Morgunblaðið - 22.02.1997, Blaðsíða 26

MORGUNBLAÐIÐ
26 LAUGARDAGUR 22. FEBRÚAR 1997
ERLENT
Hruni kommúnismans og bráðri upplausn spáð í Norður-Kóreu
Skipt um forsætisráð-
herra í Pyongyang
Seoul, Peking. Reuter.
Banavopn
Martins
Luthers
rannsakað
DÓMARI í Memphis í Banda-
ríkjunum mælti með því í gær,
að ný rannsókn færi fram á
skotvopninu, sem hingað til
hefur verið talið notað við
morðið á blökkumannaleiðtog-
anum Martin Luther King árið
1968. Ekkja Kings og sonur
tóku undir það við vitnaleiðsl-
ur. Ákvörðunin varð til að ýta
á ný undir vangaveltur um að
King hefði verið fórnarlamb
samsæris. James Earl Ray
gekkst við morðinu og fóru
glæparéttarhöld því aldrei
fram en síðar lýsti hann sig
saklausan en talið er að sýna
megi fram á eða afsanna með
nýrri tækni hvort skotvopnið,
sem safnstjóri munavörslu
dómsmálayfirvalda í Memphis
heldur hér á, hafi raunveru-
lega verið notað við morðið.
Ólíklegt er að Ray komi aftur
fyrir rétt því hann er alvarlega
veikur af lifrarsjúkdómi og er
talinn eiga skammt eftir ólifað.
LEE Hong-koo, formaður stjórnar-
fiokksins í Suður-Kóreu, sagði á
miðvikudag að stjóm landsins þyrfti
að gera róttækar breytingar á
stefnu sinni hvað varðar sameiningu
kóresku ríkjanna og búa sig undir
algjört hrun kommúnismans í Norð-
ur-Kóreu. í gær var skipt um for-
sætisráðherra í Norður-Kóreu og er
það talið geta verið liður í valdabar-
áttu og hreinsunum vegna flótta
Hwangs Jangs-yo, náins ráðgjafa
Kims Jong-il, leiðtoga landsins.
Stjómmálaskýrendur telja, að
hugsanlega séu hafnar hreinsanir í
Pyongyang, höfuðstað Norður-
Kóreu, vegna flótta Hwangs. Kang
Song-san var settur af og Hong
Song-sam skipaður í hans stað sem
forsætisráðherra. Hong er 73 ára
eða sjö ámm eldri en Kang. Sá síð-
arnefndi hefur ekki sést opinberlega
í eitt ár og á við sykursýki að stríða.
Hann hafði ásamt sjö öðmm hátt-
settum mönnum tekið undir skoðan-
ir Hwangs um nauðsyn efnahags-
umbóta til þess að forða þjóðinni frá
algjöru hmni og hungursneyð. Þess
vegna hefur hann verið talinn hugs-
anlegt skotmark í valdabaráttu og
hreinsunum af hálfu harðlínumanna
undir forystu Kims Jong-il. Hong
er sagður einn nánasti samstarfs-
maður Kims og í góðum samböndum
við kínverska ráðamenn.
Kang hefur verið talinn sjötti
valdamesti maður Norður-Kóreu en
Hong 19. Sá síðamefndi var skipað-
ur varaforsætisráðherra 1987 og
varamaður í stjómmálaráði Komm-
únistaflokks Norður-Kóreu í mars
1989. Hann útskrifaðist úr Kim II-
sung háskólanum, skóla forréttinda-
stéttarinnar, og stundaði síðan véla-
verkfræðinám í Tékkóslóvakíu.
„Alvarlegur matvælaskortur og
efnahagsþrengingar hafa orðið til
þess að Norður-Kórea stefnir í mikla
kreppu, sem ekki verður hægt að
yfirvinna," sagði Lee á þinginu. „í
ljósi hinnar hröðu upplausnar og
hmnsins í Norður-Kóreu verðum við
að gera róttækar breytingar á sam-
einingarstefnunni."
Lee sagði að stjómin gæti þurft
að falla frá þeirri stefnu sinni að
reyna að semja við Norður-Kóreu-
menn sem jafningja um sameiningu
kóresku ríkjanna. Hann skýrði þetta
ekki nánar en áhrifamaður í stjóm-
arflokknum sagði að flokksformað-
urinn hefði lagt áherslu á nauðsyn
þess að stjórnin byggi sig undir
hran kommúnismans í Norður-
Kóreu.
Ekkert miðar í viðræðum
um fiótta Hwangs
Flótti Hwangs, helsta hugmynda-
fræðings Norður-Kóreustjórnar,
hefur verið talinn vísbending um að
kommúnistastjórnin eigi í miklum
erfiðleikum vegna alvarlegs mat-
vælaskorts í landinu af völdum nátt-
úrahamfara og efnahagsóstjómar.
Suður-kóreskir embættismenn
sögðu á miðvikudag að ekkert hefði
miðað í viðræðum við Kínverja um
að Hwang yrði fluttur úr suður-kór-
eska sendiráðinu í Peking til Seoul.
Þeir vísuðu á bug fréttum japanskra
dagblaða um að samkomulag hefði
náðst um að Hwang færi til Suður-
Kóreu síðar í vikunni.
Kínverskir fjölmiðlar skýrðu frá
því í fyrsta sinn á miðvikudag að
Hwang hefði farið í sendiráðið af
fúsum og fijálsum vilja til að óska
eftir hæli í Suður-Kóreu. Norður-
Kóreustjóm hefur gefið til kynna
að hún gæti fallist á að Hwang
yrði sendur til Suður-Kóreu, hugs-
anlega fyrir milligöngu Kínveija.
Kínversk stjórnvöld sögðust á
miðvikudag vonast til þess að
Kóreuríkin fyndu sjálf lausn á deil-
unni en suður-kóreskir embættis-
menn sögðu að ógjörningur yrði að
semja um málið við Norður-Kóreu-
stjórn án milligöngu Kínveija.
Átökin í Zaire
Viðræður að
hefjast í
Höfðaborg, Nairobi. Reuter.
FULLTRÚAR Zairestjórnar og upp-
reisnarmanna í Iandinu munu ræð-
ast við í Suður-Afríku um helgina.
Stjómvöld í Rúanda segja ályktun
öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna
um tafarlaust vopnahlé í Zaire vera
„út í hött“ vegna þess, að í henni
væri ekkert tillit tekið til sjónarmiða
uppreisnarmanna í landinu.
Claude Dusaidi, ráðgjafi Paul
Kagames, varaforseta og varnar-
málaráðherra Rúanda, sagði á mið-
vikudag, að ályktun SÞ væri mark-
laus vegna þess, að hún væri aðeins
miðuð við hagsmuni annars aðilans
í deilunni. í Búrandí sagði Pierre-
Claver Ndayicariye upplýsingamála-
ráðherra, að stjómvöld þar styddu
allar tilraunir til að koma á friði.
Hann vísaði hins vegar á bug ásök-
unum um Ihlutun í málefni Zaire.
S-Afríku
Dusaidi sagði Rúandastjórn
mundu styðja vopnahlé en því yrði
að fylgja eftir með viðræðum milli
fulltrúa Zairestjómar og uppreisn-
armanna.
Stríðið heldur áfram
af fullum krafti
Dppreisnarmenn af ættflokki
tútsa undir fotystu Laurent Kabila
hafa nú lagt undir sig um 1.000
km langa sneið af Austur-Zaire
meðfram landamæranum við Rú-
anda, Búrundí og Tansaníu.
Þrátt fyrir friðarþróunina hélt
stríðið áfram af fullum krafti í Zaire
í gær. Varnarmálaráðherrann, Lik-
ulia Bolongo, sagði að stjórnarher-
inn myndi ekki hætta í bráð tilraun-
um til að endurheimta lendur í klóm
uppreisnarmanna.
Djindjic
borgar-
stjóri
Belgrad. Reuter.
ZORAN Djindjic, einn af leið-
togum Zajedno, bandalags
stjómarandstöðuflokka í Serb-
íu, var kjörinn borgarstjóri
Belgrad í gær þegar bandalag-
ið tók við völdunum í borginni.
Djindjic fékk 68 atkvæði af
110 í kjörinu og 24 fulltrúar
greiddu atkvæði gegn honum.
Fulltrúar Róttæka flokksins
lögðust gegn honum og sögðu
ástæðuna þá að hann hefði stol-
ið bók á námsárum sínum.
Zajedno fékk meirihluta í
borgarstjómarkosningunum í
Belgrad og þrettán öðrum
borgum í nóvember en Sósíali-
staflokkur Milosevic viður-
kenndi ekki sigur bandalagsins
fyrr en eftir þriggja mánaða
iátlaus götumótmæli stjórnar-
andstæðinga.
Elsta mann-
eskja í heimi
122 ára
Arles. Reuter.
JE ANNE Calment, sem opinberlega er talin
elsta kona í heimi, varð 122 ára gömul í
gær. Hún hefur lifað tímana tvenna og þeg-
ar hún fæddist voru hvorki til kvikmyndir,
bflar, símar né flugvélar.
Calment er nú blind og í hjólastól og
heyrir orðið illa. Hún mun halda upp á af-
mælið á elliheimilinu, sem hún býr á í bæn-
um Arles í Suður-Frakklandi. Hún hefur
búið í Arles alla sína ævi og þegar hún var
ung hitti hún eitt sinn málarann Vincent
van Gogh.
Calment er orðin heilsuveil eins og að
líkum lætur og læknum er mjög í mun að
vernda hana fyrir ágangi. Því mun ekki
verða mikið tilstand á afmælinu, ólíkt und-
anförnum árum.
Dómstólar fyrirskipuðu í janúar að hún
yrði svipt forræði á þeirri forsendu að hún
gæti ekki lengur gegnt borgaralegum skyld-
um sínum og þyrfti „ráðgjöf, stuðning og
Reuter
JEANNE Calment, elsta kona heims, held-
ur upp á 122 ára afmæli sitt í gær.
vernd frá þeim áföllum, sem frægð hennar
gæti haft í för með sér“.
Þegar hún varð 121 árs var til dæmis
gefinn út geisladiskur, sem bar nafnið „Hjá-
kona tímans" þar sem hún talaði við teknó-
og rappundirleik. Útgáfan virtist vera Cal-
ment áfall, enda eru óperur henni fremur
að skapi, þar á meðal Carmen eftir Bizet,
sem var frumflutt árið 1875, sama ár og
hún fæddist.
f Heimsmetabók Guiness segir að Cal-
ment sé elsta kona, sem nokkru sinni hafi
verið uppi og hún hafi undir höndum fæð-
ingarvottorð dagsett 21. febrúar 1875 til
að sanna aldur sinn. Aðrir hafi gert tilkall
til þess að vera elstu íbúar jarðar, en þá
skorti staðfestingu. Þeirra á meðal eru
Maria do Carmen Geronimo, sem hélt upp
á 125 ára afmæli sitt í mars og Ali Matar
bin Ghourair frá Sameinuðu arabísku fur-
stadæmunum, sem dagblöð sögðu að hefði
látið lífið í júlí 1996, þá 136 ára gamall.
Calment hefur orð á sér fyrir að hafa
skopskynið í lagi. Hún hefur reykt lengi,
fær sér oft púrtvínsglas og segir að það sé
uppskrift að langlífi að vera brosmildur.
Hún gekk í hjónaband árið 1896 og eigin-
maður hennar, Fernand Calment, lést árið
1942, fjórum árum fyrir gullbrúðkaup
þeirra. Hún hefur lifað alla afkomendur
sína. Dóttir hennar lést árið 1934 og dóttur-
sonur hennar, sem var læknir, andaðist árið
1963.
i
i
)
!
I
\
i
1
i