Morgunblaðið - 22.12.1972, Blaðsíða 28

►
►
t
28 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. DESEMBER 1972

velvakandi ■ • '
Velvakandi svarar í síma
10100 írá mánudegi til
föstudags kl. 14—15.
> • Fregnboði en ekki
‘ fjölmiðill
v Reykjavík, 15. 12. ’72.
y „Kæri Velvakasndi.
L
Stórt hefir skarðið verið í
orðaforða vorum, sem fyllt er
til bráðabirgða með nýyrðinu
fjöbniðill. Hlýtur sinnuleysi
vort að hafa verið geigvænlegt,
svo bráðnauðsynlegt, sem orðið
fjölmiðill reynist í ræðu
manna. Auðvelt er að fyrir-
gefa, þótt fljótfæmislega hafi
s til tekizt myndun nýyrðis
i þessa, en varla fer milli mála,
að það er bæði Ijótt og með
öRu ósamrýmaniegt rökréttri
orðbyggingu.
Fjölleikahús er ekki leikhús
fjöldans heldur leikhús, sem
setur margvísleg skemmti-
atriði á svið. Fjölkunnugur er
ekki sá, sem margir þekkja,
heldur hinn, sem kann margt
fyrir sér. Fjöltefli er ekki skák
stjórnmálamannsins við al-
menning, heldur margar skák-
ir tefldar í senn.
Orðið fjölmiðill er slysaleg
orðabókarþýðing á enska heit-
inu „mass mcdium", sem i
enskri tungu á við þau tján-
ingarform, sem náð geta at-
hygli almúgans. Nú er það
svo, að hugtakið almúgi er
vart til i voru stéttlausa þjóð-
félagi, og annað hitt, að sum
dagblöðin hérlendis ná ekki til
ýkja margra manna.
Er ekki eina sameiginlega
einkenni dagblaða, útvarps og
sjónvarps, að þau flytja oss
fregnir? Allt efnið, sem dag-
blöð, útvarp og sjónvarp flytja,
telja þau eiga svo brýnt erindi
til vor, að það þoli enga bið.
Þau boða oss fregnir. Hvort
sem um er að ræða stjórn-
málaskoðun, smásögu, auglýs-
ingu eða frásögn af flugvéla-
ráni, þá leggja þau það mat á
efnið, að athygli Islendinga sé
ekki betur til annars varið þá
stundina, en að gefa því gaum.
Væri ekki ráð að leysa orðið
fjölmiðill af hólmi með orðinu
fregnboði?
Einar H. Ásgrímsson.“
• Berserksgangur
templara
„Kæri Velvakandi! Margt
er það, sem þú verður að þola.
Það hlýtur að hafa vakið at-
hygli alþjóðar, hve vasklega
templarar hafa gengið fram í
biekburði í þennan annars á-
gæta lesendaþátt upp á síð-
kastið. Sannast sagna hefði ég
búizt við því, að aðrir og betri
efasemdarmenm gagnvart boð-
skap þessum mundu verða til
andmæla hér, en lengur fæ ég
varla orða bundizt.
Nýframkomin tiliaga til
þingsályktumar um. að höft
verði lögð á ráðherra í vöru-
vali fyrir veizlur sínar, á vafa-
laust sinn þátt í að raska ró
þeirra, sem telja allt böl þjóð-
félagsins eiga rætur að rekja
til neyzlu áfengis. Gott dæmi
þessara skrlfa er að finna í
Velvakanda sl. laiugardag. Höf-
undur þeirrar greinar heimfær
ir þjóðfélagsaðstæður bannár-
anna upp á nútímamn án þess
að gera sér grein fyrir neinum
öðrum breytingum en þeim,
að nú fæst keyptur drykkur-
inn ógurlegi — bara út af þvi
að Spánverjar kaupa ekki salt-
fisk fyrir peninga, heldur gegn
öðrum gjaldmiðli. Er það þá
ekki sjávarútvegurinn, sem er
orðinn undirrót alls ills í þjóð-
félaginu? Ég bara spyr. í
nefndri grein er eiinnig brydd-
að upp á þvi, að samkvæmt
„útvarpserindi" séu um 90%
pilta og 80% stúlkna um tví-
tugt farin að drekka áfengi.
Síðan segir greinarhöfundur:
„Hvernig verður svo næsta
kynsióð, sem er komin af slik-
um foreldrum, ef ekki er að
gjört?“
Hvernig væri þá að spyrja:
Hvemig var sú kynslóð, sem
ól af sér þessa kynslóð, þar
sem 80% stúlkna og 90% pilta
um tvítugt eru farin að drekka
áfengi ?
Annars var það ekki ætlun
mín að hrekja þetta erindi eitt
sér, fremur en önnur þvilik,
heldur ætlaði ég mér frekar að
fjalla um fagmaðarboðskapinm
sem slíkan. Tillagan, sem fyrr
var nefnd, hefur valdið andfæl-
um miklum i röðium ofstækis-
fullra limonaðiunmendia. Þymi-
rósarsvefn áfengisvarnapostul-
anna hefur þó verið svo þung-
ur, að nú, þegar honum virð-
ist lítið eitt linna, ætla þeir í
svefnrofunum að ráðast þar að
vandamálunum, sem þau eru
minnst fyrir. Nú á dögum
þykir slíkt ekki góð latína.
• Fjárniokstur til bind-
indisstarfsemi
Er ekki nær að halda, að
árangursleysi af starfsemi
bindindisfélaganna sé afleið-
ing af rangri stefnumörkun
þeirra sjálfra fremur en því,
að fólk sé verr undir það bú-
ið nú en áður að drekka
brennivin? Árum og áratug-
um saman hefur fé verið mok-
að til áfengisvarna i aliar átt-
ir. Það er samt sem áður stað-
reynd, að þegar sMk félög eru
komin in.n á ríkið, minnkar
árangurinn af starfimu eftir
því sem frá líður. Á þetta ekk-
ert frekar við um templara-
reglur en margs konar starf-
semi aðra.
Áfengisneyzla mun áfram
aukast ár frá ári, ef ekki verð-
ur tekin upp því meiri fræðsla
og upplýs'ingaistarfsemi, sem
beimt verði aö þeim aldursflokk
um, sem eru að byrja að finna
lyktina. Þá aldurflokka er ekki
að finna í veizlum ráðherra eða
rikisstjórnar, heldur í gagn-
fræðaskólumum. Þar þýðir ekki
að segja, að dauði og djöfull
mæti hverjum þeim, sem tegg-
ur sér áfenga drykki til
munras.
ar á ofstæki í anmarri mynd,
venjulega gagmstæðri. Vínbann
er svo fárántegt hugtak, að
vart tekur að ræða það. Slik
skerðing, sem vínbann hefur á
persónufrelsi einstaidingsins í
velferðarþjóðfélagi, er víðs
fjarri nútimahugmyndum um
það efnl.
Einn góður maður lét hafa
það eftir sér á prenti fyrir
skömmu, að sér og sjálfsagt
mörgurn öðrum þætti fróðlegt
að sjá, hvaða þingmenn það
yrðu, sem ekki mundu gjalda
jáyrði við þingsályktunartil-
lögunni frægu. Þinigmenn hafa
sjálfsagt jafngott af þvi og
margir aðrir, sem eiga braut-
argengi sitt að þaikka öðrum,
að fá svona ögraniir frá eimstök
um kjósendum. Mér þætti hins
vegar fróðtegt að vita, hvort
eimhver þingmanna sé svo lít-
iil karl að þola ekki siíkar hót-
anir. Satt að segja er ég ekki
trúaður á það.
Á síðustu misserum höfum
við orðið undrunarefni af ýms-
um titefraum á alþjóðavett-
vangi. Með S'aimþykkt þessarar
þingsályktunartiiUöigu ýrðum
við þó allsiherjarspumingar-
merki. Væri það ekki Mtið eitt
broslegt, ef alimenningur á Is-
landi krefðist þess, að ráöhorr
ar færu að veita diplómötum
erleradra ríkja ropvatn vegrra
þess, að þessi sami íslenzki al-
menningur drekkur svo mikið
sjálfur? Furðulegt nokkuð!
Með þökk fyrir birtinguma.
Itagnar Ilalldór Hall.“
• Vínbann skerðing á /éíráupa,
persónufrelsi
Ofstæki i einnii mynd, ka.ll- iT~ , ..
ÞAÐ ER OPIÐ TIL KL. 10 f KVÖLD.
ÓTRÚLEGT ÚRVAL AF:
BUXUM - SKYRTUM - PEYSUM
VESTUM - SKINNJÖKKUM
KULDABLÚSSUM OG
FÖTUM FRÁ MR ROMAN OG ADAMSON.,
L>----------------------------4