Morgunblaðið - 25.05.1996, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 25. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
VEIÐIRÁÐGJÖF HAFRAIMIMSÓKIMARSTOFIMUNAR
Hafrannsóknastofnun telur óhætt að auka veiðar á þorski, en vill minnka veiðar á ýsu og ufsa
Tillaga um
20% aukningu
þorskkvóta
Hafrannsóknastofnun leggur til að þorsk-
kvóti á næsta fískveiðiári verði aukinn úr
155 þúsund tonnum í 186 þúsund tonn.
Gangi forsendur fyrir uppbyggingu
þorskstofnsins eftir reiknar stofnunin með
að hægt verði að veiða 200 þúsund tonn á
fískveiðiárinu 1997-1998. Egill Ólafsson
skoðaði skýrslu Hafrannsóknastofnunar
um fiskveiðiráðgjöf.
Þ?onnd Tillögur um aflahámark þorsks 1989-97
400
350
300
250
200
150
100
50
° 1989 1990 1991/92 1992/93 1993/94 1994/95 1995/96 19%/97
Tillögur um hámarksafla 1995-96 og 1996-97,
aflamark og áætl. afli 1995-96
Tillögur 1995/96 Aflamark 1995/96 Áætl. afli 1995/96 Tillögur 1996/97
Þorskur 155.000 155.000 170.000 186.000
Ýsa 55.000 60.000 50.000 40.000
Ufsi 65.000 70.000 46.000 50.000
Karfi 60.000 65.000 - 65.000
Úthafskarfi 150.000 - - -
Grálúða 20.000 20.000 30.000 15.000
Síld 110.000 125.000 125.000 100.000
Loðna 1.150.000 1.150.000 929.000 1.100.000
Humar 1.500 1.500 - 1.500
Rækja, grunnslóð 11.000 11.000 - 7.600
Rækja, djúpslóð 40.000 63.000 - 55.000
Hörpudiskur 9.500 9.250 - 9.300
Ráðgjöf um aukna þorsk-
veiði mikil tímamót
HAFRANNSÓKNASTOFNUN
leggur til að þorskafli á
næsta fiskveiðiári verði auk-
inn um 20% og verði 186 þúsund
tonn. Stofnunin leggur til að dregið
verði úr sókn í ýsu, ufsa og grálúðu.
Ástand loðnustofnsins er gott og eru
horfur á að Hafrannsóknastofnun
mæli með því að kvótinn á næsta
fiskveiðiári verði 1,6 milljónir tonna.
„Þetta eru merkileg tímamót sem
verða með framlagningu þessarar
skýrslu. í fyrsta skipti síðan ég tók
við stöðu forstöðumanns þessarar
stofnunar fyrir 12 árum erum við
ekki að leggja til samdrátt í þorsk-
veiðum," sagði Jakob Jakobsson, for-
stjóri Hafrannsóknastofnunar við
upphaf blaðamannafundar þar sem
skýrsla stofnunarinnar um veiðiráðg-
jöf á íslandsmiðum var kynnt.
Greinilegt er á skýrslunni að það
er mat Hafrannsóknastofnunar að
botninum í þorskveiðum hafi verið
náð á þessu ári og leiðin liggi upp á
við. Veiðistofn þorsks hefur sam-
kvæmt mælingum verið í kringum
550-670 þúsund tonn undanfarin
fimm ár. Stofnunin telur að veiði-
stofninn muni verða 814 þúsund tonn
á næsta ári og 850 þúsund tonn í
árslok 1998.
Á grundvelli tveggja ára rannsókna
Hafrannsóknastofnunar og Þjóðhags-
stofnunar var á síðasta ári samþykkt
að setja þá reglu að veiða árlega 25%
af veiðistofni þorsks. í samræmi við
þessa reglu er mælt með því að
þorskkvóti fyrir næsta fískveiðiár
verði 186 þúsund tonn, en kvóti þessa
árs er 155 þúsund tonn. Hafrann-
sóknastofnun áætlar að á fiskveiðiár-
inu 1997-98 vérði óhætt að veiða 200
þúsund tonn úr stofninum.
Léleg nýliðun áhyggjuefni
Gunnar Stefánsson, tölfræðingur
og formaður fiskveiðiráðgjafar-
nefndar Hafrannsóknastofnunar,
sagði erfitt að spá um hver þróunin
yrði eftir 1998. Nýir þorskárgangar
síðustu ára væru flestir lélegir og
ólíklegt að vöxturinn í veiðinni yrði
mjög hraður meðan svo væri. Ástæð-
an fyrir því að óhætt væri að auka
veiðina núna þetta mikið væri sú að
dregið hefði verið úr sókninni og fisk-
inum væri því gefið færi á að vaxa
og eins væri að koma inn í veiðina
árgangurinn frá 1993, sem væri
þokkalega stór.
Á síðasta ári var dregið úr sókn
í þorskstofninn um 48%. Ástæðan
er sú að aflabrögð voru góð og því
hafa skipin verið fljót að ná kvótan-
um. Uppistaða í aflanum var 4-6 ára
þorskur, en árin 1992 var uppistaðan
7-9 ára þorskur.
Það veldur fiskifræðingum
áhyggjum að nýiiðun í þorski er
áfram léleg. Árgangamir frá 1991
og 1992 eru mjög lélegir. 1993 ár-
gangurinn er í tæpu meðallagi, 1994
árgangurinn er mjög lélegur og 1995
árgangurinn er talsvert undir meðal-
lagi. Árleg meðalnýiiðun áranna
1987-1995 er 133 milljónir fiska.
Árleg langtímanýliðun í þorski er
hins vegar um 200 miiljónir fiska.
Dregið úr sókn í ufsa og ýsu
Hafrannsóknastofnun leggur til
að dregið verði úr sókn í ýsu og
veidd verði 40 þúsund tonn, en í ár
er ýsukvótinn 55 þúsund tonn. Gunn-
ar sagði að undanfarin ár hefði Haf-
rannsóknastofnun mælt stóra ár-
ganga í ýsu, en þeir hefðu hins veg-
ar ekki skilað sér í veiðina eins og
búist var við. Ekki lægi ljóst fyrir
hvers vegna þetta hefði gerst, en
sóknin hefði líklega verið of mikil.
Svipuð tillaga er gerð varðandi
ufsann. Lagt er til að ufsakvótinn
verði lækkaður úr 65 þúsund tonnum
niður í 50 þúsund tonn. Talsverð
óvissa ríkir um nýliðun í ufsa. Gunn-
ar sagði að með þessari skiptingu á
botnfiski væri líklegt að það yrði
meiri samræmi í veiðinni, en sjómenn
hafa átt í erfiðleikum með að ná
ýsu- og ufsakvótanum vegna þess
hvað mikið veiðist af þorski.
Karfaaflinn á seinasta ári varð um
89 þúsund tonn, sem er iangt um-
fram ráðgjöf fiskifræðinga, en hún
var um 60 þúsund tonna afli. Mælt
er með 65 þúsund tonna afla í ár,
30 þúsund tonnum í gullkarfa og 35
þúsund tonnum í djúpkarfa.
Grálúðan í slæmu ástandi
Jakob Jakobsson sagði að svarti
bletturinn á annars bjartri skýrslu
Hafrannsóknastofnunar væri ástand
grálúðustofnsins. Undanfarin ár
hefði sókn í grálúðuna verði langt
umfram ráðgjöf. Horfur eru á að
heildarveiði á grálúðu á þessu flsk-
veiðiári verði 30 þúsund tonn sem
er 50% meira en Hafrannsóknastofn-
un lagði til. Stofnunin leggur til að
dregið verði verulega úr sókninni og
mælir með 15 þúsund tonna veiði.
Hafrannsóknastofnun leggur tii að
aðeins verði dregið úr síldveiðum í
ár. Stofnunin leggur til að gefínn
verði út 100 þúsund tonna kvóti.
Hann var 110 þúsund tonn í fyrra,
en veiðin varð hins vegar 125 þúsund
tonn. Ástæðan fyrir þessum sam-
drætti er að árgangurinn frá 1991,
sem talinn var mjög stór, var ofmet-
inn. Einnig var spá um meðalþyngd
eftir aldri hærri á árinu 1995 en raun
varð á. Nýjasta mæling gerir ráð fyr-
ir að hrygningarstofninn hafi á árinu
1995 verið rúmlega 520 þúsund tonn,
en eldri mæling gerði ráð fyrir 590
þúsund tonna hrygningarstofni.
Loðnustofninn er risastór
Mælingar gefa til kynna að ástand
loðnustofnsins sé mjög gott. Haf-
rannsóknastofnun gengur út frá því
að veiðistofn loðnu sé um 2,35 milij-
ónir tonna. Stofnunin hefur ekki
áður mælt svo stóran stofn. Miðað
við þessa forsendu má búast við að
heildarkvótinn verði 1,6 milljónir
tonna. Hafrannsóknastofnun leggur
tii að upphafskvóti á ioðnuvertíðinni
verði 1,1 milljón tonna. Endanleg
ráðgjöf verður gefín út í október eða
nóvember.
Lagt er til að kvóti á djúpsjávar-
rækju verði 55 þúsund tonn. Veiði
úr stofninum hefur farið ört vaxandi
á síðustu árum og var 66 þúsund
tonn á síðasta ári. Mælt er með 7,6
þúsund tonna veiði á innfjarðar-
rækju, en í fyrra var veiðin þar 9,9
þúsund tonn.
Gunnar Stefánsson sagði ljóst að
sterkt samband væri milli stærðar
rækjustofns og þorskstofns. Með
stærri þorskstofni mætti ganga út
frá því að rækjustofninn minnkaði
og taka yrði tillit til þessa við ákvörð-
un um kvóta.
ÞORSTEINN Pálsson sjávarút-
vegsráðherra segir að það séu
mikil tímamót þegar ráðgjöf komi
frá Hafrannsóknastofnun um
aukna þorskveiði í fyrsta skipti í
mörg ár. Gengið hefði verið í
gegnum mikla erfiðleika og mörg
niðurskurðarár en nú væri verið
að uppskera árangur þess. „Sjálf-
ur er ég mjög ánægður með að
sú stefna sem mörkuð var í þeim
efnum er nú byrjuð að skila ár-
angri,“ sagði Þorsteinn í samtali
við Morgunblaðið.
Þorsteinn sagði að í flestum
efnum væri ástand fiskistofna
nokkuð gott en veikleiki væri í
karfastofninum. Þó væru að koma
fram fyrstu vísbendingar um að
þar geti rofað til.
„Við höfum ekki náð ufsa- og
ýsukvótanum, þannig að sú ráð-
gjöf sem þar er gefin kemur ekki
á óvart. Það kemur mikil aukning
í loðnu, og ef við erum að bera
saman í heild ráðgjöfina í fyrra
og núna þá erum við að tala um
2% verðmætaaukningu í sjávaraf-
urðaframleiðslu," sagði Þor-
steinn.
Veríð að uppskera
árangur erfiðisins
Krislján Ragnarsson, formaður
Landssambands íslenskra útvegs-
manna, segir ráðgjöf um auknar
þorskveiðiheimildir vera einkar
ánægjulega breytingu frá því að
standa sífellt frammi fyrir skert-
um heimildum á undanförnum
árum. Útgerðarmenn hefðu að
vísu mælt með þeim og viþ’að færa
þær fórnir sem það hefur kostað
að geta nú snúið dæminu við og
nú væri verið að uppskera árang-
ur erfiðisins.
Hann sagði að það hefði verið
útgerðinni mjög erfitt að komast
í gegnum þetta tímabil, en mjög
ánægjulegt væri að sjá þann
árangur sem þetta hefði fært.
„Ljóður á því ráði er þó sá að
þingið ætlar að útdeila þeim ár-
angri til þeirra sem hafa verið að
auka afla sinn á sama tíma og við
höfum verið að minnka hann,“
sagði Kristján.
Hann sagðist fagna ráðgjöfinni
varðandi loðnuveiðar, sem aldrei
hefði verið jafnmikil, en á þær
væntingar skyggði að mjög illa
hefði gengið að veiða loðnuna
undanfarin sumur.
„Við þurfum að fá miklu lengri
úthaldstíma til að geta veitt loðn-
una heldur en að gera það nær
eingöngu þegar hún gengur suður
fyrir landið til hrygningar. En
þegar það er svona mikið af henni
ætti hún ennþá síður að geta farið
framhjá okkur og við ættum að
geta fundið hana í sumar, en við
þurfum að hafa okkur alla við til
að geta veitt svona mikla loðnu.
Svo er það jákvætt við að loðnan
skuli vera svona mikil að þá er
næg fæða fyrir þorskinn og ætti
það að geta stuðlað að vexti hans
og viðgangi."
Kemur tilmóts við
væntingar sjómanna
Sævar Gunnarsson, formaður
Sjómannasambands Islands, sagði
tillögur Hafrannsóknastofnunar
koma til móts við væntingar sjó-
manna, og hvað ráðgjöfina í loðnu-
veiðum varði sé um frábærar
fréttir að ræða. „Það er hins veg-
ar alvarlegt hvað við erum með
lítinn flota til að ná loðnunni á
þeim skamma tíma sem hún hefur
veiðst undangengin 4-5 ár,“ sagði
Sævar.
Hann sagði að sér fyndist
ástandið dekkst í grálúðunni þó
hún væri ekki stór þáttur í útveg-
inum.
„í ýsunni og ufsanum gildir líkt
um, en þar gera tillögurnar ráð
fyrir minni afla en tillögurnar eru
þó lítið lægri en aflinn hefur ver-
ið undanfarin ár. Við sjómenn og
fulltrúar þeirra höfum sagt að
vandamálið væri vægið á milli ýsu
og ufsa annars vegar og þorsks
hins vegar til þess einfaldlega að
geta veitt meðaflann sem kallaður
var. Nú er þorskurinn aukinn og
ráðgjöfin gerir ráð fyrir að þetta
standi líkt og veiðin hefur verið,
þannig að auðveldara ætti að vera
að ná þessum tegundum upp að
þessu marki,“ sagði Sævar.
Ái’angnr skynsamlegrar friðunar
var minnkandi stofn og minnkandi
veiði.
JAKOB Jakobsson, forstjóri Haf-
rannsóknastofnunar, segir að
ástæðan fyrir því að fiskifræðingar
mæli nú með aukningu í þorskveiði
sé sú að á síðustu árum hafí íslend-
ingar staðið skynsamlega að nýt-
ingu þorskstofnsins.
„Það er auðvitað stórkostlegt að
við skulum vera komin að þeim
tímamótum að geta lagt til að þors-
kveiðar verði auknar og það án
þess að það sé gengið nærri stofnin-
um. Vonandi verður framhald á
þessu á næstu árum. Það ber þó
að hafa það í huga að næstu ár-
gangar virðast vera slakir. Það
verður að treysta því að náttúran
spili svolítið með og kiak heppnist
þannig að við fáum sterkan árgang.
Það er allt sem bendir til þess
að við getum þakkað þetta skyn-
samlegum friðunaraðgerðum. Það
eru öll efni til þess að ætla að þessi
skynsamlega nýting á þorskstofn-
inum beri árangur. Fyrstu viðbrögð
stofnsins við friðuninni eru mjög
greinileg og jákvæð. Við höfum á
undanfömum árum prófað þá
stefnu að taka 40-50% úr þessum
eldri árgöngum. Afleiðingin af því
Núna þegar tekið er í taumanna
í fyrsta skipti í þorskveiðunum þá
blasa við samskonar viðbrögð og
við urðum varir við á stríðsárunum.
Þá höfðum við alveg skýrt dæmi
um það að þorskurinn blómstraði á
íslandsmiðum strax og útlending-
arnir fóru af miðunum og við höfð-
um ekki tækifæri til að auka okkar
sókn vegna þess að það var ekki
hægt að fá nein skip smíðuð. Ná-
kvæmlega sama er að gerast núna
og gerðist á tímabilinu 1940-45.“
)
>
>
>
I
I
I
i
\
I
i