Morgunblaðið - 23.10.1977, Page 1

Sunnudagur
23. október 1977
Bls. 33 - 64
Magnús
Magnússon
ritstjöri
Storms:
Skrínu
kostur
Kafli úr nýrri bók eftir Magnús Storm,
sem út kemur nú fyrir jólin á forlagi
Skuggsjár. Bókin heitir: Ætlar hann aldr-
ei að þagna, karlskrattinn.
I
Ég var orðinn einmana.
Einmana — ósköp er eitthvað ömurleg-
ur hljómur i orðinu, og þó leggur Drottinn
það á suma að vera einmana allt sitt líf, án
þess að þeir vilji vera það, og svo eru líka
til einstöku undarlegar sálir, sem sækjast
eftir einveru, vilja vera einmana, enda
þótt þeim bjóðist fjöldi förunauta á hinum
grýtta vegi hérvistarlífsins.
Ég er i raun og veru þannig gerður, að
mér likar bæði einveran illa, til lengdar að
minnsta kosti, og sömuleiðis margmennið.
Helst kýs ég að hafa einn eða tvo menn og
í hæsta lagi þrjá til fjóra einhvers staðar í
námunda við mig, en þó helst ekki mjög
nærri mér, nema alveg sérstaklega standi
á, sem ég útskýri ekki nánar. Annars er
mér bölvanlega við það, ef menn eru eitt-
hvað að dinglum-danglast utan i mér. Ég
vil helst vera i friði með mina hluti, og
gæti þess lika nokkurn veginn, að vera
ekki að kássast upp á annarra manna
jússur. Satt að segja skil ég ekkert í eðli
þess fólks, sem alltaf er að skipta sér af
annarra manna högum og er lifandi dag-
bók um einkalíf og háttu fólks, sem þvi
kemur ekki lifandi vitund við.
— 0 —
Já, nú er ég orðinn einmana, og í raun
og veru var það ég, sem hafði búið mér
þessi örlög. Og þó var það í raun og veru
aðeins þátturinn af sjálfum mér, sem
hafði orðið öðrum yfirsterkari — þáttur,
sem alltaf hefir verið nokkuð ríkur í mér,
frá þvi ég komst yfir unglingsárin —
undanlátssemin eða ósjálfstæðið, ef kven-
menn eru annars vegar. Blessuð konan
mín hafði sem sé gefið mér það í skyn í
hálfkveðinni visu, að þótt það væri auðvit-
að yndislegt að búa með öðrum eins fyrir-
myndar eiginmanni og mér, reglusömum,
trúum og fyrirhyggjusömum, þá gæti það
samt verið dálítið hressandi að yfirgefa
mig svo sem fimm til sex vikna tima á
meðan sólin væri hæst á lofti, og svo
myndi hún þá enn betur en áður finna til
þess, hversu ómissandi ég væri henni. Mér
fannst þessi röksemdaleiðsla hennar, sér-
staklega siðari hlutinn, mjög skynsamleg-
ur, og eitt andartak fannst mér jafnvel
sjálfum, að mér mundi vera líkt farið og
henni, og þetta yrði dálitil tilbreyting í
þjóðstjórnar-tilbreytingarleysinu, og
vegna þess, að ég hef ávallt verið fljótur
að afráða hlutina við mig, þá samþykkti ég
samstundis þennan skilnað að borði og
sæng um fimm til sex vikna tíma, og fór
svo alveg ósjálfrátt að hugsa um það, hvar
mundi nú búa í bænum ljómandi falleg
stúlka, sem ég hafði orðið málkunnugur
fyrir nokkrum árum áferðalagi.
— 0 —
Og svo fór konan mín i ferðalagið, og ég
fyldi henni niður á farþegaskipið „Fagra-
nes“, sem er alveg skip við okkar hæfi, að
dómi hans Jónasar mins, einn fagran júní-
morgun, og þar kvaddi ég hana með
handabandi á þilfarinu, en við hliðina á
okkur kvöddust hjón með svo mörgum og
innilegum kossum, að vel hefði mátt
halda, að þetta væru síðustu skilnaðar-
kossarnir, en svo var þó ekki, því að þegar
hið skrautbúna-skip renndi frá landi, veif-
aði konan, hnellin og blóðrík hnyðja á
fertugsaldri, til mannsins og kallaði: „Ég
kem áreiðanlega í kvöld aftur, elskan
mín“.
Mikill dæmalaus kærleikur, tautaði ég
um leið og ég gekk upp eftir bryggjunni.
II
Ég gekk heim til mín og hallaði mér
aftur á bak á dívaninn, þarfasta hlutinn,
sem mennirnir enn hafa fundið upp í allri
sinni uppfyndingasýki. Ég hefi átt þennan
dívan lengi og fjaðrirnar i honum eru
farnar að láta sig, en það brakar samt
aldrei í honum. Það er eins og hann viti,
að mér er meinilla við alla slíka bresti,
eins og mér raunar er við allan hávaða,
þvi að ég er hljóðlátur að eðlisfari. — Én
hvað allt er kyrrt og hljótt i herberginu.
Mig langar til að sofna, því að ég hef
vaknað óvenjulega snemma, vegna þess að
ég fylgdi konunni minni til skips. En sú
náttúra hefir ávallt fylgt mér að geta
aldrei sofið á daginn, svo að ég grip bók-
ina hans Péturs míns Sigurðssonar: Ásta-
lif hjóna, og fer að blaða i henni. Mér
finnst það svo vel viðeigandi, þegar konan
mín er farin, og svo hefi ég heldur ekki
lesið bókina, þótt hún hafi legið á borðinu
hjá mér vikum saman. Og nú vill svo
einkennilega til, að ég er ekki fyrr búinn
að lesa nokkrar línur en ég er oltinn út af
steinsofandi, og sef í fulla þrjá tíma, vær-
um og föstum svefni. Þvilík dásamleg bók.
Ég vil ráðleggja öllum til að fá hana, sem
eiga bágt með svefn, og ég tel jafnvel að
læknar ættu að nota hana i stað klóró-
forms við sjúklinga, sem eru bilaðir fyrir
hjarta vegna ofdrykkju og þola illa svæf-
ingu. Ég þori næstum því að ábyrgjast, að
þeir myndu ekki vakna, þótt gerður væri á
þeim holskurður. Og svo eru engin eftir-
köst eftir svefninn, ekki einu sinni, að
það, sem maður hefir lesið í bókinni, sé að
þvælast i huganum, eins og efnið i sumum
bókum er að gera. — Já, þetta er alveg
dásamleg bók hjá honum Pétri mínum, og
Pétur er líka alveg óviðjafnanlegur, því að
sálardjúp hans eru botnlaus og ómælandi
eins og pytturinn í Ægissiðutúninu.
III
En nú er mig farið að dauðlanga í kaffi
eftir allan þennan svefn. Ég kalla upp:
Góða mín, gefðu mér kaffi, en í sömu
andránni man ég eftir þvi, að það er engin
„góða»,mín“ hjá mér. Nei, það er ekki um
annað að gera en að fara niður í bæ og fá
mér kaffi, eða þá að hita það sjálfur, og ég
vel siðari kostinn, þvi að mér er ákaflega
illa við allt stjákl. Og suo fer ég fram í
eldhús og set ketilinn i samband og fer svo
aftur inn og halla mér á meðan vatnið er
að hitna. En krafturinn i Sogsvirkjuninni
er mikill, og þegar ég kem aftur fram í
eldhúsið sýður og bullar vatnið upp úr
katlinum og herbergið allt fullt af gufu,
svo að ég sé ekki handaskil. Ég kippi í
snatri úr sambandi, en ferst það einhvern
veginn svo óhönduglega, að ketillinn fell-
ur á gólfið og allt úr honum. Til allrar
hamingju brenni ég mig ekki, en mér
þykir þetta samt bölvað, þvi að ég hafði
einsett mér, að þvo aldrei gólf á meðan
konan mín væri í burtu, því að mér er
bölvanlega .við alla þvotta og hreingern-
ingar í húsum inni. Ég þurrka það mesta
upp af gólfinu og set siðan ketilinn aftur í
samband, og nú þori ég ekki annað en að
standa yfir honum, svo að ég sjái, þegar
bólurnar fara að koma upp. En á meðan
tek ég pokann úr kaffikönnunni, þvæ
hann vandlega og sný upp á hann, uns
ekki lekur úr honum deigur dropi. Siðan
set ég hann í könnuna og helli volgu vatni
í hann, þvi að það hefir konan min sagt
mér, að væri betra. Svo tek ég upp kaffi- •
boxið og læt hálfa þriðju kúfaða matskeið
af kaffi i pokann — nákvæmlega helmingi
meira en konan mín sagði, að ég ætti að
láta.Jm að ég er hræddur um, að hún hafi
hugsað of mikið um, að ég færi sparlega
með efnin, og síðan læt ég drjúgt af ex-
porti og loks talsverða góflu af salti, þvi að
gömul kona, sem ég var eitt sinn meó,
hafði sagt mér, aó þá yrði kaffið skarpara
á bragðið, ög auk þess er ég mjög gefinn
fyrir salt. Siðan byrja ég að hella á könn-
una, því að nú eru bólurnar komnar upp.
Ég fer að öllu rólega, helli hátt og tigulega
á könnuna og sýg að mér kaffiilminn, sem
er enn ljúffengari en bragðið, og betri en
nokkur annar ilmur, nema ef vera skyldi
ilmur af vel þurri, grænni töðu. Mikið eiga
konurnar gott að geta alltaf andað þessu
að sér, og líklega er miklu betra aó vera
kvenmaður en karlmaður, ekki sist eftir
að leiðbeiningarnar hennar Kátrínar
Thoroddsen komu, hugsa ég með mér. Og
þegar ég er búinn að hella öllu vatninu á
kaffikönnuna, helli ég kaffinu þrisvar
sinnum i bolla og i könnuna aftur, svo að
það trekkist, og þegar ég er búinn að öllu
þessu, helli ég fleytifullan bollann af ilm-
andi, brúnrauðu kaffinu og bergi á. — En
hvað er þetta, það er ekkert kaffibragð af
því, heldur brimsaltur keimur, líkur því,
sem er af sjónum i Nauthólsvíkinni, þar
sem marglittan var nærri búin að gera út
af við hann Pétur minn Jakobsson. En til
allrar hamingju sigraðist Pétur á óvætt-
inni, og þá gaf hann út seinni kvæðabók-
ina sína, eins og nokkurs konar þakklætis-
eða ljóðfórn til drottins almáttugs fyrir
frelsunina úr þessum ógeðslega sjávar-
háska. — Auðvitað sé ég undir eins,
hvernig i öllu liggur, því að ég er fljótur
að álykta eins og nafni minn Magnús
Torfason, náttúrlega hef ég látió heldur
mikið af saltinu. En þegar ég var lítill
sagði gamla fólkið mér, að það væri synd
að fara illa með mat, og kaffi er matur, svo
að ég læt mér hvergi bregða og drekk þrjá
bolla af kaffinu, og verkunin er alveg eins
og vanalega, léttur sviti um allan líkam-
ann og notalegur hjartsláttur. Svo helli ég
afganginum i hitabrúsa, og læt fáeina
brennivinsdropa saman við, til þess að það
geymist betur. Og nú man ég eftir þvi, aó
ég hef alveg steingleymt i öllu þessu
heimilisvafstri og umhyggju fyrir munni
og maga, að sjá sálinni fyrir hollri nær-
ingu með því að lesa morgunleiðarann
eftir hann Valtý minn. Ég hefi upp á
blaðinu, og halla mér aftur á bak á divan-
inn og byrja auðvitað á leiðaranum. En
hvað er þetta? Það setur að mér geispa, og
svei mér ef mér finnst ekki, að mér ætli að
liða í brjöst. Nei, þetta getur ekki verið
heilbrigt, heilbrigður maður geispar ekki
yfir lestri greinar eftir Jiann Valtý, það
hlýtur að vera einhver bölvun að byrja i
mér, sem best er að koma með varnir gegn
í tíma. Stend ég siðan upp og teyga kaffið
úr hitabrúsanum og byrja svo aftur á
leiðaranum, og snilld máls og efnis lyftir
sál minni á flug og gefur mér sýn langt út
i framtiðina.
IV
Ég hafði einsett mér það, að hafa
skrínukost á meðan konan mín væri í
burtu. Ekki var þetta þó beinlínis af
sparnaðarástæðum, heldur var annað, sem
úrslitum réði. Ég er fremur ómannblend-
inn og kann því illa við að*borða á mat-
söluhúsum, og sitji kvenmenn einhvers
staðar i námunda við mig. fer ég allur hjá