Morgunblaðið - 05.11.1985, Síða 16

16________________.___MORGUNBLADIÐ, ÞRIDJUDAGUR 5. NÓVEMBER1985
Verðum að vinna okkur út úr
ofstjórnarkerfi fiskveiðanna
segir Guðjón A. Kristjánsson, forseti Far-
manna- og fiskimannasambands fslands
ÉG legg áherzlu á, aö við vinnum
okkur út úr því ofstjórnarkerfi, sem
ég tel vera komið á í fiskveiðum. í
því sambandi vil ég benda á, að
Framanna- og fiskimannsambandið
hefur aldrei mælt með kvótaskipt-
ingu á skip á almennum botnfisk-
veiðum. Verði það hins vegar vilji
þings FFSÍ nú i upphafi nóvember,
að mæla með hugmyndum um afla-
mark til þriggja ára, tel ég að þeir,
sem þá stjórnunarleið aðhyllast, eigi
að fylgja málunum eftir næsta kjör-
tímabil. Menn eiga að fylgja sann-
færingu sinni og það er eðlilegt, að
þeir, sem verða undir með stefnumál
sín í lýðræðislegri kosningu, víki
fyrir þeim, sem ná fram stefnu
sinni,“ sagði Guðjón A. Kristjánsson,
forseti FFSÍ, er Morgunblaðið ræddi
við hann um fiskveiðistefnu næstu
ára og hug hans til stjórnunar fisk-
veiöa.
Ásjófrá 16ára aldri
Guðjón er 41 árs gamall og hóf
sjómennsku fyrir um 25 árum frá
ísafirði, þar sem hann er fæddur
og uppalinn. Hann lauk skipstjórn-
arprófi frá Stýrimannaskólanum í
Reykjavík árið 1966 og hefur
lengst af verið skipstjóri síðan, nú
síðast á togaranum Páli Pálssyni.
Guðjón hefur á þessum tíma
stundað veiðar á öllum helztu
fiskitegundum, en síðan haustið
1983 hefur hann verið forseti
FFSÍ, en áður var hann formaður
Bylgjunnar, félags skipstjórnar-
manna á Vestfjörðum, frá árinu
1975 og hefur hann setið á Fiski-
þingi síðastliðin 4 ár. Hann hefur
þó ekki sagt alveg skilið við sjóinn,
þar sem hann hefur verið með Pál
Pálsson að hálfu síðan hann varð
forseti FFSÍ.
En hvernig líður skipstjóranum
ílandi?
Ottast aö veröa
kerfiskall
Ég er nú ekki alkominn í land,
en félagsmálin eru landvinnan mín
og mér finnst þau oft ganga anzi
rólega fyrir sig og oft ætti að vera
hægt að vinna hraðar en gert er í
félagsmála- og stjórnkerfi lands-
ins. Bæði sjórinn og félagsmálin
toga verulega í mig. Skipstjórnin
er spennandi starf, sem liggur vel
fyrir mér. Félagsmálin eru einnig
spennandi starf á vissan hátt, en
í þeim er viss tregða og þar vinnast
oft hægt ýmis réttlætismál eða ná
jafnvel aldrei fram að ganga. Ég
gæti ekki hugsað með að hætta
alveg á sjó, ekki endilega vegna
þess að félagsmálin séu farin að
þreyta mig, heldur vegna óttans
um að verða kerfiskall. Þá vil ég
heldur vera kallinn í brúnni. Þeir,
sem eru á kafi í stjórnkerfinu,
fjalla gjarnan um reglur og skorð-
ur við athafnafrelsi einstaklings-
ins og gleyma því, að hann á að
vera eins frjáls í gerðum sínum
og unnt er. Löggjöfin á fyrst og
fremst að fjalla um setningu al-
mennra reglna.
Með nefið í hvers manns
koppi
Vegna félagsmálastarfa minna
hef ég tekið þátt í mótun og gerð
ýmissra reglna, sem snerta sjávar-
útveginn. Mest hafa það verið
reglur um almenna fiskveiði-
stjórnun undanfarin ár, sem oft á
tíðum hafa verið miklu stífari og
nákvæmari fyrir sjómenn og út-
gerðarmenn, en vera þyrfti. þessar
Guðjón A. Kristjánsson
reglur höggva allt of nærri at-
hafnafrelsi einstaklingsins í stað
þess að vera rammi innan hvers
hann á kost á þátttöku í eðlilegri
samkeppni, hvort sem er til sjós
eða lands. Fiskveiðum er nú
stjórnað á þann hátt, að hverjum
og einum er úthlutaður ákveðinn
skammtur og sú stjórnun virðist
ákaflega keimlík svokölluðum
smáskammtalækningum, sem
misjafnan árangur gefa. Við eigum
að einbeita okkur að setningu
almennra reglna og innan þeirra
sé mönnum frjálst að spreyta sig,
þannig að þeir, sem bezt geri, bæti
atvinnugreinina, og hinir, sem af
einhverjum ástæðum standa sig
ekki, gangi þá út úr rekstrinum.
Þetta er hið almenna lögmál at-
vinnuveganna og það verður líka
að gilda um fiskveiðar. Það stjórn-
kerfi, sem sjávarútvegsráðherra
hyggst lögfesta til þriggja ára,
gengur sérstaklega út á það, að
vera með nefið ofan í hvers manns
koppi. Síðan koma upp vandamál
við svo hnýsna stjórnun hvers
skips fyrir sig og þau verður að
leysa með reglum og reglugerðum.
Með þessu vindur kerfið stöðugt
upp á sig og endar sem stórt og
svifaseint stjórnunar- og skömmt-
unarkerfi, sem alls ekki á við í
þessari atvinnugrein.
Mikil og afdrifarík
skekkjumörk
Við stjórn veiðanna almennt
skiptir mestu að hafa festu í
ákvörðun heildarafla hvers árs, en
ekki þannig að eitt árið verði
ákveðin 400.000 lesta þorskveiði en
200.000 annað árið. Það þarf að
setja um þetta reglur enda held
að allir séu sammála um það, en
greini hins vegar á um hvaða veiði-
stjórnun að öðru leyti beri að lög-
festa. Fiskveiðisaga síðustu ára
gefur okkur til kynna, að ekki sé
tekin veruleg áhætta með viðmið-
un við meðaltalsafla síðustu ára,
þegar ákvörðun um heildarveiði
er tekin. Við ættum að setja okkur
það mark á næstu árum að veiða
á bilinu 330.000 til 400.000 lestir
af þorski ár hvert. Tillögur Haf-
rannsóknastofnunar um verulegan
samdrátt í veiðinni undanfarin ár,
eru stefnumótun, sem sjávarút-
vegurinn getur ekki búið við og
kvótaskipting þorskaflans hefði
aldrei komið til á einstök skip án
svartsýni fiskifræðinga. Það verð-
ur að segjast eins og er um afla-
spár Hafrannsóknastofnunar, að
skekkjumörk þeirra hafa reynzt
bæði mikil og afdrifarík síðustu ár.
Við veiðistjórnun verður
að taka mið af mark-
aðsaðstæðum
í drögum frumvarps sjávarút-
vegsráðherra er gert ráð fyrir því,
að áður ákveðið mark heildarafla
verði aðeins endurskoðað einu
sinni á ári, 15. apríl. Með hliðsjón
af mörkuðum er það út í hött að
einskorða sig við eina dagsetningu
á ári. Sú reynsla blasir við okkur
nú, þegar verulegur skortur er á
fiskmörkuðum okkar erlendis og
við getum ekkert gert vegna
klaufalegrar lagasetningar. Við
ákvörðun heildarafla á næsta ári
þarf ennfremur að taka tillit til
áætlaðar aukningar þorskafla
Norðmanna og Kanadamanna á
næstu árum. Komi hún fram áður
en við höfum aukið framboð okkar,
snúa menn sér einfaldlega að við-
skiptum við þessar þjóðir og við
verðum útundan, sem óábyrgir
aðilar, sem ekki geta tryggt ákveð-
ið og nauðsynlegt framboð. Ef við
lítum framhjá þörfum markað-
anna við mótun fiskveiðistefnunn-
ar stöndum við vægast sagt illa.
Brask með sameiginlega
eign þjóðarinnar
Þá eru kvótasölurnar enn ein
gloppan í þessari fiskveiðistjórn-
un. Þær eru hreint brask með
sameiginlega eign þjóðarinnar og
kalla fram spillingu, sem ekki
verður séð hvert leiðir okkur. í
þessu sambandi er rétt að vekja
athygli á því, að greiðslur úr afla-
tryggingasjóði renna fyrir tilstilli
stjórnvalda nú eingöngu til út-
gerðar. Þessi viðskipti með óveidd-
an fisk virka nú orðið eins og nýr
aflatryggingasjóður, þar sem þeir,
sem geta veitt meira eða atvinnu-
lífið knýr til aflakaupa, greiða
fyrir óveiddan fisk til þeirra, sem
af einhverjum orsökum vilja ekki
eða geta ekki veitt. þann afla, sem
þeim hefur verið úthlutaður. Jafn-
vel hefur heyrzt að greiddar séu
meira en 6 krónur fyrir óveiddan
þorsk. Þessir fjármunir renna að
stærstum hluta til þeirra, sem
áður voru þyggjendur úr afla-
tryggingasjóði. Þetta fé kemur
ekki til hlutaskipta þó áhafnir
viðkomandi skipa hafi myndað
þann kvóta, sem þeim er úthlutað-
ur. f dag eru jafnvel ónýt skip
orðin ávísun á fjármuni af þessum
sökum,“ sagði Guðjón A. Krist-
jánsson. HG
Olíuprófið er fyrir alla eigendur
einka-, sendi- og leigubíla með
dieselvél. Það er með léttustu
prófum og undirbúningur er
einungis sá að lesa lítinn bækling
frá Skeljungi. Olíuprófið getur
hins vegarsparað þérstórkost-
leg fjárútlát vegna kostnaðar-
samra viðgerða og ónauðsynlegs
slits.
Litlar dieselvélar vinna með 2-3
földum þrýstingi og 4-500° hærri
þrýstingshita en venjulegar
bensínvélar. Þess vegna gera
þær sérstakar kröfur til smur-
olíunnar. Olíuprófið sýnir
sótmagn í smurolíunni, metur
eiginleika hennar til þess að
binda í sér sót, og segir þannig
umsvifalaust til um ef hætta erá
ferðum.
Þú kemur við á næstu Shellstöð,
færð bækling og prófblað og
getur þannig á einfaldan hátt
kannað ástand olíunnar á
dieselvélinni þinni.
Stenst þín olía prófið?
Shell Super Diesel T er olía
sem stenst prófið.
Skeljungur hf. Einkaumboð fyrir
Shell-vörur á íslandi.