætti. Eg held,
að Eva sé ennþá skapharðari en
mamma hennar var af náttúr-
unni, en samt minnir hún mig
svo á mömmu sína stundum, að
ég gæti grátið af gremju yfir því,
hvernig spilling á fólki getur end
urtekið sig. Og þegar ég hugsa
um Vanessu, þá . . .
Maðurinn hennar greip nú
fram í með óþreyju: — Jæja, eig
um við þá að fara heim, eða eig
um við ekki?
Hún horfði á hann eins og
hugsi: — Þér finnst við eigum að
vera kyrr, Dolphie?
— Eg veit, að mitt álit hefur
ekkert að segja, sagði hann með
sama önugleikann í málrómn-
um, — en að mínu áliti væri
það eigingirni að . . .
— Vanessa! æpti frú Fry allt
í einu.
Toby leit um öxl og sá þá, hvar
Vanessa og Georg komu fyrir hus
hornið og leiddust.
Frú Fry setti upp gremjusvip.
Með rödd, sem var greinilega
» • . . • • • . « “ .» o o : - . II mm if
C05PER i/vi c ••#•« o0„«o • o • o o « °° q o
— Það er sprungið ÞÍN megin.
settari en áður, sagði hún við
Toby: — Eg vona, að þessi félagi
yðar sé viðeigandi félagsskapur
fyrir barn.
— Seisei já, svaraði Toby. —
Krakkar hænast alltaf að honum
Georg.
— Já, börn hænast stundum að
þvi, sem ekki er heppilegt fyrir
þau.
— Á það ekki við um okkur
öll? sagði Toby.
— Þér megið ekki móffgast,
sagði hún alvarlega. — Eg hef
ekkert á móti félaga yðar. En
það er bara þetta, að Vanessa er
svo . . . eitthvað svo . . . Hún
hikaði. Og með rödd, sem vildi
ekki gera ofmikið úr neinu, bætti
hún við: — Vanessa ólst upp við
svo óheppilegt umhverfi . . .
— Jæja, Nelia, viltu nú ekki
reyna að ’koma þér niður á því,
sem er fyrst og fremst um að
ræða — hvort við förum heim
eða verðum hér kyrr? Því að ef
við verðum kyrr, þá . . .
— Ef þú ert viss um, að við
ættum að verða kyrr, þá verðum
við það, sagði hún.
Hann leit á hana, eins og hann
tryði ekki sínum eigin eyrum.
Skýrsla Dennings um Profumo-málið
Astor lávarður og hópur af gest
um hans þangað eftir kvöldverð
inn, til að horfa á sundið. Lávarð
urinn og Profumo gengu á undan
konum sínum og gestunum.
Christine Keeler flýtti sér að
ná í sundfötin. Stephen Ward
fleygði þeim hinumegin við hana
svo að hún náði ekki í þau strax.
en hún greip handklæði til að
hylja nekt sína. Astor lávarður
og Profumo komu að í þessu og
öllu var slegið upp í gaman —
það tók ekki nema nokkrar mín-
útur og konurnar sáu alls ekkert
ósiðlegt. Ward og stúlkurnar
klæddu sig síðan og fóru í höll-
ina, og tóku þátt í samkvæminu
nokkra stund.
Eftir hádegisverð á sunnudag
fóru Ward, stúlkurnar og Ivanov
í sundlaugina. Astor lávarður og
nokkrir gestir hans komu þar
einnig og syntu. Þetta var kátt
og gamansamt samkvæmi, þar
sem allir voru í sundfötum og
ekkert ósiðlegt gerðist. Profumo
og fleiri tóku þarna myndir. Þær
sýndu að sjálfsögðu Profumo með
einhverjum stúlknanna, en alls
ekkert ósiðlegt.
Ivanov höfuðsmaður fór frá
Cliveden snemma kvöldsins og
tók Christine Keeler með sér til
borgarinnar. Þau fóru í íbúð
Wards og drukku þar talsvert
og ef til vill hafa þau einnig haft
þar samfarir. Ivanov fór samt
þaðan áður en Ward kom sjálf-
ur heim, um miðnætti. En Ivan
ov varð aldrei elskhugi Christine.
Samband Profumos við
Christine Keeler.
Það kemur berlega í ljós, að
um þessa helgi varð Profumo
mjög hrifinn af Christine Keeler
og einráðinn í að hitta hana aft-
ur ef hann gæti. Og auðvitað var
þetta auðvelt, fyrir milligöngu
Wards. Næstu daga og vikur átti
Profumo stefnumót við hana
Hann heimsótti hana á heimili
Wards og hafði þar samræði við
hana. Stundum kom hann þar
þótt Ward eða einhver annar var
þar til staðar. Þá var hann van-
ur að fara með hana í ökuferð,
þangað til íbúðin væri orðin
manntóm. Einu sinni notaði hann
ekki sinn eigin bíl, af því að
kona hans var með hann úti í
sveit. Þá notaði hann bíl sem ráð
herra nokkur átti og hafði á sér
merki framan á. Hann fór þá og
sýndi henni Whitehall og Down
ing Street, einnig Regent’s Park
Profumo skrifaði Christine Keel
er tvö eða þrjú stutt bréf og gaf
henni fáeinar gjafir, svo sem ilm
vatn og vindlingakveikjara. Hún
sagði honum, að foreldrar sínir
ættu örðugt uppdráttar og hann
gaf henni 20 sterlingspund handa
þeim, og skildi þetta þannig, að
á þennan hátt væri hún, mc.
kurteisum orðum að fara fram
á greiðslu fyrir þjónustu sína. í
ágústmánuði 1961, þegar konan
hans var stödd á eynni Wight
fór hann með Christine Keeler
heim í hús sitt í Regent’s Park
Yfirleitt er ég sannfærður um, að
tilgangur hans með því að heim-
sækja hana var eingöngu sá að
fá hana til fylgilags, af því að
honum fannst hún girnileg. Þvi
hefur verið haldið fram, að Ivan
ov hafi einnig verið elskhugi
hennar. Svo tel ég ekki, að haft
verið. Sunnudagskvöldið 9. júlí
1961, var algjörlega einangrað
tilfelli. Eg held, að Ivanov hafi
farið heim til Stephen Warda
eingöngu sér til skemmtunar og
viðræðna, en ekki með kvenna-
far í huga. Eg held ekki, að þen
Ivanov og Profumo hafi nokk-
urntíma hitzt heima hjá Stephen
Ward eða þar í dyrunum. Vafa-
laust hefur stundum litlu munað
að þeir hittust — og af þessu
höfðu þau Ward og Christine
Keeler mikla skemmtun. Síð-
ar hefur mikið verið gert úr
þessu. Því hefur verið haldið
fram, að Ivanov og Profumo hafi
skipzt á um hana. Það legg ég
ekki trúnað á.
(III) Beiðni um upplýíingar.
Um þessar mundir, líklega
kringum Cliveden-helgina, sagði
Ivanov Ward, að Rússar vissu
fyrir víst, að Bandaríkjastjórn
hefði ákveðið að búa VesturÞýzka
land kjarnavopnum, og bað
Ward að komast að því, með
hjálp áhrifamikilla vina sinna,
hvenær þetta yrði framkvæmt.
Án þess að segja það berum orð-
um, gaf Ivanov í skyn, á lævís-
legan hátt, að ef Stephen Ward
útvegaði svar við þessu væru
möguleikar á Moskvuferðinni.
Ein mikilvægasta spurningin í
irannsókn minni er þessi: Bað
Stephen Ward Christine Keeler
|að fá hjá Profumo upplýsingar
um það, hvenær Bandaríkja-
(menn ætluðu að útvega Þýzka-
ilandi kjarnavopn? Ef hann hef
I ur beðið hana þess, hefur það
'sennilega verið um þessar mund
jir, í júlí 1961 — því að þetta var
einmitt það, sem Ivanov hafði
beðið Ward að komast að hjá hin-
um áhrifamiklu vinum sínum.
Eg er í miklum vafa um minni
hennar um þetta atriði. Hún hef
ur sagt söguna í ýmsum útgáfum
og með ýmsum tímasetningum.
’ (Einu sinni sagði hún, að þetta
hefði verið þegar uppreisnin á
Kúbu brauzt út, í október 1962).
Það sem ég held, að sé sannleik
urinn í málinu, er sem hér segir:
Ward og Ivanov hefur að henm
! viðstaddri orðið margrætt, um
að ná í þessar upplýsingar. Þá
getur Ward vel hafa snúið sér
| til hennar og sagt, sem svo: „Þú
! ættir að spyrja Jack (Profumo)
um það“. En ég held ekki, að það
j hafi verið sagt í þeirri alvöru,
sem síðar hefur verið gerð úr
því. Stephen Ward sagði við mig
(og því trúði ég hjá honum):
| „Hreinskilningslega sagt held
ég, að enginn maður með fullu
| vi’ti hefði farið að biðja mann-
\ eskju eins og Christine Keeler, að
j fá upplýsingar eins og þessar hjá
I hr. Profumo — hann hefði alveg
umhverfst".
Ef Ward hefur yfirleitt sagt
þetta við hana, hefur það ekki
verið í alvöru, eða i þeirri veru,
að hún færi eftir því. Hún sagði
mér, og ég trúði henni, að hún
hún hefði aldrei beðið Profumo
um þessar upplýsingar. Profumo
var líka viss um, að hún hefði
aldrei beðið hann þess, og ég er
sjálfur sannfærður um, að hann
hefði aldrei sagt henni neitt, þótt
hún hefði farið fram á það. —
(Síðar hefur þetta atvik verið
blásið mjög upp, en ég held, að
allt of mikið hafi verið gert úr
þýðingu þess).
(IV) Aðvörun Sir Norman Brook.
Hinn 31. júlí 1961 benti yfir-
maður öryggisþjónustunnar, Sir
Norman Brook (sem þá var full-
trúi ríkisátjórnarinnar, nú Nor-
man-brook lávarður) á, að það
gæti verið gagnlegt, ef hann ætti
viðtal við Profumo um Stephen
Ward og Ivanov höfuðsmann.
(Ég mun koma að ástæðunni til
þessa síðar, þegar ég kem að
framkvæmdum öryggisþjónust-
unnar í málinu'. Samkvæmt
þessari beiðni, talaði Sir Norman
við Profumo, 9. ágúst 1961, og
benti honum á að fara sér var-
lega í viðskiptum sínum við
Stephen Ward. Hann sagði, að
ýmislegt benti til þess, að Ward
hefði áhuga á að snapa uppi hin-
ar og þessar upplýsingar og láta
þær ganga áfram til Ivanovs.
Profumo tók þessari aðvörun
með þökkum. Hann sagði sir
Norman, að hann hefði hitt Iv-
anov um Cliveden-helgina, og
síðar hefðu þeir hitzt við mót-
töku í Sovétsendiráðimi. Við það
tækifæri virtist Ivanov leggja á
það mikla áherzlu að sýna hon-
um kurteisi. Þetta voru einu
tvö skiptin, sem Profumo hefði
hitt Ivanov höfuðsmann. Hins
vegar þekkti hann Stephen Ward
miklu meira. Profumo bætti því
við, að svo margir fleiri þekktu
Ward, að það væri ekki úr vegi
að vara einnig þá við honum.
Hann nefndi svo nafn annars ráð-
herra í stjórninni, sem svo sir
Norman aðvaraði síðar. En svo
minntist sir Norman á annað við-
kvæmt mál, sem yfirmaður ör-
yggisþjónustunnar hafði bent
honum á: Var hugsanlegt að fá
Ivanov til að hjálpa okkur? En
frá því réð Profumo eindregið.