Morgunblaðið - 24.11.1991, Blaðsíða 1

104 SIÐUR B/C
269. tbl. 79. árg.
SUNNUDAGUR 24. NOVEMBER 1991
PRENTSMIÐJA MORG UNBLAÐSINS
Morgunblaðið/KGA
DYTTAÐ AÐ LJÓSUNUM VIÐ HÖFNINA
Norður-Kórea gæti fram-
leitt kiamavopn árið 1993
Lundúnum. The Daily Telegraph.
ÓTTAST ER að Norður-Kóreumenn geti
framleitt kjarnavopn á næstu árum, jafn-
vel 1993, í umdeildri kjarnorkustöð í
Yonbyon.
Paul Leventhal, sérfræðingur í öryggis-
málum við Cambridge-háskóla, segir að
flóttamenn frá Norður-Kóreu áætli að fyrsta
kjamorkusprengjan þar í landi verði fram-
leidd eftir eitt eða tvö ár. Hann segir að
spennan í samskiptum austurs og vesturs í
kalda stríðinu hafí skyggt á önnur vanda-
mál í heiminum og nú séu menn loksins að
vakna upp við vondan draum. „Nú eru allir
að átta sig á að kjarnorkuvandamálið er
komið á nýtt stig, sem kann að reynast enn
válegra,” segir Leventhal, sem telur mun
meiri hættu nú en áður á að kjarnavopnum
verði beitt.
Norður-Kóreumenn nota ekki úran við
kjamorkutilraunir sínar eins og írakar, held-
ur plúton, sem er mun auðveldari leið. Kjarn-
orkustöðin í Yongbyon er við Kunon-fljót,
um 40 km norðan við höfuðborgina, Pyongy-
ang. Náðst hafa gervihnattamyndir af stöð-
inni og við hana em gaddavírsgirðingar,
múrar og vopnaðir verðir. í henni er kjarna-
kljúfur, hannaður eftir Calder Hall-kjarn-
orkuverinu í Bretlandi, sem er komið til ára
sinna.
Talið er að hægt verði að framleiða fimm
kjarnorkusprengjur á ári með þessum
kjamakljúfí. Francois Heisbourg, forstöðu-
maður Alþjóðlegu herfræðistofnunarinnar,
segir að búist sé við að Norður-Kóreumenn
taki annan kljúf í notkun á næsta ári. Með
honum geti þeir framleitt nægilegt plúton
í tólf kjarnorkusprengjur á ári.
Heisbourg segir að takist Norður-Kóreu-
mönnum að framleiða kjarnavopn verði út-
breiðsla þeirra á átakasvæðum í heiminum
regla fremur en undantekning. Norður-
Kóreumenn hafa eins og írakar undirritað
alþjóðasamning um takmarkanir við út-
breiðslu kjarnavopna. „Sú hugmynd að þjóð-
ir undirriti ekki samninginn til að svindla
hefur fokið út í veður og vind,” segir Levent-
hal. Hann telur að ríki, sem stefna að fram-
leiðslu kjarnavopna, beini sjónum sínum
einkum að plútoni og herða þurfi eftirlit
með framleiðslu þess til að hefta útbreiðsl-
una.
Hættan á kjarnavopnaframleiðslu
Norður-Kóreumanna hefur orðið til þess að
æ fleiri ríki krefjast þess að komið verði á
fót nýrri stofnun, sem fái víðtækari heimild
til eftirlits en Alþjóðakjarnorkumálastofnun-
in. Starfsemi hennar taki mið af reynslunni
af eftirlitssveitum Sameinuðu þjóðanna, sem
eru nú að rannsaka kjarnavopnatilraunir
íraka. Meginhlutverk Alþjóðakjarnorku-
málastofnunarinnar hefur verið að sinna
kjarnorkuverum fremur en kjarnavopna-
framleiðslu.
Tímarit boðar
„ellifasisma”
NÝTT tímarit, ætlað öldruðum, er
nú í burðarliðnum í Bretlandi. Það
á að heita The Oldie og stefnt er
að því að fyrsta lieftið komi út í
janúar. Richard Ingrams, 54 ára,
sem sætti sig ekki við að verða sett-
ur á eftirlaun, verður ritstjóri tíma-
ritsins og hefur birt stefnuyfirlýs-
ingu þess. Þar lýsir einn af dálkahöf-
undunum hverju lesendur megi bú-
ast við. Hann kveðst ætla að ausa
úr sér skömmunum um „þekkingar-
leysi, Ieti, heimsku, óheiðarleika og
kynferðislegt getuleysi unga fólks-
ins”. Ennfremur hyggst hann deila
hart á gamla fólkið, sem leggst svo
lágt að hampa ungdóminum. Þá
ætlar hann að halda uppi áróðri
fyrir „ellifasisma”, „sem gengur út
frá því sem sjálfgefnu að unga fólk-
ið sé óæðra”.
Stungu Rússa-
gullinu undan
FORYSTUMENN danska kommún-
istaflokksins (DKP) þágu fjárstyrk
frá sovéskum skoðanabræðrum fram
á síðasta ár, að sögn fyrrverandi
stjórnanda njósnastarfsemi sovésku
öryggislögreglunnar, KGB, í Dan-
mörku. Maðurinn, sem heitir Míkhaíl
Ljúbímov, skýrir frá þessu í viðtali
við sovéska vikuritið Rossíja. Hann
fullyrðir að leiðtogarnir hafi notað
féð til eigin þarfa og árlegur stuðn-
ingur hafi síðustu árin verið 2,2 millj-
ónir d.kr. (um 20 milljónir ÍSK).
„Stjórnmálaráðið [æðsta valdastofn-
un sovéska kommúnistaflokksins]
staðfesti í þessu sambandi 24. mars
1990 aðgerð nr. NP183/15 um kvittun
af hálfu Ole Sohns [þáverandi for-
manns DKP) fyrir móttöku á 980.770
d.kr. með dagsetningu í maí sama
ár,” segir Ljúbimov. „Taktu svolítið
tóbak með til vinanna í Danmörku,”
var sagt við hann í aðalstöðvum sov-
éska flokksins í Moskvu en tóbak var
dulnefni yfir slikar greiðslur til er-
lendra skoðanabræðra sem að sjálf-
sögðu voru í alþjóðlegum gjaldeyri.
Móttaka fór ýmist fram í sovéska
sendiráðinu i Kaupmannahöfn, aðal-
stöðvum DKP cða á afskekktum stöð-
um. Oft var lyft viskíglasi af þessu
tilefni, segir njósnarinn sem nú er
kominn á eftirlaun. Hann var í Dana-
veldi árin 1976-1980. Sohn vísar frá-
sögn Ljúbimovs á bug og segist aldr-
ei hafa tekið við neinu Rússagulli.
Hins vegar viðurkennir hann að Sov-
étmenn hafi ef til vill greitt óeðlilega
hátt verð fyrir þjónustu sem þeir
keyptu hjá prentsmiðju danskra
kommúnista, Terpo-Tryk.
ALLTAF HAFT
ÁHUGA ÁÍSLAHDI
ÞR0SKASAGA
MANNS
ÆVISAGA
FORSETA