Morgunblaðið - 25.05.1996, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 25. MAÍ1996 53
BRÉF TIL BLAÐSINS
Um tvöfalt siðgæði
Frá Hauki Má Helgasyni:
í MORGUNBLAÐIÐ miðvikudaginn
15. maí síðastliðinn ritar Arni Hilm-
arsson nokkuð til að „leiðrétta" orð
mín í þessum ágæta miðli fimmtu-
daginn 9. maí. Ég vil færa Áma
kærar þakkir fyrir góða viðleitni, en
lýsa um leið yfír vonbrigðum á
blindni jafn vel gefins manns og
Árni annars augljóslega er. Er það
skoðun Árna að samkynhneigð sé
viðurstyggð og rök hans: Biblían.
Árni byrjar á að tilkynna mér að
gamli sáttmálinn og um leið Gamla
testamentið sem slíkt séu fallin úr
gildi: „Með nýja sáttmálanum í Nýja
testamentinu féllu mörg boðorð
Gamla testamentisins úr gildi, þó
ekki þau sem eru staðfest í Nýja
testamentinu.“ Reyndar virðast þeir
ekki vera á einu máli um það, þeir
Árni og Jesús Kristur, því svo mælir
frelsarinn í Lúkasarguðspjalli
(16:17): „En það er auðveldara að
himinn og jörð líði undir lok, en einn
stafkrókur lögmálsins falli úr gildi.“
En lítum fram hjá því. Segjum sem
svo að það sé Árni sem hafí rétt
fyrir sér, Kristi hafi fipast.
í Nýja testamentinu er nefnilega
hægt, engu síður en því gamla, að
koma auga á siðferðisboðskap sem
á við engin rök að styðjast í dag.
Samfélag okkar byggist víst upp á
öðru og meira. í fyrra almenna bréfi
Péurs segir t.d.: „Eins skuluð þér,
eiginkonur, vera undirgefnar eigin-
mönnum yðar ...“ (3:1) og í Títusar-
bréfínu: „Áminn þræla, að þeir séu
undirgefnir húsbændum sínum og í
öllu geðþekkir, ekki svörulir... til
þess að þeir prýði kenningu Guðs
frelsara vors í öllum greinum.“ (2:9).
Eða bara í Korintubréfinu sem Árni
vitnar sjálfur í: „Eins og í öllum söfn-
uðum hinna heilögu skulu konur
þegja á safnaðarsamkomunum, því
að ekki er þeim leyft að tala, heldur
skulu þær vera undirgefnar, eins og
líka lögmálið segir.“ (14.33-34). Og
í Lúkasarguðspjalli (16:18): „Hver
sem skilur við konu sína og gengur
að eiga aðra, drýgir hór, og hver sem
gengur að eiga konu, sem skilin er
við mann, drýgir hór.“
Víst eru einhveijir til í dag á móti
hjónaskilnaði. Og eflaust eru þeir til
sem sammála eru Nýja testamentinu
um yfirráð mannsins yfir konunni,
mögulega einhveijir enn hliðhollir
þrældómi. En almennt held ég _að
það séu ekki viðtekin viðhorf. Ég
held ég geti fullyrt að almennt sið-
ferði okkar þjóðar og vestræns sam-
félags í heild sinni boði frelsi hvers
manns og konu. Og prísum okkur
sæl fyrir hentistefnu kirkjunnar
manna, sem virðast hafa gert fyrr-
nefndar og fleiri kennisetningar að
eins konar opinberu leyndarmáli, því
þeir vita að þær myndu ekki falla í
góðan jarðveg.
Ámi, öll vestræn siðmenning er
ekki byggð á þessum né öðrum mörg
þúsund ára sögubókum nema að tak-
mörkuðu leyti. Og Guði sé lof er
menningin, eðli sínu samkvæmt, í
stöðugri endurskoðun og uppbygg-
ingu. Ef þú hins vegar kýst að kalla
þig kristinnar trúar, ekki blekkja þig
með því að velja og hafna hveiju
innan „heilagrar ritningar" þú vilt
trúa. Eða, með þínum eigin orðum:
„. .. sem sannkristið fólk eigum við
að hlýða boðum Biblíunnar." Nýja
testamentið er, engu síður en það
gamla, skrifað á öðrum stað, öðrum
tíma og undir öðrum boðum og bönn-
um af hálfu samfélagsins en við
búum við í dag. Ef þú eða aðrir vilja
fordæma homma og lesbíur fyrir
hegðan sína, sýnið þá bræðrum ykk-
ar og systrum þá lágmarks virðingu
að færa fyrir því rök sem standast,
ellegar endurskoðið mat ykkar.
Með virðingu,
HAUKUR MÁR HELGASON,
Lautasmára 49, Kópavogi.
Frá Jóni K. Guðbergssyni:
NÝLEGAR fréttir um að neysla
áfengis og annarra vímuefna sé al-
gengari og meiri meðal enskra lækna
en annarra stétta þar í landi ættu
að opna augu fólks fyrir því að virk-
ar forvamir hljóta að felast í ýmsu
öðru en fræðslu. Að vísu mega áfeng-
isframleiðendur, jafnt í Bretlandi sem
annars staðar, ekki heyra á annað
minnst en sett sé jafnaðarmerki milli
svokallaðra forvama og fræðslu. Hitt
er þó deginum ljósara að vitneskja
um vímuefni og góða menntun er síð-
ur en svo trygging fyrir því að fólk
ánetjist ekki slíkum efnum. Það hafa
bandarískar rannsóknir sýnt fyrir
löngu. Og það staðfestir fregnin um
ensku læknastéttina.
Hér á landi hefur verið haldið
uppi hörðum áróðri fyrir því að
Fordæmi
áhrifameira
en fræðsla
fræðsla leysi allan vanda í þessum
sökum. Við Islendingar ættum þó
að vita þjóða best að það voru aðrar
ráðstafanir en meinleysislegt spjall
við unglinga sem komu því til leiðar
að íslendingar hafa drukkið minna
en aðrar þjóðir í Evrópu mestalla
þessa öld. Stundum meira að segja
svo lítið að hægt hefur verið að leigja
fangelsi húsnæðislausu fólki.
Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin
gaf í fyrra út bók eftir 17 þekktustu
vísindamenn heims á sviði áfengis-
rannsókna. Þeir benda á að eftirtald-
ar ráðstafanir séu veigamestu for-
varnirnar:
1. Fáir áfengissölustaðir.
2. Ekkert eða afar lítið áfengis-
magn í drykkjum.
3. Fáir áfengisveitingastaðir.
4 Hár lögaldur til áfengiskaupa.
5. Ábyrgir veitingamenn.
(Áfengi ekki veitt unglingum og
ölvuðu fólki).
6. Veitingamenn beri ábyrgð,
ásamt þeim sem drekkur, á tjóni
sem kann að stafa af drykkjunni.
7. Stuttur sölutími. (Daglegur,
vikulegur).
Og svo skyldum við aldrei gleyma
því að gott fordæmi er líklegra til
árangurs en nokkur fræðsla.
JÓN K. GUÐBERGSSON,
Máshólum 6, Reykjavík.
brúbkaupsferð
Fylgist með blaðaukanum
Brúbkaup - í blíbu og stríbu
sem fylgir Morgunblaðinu á
morgun.
Með því að fylla út seðil sem
birtist í blaðaukanum og senda
til Morgunblaðsins eiga tvenn
brúðhjón sem staðfest hafa
giftingardaginn á þessu ári
möguleika á að hreppa
helgarferð með Úrval-Útsýn til
Parísar eða London og
helgardvöl á Hótel Búðum á
Snæfellsnesi.
-kjarni málsins!

5
Lækningar og
markaðshyggja
Frá Guðrúnu Maríu Óskarsdóttur:
GETUR það verið að fyrirkomulag
okkar íslendinga í heilbrigðisþjón-
ustu sé orðið svo flókinn fókinn frum-
skógur, að þar náist vart að ryðja
braut stefnumörkunar?
Við segjumst eiga „besta heil-
brigðiskerfi í heimi“.
Þegar talað er um gott vill oft
vera samasemmerki í milli magns
og gæða. Við höfum vel menntaða
lækna og vel búin sjúkrahús, þar sem
nýjasta tækni er í hávegum höfð,
samt höfum við þéttsetna biðlista
fólks er á við vandamál að stríða.
Hvers vegna er þetta svona? Getum
við ekki tekið okkur til, þessi þjóð,
og eytt þessum biðlistum sjúkrahús-
anna, með því einu að manna og
nýta allt það húsnæði sem fyrir hendi
er hér á landi, tímabundið?
Lýst hefur verið eftir stefnu stjórn-
valda af hálfu heilsugæslulækna, er
telja lögum um heilbrigðisþjónustu
ekki framfylgt. Það er í raun mjög
eðlilegt, því sérstaklega hér á Reykja-
víkursvæðinu hafa margir litið svo á
að sjálfsagt og eðlilegt sé að leita
sérfræðings, jafnvel við hálsbólgu.
Á meðan almenningur hefur ekki
betri vitund um kostnað þann er
samfélagið hefur af slíkri ofþjónustu,
þá er ekki von til þess að viðhorf
breytist. Einnig er mjög mikill skort-
ur á upplýsingum um hið gífurlega
mikilvægi þess að einn læknir hafi
yfirsýn yfir heilsufar einstaklingsins,
ekki hvað síst ef samkeppni um sjúkl-
inga er til staðar.
Samband af einka- og ríkisrekinni
þjónustu er nú til staðar, hins vegar
hlýtur að þurfa að draga skýrari lín-
ur á milli þess hvaða þjónustu samfé-
lagið ætlar að veita, og hvaða þjón-
ustu er ætlað að eiga sjálfstæðar
starfsgrundvöll.
Núverandi fyrirkomulag er neyt-
endum í óhag og stendur jafnframt
eðlilegri samkeppni fyrir þrifum.
Siðferðilegur staðall
Ósjálfrátt gerum við meiri kröfur
um siðgæði, og almenna siðferðisvit-
und á hendur lækna, og presta, en
til hins almenna borgara. Þessar
stéttir koma nálægt lífi okkar í gleði
og sorg, gegnum æviskeiðið. Þegar
svo er komið að samkeppni um sjúkl-
ingana er til staðar, þá hlýtur hver
að staldra við og spyija, fæ ég örugg-
lega nógu góða þjónustu? Að sjálf-
sögðu er það hvers og eins að meta
hvort „tilgangurinn helgi meðalið",
og vera á varðbergi um sitt eigið
heilsufar, hvort sem er til hins betra
eða verra, en neytandinn hefur samt
sem áður þann möguleika að kvarta,
telji hann sig til dæmis meðhöndlað-
an sem tilfelli, en ekki manneskju.
Kvartanaþjónustan hefur samt sem
áður nokkurn annmarka enn sem
komið, því enginn íslenskur læknir
hefur enn sérhæft sig í mistakarann-
sóknum í heilbrigðisþjónustu.
Landlæknir landsins þarf í dag að
sinna því ofurhlutverki, að taka með
í reikninginn þátt læknisins, þátt
sjúklingsins, þátt hins opinbera að-
haldsama aðila (útgjaldalega), og
rannsaka og úrskurða um efnisþætti
mála, öllum í hag, það má því nærri
geta hvort siglingin milli skers og
báru geti ekki orðið æði vandasöm á
stundum. Það höfum við ítrekað bent
á hjá samtökunum Lífsvog og munum
beita okkur fyrir því að Umboðsmað-
ur sjúklinga líti dagsins ljós.
GUÐRÚN MARÍA ÓSKARSDÓTTIR,
samtökunum Lífsvog.
-'ffl

8 sk

m(I

liipokðE liiaseii
lieece peysur, sriii.
liiiiliOliýiiMllif,

SHUES FOK ACTIVKS
Gönguskór
í barna, dömu
og herrastærðum.
MOUNIAIN
HOUSE*
Bragðgóður
og næringaríkur
frostþurkaður matur.
Ómissandi
í allar ijallaferðir.
Göngutjöld og
svefnpokar.
Norsk hágæðavara
prófuð við erflðustu
aðstæður.

Löngu
heimsþekktur fatnaður
fyrir fjallafólk.
GLÆSIBÆ . SÍMf S81 2922 j
Myndin er úr leiðangri yfir Grænlandsjökul
KOMPERDELL
Göngustafir með
stillanlegri lengd.