Morgunblaðið - 07.02.1988, Blaðsíða 67

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. FEBRÚAR 1988
67
Minning:
Þuríður Einarsdóttir
frá Vestmannaeyjum
Fædd 31. desember 1910
Dáin 30. janúar 1988
Laugardaginn 30. janúar sl. and-
aðist hér í Reykjavík tengdamóðir
mín, Þuríður Einarsdóttir.
Þuríður var fædd í Vestmanna-
eyjum þann 31. desember 1910.
Foreldrar hennar voru hjónin Einar
Símonarson útvegsbóndi, sem ætt-
aður var frá Miðey í Landeyjum,
og Sigríður Einarsdóttir, sem ættuð
var frá Hvammi undir Eyjafjöllum.
Þuríður ólst upp í Vestmannaeyj-
um.
Á lokadaginn árið 1935 giftist
hún ungum skipstjóra frá Vest-
mannaeyjum, Guðjóni Þorkelssyni,
sem lést árið 1982.
Þau hófu búskap í London í Vest-
mannaeyjum og bjuggu þar til
ársins 1944 er þau fluttu búferlum
til Reykjavíkur, þar sém þau svo
bjuggu upp frá því.
Þau eignuðust fjögur böm, sern
eru: Sigríður, gift Haraldi J. Ham-
ar, Guðbjörg, gift undirrituðum,
Ruth gift Bjama Th. Mathiesen og
Gylfi, kvæntur Kristínu Jónsdóttur.
Fyrir rúmum þremur áratugum
var ég svo lánsamur að tengjast
henni og á þeim tíma, sem liðinn
er síðan, hef ég séð það betur og
betur hvem mann hún hafði að
geyma.
Þuríður var trygg og traust kona,
sem allir báru virðingu fyrir enda
var framkoma hennar þannig að
ekki var annað hægt. Eg man eftir
þvf, þegar ég, ungur maður, tengd-
ist henni hvað mér fannst hún bera
góðan þokka og ég fann það strax
við fyrstu kynni að okkur ætti eftir
að semja vel, sem svo varð raunin.
Allan þann tíma frá því við kynnt-
umst fór aldrei á milli okkar neitt,
sem skyggði á okkar samband.
Hvenær, sem maður kom á heimili
Þuríðar, var tekið á móti manni
þannig að manni fannst vera hátíð.
Þuríður var svo heppin að geta
helgað sig heimili sínu, bömum og
eiginmanni enda bar heimili hennar
þess glöggiega vott. Þar var allt í
röð og reglu og á þessu myndarlega
heimili var alltaf einhver sérstakur
blær, sem allir skynjuðu.
Hún ól böm sín upp í heiðarleika
og reglusemi og ræktaði þennan
reit sinn á þann hátt að hann bar
ríkulegan ávöxt.
Fyrir u.þ.b. 13 árum varð Þuríð-
ur fyrir áfalli, sem leiddi til þess
að hún lamaðist. Hún tók þessum
veikindum sínum á einstakan hátt.
Sætti sig við orðinn hlut, var ávallt
létt í lund og gerði gott úr öllu og
aldrei fann maður það á henni að
hún væri ósátt við tilveruna þrátt
fyrir sín miklu veikindi.
Eftir áfallið varð Þuríður að
dvelja á sjúkrahúsum að mestu.
Nú um langt skeið hefur hún verið
þungt haldin en borið þaú veikindi
sín með stakri ró. Síðustu misserin
hefur hún dvalist að Droplaugar-
stöðum hér í boig og naut hún þar
frábærrar aðhlynningar og um-
hyggju til hinstu stundar.
Eg hef oft hugsað um það hversu
óréttlátt það virðist vera að slík
kona, sem Þuríður var, skyldi þurfa
að bera þessa þungu byrði, sem
veikindi hennar vom þessi þrettán
síðustu tilvistarár hennar, en þann-
ig er lífið, óútreiknanlegt.
Að leiðarlokum vil ég, í þessum
fátæklegu kveðjuorðum, þakka
Þuríði fyrir allt, sem hún gerði fyr-
ir mig. Þó að við sjáumst ekki oftar
í þessu jarðneska lífi þá býr hjá
mér minning um heilsteypta konu
og um góðan vin, sem ég var svo
lánsamur að kynnast.
Guð blessi minningu Þuríðar Ein-
arsdóttur.
Eðvar Ólafsson
Á morgun, mánudag, fer útför
Þuríðar Einarsdóttur fram hér í
Reykjavík. Hún lést að Droplaugar-
stöðum, laugardaginn 30. f.m. á
78. aldursári. Sjúkralega hennar
var orðin löng og ströng. En Þuríð-
ur hélt alltaf ró sinni. Stilling
hennar. og æðruleysi í þessu langa
og erfiða stríði var aðdáunarverð.
Hvíldin var kær, þegar hún kom.
Þuríður fæddist í Vestmannaeyj-
um 31. desember 1910, dóttir
Sigríðar Einarsdóttur frá Hvammi
undir Eyjafyöllum og Einars Símon-
arsonar, útvegsbónda, sem ættaður
var frá Miðey í Landeyjum. Þuríður
var elst þriggja systra, sem ólust
upp hjár foreldrum sínum í London
í Vestmannaeyjum. Allar sem ein
báru þær heimili sínu gott vitni —
fyrir einstakan myndarskap og dug
og glæsibrag í framkomu.
I hópi ungra manna í Eyjum í
þá daga var Guðjón Þorkelsson í
Sandprýði, gjörvilegur og kraftmik-
ill, góður íþróttamaður, dugmikill
formaður og farsæll í sjósókn. Hann
var þremur árum eldri en Þuríður.
Þau felldu hugi saman og gengu í
hjónaband þann 11. maí 1935, hófu
búskap í London og bjuggu þar
meðan þau voru í Eyjum.
Sjómannslífið gerði miklar kröfur
og húsbóndinn var löngum að heim-
an, ekki aðeins á vetrarvertíðinni,
því sumarsfldin var öll fyrir norðan.
Það féll því í hlut hinnar ungu hús-
móður að annast búið og bömin,
sem þeim fæddust fyrstu hjúskap-
arárin: Móta heimilisbraginn og
leiða dætumar fyrstu skrefin. Það
gerði Þuríður af stakri natni og
öryggi. Efnin vom ekki alltaf mik-
il, en ráðdeild, nægjusemi og
hógværð vom mnnin þessari kjm-
slóð í merg og bein. Síðari tímar
og betri breyttu aldrei þessu eðli
Þuríðar, en heimilishald hennar var
jafnan með þeirri reisn og glæsi-
brag, sem einkenndu alla hennar
framkomu.
Stríðsárin ollu margs konar um-
róti í þjóðlífínu, straumurinn Iá til
höfuðstaðarins og þangað fluttu
Guðjón og Þuríður árið 1944,
bjuggu fyrst við Rauðarárstíg, síðar
við Eskihlíð. Guðrjón lét af sjó-
mennsku og sinnti ýmsum störfum,
lengst af við lagerstörf.
I Eyjum fæddust Guðjóni og
Þuríði þijár dætur og síðar sonur,
er þau vom komin til höfuðstaðar-
ins. Böm þeirra em: Sigríður,
meinatæknir, gift undirrituðum,
Guðbjörg, sjúkraliði, gift Eðvari
Ólafssyni, rannsóknarlögreglu-
manni, Ruth, bankaritari, gift
Bjama Mathiesen, bmnaverði,
Gylfi, arkitekt, kvæntur Kristínu
Skúlína:
Fædd 5. ágúst 1900
Dáin 30. janúar 1988
Einar:
Fæddur 15. september 1901
Dáinn 15. október 1985
Okkur systkinin langar til að
minnast afa og ömmu nokkmm
orðum, þar sem líf okkar tengdist
þeim svo náið á uppvaxtarámm
okkar.
Afi og amma þjuggu í Efsta-
sundi 6 og þar ólumst við systkinin
upp í sama húsi. Afí og amma reistu
húsið 1945 og §órum ámm seinna
fluttu foreldrar okkar á neðri hæð-
ina. Þar emm við systkinin fædd
og þar slitum við bamsskónum.
Þama skjmjuðum við hversu dýr-
mætt það er að fá að alast upp
undir vemdarvæng afa og ömmu,
og í samneyti við þau. Afi okkar,
Einar Guðbjartsson, fæddist 15.
sept. 1901 að Hamri í Múiasveit,
Jónsdóttur, hjúkmnarfræðingi.
Barnabömin em 12 og bamabama-
bömin orðin 5.
Sumarið 1975 varð Þuríður fyrir
alvarlegu áfalli. Hún lamaðist mikið
og var rúmliggjandi æ síðan, lengst
af á sjúkrastofnunum. Þar af 6 ár
á Grensásdeild Borgarspítalans og
seinustu 4 til 5 árin á Droplaugar-
stöðum. Allur þessi langi tími var
Þuríði mjög erfiður, því batavonin
var engin. En vonleysið bar hún
aldrei utan á sér. Hún hélt ró sinni
og stillingu, hlýlega viðmótið var
alltaf hið sama og glettnin lifði lengi
í augum hennar. Þetta æðmleysi
og þessi hógværð gerðu aldrei kröf-
ur til neins.
Öárt var ástvinum Þuríðar að
fylgjast með því hvemig henni
hrakaði ár frá ári án þess að fá
nokkuð að gert. Sárast var það
fyrir Guðjón og það rejmdist honum
ofraun. Þessi sterki og stæðilegi
maður visnaði og varð eins og
skuggi af sjálfum sér og lést árið
1982. Þá var mikið lagt á Þuríði.
Þegar Þuríður veiktist skjmdi-
lega fyrir nær 13 ámm urðu
umskiptin snögg. Hið hlýlega og
vistlega heimili þeirra við Eskihlíð
hvarf þeim og vinum þeirra á einni
nóttu. Fráfall eiginmanns og þessi
langa dvöl á sjúkrastofnunum ein-
angmðu Þuríði æ meira og eftir
því sem sjúkdómurinn ágerðist
rofnuðu tengslin við mannlífið
smátt og smátt. Heimsóknir gömlu
vinanna vom henni því mikils virði.
Anna systir hennar lést 1979, en
yngsta systirin, Sesselja, var alltaf
sami góði vinurinn og veitti henni
mikið til hins síðasta. Undir Iokin
var ekkert eftir af þessari svip-
miklu, sístarfandi konu. Hún var
orðin daufur skuggi og þegar líf
hennar fjaraði út var sem lítið og
veikt ljós slokknaði ofurhægt.
Nú þegar Þuríður er öll, er
ástæða til að þakka þá einstaklega
góðu umönnun, sem hún hlaut —
ekki síst á Grensásdeild og á Drop-
Barðastrandarsýslu, _ sonur hjón-
anna Guðbjarts Ámasonar og
Halldóra Þórðardóttur. Afí lést 15.
október 1985 eftir stutta sjúkrahús-
vist. Amma okkar, Skúlína Theód-
óra Haraldsdóttir, fæddist á
Skarðsströnd þann 5. ágúst 1900,
dóttir hjónanna Haraids Brjmjólfs-
sonar og Septemborgar Loftsdótt-
ur. Hún ólst upp að Hvalgröfum á
Skarðsströnd. Síðustu ár ævi sinnar
dvaldist hún á öldrunardeild Land-
spítalans í Hátúni og naut þar
frábærrar umönnunar. Fyrir það
er hér komið á framfæri bestu þökk-
um.
Árið 1925 lágu leiðir ömmu og
afa saman og ári seinna gengu þau
í hjónaband. Þeim varð sjö bama
auðið. Samband ömmu og afa var
einstakt. Mjög kært var á milli
þeirra og þau mjög samhent. Amma
var einstaklega ljúf kona. Alltaf var
hægt að leita til hennar og ætíð
leysti hún úr vanda okkar. Hún var
mjög glaðlynd og hláturmild og sá
Skúlína Th. Haralds-
dóttir og Einar Á.
Guðbjartsson
laugarstöðum — þar sem hún var
lengst. Nægjusemin, prúðmennsk-
an og hógværðin löðuðu hjúkmnar-
fólk óhjákvæmilega að Þuríði.
FJölskylda hennar er mjög þakklát
fyrir þá hlýju 'og umhyggju, sem
Þuríður varð aðnjótandi hjá því
ágæta fólki, sem annaðist hana og
gerði henni allt bærilegra.
Guðjón og Þuríður áttu margar
góðar stundir með bömum sínum
og fjölskyldum þeirra. Sá, sem þess-
ar línur ritar, var í þeim hópi og
hugsar með hlýju og söknuði til
gömlu góðu daganna, þegar allt lék
í lyndi og glaðværð ríkti í vinahópn-
um^hvort sem var á heimili þeirra
hjóna eða á ferðalagi um landið.
Þau þekktu skyldur sínar, vom trú
sínu og umfram allt heiðarleg í
lífsbaráttunni. Traustar, sterkar
hendur meðan kraftar entust — af
kynslóðinni, sem lagði hvað mest
af mörkum en lét framtíðinni af-
raksturinn.
Þegar við kveðjum Þuríði Einars-
dóttur minnumst við jafnframt
Guðjóns Þorkelssonar og biðjum
Guð að blessa minningu þeirra.
Haraldur J. Hamar
Hún amma í Eskihlíð er dáin.
Þegar ég var lítil stelpa fékk ég svo
oft að vera hjá ömmu og afa, þegar
mamma og pabbi vom á ferðalögum
í útlöndum.
Við fómm snemma á fætur,
amma þreyttist seint á að dásama
ágæti hafragrautsins sem mér
fannst í engu samræmi við bragðið.
En niður fór hann, því einhverra
hluta vegna var einhver töfraljómi
yfír öllu sem kom upp úr pottunum
hennar ömmu. Lýsi var dmkkið af
stút og eins og bömin í dag trúa á
Jón Pál trúði ég á hana ömmu mína.
Morgunverkin mín vom að fara
út í búð, amma taldi upp það sem
vantaði og ég arkaði svo af stað
með innkaupanet og buddu, tuldr-
andi listann hennar ömmu. Þá daga
sem þurfti að kaupa sérstaklega
mikið inn fór amma alltaf með og
það þóttu mér sko fínar innkaupa-
ferðir. Amma setti upp hatt, fór í
hælaskó, málaði varimar og mér
fannst við fínustu dömumar í
Hlíðunum.
Í hádeginu kom afi heim og við
settumst þijú f eldhúskrókinn, afi
borðaði, amma setti á diskinn og
ég góndi úr mér augun yfír öllum
þeim mat sem rúmaðist í einum
afa. Eftir matinn var „hvísl-hálftím-
inn“ okkar ömmu, afí lagðist í
sófann og mér lærðist að ganga
hljóðlega um. Rétt fyrir klukkan
eitt var afi svo þotinn af stað, við
dustuðum neftóbakið úr sófanum
og amma náði í heklunálina og
hespulopann.
Það yrði efalaust efni I heila bók
eingöngu þáð góða í hveijum manni
og leit alltaf á björtu hliðamar í
lífinu. Hún kenndi okkur ógrjmni
af ljóðum og söngvum og em þær
ófáar stundimar sem við minnumst
hennar þar sem hún spilaði á harm-
onikku og söng fyrir okkur systkin-
in.
Afi var sterkur og áhrifamikill
persónuleiki sem við báram öll
mikla virðingu fyrir. Hann var haf-
sjór af fróðleik og mjög vel
hagmæltur pg vora flölmargar
stökumar sem hann orti til okkar
að mihnast allra þeirra góðu stunda
sem við amma áttum í sófanum.
Þar sátum við heilu eftirmiðdagana
og skröfuðum um allt milli himins
og jarðar, en þó aðallega matar-
gerð, hannyrðir og ferðalög. Og í
sófanum var það sem við amma
kölluðum „mýksti staður í heimi“_—
upphandleggimir hennar ömmu. Ég
furða mig stundum á því hvemig
amma gat heklað svona mikið með
mig hangandi á öðmm handleggn-
um, síspyijandi hvemig hann gæti
verið svona mjúkur. Amma átti
auðvitað bara eitt svar: „Já, það
er nú það.“ Þetta svar var líka al-
giit þegar ég vildi komast að því
hvort hún kysi Sjálfstæðisflokkinn
eða væri kommi. En það stóð ekki
á greinargóðum svömm þegar við
ræddum matamppskriftimar:
Hvemig gat sætsúpan orðið svona
fallega bleikrauð og rúsínumar
svona feitar? Af hveiju setti hún
kökumar í kælinn og af hvetju vom
fiskibollumar allar svona flottar?
Svo ferðuðumst við saman í hug-
anum upp í Þjórsárdal, inn í
Þórsmörk, á þjóðhátíðina í Eyjum
að ógleymdu ferðalaginu þegar
sprakk 11 sinnum hjá afa.
Og mér tókst að læra sögumar
um öll skópörin hennar, hvenær
hvítu skómir hefðu verið ballskór,
hvenær svörtu skómir hefðu verið
hámóðins og svo fram eftir götun-
um. Skemmtilegast var þó að máta
og stundum fékk ég að laumast í
kjólaskápinn sem var eins og utan-
landsferð fyrir mig. Þær vom góðar
stundimar í Eskihlíðinni, hún amma
var nefnilega ekki bara yndisleg
amma, hún var líka vinkona mín.
Á sumrin ferðuðumst við oft sam-
an út á land, mamma, pabbi, systur
mínar, afi og amma. Þá slapp ég
við að rífast við systur mínar i aftur-
sætinu og fékk aftursætið í bflnum
hjá ömmu og afa. Fátt veitti ömmu
meiri gleði en náttúra landsins og
þess fékk ég að njóta með henni.
Afí sá um aksturinn en við amma
sáum um landslagið. Þegar regnið
lamdi rúðumar einbeittum við okk-
ur að bijóstsykrinum, einn upp í
afa og svo dömumar.
í júnímánuði 1975 veiktist amma
og var bundin í hjólastól það sem
eftir var. Hún dvaldi lengst af á
Grensásdeild Borgarspítalans og
síðar á Droplaugarstöðum. En þrátt
fyrir sína miklu fötlun og alla þá
erfiðleika sem fylgdu vom sam-
vemstundir okkar alltaf jafri
ánægjulegar. Amma var kona sem
bar höfuðið hátt og tókst alltaf að
líta á það jákvæða í lífinu.
Núna þegar leiðir skilja sækja á
mig minningamar, minningar fullar
af glaðværð og hlýju, minningin um
hana ömmu.
Inga Hildur Haraldsdóttir
systkinanna og einnig hin síðari ár
til bama okkar.
Nú hafa leiðir elsku afa og ömmu
aftur náð saman. Við systkinin og
böm okkar minnumst þeirra með
innilegu þakklæti. Megi algóður
guð blessa minningu þeirra.
„Far þú í friði,
friður guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.“
(Valdimar Briem)
Fyrir hönd okkar systkinanna,
Hjördís Jóhannsdóttir