Morgunblaðið - 01.05.1992, Blaðsíða 18

I
IKIAJHKUD
' 18--------:---------1--------------------------MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 1. MAÍ 1992
— §" '
J BARÁTTUDAGUR VER KALÝÐSINS
Starfsmannafélag Hafnarfjarðar
og fulltrúaráð verkalýðsfélaganna:
Verum reiðubúin
til baráttu til varn-
ar réttindum okkar
Alþjóðasamband frjálsra verkalýðsfélaga:
Björtum augum litið til framtíðar
EFTIRFARANDI er úrdráttur úr
1. maí ávarpi Fulltrúaráðs verka-
lýðsfélaganna í Hafnarfirði og
Starsmannafélags Hafnarfjarð-
ar:
„Atvinnuleysi, húsnæðisekla,
vaxtaokur og skertur kaupmáttur
launa eru hlutskipti verkafólks
þessa dagana. Frá því núverandi
ríkisstjórn komst til valda hefur hún
með mikilli heift og offorsi ráðist
að kjörum almennings í Iandinu, þó
sérstaklega kjörum þeirra sem
minnst mega sín, sjúklinga, öryrkja,
ellilífeyrisþega, skólafólks og jafnvel
barna. Og þetta er gert þrátt fyrir
hátíðleg loforð um hið gagnstæða.
Launafólk gerir kröfur til hverrar
ríkisstjórnar að hún sýni fulla
ábyrgð gagnvart öllum landsmönn-
um og jafni byrðum niður á þegn-
ana eftir getu hvers og eins, en
ætli ekki þeim tekjulægri að bera
þyngstu byrðarnar.
Verkalýðsfélögin leggja áherslu á
að full atvinna sé tryggð, að ein
dagvinnulaun dugi til framfærslu
heimilis, að fullkomnu launajafnrétti
verði náð, að lífeyrisréttindi verði
jöfnuð, að tvísköttun lífeyris verði
afnumin, að láglaunafólki verði
tryggt húsnæði, að vextir lækki.
Launafólk! Við þær aðstæður sem
nú ríkja í kjaramálum er nauðsyn-
legt fyrir okkur að vera vel á verði
og reiðubúin til baráttu til varnar
réttindum okkar og til að ná aftur
þeim sem af okkur hafa verið tekin.“
Ávarp Alþjóðasambands
frjálsra verkalýðsfélaga, ICFTU,
fer hér á eftir:
„Alþjóðasamband fijálsra verka-
lýðsfélaga lítur björtum augum til
framtíðar. Okkur hafa verið falin
mörg og vaxandi verkefni með launa-
fólki sem tekur þátt í skipulegri
starfsemi stéttarfélaga í fimm heim-
sálfum og sameinast um grundvallar-
reglur fyrir starfsemi fijálsra verka-
lýðsfélaga og alþjóðlegrar samstöðu.
Við eigum þá sannfæringu að auð-
lindir jarðar beri að nýta til þess að
tryggja jarðarbúum félagslegt rétt-
læti, öruggan efnahag, vistvænt
umhverfi, frelsi, frið og jöfnuð. Við
stöndum dyggan vörð um grundvall-
armannréttindi.
Við staðhæfum að hornsteinn
efnahagsstefnu og velferðarþjónustu
sé næg nytsamleg atvinna að eigin
vali. Fjöldaatvinnuleysi er ekki eðli-
legt ástand heldur afleiðing rangrar
efnahagsstefnu og pólitísks viljaleys-
is. Fjöldaatvinnuleysi er frumástæða
sárrar fátæktar og jarðvegur fyrir
kynþáttahatur, þjóðernisrembing og
trúarofstæki. Með því að útrýma
atvinnuleysi og arðráni vinnuafls
færist heimurinn nær því að uppræta
fátækt.
Við lítum á kröfur launafólks til
betri efnáhags, bættrar féiagslegrar
stöðu og betri lífsskilyrða sem rétt-
mætar alls staðar. Mikill og vaxandi
ójöfnuður milli iðnaðar- og þróunar-
landa er til vansæmdar. Saman eiga
iðnríkin og þróunarlöndin að leggja
sig fram um að koma á lýðræðis-
legri stjórn í samskiptum þjóða til
þess að greiða fyrir því að sem flest-
ar þjóðir nái markmiðum sínum um
frelsi og jöfnuð.
Við erum þess fullviss að fijáls
verkalýðshreyfing er afar mikilvæg-
ur þáttur lýðræðis og aflmikið verk-
færi til þess að byggja réttlátt og
efnahagslega skilvirkt þjóðfélag. Við
höfnum falskenningunni um að fá-
tækt og atvinnuleysi séu óumflýj-
anleg eða nauðsynleg og vísum því
á bug að til þess að öðlast efnahags-
legt öryggi og félagslegt réttlæti
verði að fórna frelsi og lýðræði. Til
þess að auðlindum heimsins verði
skipt af sanngirni og réttlæti þarf
fijálsa verkalýðshreyfingu í lýðræð-
islegu stjórnkerfi þar sem grundvall-
arréttur hennar er virtur.
Við hvetjum fijálsa verkalýðs-
hreyfingu alis staðar í heiminum að
starfa í anda lýðræðislegrar og sjálf-
stæðrar verkalýðshreyfingar undir
forystu Alþjóðasambands fijálsra
verkalýðsfélaga í baráttunni fyrir
brauði, frelsi og friði.
Við fullyrðum að félagafrelsi, rétt-
ur verkafólks til þess að stofna og
eiga aðild að skipulögðum samtökum
án íhlutunar — er grundvallarmann-
réttindi. Félagafr^lsi er grunnurinn
sem launafólk byggir fijálsa verka-
lýðshreyfingu á og meginforsenda
fyrir því að hún geti starfað óáreitt
að því að bæta og gæta réttinda
þess. Launafólk þarf á verkalýðsfé-
lögum að halda til þess að minna á
og auka réttindi sín sem atvinnurek-
endur eða stjórnvöld gleyma, hafa
að engu eða hafna annars. Eini lög-
formlegri málsvari verkafólks eru
fijáls verkalýðsfélög.
Við kreijumst þess að rétturinn
til félagafrelsis og samningafrelsis
stéttarfélaga fyrir hönd félagsmanna
sinna og verkafólks almennt verði
að fullu viðurkenndur um allan heim.
Við höldum uppi vörnum fyrir rétti
verkafólks til að leggja niður vinnu
í þeim tilgangi að fylgja eftir kröfum
sínum.
Við erum þeirrar skoðunar að
vegna hraðra tæknibreytinga og
nánara alþjóðlegs samstarfs sé nauð-
synlegt að leggja meiri áherslu á að
alþjóðlegar reglur sem hvetja til
framfara í launamálum og vinnu-
umhverfi taki gildi um allan heim.
Ný tækni kallar á greiðan aðgang
að verkmenntun og endurmenntun.
Við heitum stuðningi okkar við
verkafólk sem enn á í baráttu við
einræðisstjórnir, undirokun, kyn-
þáttahatur og óþolandi mismunun.
Við krefjumst þess að allir skuli eiga
rétt til aðo velja sér nýtt eða breyta
núverandi stjómmálalegu, efnahags-
legoi eða félagslegu skipulagi að því
tilskildu að það sé gert á lýðræðisleg-
an hátt. Félagslegu réttlæti öllum til
handa verður aðeins náð þar sem er
borin virðing fyrir verkalýðshreyf-
ingu éins og öðrum mannréttindum.
Við teljum okkur skuldbundin til
þess að beijast fyrir jöfnum rétti
karla og kvenna alls staðar, í fjöl-
skyldunni, á vinnustaðnum, í verka-
lýðsfélaginu og annars staðar í þjóð-
félaginu.
Við trúum því að ósvikinn, varan-
legur friður sé undir því kominn
hvernig tekst til með útbreiðslu frels-
is, lýðræðis og félagslegs réttlætis í
heiminum. Við viljum efla undirstöð-
ur friðar, öryggis og afvopnunar sem
og alla skipulega starfsemi til þess
að fyrirbyggja styijaldir og borgara-
skærur.
Við viðurkennum að þjóðir heims-
ins eru innbyrðis háðar hvað um-
hverfismál, stjórnmál og efnahags-
mál varðar. Við beijumst gegn
náttúruspjöllum, viljum stuðla að
sjálfbærri þróun og atvinnu. Mesta
alþjóðlega auðlindin er vinna fóiks-
ins, sem undir hæfilegu félagslegu
skipulagi og á sanngjömum launum,
getur útrýmt fátæktinni. Við kreíj-
umst þess að öllu verkafólki sé sýnd
sú virðing og sú reisn sem því fólki
ber.
Við styðjum sjónarmiðin sem
koma fram í sáttmála Sameinuðu
þjóðanna eins og við styðjum alþjóð-
legt samstarf sem byggir á virðingu
fyrir verkalýðshreyfingu og öðrum
mannréttindum alls staðar. Ut-
breiðsia þessara undirstöðu lýðræð-
islegs frelsis til allra þjóða heimsins
er eini ömggi grunnurinn til þess að
halda jafnvægi milli fullveldis þjóð-
ríkis og aðkallandi alþjóðiegs sam-
starfs. Þannig má mynda friðsamleg
samskipti milli allra þjóða og til þess
að eyða félagslegu, efnahagslegu og
stjórnmálalegum ójöfnuði sem enn
sundrar íbúum jarðarinnar.
Við höfum allt frá stofnun samtak-
anna árið 1949 barist gegn hvers
konar stjórnmálalegri og efnahags-
legri kúgun og stundum haft sigur.
Við getum ekki slakað á í baráttunni
á meðan milljarðar verkafólks og
barna þeirra eru enn föst í neti fá-
tæktar, kúgunar og misnotkunar
jafnframt því að hungursneyð, sjúk-
dómar, stríð og ósætti ógnar þeim.
Við hvetjum verkafólk alls heimsins
til þess að leggja þessum málstað lið
og að sækjast eftir aðild að fijálsum
verkalýðsfélögum, sækjast eftir aðild
að og styrkja Alþjóðasamband
fijálsra verkalýðsfélaga. Saman
tekst okkur að gera heiminn að ör-
uggu athvarfi fyrir börnin okkar og
komandi kynslóðir.
Ávarp verkalýðsfélaganna í Reykjavík, BSRB og INSÍ:
Samstaða er styrkur
Hér á eftir fer 1. maí ávarp
Fulltrúaráðs verkalýðsfélaganna
í Reykjavík, Bandálags starfs-
manna ríkis og bæja og Iðnnema-
sambands íslands:
„Baráttudagur launafólks er í dag
haldinn í lok erfiðrar samningalotu.
í átta mánuði hefur verkalýðs-
hreyfingin átt í erfiðum samninga-
viðræðum sem nú er lokið með miðl-
unartillögu frá sáttasemjara. I ljósi
erfiðrar efnahagsstöðu og atvinnu-
leysis í þjóðfélaginu tókst ekki að
komast lengra án átaka á vinnu-
markaðnum.
Kröfur samtaka launafólks hafa
verið skýrar og afdráttarlausar.
Höfuðáhersla hefur verið lögð á
aukinn kaupmátt þeirra sem
minnstan kaupmátt hafa, að við-
halda kaupmætti hinna og veija
velferðarkerfið. Samtök launafólks
hafa staðið saman um þessar kröfur
og fylgt þeim eftir í samningavið-
ræðunum.
Allt frá því núverandi ríkisstjórn
tók við völdum hefur hún staðið í
samfelldu stríði við launafólk. Hún
hefur fyrst og fremst beint spjótum
sínum að þeim hópum í þjóðfélaginu
sem erfiðast eiga um varnir. í stað
þess að skattleggja ijármagns- og
eignatekjur, koma böndum á skatt-
svik og ná þannig auknu fé til að
standa undir velferðinni, hefur hún
einbeitt sér að því að rýra kjör sjúkl-
inga, aldraðra og öryrkja auk þess
sem hún hefur þrengt að kjörum
barnafólks og námsmanna. Þá hafa
sparnaðaraðgerðir ríkisstjórnarinn-
ar í heilbrigðiskerfinu einkennst af
vanhugsun og flumbrugangi. Að-
ferð ríkisstjórnarinnar hefur jafnan
verið sú að skjóta fyrst og spyija
svo. Verkalýðshreyfingin hefur all-
an þennan tíma staðið í harðri varn-
arbaráttu um kjarna velferðarkerf-
isins. Á verkalýðsdaginn heitir hún
á landsmenn alla að standa vörð
um homsteina velferðarinnar.
í þessum deilum við ríkisvaldið
og atvinnurekendur hefur orðið ljóst
hve nauðsynlegt það er að samtök
launafólks standi saman og mæti
fjandsamlegri afstöðu með fullum
þunga og með þeim krafti sem býr
í breiðfylkingu launafólks.
* Við munum aldrei fallast. á að
velferðarkerfi okkar verði
skert.
*Við krefjumst þess að heilbrigð-
iskerfið verði áfram opið öllum
án tillits til efnáhags.
* Við höfnum öllum hugmyndum
um skólakerfi hinna efnameiri.
* Við minnum á að atvinnuleysis-
tryggingarsjóður er eign launa-
fólks og við vörum við öllum
hugmyndum um skerðingu á
bótum eða réttindum launa-
fólks.
* Við mótmælum enn og aftur
tvísköttun í lífeyriskerfinu.
* Við höfnum öllum skerðingum
á ellilífeyri.
Sættum okkur aldrei við
atvinnuleysi
í nær aldarfjórðung hefur fjölda-
atvinnuleysi verið óþekkt hér á
landi. Hættumerkin eru nú sýnileg.
Atvinnuleysið er staðreynd. Það er
óþolandi. íslensk verkalýðshreyfing
sættir sig ekki við að atvinnuleysi
festist í sessi. Við munum ekki sætta
okkur við atvinnuleysi hér á landi
til frambúðar.
Aldrei fyrr hafa svo stórir hópar
ungs fólks gengið atvinnulausir.
Aldrei fyrr hafa samtök aldraðra
þurft að minna á atvinnuþátttöku
eldra fólks sem á í vök að veijast
á vinnumarkaði. Aldrei fyrr hefur
ungt fólk, sem er að heíja lífsbarátt-
una eftir margra ára undirbúning í
skóla, komið út á vinnumarkað þar
sem enga vinnu er að hafa. Við
megum ekki láta þetta viðgangast.
I umræðu um atvinnumál innan
verkalýðshreyfingarinnar hefur
komið fram að við Islendingar eig-
um mikla vannýtta möguleika í sjáv-
arútvegi, ferðaþjónustu og iðnaði.
Við erum auðugt þjóðfélag af auð-
lindum og hugviti. Hér verður að
eiga sér stað markviss umræða um
þá kosti sem fyrir liggja og verka-
lýðshreyfingin að hafa forystu í því
efni.
Vinnan er frumþörf. Atvinnulaus
maður er óhamingjusamur, vonlaus
og örvæntingarfullur. Þar sem
meinsemd atvinnuskorts hefur náð
að grafa um sig eru mannleg eymd
og óhamingja þrúgandi. Þar er
gróðrarstía ofbeldis, aukinnar fíkni-
efnaneyslu og menningarleysis. At-
vinnuleysið verður aldrei metið í
glötuðum vinnutíma, atvinnuleysis-
dögum eða skertum launum.
Þegar atvinnu skortir ganga at-
vinnurekendur á lagið. Svipan er á
lofti yfir höfði launafólks. Verka-
lýðshreyfingin verður að mæta at-
vinnurekendum af fullri einurð og
hörku. Atvinnurekendur mega ekki
komast upp með að nota atvinnu-
leysið sér til framdráttar á kostnað
launafólks.
Full atvinna fyrir alla. Um þessa
kröfu verður barátta verkalýðs-
hreyfmgarinnar að snúast á næstu
mánuðum. Sýnum þjóðarstolt. Með
því að kaupa í auknum mæli íslensk-
ar vörur og framleiðslu sköpum við
atvinnu og viðhöldum íslenskum
atvinnufyrirtækjum.
Þjóðarauðinn til fólksins
Fyrirhyggjuleysið hefur allt of
lengi ráðið ferðinni í atvinnumálum
þjóðarinnar. Blind offjárfesting hef-
ur átt sér stað í ýmsum greinum
atvinnulífsins og af þessu súpum
við seyðið. Við lýsum ábyrgð á hend-
ur þeim stjórnmálamönnum sem
staðið hafa fyrir bruðli og gæluverk-
efnum sem kostað hafa allt samfé-
lagið ofljár. Gróðafíkn hefur ráðið
of miklu í íslensku atvinnulífi.
Gengdarlaust okur hefur fært ijár-
muni svo milljörðum skiptir frá laun-
afólki og fyrirtækjum til ijármagns-
eigenda en með því móti hefur ver-
ið grafíð undan stoðum atvinnulífs-
ins.
Hvergi annars staðar verður
þetta augljósara en í rússnesku rúl-
lettunni um þjóðarauðinn; fískinn í
sjónum — atvinnu verkafólks — sem
skipin sigla með úr landi á hveijum
degi. Eign þjóðarinnar gengur kaup-
um og sölum. Það sem þjóðin á er
fært til eignar hjá fjölskyldum út-
gerðarmannanna og síðan er sjó-
mönnum, fískverkafólki og öðrum
launamönnum í sjávarútvegi
skömmtuð kjörin úr hnefa.
Við krefjumst þess að þjóðarauð-
urinn verði aftur færður í hendur
eiganda hans. Fólkið á fiskinn. Við
krefjumst ábyrgðar. Við sættum
okkur ekki við að skammsýnir
stjórnmálamenn leiki sér að íjöreggi
þjóðarinnar.
Burt með skattsvikin
Árum saman hafa íslenskir launa-
menn horft upp á botnlaus og blygð-
unarlaus skattsvik þeirra sem hafa
haft aðstöðu til að stela úr hinum
sameiginlega sjóði pkkar. Það er
sorgleg staðreynd að veikburða til-
raunir stjórnvalda á undanförnum
árum til að stöðva þjófnaðinn hafa
runnið út í sandinn. Ekki nóg með