Morgunblaðið - 15.07.1975, Side 33

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. JULl 1975.
33
VELVAKANDI
Velvakandi svarar i síma 10-100
kl. 2—3, frá mánudegi til föstu-
dags.
# Hvar yrði þá
skjól
fyrir
flóttamenn?
Þessi spurning kemur fram í
bréfi húsmóður, sem ritar Velvak-
anda bréf og ræðir um sjónvarps-
þáttinn viðfræga með Sverri
Kristjánssyni, sagnfræðingi. Hús-
móðir segir:
„Þá er nú alþjóð búin að sjá
þáttinn, sem tekinn var með
Sverri Kristjánssyni. Það eru nú
fleiri en ég, sem mega þakka
dætrum Árna Pálssonar fyrir að
vilja frelsa ykkur frá þessum þá
lika fróðleik. Kostnaðinn við
þennan þátt átti áróðursmaskina
heimskommúnismans að borga.
Sverrir sagði itarlega frá störfum
sínum í þágu kommúnismans og
endaði á þvi að óska, að gunn-
fáni kommúismans blakti yfir
allri heimsbyggðinni.
Hvar yrði þá skjól fyrir alla þá
er vilja og reyna að flýja kúgun
kommúnismans? Það var lær-
dómsrfkt að heyra söguna um
traktorinn, sem sendur var héðan,
því að nokkrum mánuðum seinna,
skipaði Stalfn Brezhnev, sem þá
var að læra málmblendi f
Ukraníu, að útrýma bændum þar.
Hann brá hart við og með aðstoð
skólabræðra sinna rændu þeir
mat frá bændum og hættu ekki
fyrr en 5VS milljón manna varð
hungurmorða. Þá eru ótaldir þeir,
sem fluttir voru f fangabúðir.
Seinna voru allir Krímatara,
250 þúsund, sendir til Norður-
Síberfu. Þar hefur sjálfsagt verið
hlúð að þeim, en ekki hefur nú
mikið dugað pelsinn hennar Ingi-
bjargar Steins sálugu. Það er ekki
hægt að ímynda sér, hvað trúar-
skoðanir Sverris Kristjánsonar
eru hræðilegar í framkvæmd.
Áður en Sverrir óskaði eftir
kommúnisma fyrir alla, átti hann
að fara aftur til Hamborgar og
reyna að fá að heyra Lorelei, og
síðan að hafa tal af einum verka-
manni, sem sat í verksmiðjuráði,
og spyrja hann, hvort hann vildi
skipta á sfnum kjörum við þá í
Rússlandi.
Karl Marx vildi, að verkamenn-
irnir sætu f stjórn fyrirtækjanna,
en Lenín sá að það var ódýrara, að
láta þá vinna I skjóli KGB og hafa
fangabúðirnar tiltækar handa
þeim óánægðu. Ég vil láta Sverri
borga okkur kostnaðinn af speki
sinni með þvf að láta hann þýða|
Eyjaklasann eftir Solzhenitsyn úr
t.d. dönsku og lesa hann svo upp f
útvarpinu f þættinum „Við
vinnuna", svo að fáfróðar hús-
mæður hafi nógar fróðleik handa
börnum sínum, þegar þau koma
úr skólanum.
Húsmóðir
0 Æskan fótum
troðin
Ofangreind millifyrirsögn er
hin sama og yfirskrift á bréfi, sem
10 ungmeyjar senda „háttvirtum
Velvakanda". Bréf þeirra er í
mjög hátíðlegum stfl, þar sem þær
beita sömu brögðum og t.d. forseti
íslands gerir, þegar hann talar
um sig og þjóð sina — þær sem
sagt þéra sjálfar sig. Meyjarnar
vinna í Vinnuskóla Reykjavfkur-
borgar og hafa þann starfa að
mála leiktæki á leikvöllum. I
bréfinu skýra þær frá því, að þær
noti við þennan starfa sinn sér-
staka sloppa, sem ná niður fyrir
mið læri, svo að málning á ekki að
koma í föt þeirra. Þó er ekki
afgjörlega unnt að girða fyrir það
samkvæmt bréfinu, þar sem ein-
hverjir málningarblettir voru á
fötum þeirra, er atvik það átti sér
stað, er um getur í bréfinu.
Þriðjudaginn 1. júlf voru þær á
heimleið á tímabililu frá kl. 15,30
til 16 og ætluðu að stíga í strætis-
vagn númer 11. Brá þá svo við að
vagnstjórinn meinaði þeim inn-
göngu vegna málningarblettanna,
sem meyjarnar segja f bréfinu að
hafi verið þurrir. Þar af leiðandi
telja þær ekki hafa verið ástæðu
til þess að vfsa þeim úr vagninum
og segja þær í bréflok, að þær
vonist til að strætisvagn-
stjórinn bæti ráð sitt. 1 eftir-
mála að bréfinu segja þær
og að næsta dag hafi sami
vagnstjóri lofað þeim að aka
með vagninum, en meinað þeim
að setjast, þó svo að sæti væru
laus í vagninum.
Velvakandi getur i sjálfu sér
ekki dæmt um það, hvort vagn-
stjóranum á að vera heimilt að
vfsa stúlkunum úr vagninum, þar
sem honum er t.d. ekki kunnugt
um sjónarmið vagnstjórans.
Hugsanlega hefur það verið fljót-
ræði hjá honum að vfsa stúlk-
unum úr vagninum fyrri daginn,
enda virðist hann hafa séð að sér
sfðari daginn. Velvakanda finnst
það í raun sjálfsögð tillitssemi
ungra stúlkna, sem vinna með
málningu og gætu haft blauta
málningu i förum sinum að þær
setjist ekki f sæti almennings-
vagns og gætu þannig ónýtt eða
skemmt fatnað þess sem á eftir
kemur. Varla getur verið að 10
Vinnuskólameyjar séu svo lúnar
að þær geti ekki f stuttri öku-
ferð með strætisvagni staðið á
áfangastað.
#Sýniö
gæsunum
tillitssemi
Edith Ásmundsson, sem vinnur
í Isbirninum h.f. og hjólar dag-
lega til vinnu um Eiðisgrandann,
hringdi til Velvakanda og vakti
athygli á þvf að nú um þessar
mundir væru gæsir, sem verpt
hafa sunnan megin Eiðisgrandans
í grasinu þar, óðum að flytja sig
yfir götuna, niður fjöruna með
ungahópana sfna. En þeim farn-
ast ekki öllum vel á leið sinni yfir
götuna, þvf að ökumenn sem aka
þar um hafa ekki sýnt gæsunum
nægilega tillitssemi. Sagði Edith
að hún hafi oftsinnis orðið vitni
að því að ekið hefði verið á gæsir
og gæsarunga með heldur ömur-
legum afleiðingum. Bað hún Vel-
vakanda um að biðja bflstjórana
að sýna gæsunum fyllstu tillits-
semi. Er því hér með komið á
framfæri.
anum og skrifaði niöur nokkur
orð.
— Það var Jean Servieres, sem
stakk upp á þér tækjuð að yður að
sígla með kókaín?
— Ekki þá! Hann talaði um
flutning sem hann gæti útvegað
mér og bað mig að koma á stefnu-
mót á kaffihúsi f Brest, þar sem
ég hitti hann og tvo aðra ...
—' Miehoux lækni og Le
Pom'meret?
— Hárrétt!
Michoux skrifaði enn niður og
yfir andlit hans færðist fyrirlitn-
ingarsvipur.
— Hver þeirra þriggja gekk frá
samningnum við yður?
Michoux beið tilbúinn með blý-
antlnn.
— Engfnn þeirra... eða réttara
sagt, þeim varð tfðrætt um alla þá
peninga sem hægt væri að græða
á einum eða tveimur mánuðum
... Nokkru seinna kom Bamia-
rfkjamaður inn f spilið ... Eg hef
aldrei fengið að vita hvað hann
hét ... Ég sá hann aðcins tvisvgr
sinnum ... En hann var vei að sér
um siglingar, og spurði mig f
þaula um sjóhæfni bátsins mfns
og hvað ég þyrfti marga menn
með mér og hversu iangan tíma
það tæki að setja f hann Öflugri
HÖGNI HREKKVISI
SÍNE OG KÖKU-
BASAR PÓLITÍKIN
Nokkur orð ! tilefni greinar Páls
Braga Kristjánssonar ! Mbl. 9. april
1975.
Við erum þvi ekki óvanir, að deilt
sé á SÍNE á siðum Mbl., og það væri
að æra óstöðugan að elta ólar við
það allt. Grein Páls gefur hinsvegar
ærna ástæðu til andsvara, m.a. má
vel af henni skiljast, að SfNE sé
einhverskonar leyniklúbbur, sem
ekki gefi kost á upplýsingum um
starfsemi slna frekar en frlmúrarar.
Hvað er SÍNE? (áður SfSE)
Samband Islenskra námsmanna
(áður stúdenta) erlendis var stofnað
til að gæta hagsmuna stúdenta
(siðar námsmanna) erlendis. SÍNE
hefur á slðustu árum smám saman
þróast I þá átt að llta á hagsmuni
námsmanna I stærra samhengi en
einungis hvað varðar baráttuna fyrir
lifibrauðinu á llðandi stundu, enda
þótt það hafi alla tlð verið snar
þáttur I starfinu. Stafar það fyrst og
fremst af þvi, hve treglega náms-
mannasamtökunum gengur að
tryggja lán sem nægir námsmönnum
til llfsviðurværis. Við teljum það
einnig til hagsmuna okkar, að hafa
áhrif á þróun þjóðfélagsins, ef vera
kynni að það leiddi til, að hægt sé að
lifa þar mannsæmandi llfi að námi
loknu. Námsmenn erlendis hafa
ágætt tækifæri til að skoða þetta
þjóðfélag okkar I nýju Ijósi, bera
einstaka þætti þess saman við sam-
svarandi þætti annarsstaðar, og þá
vill ýmislegt koma I Ijós, sem ekki
liggur eins Ijóst fyrir þeim, sem lifa
og hrærast I þessu þjóðfélagi okkar.
Þetta hefur gefið námsmönnum er-
lendis tilefni til að deila hart á ýmis-
legt I fslensku þjóðfélagi. og hefur
það vart farið fram hjá neinum, að
velvakendur ofl. hafa tekið óstinnt
upp. Allar götur slðan SÍNE hóf veru-
leg afskipti af þjóðmáium hafa verið
pólitlskar kosningar I SÍNE. Þannig
að frambjóðendur til stjórnarkjörs
hafa gert grein fyrir skoðunum
slnum á þv! að hvaða málum SÍNE
skuli starfa og á þjóðmálum
almennt, t.d. hersetu, Nato, frelsis-
baráttu ýmissa kúgaðra þjóða, um
tilhögun námsaðstoðar, svo að eitt-
hvað sé nefnt. Vintri sinnaðri fram-
bjóðendur hafa alltaf borið ótvlrætt
sigurorð af hægri sinnuðum, sem að
vonum hefur farið I taugarnar á
mörgum. Margir hafa af þessum
sökum tekið þann kost, sem ekki ber
félagsþroska þeirra fagurt vitni, að
standa utan félagsins, en njóta
auðvitað eins og aðrir góðs af þvi
sem SÍNE fær áorkað I lánamálum I
samvinnu við svipuð samtök hér-
lendis.
Skipulagslega séð er SÍNE þungt I
vöfum, sem ekki er neitt undur,
þegar haft er I huga að félagar eru
dreifðir um mörg lönd. Á hverjum
stað þar sem eru fleiri en 4 náms-
menn, er trúnaðarmaður kosinn af
námsmönnum á þeim stað. Trún-
aðarmennirnir sjá um að fréttir sem
stjórnin miðlar, komist til skila, og
skipuleggja starfið á viðkomandi
stað. Þar sem færri félagar eru við
nám, er hverjum einstökum sendar
upplýsingar. Hjá trúnaðarmönnum
eiga að finnast gögn um SÍNE, lög,
eldri fréttabréf og þess háttar. Stjórn
SÍNE sendir frá sér fréttabréf u.þ.b.
þrisvar sinnum á hverri önn, og bréf
þar á milli, ef mikið liggur á að koma
upptýsingum til félaganna. Einnig
rekur stjórnin oft margskonar erindi
fyrir félaga.
f fjölda mörg ár hefur SÍNE (áður
SfSE) tekið þátt I námskynningum I
framhaldsskólunum og okkur er ekki
grunlaust um að SfSE hafi haft þar
forgöngu um. Á þessum náms-
kynningum (a.m.k. slðustu ár) hefur
fjölrit með upplýsingum um SÍNE
legið frammi, þannig að þeim sem
ætla I nám erlendis er I lófa lagið að
kynna sér SÍNE Þar að auki rekur
SÍNE (I félagi við S.H.Í) skrifstofu I
Félagsstofnun stúdenta. þar sem
hægt er að fá upplýsingar og komast
I samband við námsmenn erlendis,
til að fá upplýsingar um nám, hús-
næði, félagsllf og allt það annað,
sem skiptir máli við val á námsgrein
og námsstað.
Hafi Páll ekki getað fengið þær
upplýsingar hjá trúnaðarmanni I
Árósum, sem nægðu honum til að
gera það upp við sig, hvort hann ætti
að ganga I SÍNE var eðlilegra að
hann bæri sig upp við stjórnina, en
að hlaupa i Moggann og klaga.
Kröfugerðin
— eða kökubasarinn.—
Það litla, sem Páll hefur heyrt um
SÍNE, er „. . . Islenskir námsmenn
krefjast. . .". Á það sennilega rót
slna að rekja til þeirrar baráttu sem
hefur verið haldið uppi I haust og
vetur. Baráttu fyrir þvl að halda
a.m.k. óbreyttum námslánum og
siðar til að fá gengisfellinguna
bætta. Þessi mynd Páls er etv. eðli-
leg, ef dæma skal út frá fjölmiðlum
einum, og ef hann hefur áður sótt
fróðleik sinn I dálka dagblaðanna
m.a. Velvakanda og Staksteina,
þykir okkur ekki tlðindum sæta, að
myndin sé óskýr á köflum.
Páll mælir ekki á móti „réttmæt-
um kröfum um jafnræði I þjóð-
félaginu, kröfum um réttláta skipt-
ingu tekna os.frv." Um það er SlNE
honum hjartanlega sammála og gæti
hann a.m.k. þess vegna átt samleið
með SfNE
Það er býsna útbreidd skoðun
meðal landsmanna að lita beri á
tekjur þjóðfélagsins sem köku sem
deilt er út meðal landsmanna á
hverjum tlma, og að henni hafi nú
verið skipt I eitt skipti fyrir öll. Verði
þjóðarbúið fyrir skakkaföllum. beri
ötlum að taka á sig tekjumissi óháð
þvl hverjar tekjurnar eru fyrii.
Við erum hinsvegar sammála Páli
(sbr. tilvitnun) að ekki beri að lita svo
á, að kökunni sé endanlega skipt. Þó
að á móti blási I augnablikinu
réttlæti það engan veginn, að ráðist
sé á kjör láglaunamanna, þvi að það
þarf ekki lengi að lita I kringum sig I
þjóðfélaginu til að sjá að greinilega
eru margir vel aflögufærir, svo ekki
sé meira sagt.
Það fer ekki á milli mála, að
mikilsvert er að efla skilning al-
mennings á nauðsyn menntunar og
þvi, að fullnægjandi lánafyrirgreiðsla
er forsenda þess, að fjárhagslegt
jafnrétti til náms sé tryggt. Svo
mikið hefur verið rætt og ritað jm
þessi mál. að það fólk sem á annað
borð fylgist með þjóðmálaumræðum.
veit það, sem það vill vita um þetta.
Lánasjóður ísienskra námsmanna
(LÍN) lánar nú að meðaltali um 83%
Framhald á bls. 35
Tjöld á hjólhýsi fyrirliggjandi
Einnig nokkur hjólhýsi
tilbúin til afgreiðslu strax
Gísli Jónsson & Co. h.f.,
^ Sundaborg, Klettagörðum 11, simi 86644, ^