Morgunblaðið - 05.11.1985, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 5. NÓVEMBER1985
Með sérstakri
áherslu
Bókmenntir
Jóhann Hjálmarsson
Þráinn Bertelsson:
ÞAÐVAROG...
33 útvarpsþKttir.
Nýttlíf 1985
Ég skal játa að ég er ónýtur
útvarpshlustandi. I utvarpinu
eru menn einatt að lýsa skoðun-
um sínum og þær koma manni
sjaldan við. Með því versta eru
þættirnir um dag og veg og
rabbþættir af ýmsu tagi; ég
tala nú ekki um þáttagerð
manna sem verka á undirritað-
an eins og gamlar og slitnar
grammófónplötur. En líklega
er þó ýmislegt frambærilegt í
útvarpinu, það skulum við vona.
Ég hlustaði stundum á Þráin
Bertelsson flytja þætti sína Það
var og..., með sérstakri
áherslu á og. Fyrir kom að ég
hlustaði til enda.
Nú hefur Þráinn safnað þrjá-
Vorið
kemur með
Bergþóru
Hljómplötur
ÁrniJohnsen
Á plötunni Það vorar sem
kom út fyrir skömmu og er
eins konar afrakstur tónlist-
arsambands þeirra þeirra
Bergþóru Árnadóttur og
Graham Smith, er fléttað
saman eins konar ljóðakynn-
ingum og lögum. Platan er
fremur byggð upp að mínu
mati sem tónleikar en hljóm-
plata sem fýsilegt er að spila
margsinnis þótt skemmtilegt
geti verið að grípa niður í
hana. Satt best að segja er
allt of lítið af Bergþóru
Árnadóttur á þessari plötu.
Graham Smith er snjall
hljómlistarmaður og hughrif
hans i tónum um íslenska
náttúru eru falleg verk, en
ljóðaflutningur hans á plöt-
unni er eitthvað sem ég finn
ekki neinn kjöl undir.
Að þessu leiti er platan eins
konar bókmenntakynning þar
sem falleg melódía leikur
undirölduna, en maður sér
blómin fyrst spretta á þessari
vorplötu þegar Bergþóra
kemur fram með sinn per-
sónulega og sjálfstæða stíl.
Lag hennar, Lifsbókin, er
fagurt og fallega flutt. Þá er
Hótel Búðir mjög skemmti-
legt lag og i Þremur ljóðum
um litinn fugl er gullfalleg
túlkun og útsetning og þar
fær gitarinn óþvingaður að
vera nálægt Bergþóru og það
fer henni best. í laginu Tvenn
spor er fiðlan skemmtilega
seiðandi í fjarska, en fyrst og
fremst er Bergþóra hryggur-
inn i þessari plötu sem á allan
hátt er vandað til og plötuum-
slag er til mikillar fyrirmynd-
ar.
Lagasmíð Graham Smith
um Snæfellsjökul, Snæfells-
nes og Hótel Búðir er sérstæð
og skemmtileg og mér finnst
hann ríma skemmtilega við
landið i laginu um Hótel Búð-
ir. Þar kemur islenskur tónn
í túlkun þessa erlenda tónlist-
armanns sem hefur sett svip
á tónlistarlífið hér á landi
með viðkomu sinni.
áog
tíu og þremur þessara þátta í
bók. Góðum tilgangi þáttanna
lýsir hann svo:
„Þeir þættir sem hér fara á
eftir voru samdir með það fyrir
augum að stytta fólki stundir
undir kvöld á sunnudögum og
voru fluttir i Ríkisútvarpinu
handa hlustendum sem gjarna
voru á heimleið úr sunnudags-
bíltúrnum eða helgarreisum,
ellegar staddir heima hjá sér
að taka til kvöldmatinn og biðu
eftir heimsfréttunum klukkan
sjö.“
Ástæðan fyrir því að þætt-
irnir koma út er tvíþætt að
sögn Þráins, margir hafa hvatt
hann til að prenta þá og hégóm-
leikans vegna langar hann til
að varðveita nokkra þeirra á
prenti.
Þetta eru auðvitað skiljan-
legar ástæður.
Þó verður að segja eins og
er að fáir útvarpsþættir eiga
erindi á prent, allra síst í bók.
Um efni þáttanna kemst Þrá-
inn þannig að orði að það sé
„sótt í nánasta umhverfi höf-
undar eða minningasjóð“.
Þráinn Bertelsson hefur ekki
beitt skopskyn, en húmorinn
sem er leiðarljós þáttanna er
þægilegur og oftast góðlátleg-
ur. Þættirnir eru vel orðaðir,
stíll þeirra ber ekki vott um
mikla áreynslu eða glímu við
flókin umhugsunarefni, enda
lagt kapp á að glata ekki rabb-
tóninum sem útvarpshlustend-
ur munu sækjast svo eftir.
Úr nánasta umhverfi kynn-
umst við m.a. vanda manns sem
býr á stöðumælasvæði í borg-
inni, á bil sem ekki telst fínn
og hirðir lítt um fyrirmæli
yfirvalda um búnað hans. í
minningasjóðnum er margt að
finna, m.a. hávaðasama stráka
í fótbolta í íbúðahverfi, stráka
sem reyna að leika á dyraverði
til að komast í forboðið bíó og
ferð með Gullfossi þar sem eitt
skemmtiatriðanna var maður
sem tók upp flöskur með tönn-
unum.
Þannig mætti lengi telja.
Minningar Þráins Bertels-
sonar frá Reykjavík bernsk-
unnar eru meðal þess sem gott
er að segja um Það var og... í
Þríinn Bertelsson
sumum þáttanna er of áberandi
viljinn til að vera fyndinn, til-
efnin verða of smávægileg og
missa einhvern veginn marks.
Stundum leitast höfundurinn
við að lýsa reynslu annarra og
taka heilu kaflana upp úr bók-
um. Dæmi eru höfundar á borð
við Þórberg Þórðarson, Stein-
dór Sigurðsson og jafnvel Guð-
mund Halldórsson, en til þess
síðastnefnda er titill bókarinn-
ar sóttur. Það er í rauninni
furðulegt að lesa lýsingar
Steindórs Sigurðssonar á lífinu
í Reykjavík 1936 og komast að
því hve lítið hefur breyst.
15
Þetta notfærir Þráinn Bert-
elsson sér.
í upphafi þessarar umsagnar
var talað um skoðanir og vitan-
lega hlýtur Þráinn Bertelsson
að hafa skoðanir eins og aðrir
menn. Honum er til að mynda
illa við það sem kallað er
„hlutabréf í sprengjuforða" og
skýrist með þátttöku okkar í
Atlantshafsbandalaginu í
huga. Þannig segir á einum
stað:
„Ég sótti ferðalangana til
Keflavíkur, og bauð þau form-
lega velkomin til íslands um
leið og við vorum komin út af
Natósvæðinu..."
Það er eins og ég hafi heyrt
þetta áður og eflaust hefur það
ekki komið útvarpshlustendum
á óvart.
Stundum er Þráinn Bertels-
son hittinn í ádeilu sinni og
jafnvel smellinn eins og í þætt-
inum Að skrifa sig framhjá
kreppunni, sem fjallar um með
hve ólíkum hætti menn líta á
glæpi á íslandi og í Þýskalandi.
Þótt Það var og... eftir Þrá-
in Bertelsson geti varla talist
merkur viðburður í bókmennt-
unum eða uppákoma í jólabóka-
tíðinni munu menn geta haft
ánægju af að glugga í hana.
SOLHEIMA
Styrkjum
líknar-
verkefni
Gott málefni
Góóskemmtun
Góóirvinningar
fimmtudaginn 7. nóvember nk. kl. 20.00. Húsiö opnaö kl. 19.00.
lEDAÐWAY
tio
s&tír"
A90.052
Heiðursgestir:
Reynir Pétur göngugarpur og Halldór Júlíus-
son forstööumaöur Sólheima.
Skemmtiatriöi:
Ómar Ragnarsson, Haukur Heiöar Ingólfs-
son, Róbert Arnfinnsson, Rokkbræöur,
Ágúst ísfjörö, Módelsamtökin sýna nýjustu
fatatízkuna frá Christine, Pósthússtræti og
Herradeild PÓ.
Verö aðgöngumiöa kr. 250,-
Gildir einnig sem happdrættis-
miöi.
Viö styrkjum Sólheimastarfið:
ÁgústÁrmannhf. • Bílaborghf. • Bílanausthf. • Kreditkort sf. • Hlín • Feröaskrifstof-
an Úrval hf. • Hagkaup • Harpa hf. • Marinó Pétursson hf. • Nathan & Olsen
hf. • Prentsmiöjan Oddi • Ólafur Gíslason & Co. hf. • Penninn hf. • Pfaff hf. • Sjóvá-
tryggingafélag íslands hf. • Teppaland • Verslunarbanki íslands hf. • Visa-ísland • -
Voguehf. • Halldór Jónssonhf.
Vert þu með lika
Styrkjum líknarverkefni
LIONSKLÚBBURINN ÆGIR