Morgunblaðið - 25.05.1996, Blaðsíða 38

38 LAUGARDAGUR 25. MAÍ 1996
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Helgispjöll í Foss-
vogskirkjugarði
í ORÐABÓK Menningarsjóðs er
orðið helgispjöll túlkað þannig:
„helgibrot, rof á friðhelgi". Frið-
helgi Fossvogskirkjugarðs hefur
verið rofin og höggva þar þeir sem
hlífa skyldu, kirkjugarðs- og borg-
aryfirvöld. Því er ég að skrifa um
þetta, að sá er eldurinn heitastur,
sem á sjálfum brennur, og hann
brennur á mér og mínum og ef að
líkum lætur á fleirum, vegna þess
hvernig búið er að fara með Foss-
vogskirkjugarð, og hvað fólki í sorg
sem á sér nána þar hvílandi er
boðið upp á.
Síðastliðið vor fékk ég að vita
út til Frakklands, að dóttir mín sem
hafði farist þar af slysförum yrði
jarðsett í Fossvogskirkjugarði.
Þetta var þó þrátt fyrir allt smá
sólarglæta í tilveruna. Dóttir mín
yrði þó að minnsta kosti jörðuð á
fögrum stað.
Svo var jarðsett. Þegar blóm og
kransar voru fölnaðir voru gróður-
. sett blóm á leiðið. Það sefaði sorg-
ina, því það er eins og útrétt hönd
til þess burtkvadda. Þegar plöntun-
um er þrýst niður í moldina er fólg-
in í því uppriijun á kærum minning-
um, sem hafa þyrpst að. Og þetta
er mikilsvert til að reyna að sætta
sig við að lifa með sorginni. Því
er það mikilvægt að þeir, sem hafa
þurft að sjá á eftir barni sínu,
maka, foreldri, systkini eða öðrum
GULLSMIÐJAN
PYRIT-G 15

Handsm iðaðir
DEMANTSHRINGIR
sem þeir trega, eigi kost á því að
geta verið í næði við leiði þess látna.
Ég gekk oft út í kirkjugarð um
sumarið, því nú átti ég erindi þang-
að. Þar var alltaf þessi kærkomna
ró og friður, sem maður hafði þörf
fyrir, og hvert eitt sinn var á við
tíu sálumessur.
Alltaf voru einhverjir að dytta
að leiðum og gróðursetja blóm. Það
var notaleg sjón. Oft var nokkuð
af fólki sem greinilega var þarna
til að njóta þess friðar sem þarna
ríkti, gekk um í rólegheitum og
virti fyrir sér og las af krossum
og legsteinum. Þarna gat að líta
íslenskan kirkjugarð eins og þeir
hafa verið. En þessi mynd átti því
miður eftir að breytast.
Um haustið komu fregnir um
að nú ætti loks að gera göngubrú
yfir Kringlumýrarbraut og tengja
þannig göngu- og hjólreiðastíg frá
Seltjarnarnesi við Fossvpgsdal, Ell-
iðaárdal og Heiðmörk. Ég gladdist
yfir þessari frétt, því göngur og
útivist er öllum holl. Að sjálfsögðu
áleit ég að göngubrautin frá Naut-
hólsvík yrði lögð með sjávarbökk-
unum og fyrir neðan kirkjugarðinn
að brúnni, ekkert annað gat komið
til greina. Kirkjugarðurinn er jú
helgur reitur.
A stórum innrömmuðum skilt-
um, sem hafa verið og eru á nokkr-
um áberandi stöðum í útjaðri
kirkjugarðsins, segir:
„Umgengnisreglur: Kirkjugarð-
arnir eru friðhelgir. Öll óþarfa
umferð er bönnuð, leikir og hvers-
konar hávaði. Börn mega ekki haf-
ast þar við, nema í fylgd með full-
orðnum, sem þá beri ábyrgð á
hegðun þeirra. Umferð vélknúinna
reiðhjóla og ökutækja er óæskileg.
Bannað er að fara um garðinn með
hesta, hunda og önnur dýr. Ef
nauðsyn er á akstri um garðinn
skal hraði ökutækja aldrei fara
yfir 20 km á klst.“
En það fór nú ekki aldeilis svo.
Ekki veit ég hvort það hefur átt
að vera stílbragð hjá einhveiju
reglustrikufólki hjá Borgarverk-
fræðingi, eða hvort R-listinn hefur
fyrirskipað þetta til að spara ein-
hveijar krónur, en nú var bankað
uppá hjá Kirkjugörðum Reykjavík-
ur og hluti af brautum Fossvogs-
kirkjugarðs skyldu nýttar í þessari
margumtöluðu framkvæmd.
Það er skýlaus krafa
mín, segir Sveinn B.
Hálfdanarson, að gild-
andi umgengnisreglur
Fossvogskirkjugarðs
verði látnar gilda um
garðinn allan.
Opnuð var nokkurs konar flóð-
gátt við enda malbikaða stígsins
fyrir ofan Z-reitinn í átt að Naut-
hólsvík og önnur flóðgátt austast
og neðst í garðinum, fyrir neðan
J-reit, í átt að veginum og göngu-
brúnni.
Mikið var sett upp af umferðar-
merkjum, enda engin fyrir og ekki
þörf á, sjálfsagt til að allt rynni
nú sem hraðast í gegnum garðinn
þegar þar að kæmi.
Við „flóðgáttirnar" voru sett upp
stór skilti með eftirfarandi texta:
„Kirkjugarðurinn er helgur reitur.
Farið hljóðlega um garðinn og með
virðingu fyrir þeim sem þar hvíla.
Leyfi var veitt fyrir lagningu
stígsins um kirkjugarðinn í vissu
um að vegfarendur virði helgi hans
og njóti þeirrar fegurðar og kyrrð-
ar sem hann hefur upp á að bjóða.“
Fyrri hluti þessa texta er góður
útaf fyrir sig. Seinni hlutinn gefur
vissar vísbendingar um upphaf
þessa hneykslis, en er þar að auki
bamalegur og mótsagnakenndur
m.t.t. ríkjandi umgengnisreglna
Kirkjugarða Reykjavíkurprófasts-
dæmis annarsvegar og hinsvegar
þess fyrir hveiju verið var að gefa
heimild í kirkjugarðinum.
Svo var brúin opnuð með kurt
og pí í viðurvist fjölmiðla. Sam-
göngumálaráðherra og borgar-
stjóri, bæði á nokkurra gíra hjól-
hestum, mættust á brúnni miðri.
Þetta var allt mjög ánægjulegt,
enda merkum áfanga í útivistar-
málum náð. Og það var sýnt frá
atburðinum í sjónvarpi og skrifað
um þetta í blöðum. En eitt var
það, sem ekki var sýnt frá eða
skrifað um; stígurinn liggur beint
frá vesturenda brúarinnar að
kirkjugarðinum og í gegnum hann
næstum þveran. Hvers
vegna var ekki skýrt
frá því? Það skyldu þó
ekki einhveijir hafa
verið með slæma sam-
visku út af þessu? ís-
lendingar hafa jú fram
að þessu fengið að
hvfla í friði í gröfum
sínum, enda eiga þeir
fullan rétt á því, þar
sem búið er að borga
plássið fyrirfram með
sköttum.
En staðreyndin er
samt sú, að það er í
raun búið að kljúfa
kirkjugarðinn í tvennt.
Reitir Z, Y, X og hluti
af G hafa lent annarsvegar en aðr-
ir reitir hinsvegar og milli þessara
tveggja garðshluta á umferðin að
liggja. Staðan í dag er þannig að
í sól og góðu veðri um helgar er
straumur gangandi, skokkandi og
hjólandi fólks slíkur að manni dett-
ur helst í hug umferð á Laugaveg-
inum á veðurblíðum og velheppnuð-
um 17. júní-degi, nema klæðnaður-
inn er annar og flöggin vantar. Og
ég get ekki neitað því að oft þegar
ég hef horft sem hálflamaður á
þetta, kannski glaðbeittan og
skrafhressan 25-30 manna skokk-
hóp fara hjá, hefur mér dottið í
hug Ijóð Davíðs Stefánssonar, sem
hefst á þessum orðum: „Föru-
mannaflokkarþeysa." Kvæðið heit-
ir Eyðimörk.
Ekki er nóg með að öll sú um-
ferð sem streymir framhjá Z-reitn-
um (sem er stærsta samfellda
svæðið með nýjum leiðum) eigi
ekkert erindi i kirkjugarðinn, held-
ur er hún í ofanálag í einungis 2-3
m fjarlægð frá höfðalagi þeirra sem
hvíla næst stígnum. Það getur því
hver sagt sér hvernig aðstandend-
um þess fólks, sem hvílir þarna,
líður er það vitjar leiðis til gróður-
setningar eða annars, með allan
þennan fólksflaum við hliðina á
sér. Hér festir enginn yndi, hér er
enginn friður lengur. Maður fær
það næstum því á tilfinninguna að
vera orðinn fyrir.
Og þetta eru engar ýkjur, því
þegar maður kemur akandi lús-
hægt niður slakkann vestast í garð-
inum, sem liggur að Z-reitnum,
verður maður, þegar niður kemur,
að stórvara sig á að aka ekki á
skokkara eða að lenda í árekstri
við reiðhjólakappa, slík er stundum
ferðin á þeim.
Nei, mér finnst þetta ekki lengur
sami fallegi staðurinn og áður. Mér
og mínum finnst við hafa verið
svikin og traðkað á tilfinningum
okkar.
í sjálfu sér er ekki hægt að áfell-
ast það fólk neitt, sem fer um garð-
inn, því er boðið upp á
það, er bókstaflega
teymt inn í hann. Og
best gæti ég trúað að
velsæmi margra sé
misboðið með þessu,
því flestir eiga ein-
hvern sér nákominn
hvílandi í garðinum
einhvers staðar.
Víkjum því næst að
hundum og eigendum
þeirra. Hundar eru
bannaðir í garðinum,
og ekki man ég betur
en það hafi verið bann-
skilti við „flóðgáttirn-
ar“ varðandi hunda-
umferð, en þau merki
eru nú horfin. Það hefur því miður
verið háttur of margra hundaeig-
enda að virða engin boð og bönn
varðandi hunda, enda hafa þeir
sprangað um garðinn eins og þeim
sýnist með þessa vini sína.
Svo eru það reiðhjólin, fjallareið-
hjólin. Það er nú orðið þannig, að
fólk er að hjóla, ekki bara um stíg-
inn, heldur um allan garðinn, upp
og niður, út og suður. Það sjást
einnig skokkarar um allan garðinn.
Þetta ástand í kirkjugarðinum er
auðvitað algjörlega óþolandi. Þetta
er hneyksli. Þjóð, sem vill láta telja
sig siðmenntaða, gerir ekki kirkju-
garð, hinsta hvílustað þúsunda, að
leikvelli, hlaupa- og reiðhjólabraut.
Hinn nýi forstjóri Kirkjugarða
Reykjavíkurprófastsdæmis hefði,
áður en hann veitti leyfi fyrir þessu
óheillaverki, átt að kynna sér hvað
ótrúlega margir velja sem graf-
skrift „Hvíl í friði“. Telur hann sig
vera að uppfylla bænir þess fólks
með verkum sínum? Og hvað segja
guðsmenn vorir, prestarnir, um
þetta mál? Eru þeir svo uppteknir
af sínu Sturlungastríði að framan-
greint hafi allt farið framhjá þeim?
Mig minnir að við jarðarfarir biðji
þeir þessarar bænar: „Drottinn gef
þú látnum ró og hinum líkn, sem
lifa.“ Finnst þeim breytni forstjóra
kirkjugarðsins vera í anda þessarar
bænar, bæði gagnvart þeim látnu
og eins gagnvart hinum sem eftir
lifa?
Ég tel að forstjóri Kirkjugarða
Reykjavíkurprófastsdæmis hafi
brotið trúnað við skjólstæðinga sína,
sem hljóta að vera þeir sem í mold-
inni hvíla og aðstandendur þeirra.
Að lokum. Það er skýlaus krafa
mín að gildandi umgengnisreglum
Fossvogskirkjugarðs verði beitt,
þær látnar gilda um allan garðinn,
„flóðgáttunum" verði lokað og úti-
vistarfólki séð fyrir annarri göngu-
leið.
Höfundur er vélfræðingur og
skipaeftirlitsmaður.
Sveinn B.
Hálfdanarson
c
i
i
(
(
CVVtt
”Þar tf"' "’rsvonu*1"’';
<£££«****
NSFLOKKURINN
"^HÉártÉ—w96
FRUMSYNT 4. JUN1 MlÐASALA SIMI 552 S5SS
r
TRÉSMÍÐI 'l
FJÖLBRAUTASKdUNN
BHEIDHOLTI
Fjölbrautaskólinn Breiðholti
Grunndeild undirstöðuatriði í trésmíði
Húsasrmði grunn- og framhaldsdeildir
Húsasmíði fyrir nema á samningi
V
FB þegar þú velur verknám
j
$(wdum gwenmeti ag- áneœti fiei£ðunnax aegna
+ . 1» ________________________
Hjartavernd,
Krabbameinsfélagið
og Manneldisráð
hvetja fólk á öllum aldri
til að borða að minnsta
kosti fimm skammta af
grænmeti, ávöxtum eða
kartöflum á dag.
Einn skammtur getur verið einn meðalstór ávöxtur, 50 g af graenmeti, 2-3 kartöflur eða glas af hreinum ávaxtasafa.