Morgunblaðið - 25.05.1996, Blaðsíða 40

40 LAUGARDAGUR 25. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
JL
AÐSEIMDAR GREIIMAR
f
I
<
Hve marktæk eru
Samræmd próf eru
ekki, segir Matthías
samræmd próf?
Kristiansen, endanlegt
mat á skólastarfinu.
MÁNUDAGS-
KVÖLDIÐ 20. maí
sl. var á „NBC Su-
perchannel“ stutt-
þáttur um óheiðar-
leika í Bandaríkj-
unum. Þar var verið
að segja frá þar-
lendri prófaverk-
smiðju sem fram-
leiðir, leggur fyrir
og fer yfir samræmd
próf fyrir ýmsa ald-
ursflokka í öllum
fylkjum landsins.
Við nánari skoðun á
úrtaki úrlausna, sem
annars er farið yfir
í tölvum, kom í ljós
að í ákveðnum fylkjum
Matthías
Kristiansen
al annars sýndi sig að
mjög hafði verið
breytt merkingum
með útstrokunum. í
allt að 80% tilfella var
verið að breyta úr
röngu svari í rétt.
Þessi samræmda
prófaverksmiðja fer
yfir tugmilljónir prófa
árlega og niðurstöð-
ur hennar eru notað-
ar til að meta og
umbuna fyrir árang-
ur skólahverfa,
skóla og jafnvel ein-
stakra kennara. Það
liggur því í augum
uppi að niðurstöð-
hafði umar eru mjög mikilvægar fyrir
verið átt við svarblöðin og með- skólamenn, svo mikilvægar að
ENDURVINNSLUIÐNAÐUR
A ISLANDI
HVERNIG ER HÆGT AÐ AUKA ENDURNYTINGU
ÚRGANGS?
Ráðstefna verður haldin í Borgartúni 6
(Rúgbrauðsgerðinni) þriðjudaginn 28.
maíkl. 13.00- 17.30.
Dagskrá:
13.10. Ávarp ráðherra og setning
Guðmundur Bjarnason, umhverfisráðherra.
13.20 Avarp _ .
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, formaður
Sambands íslenskra sveitarfélaga.
13.25 Stefnumörkun stjórnvalda og fyrlr-
sjáanlegar breytingar á reglum
Ingimar Sigurðsson, umhverfis-
ráðuneyti,
Sigurbjörg Sæmundsdóttir, umhverfis-
ráðuneyti.
14.00 Sjónarmið sveitarfélaga
Ingi Arason, hreinsunardeild
Reykjavíkurborgar,
Sveinn Jónsson, Árskógshreppur,
Ögmundur Einarsson, Sorpa bs.
14.45 Iðn- og þjónustufyrirtæki á sviði
endurvinnslu
Þórarinn Kristjánsson, Gúmmí-
vinnslan hf. á Akureyri,
Gunnar Örn Harðarson, Gáma-
þjónustan hf.,
Eiríkur Jónsson, Endurvinnslan hf.
15.30 Kaffi
15.45 Umhverfisstjórnun og endurvinnsla
Helga Jóhanna Bjarnadóttir,
Iðntæknistofnun íslands.
16.00 Verslunin
Óskar Magnússon, Hagkaup hf.
16.15 Iðnaðurlnn
Örn Jóhannsson, Morgunblaðið.
16.40 Umræður.
17.15. Samantekt fundarstjóra
ráðstefnuslit.
Ráðstefnustjóri: Ma^nús Jóhannesson,
ráðuneytisstjóri.
Skráning þátttöku er hjá Sambandi íslenskra
sveitarfélaga í síma 581 3711 eða bréfsíma 568 7866.
Þátttökugjald er kr. 2.000.
RAÐSTEFNAN ER OLLUM OPIN.
draga má í efa hvort rétt sé að
fela þeim á hendur þá ábyrgð að
sitja yfir þegar prófin eru tekin.
Samræmt próf lagt fyrir
Þegar samræmd próf á íslandi
eru lögð fyrir, gerist það þannig
að trúnaðarmaður prófanefndar
kemur í skólann og opnar inn-
siglaðan pakka með prófum hverr-
ar greinar fyrir sig. Kennarar taka
síðan við bunkum og hljóðsnældu
ef hún fylgir og svo er farið út í
bekkina. Þar bíða nemendur eftir
prófinu sem þeir hafa svo þijár
klukkustundir til að leysa. Þennan
tíma situr kennari, nær alltaf fag-
kennari í þeirri ákveðnu grein, hjá
bekknum og stundum rekst svo
trúnaðarmaðurinn inn. Það má þó
reikna út að í stærri skólum með
fjóra til sjö bekki í árgangnum
hefur trúnaðarmaður engin tök á
að fylgjast með öllu því sem fram
fer í stofunum.
að skekkja heildarniðurstöður
prófanna og hann er síðast en
ekki síst að gera viðkomandi
nemanda mikinn óleik með því að
láta hann fá hærri einkunn en
innistæða er fyrir. Það er vísasti
vegurinn til þess að auka við vand-
ræði þess nemanda í framhalds-
námi þegar honum er raðað í bekk
eða áfanga sem hann á ekkert
erindi í.
Hvers vegna?
Miskunnsamir „samherjar"
Kennarar ganga á milli og svara
spurningum nemenda um einhver
atriði sem ekki liggja ljós fyrir.
Nemendur kunna orðið á kennar-
ana og vita hve langt þeir geta
gengið í því að betla sér aðstoð
og sumir nemendur geta gengið
ótrúlega langt í þeim efnum. Ekki
þarf heldur að efa að freistandi
er fyrir kennara á göngu um stof-
una að segja sem svo: „Þetta er
gott hjá þér“, eða „Þetta þarftu
að athuga betur,“ um leið og bent
er ákveðið atriði í prófinu. Þótt
kennarinn segi ekki nemandan-
um rétt svar er hann samt sem
áður að veita algerlega ólöglega
aðstoð sem getur skipt sköpum
fyrir niðurstöður prófsins. En
kennarinn er með þessum
óheiðarleika ekki bara að
„hjálpa“ nemandanum, hann er
Samræmd próf eru af sumum
talin gefa einhverja heildarmynd
af starfsemi skóla. Ekkert er fjær
sanni. Samræmd próf geta að vísu
að einhverju marki sýnt að skólinn
hefur lagt sérstaka áherslu á ein-
hveija eina eða fleiri greinar
(dæmi um það er frábær árangur
Heppuskóla á dönskuprófum ár
eftir ár) en þarna er ekkert mat
innifalið á öðrum þáttum skóla-
starfsins. Pjölmargir aðrir þættir
manngildis svo sem skilningur á
umhverfi sínu, almennar umgeng-
isvenjur og mannasiðir koma
hvergi fram á samræmdum próf-
um þótt skólar eigi að leggja mikla
áherslu á þessa þætti. Það kemur
heldur hvergi fram ef skólar t.d.
kjósa að leggja mikla áherslu á
aðrar greinar á borð við raunvís-
indi eða listgreinar. Þess vegna
er það dapurlegt þegar allt er far-
ið að snúast um niðurstöður í þess-
um þrem tungumálum og stærð-
fræði.
Námsörðugleikar og
leshömlun
MIÐVIKUDACUR
r-" ' ' '" ";" " ' : X' " ■ ! " :'W í %
Úr verinu fjallar um sjávarútveginn.
Nýjustu fréttir, yfirlit yfir aflabrögb,
kvóta, dreifingu skipa
á miöunum
og fleira.
Irúf* ■
'4 J .^
&» sss
Myndasögur Moggans eru bráö-
skemmtilegar, einnig þrautir,
gátur og fallegar myndir sem
börnin hafa teiknað og
sent blaðinu.

- kjarni málsins
á að stríða. Sjón- og heyrnarskert-
ir nemendur fá margþætta (og
sjálfsagða) aðstoð við töku sam-
ræmdra prófa á meðan nemendur
með duldar fatlanir á borð við
sértæka námsörðugleika, leshöml-
un, athyglisbrest og ofvirkni eru
látnir sigla sinn sjó. Þrátt fyrir
alla þessa annmarka virðist nú
sem skólayfirvöld telji samræmd
próf þvílíka allsheijarpatentlausn
að þau verða frá og með næsta
hausti lögð fyrir þijá árganga
grunnskóla.
Hvað er til ráða?
Það þarf tvímælalaust að endur-
skoða alla framkvæmd sam-
ræmdra prófa (og þá er ég ekki
að tala um skelfileg mistök við
samsetningu þeirra eins og t.d. í
dönskunni þetta vorið). Lykilatriði
er að gæta þess að allir nemendur
taki prófið við sömu aðstæður og
að þeir fái „samræmda aðstoð“.
Ekki á að láta kennara bekkjanna
sitja yfir, að minnsta kosti ætti
viðkomandi fagkennari ekki að
koma nálægt bekk sínum. Besta
lausnin væri að fylgja fordæmi
Norðmanna, þeir ráða hrein-
lega fólk til yfirsetu í prófunum.
Þar má t.d. nota sér ræstingafólk
viðkomandi skóla eða kennara sem
komnir eru á eftirlaun og munu
eflaust fagna því að fá að heim-
sækja skóla einu sinni á ári. Þetta
kostar að vísu eitthvað en er þess
virði í nafni jafnréttis og réttlætis.
Þar sem því verður við komið ættu
allir nemendur að taka prófin í
einum stórum sal nema e.t.v. þeir
sem eiga við sértæka námsörðug-
leika að stríða eða þurfa lesaðstoð
í prófinu. Um þetta þarf að gefa
út ítarlegar reglur. Aðeins þannig
næst eitthvað í líkingu við „sam-
ræmda“ aðstöðu.
Lokaorð
Það er líka með ólíkindum að
prófin skulí ekki vera ætluð nem-
endum með námsörðugleika. Próf-
in eru öll nær hrein lesskilnings-
próf og ef próf er t.d. lesið fyrir
lesblindan nemanda, telst það ekki
lengur samræmt próf heldur
skólapróf! Það er semsagt ekki
sama við hvaða fötlun nemandinn
Höfundur erkennari við
grunnskóla Hafnarfjarðar
Fylgstu meb í
Kaupmannahöfn
Morgunblabib
fœst á Kastrupflugvclli
og Rábhústorginu
m*t#wfoiábib
-kjarni málsins!
Ég er ekki að halda því fram
hér að íslenskir kennarar stundi
það að breyta úrlausnum sam-
ræmdra prófa en því er ekki að
neita að heyrst hefur um prófaúr-
lausnir með tvennskonar rithönd,
þar sem önnur skrifar ekkert nema
rétt svör. Það er hinsvegar með
öllu óviðunandi að nemendur taki
þessi próf við jafn mismunandi
aðstæður og raun ber vitni. Um-
sjónarmenn samræmdra prófa,
Rannsóknastofnun uppeldis- og
menntamála, þurfa að gaumgæfa
alla þætti málsins áður en farið
verður að leggja prófin fyrir fjórðá
og sjöunda bekk líka og setja sam-
ræmdar reglur um alla fram-
kvæmd prófsins, annars er verr
af stað farið en heima setið. For-
eldrar þurfa svo að átta sig á því
að samræmd próf eru hvergi nærri
endanlegt mat á skólastarfinu,
miklu meira máli skiptir ánægður
einstaklingur sem er í jafnvægi,
sjálfum sér til sóma og öðrum til
ánægju í leit sinni að lífshamingj-
unni.