Morgunblaðið - 22.02.1997, Blaðsíða 52

52 LAUGARDAGUR 22. FEBRÚAR 1997
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
SIGRÍÐUR
MAGNÚSDÓTTIR
+ Sigríður Magn-
úsdóttir fæddist
í Álfhólahjáleigu í
Vestur-Landeyjum
í Rangárvallasýslu
30. apríl 1905. Hún
andaðist á Sjúkra-
húsi Reykjavíkur í
Fossvogi 11. febr-
úar síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Magnús
Bjamason frá
Kálfsstöðum í V-
Landeyjum og Þóra
Þorsteinsdóttir frá
Árgilsstöðum.
Systkini hennar vom: Grímur,
f. 1.3. 1907, d. 31.12. 1991, Þor-
steinn, f. 23.1. 1910, d. 19.7.
1996, Sigurður, f. 2.5. 1912, d.
1923, Bjarai, f. 9.9.1914, d. 5.2.
1997, Magnús, f.18.4. 1917, d.
14.10.1989, og Magnþóra Gróa,
f. 17.7. 1921.
Sigríður hóf búskap í Borga-
reyrum í V-Eyjafjallahreppi
vorið 1929 ásamt manni sínum
Markúsi Jónssyni söðlasmið og
bónda, f. 6.3. 1905,
d. 28.7. 1988. For-
eldrar hans voru
Jón Ingvarsson frá
Neðradal og Bóel
Erlendsdóttir frá
Hlíðarenda í Fljóts-
hlíð. Börn Sigríðar
og Markúsar eru:
Hulda, f. 24.2. 1930,
d. 12.10. 1987,
Hrefna, f. 23.5.
1931, Magnús Sig-
urður, f. 26.4. 1932,
d. 25.7.1991, Eygló,
f. 10.7. 1933, Erla,
f. 21.11. 1936, Est-
er, f. 2.2. 1940, d. 10.3. 1945,
Grímur Bjarni, f. 21.5. 1942,
Ester, f. 18.7. 1944, Þorsteinn
Ólafur, f. 31.1. 1946, og Erna,
f. 9.8. 1947.
Minningarathöfn um Sigríði
fór fram í Langholtskirkju
föstudaginn 21. febrúar. Hún
verður jarðsungin frá Stóra-
dalskirkju i V-Eyjafjallahreppi
í dag og hefst athöfnin klukkan
14.
Nagandi kvíði hins nakta anda,
náttstaður ástar, vonar og blíðu.
Hví leikur sér lífið til beggja handa?
Hver er tilgangur alls í blíðu og striðu?
Þessa vísu orti ég þegar ég ung
missti maka minn, en elskuleg
amma Sigga var þá eina ekkjan sem
ég þekkti. Þá eins og oft áður gat
ég leitað til hennar í brunn visku
og kærleika.
Amma mín heitin var ein af þess-
um aldamótabörnum sem hafði
upplifað upprisu þjóðarinnar frá
örþirgð, vosbúð og hungri til alls-
nægta, frá ríkum náungakærleika
til skeytingarleysis nútímans.
Þessi tápmikla og gáfaða kona
sagði mér margt frá uppvaxtarár-
unum í Álfhólahjáleigu, þegar hún
11 til 20 ára gömul vakti yfir hest-
um sjómannanna í Álfhólafjöru við
Landeyjasand. Þeir reru á bátnum
Farsæl sem nú er geymdur á Árbæj-
arsafninu í Reykjavík. Hún þurfti
að vakna kl. 3 að nóttu og gæta
þess að hestamir væru til staðar
þegar sjómennirnir lögðu upp að
kveldi, með lífsbjörg heimilanna.
Ekki voru til skjólgóð klæði til að
halda á sér hita og þurfti hún því
stöðugt að vera á hreyfingu. Hún
var aðeins 13 ára frostaveturinn
mikla og stóð þá af sér fimbulkuld-
ann, enda var hún mikið hraust-
menni.
Henni fannst sjálfsagt að sinna
þessu verki, enda fékk hún háseta-
hlut fyrir og var það drjúg búbót
fyrir stóra íjölskyldu. Pabbi hennar
lá oft með lungnabólgu vegna vos-
búðar, en hann fór til sjós á vetrum
eins og margir bændur gerðu á
þessum tíma. Lungnabólga sem nú
er svo auðvelt að lækna með lyfjum
dró hann að lokum til dauða langt
fyrir aldur fram. Hún var þá 16
ára, elst sjö systkina og fæddist það
yngsta á dánardægri hans. Hún
sagði mér frá því hvemig það var
að búa í óeinangruðum og kynding-
arlausum húsum, nístandi fót- og
handkuldi. Margir sváfu saman í
alltof stuttum og víða lúsugum rúm-
unum. Þó þreifst aldrei lús í Álfhóla-
hjáleigu. Einir leppar voru til að
fara í, svo það varð að hátta ef þvo
átti fötin. Einnig lifði hún það að
komast ekki á fætur vegna fataleys-
is. Matur geymdist illa og lítið var
til af honum. Því var hungrið dag-
leg kvöl. En fólkið stóð saman og
lagði hver hann betur gat til heimil-
isins.
Þetta er allt svo fjarlægt minni
kynslóð, þó svo nálægt að heyra
má tif tímans. Amma Sigga stofn-
aði heimili með Markúsi Jónssyni
og þjuggu þau í heimili foreldra
hans á Borgareyrum. Á Borgareyr-
um bjó sannkölluð stórfjölskylda,
því þau hjónin eignuðust tíu börn
og ætíð var einhver þar utanaðkom-
andi heimilisfastur. Gestakomur
voru þar tíðar enda vel tekið á
móti fólki og glatt á hjalla. Gætt
PÉTUR
RAGNARSSON
+ Pétur Ragnars-
son fæddist á
ísafirði 26. júní
1939. Hann lést 4.
desember síðastlið-
inn. Faðir hans var
Ragnar Pétursson
bakari og mat-
sveinn á ísafirði,
Péturs Ólasonar
frá Reykjarfirði og
Sigrúnar Guð-
mundsdóttur frá
Litlu Ávík á Strönd-
um. Móðir Péturs
var Kristín Estífa
Guðmundína Jó-
hannesdóttir, Jóhannesar Ás-
mundssonar búfræðings og
hleðslumanns á
Isafirði og konu
hans Elísabetar
Guðmundsdóttur.
Föðurbræður Pét-
urs voru þeir Ing-
var, fisksali, Ágúst,
fiski- og fjárkaup-
maður og Óli,
verkamaður. Voru
þeir allir búsettir á
Isafirði. Bróðir Pét-
urs er Jóhannes,
vídeóleigusali og
beitingamaður á
ísafirði.
Útför Péturs fór
fram frá Isafjarðarkirkju 14.
desember.
En þó eru sumir sem láta sér lynda það
að lifa úti í homi óáreittir og spakir
því það er svo misjafnt sem mennimir ieita að
og misjafn tilgangurinn sem fyrir þeim vakir.
(Tómas Guðmundsson)
Hvert er ferðinni heitið er sú
spuming sem mætir manneskjunni
þegar hún byrjar að skynja það líf
sem hún hefur óumbeðið hafið. All-
ir eru að beijast fyrir einhveiju.
Sumir eru einbeittir, aðrir hikandi.
var að að enginn færi þaðan svang-
ur eða afskiptur.
Vinnutími ömmu var langur og
strangur. Hvemig sem viðraði var
þvottur heimilisins skolaður í köld-
um bæjarlæknum sem var 200
metra frá bænum (en hann fraus
aldrei því þar voru kaldavermsl) og
þangað var einnig sótt allt drykkjar-
vatn. Þessi vinna kom oftast í henn-
ar hlut því afí var heilsulaus og
börnin smá. Þau fluttu úr gamla
kalda bænum 1953 í nýtt hús með
nútíma þægindum, þá 47 ára, búin
að fæða öll sín tíu börn. Amma
varð fyrir þeirri miklu sorg að missa
eitt bamið sitt ungt úr hvítblæði
og einnig þurfti hún að láta annað
barn frá sér í fóstur, sem á þessum
tíma var ekki óalgengt hjá stórum
barnafjölskyldum. Amma bjó ein í
húsinu og sveitinni sem henni var
svo kær eftir að afí dó, þar til heilsa
hennar bilaði svo mikið að hún
þurfti stöðuga hjúkrun. Síðustu
æviárin bjó amma í skjóli dóttur
sinnar í Reykjavík og veit ég að
hún var þakklát fyrir, enda gat hún
ekki hugsað sér að vera á elli- eða
hjúkrunarheimili. Sérstaklega
minnist ég þess hversu erfítt það
reyndist henni að dvelja í Hátúni í
endurhæfingu eftir sjúkrahúsvist.
Þar ægði saman líkamlega og and-
lega hrörnuðu fólki og var hún á
fjögurra manna stofu með mikið
andlega hrömuðu fólki sem hún
hafði djúpa samúð með, en gat með
engu móti talað við.
Það var svo margt sem mér lík-
aði vel við í fari ömmu, enda var
ég mikil ömmustelpa. Hún var
hreinskiptin, heiðarleg, kærleiksrík
og stálminnug. Hún var ákveðin og
afar víðsýn. Nú minnist ég margra
stunda er við ræddum um þjóðfé-
lagsmál, ættfræði eða þegar hún
fór með vísur og þulur. Eg minnist
með þakklæti og hlýju þegar hún
tók á móti mér hlýjum örmum og
lagði við hlustir hvað lítill hugur
hafði að geyma. Hún stóð með mér
í stormum og gladdist með mér
yfir sigrum og hamingjutímum. Það
veitti mér gleði og lærdóm að fylgj-
ast með henni í ellinnar hrörnun.
Þó líkaminn hafi verið orðinn slitinn
og sjúkur, var andinn svo léttur og
skarpur. Eins og hún hafði mér
áður gefíð, þá kunni hún að þiggja
og sérhvert viðvik sem ég til henn-
ar lagði fékk ég margfalt borgað í
samspili lífsins. Nú, er ég lít með
söknuði til baka, veit ég eitt að
minning hennar mun ávallt í huga
mér vaka.
Nú kveð ég hana með sömu orð-
unum og hún kvaddi mig hinstu
kveðju. „Guð verði ávallt með þér
og varðveiti þig. Hafðu Guðslaun
og þakklæti fyrir allt. Megi Guð
halda vemdarhendi yfir þér við það
sem þú ert nú að gera og átt eftir
að taka þér fyrir hendur. Guð blessi
þig, elskan mín.“
Flestir eru í vörn fyrir því óvænta.
Menn óttast aðra og það ókomna.
Allir koma allslausir og allir fara
allslausir. Öll verðum við gleymd
andlit eftir skamman tíma. Tilvist-
arvera okkar er eins og móðunnar
sem sest á glugga um morguntíma
og bíður þess að sólin þurrki hana
burtu.
Pétur Ragnarsson kom i þennan
heim 26. júní 1939 á því heita og
fagra sumri þegar nokkurskonar
vatnaskil urðu í veröldinni rétt um
þær mundir sem seinni heimsstyij-
öldin skall á. Nýi tíminn stökk frá
þeim gamla með ógnarhraða. Sá
hraði hefur síðan þá sífellt aukist.
Ég sá Pétur fyrst sem lítinn
dreng, óframfærinn og hikandi.
Hann skar sig nokkuð úr jafnöldr-
um sínum sakir feimni. í skóla
átti hann erfitt uppdráttar þrátt
fyrir góðar gáfur sem síðar komu
í Ijós. Hann reyndist vera reikn-
ingsglöggur maður og bókhaldsfær
þó að mestu sjálfmenntaður væri.
Skákmaður var hann allgóður og
þess skal getið að hann hafði mik-
ið dálæti á rokksöngvum Elvisar
Presley.
Ungur að árum hóf Pétur störf
við línubeitingar og má segja að
það hafí að mestu verið hans aðal-
Ég sendi mína dýpstu hluttekn-
ingu til ástvina allra.
Ester Sveinbjamardóttir.
Að heilsast og kveðjast er lífsins
saga og nú hefur hún Sigga ljósa
mín og vinkona í Borgareyrum
kvatt okkur að sinni, en hún heils-
aði mér fyrst allra, því hún tók á
móti mér þegar ég fæddist.
Sigga og Markús bjuggu í
Borgareyrum, en mamma og pabbi
á Svanavatni, þetta eru ná-
grannabæir og var og er nágrennið
mjög gott, greiðvikni á báða bóga,
þannig að það, að skreppa „fram
að Svanavatni" og taka á móti bami
þegar ljóst var að ljósmóðirin næði
ekki í tæka tíð, hefur ekki vafist
lengi fyrir henni Siggu, - sjálfsagð-
ur greiði í hennar augum.
Eg hef grun um að Siggu og
Markúsi hafí þótt þau eiga pínulítið
meira í þessari stelpu vegna þessa.
Þama ólumst við krakkarnir upp
sitt á hvorum bæ, hittumst oft og
lékum okkur saman. Gunnar bróðir
minn og Grímur og Steini í Borgar-
eyrum bjuggu til íþróttavöll, sem
þeir nefndu „Garpavelli" mitt á
milli bæja, vom unnin þar afrek á
sviði íþrótta og einnig ortar vísur,
sem sumar hveijar em, innihalds
vegna, best geymdar annars staðar
en á prenti.
Við stelpurnar eða „stelpufígúr-
umar“ eins og Markús kallaði okk-
ur í gamni, höfðum áhuga á öðru,
töluðum mikið og hlógum enn
meira, við fundum upp okkar eigið
kerfí á sveitasímann, svo enginn
myndi hlusta, og töluðum langt
fram á kvöld.
Með öllu þessu fylgdist Sigga og
hafði gaman af og hló með okkur
sínum smitandi, skemmtilega hlátri.
Það var svo gaman þegar hún
kom í heimsókn til mömmu að hlusta
á þær spjalla saman og mest var
spennandi ef gömul ástamál bar á
góma, en þá voru þær býsna lagnar
við að koma forvitnum stelpum út
að leika sér. Sigga var létt í spori
og létt í lund, og gaf sér alltaf tíma,
þrátt fyrir mikið annríki á stóru
heimili, að spjalla við gesti sína og
gera þeim heimsóknina ánægjulega.
Hún var víða heima, hafði
ákveðnar skoðanir á málum og var
ekkert feimin við að láta þær í ljósi,
talaði skýrt og skilmerkilega, þann-
ig að enginn vafi lék á hvað hún
meinti.
Það er umhugsunarefni fyrir
okkur nútímafólk, líf þessara
kvenna, sem án barnabóta, barna-
bótaauka, fæðingarorlofs og fæð-
ingarstyrks, dagheimila, leikskóla
og allra nútímaþæginda, ólu upp
stóra barnahópa í þröngum húsa-
kosti og oft við lítil efni, heyrðust
aldrei kvarta, og voru þakklátar
fyrir það sem þær höfðu, þakklát-
ari en margir eru í dag.
starf. Ég kynntist honum er hann
var í skipsrúmi með mér í nokkur
ár. Sá kunningsskapur hélst upp frá
því. Síðar beitti hann á skipum
Norðurtangans hf. í mörg ár en
undir lokin á smærri bátum. Vand-
virkni Péturs við línubeitingu var á
allra vitorði, enda ríður hvað mest
á því að þar sé samviskusemin í
fyrirrúmi. Á seinni árum rak hann
vídeóleigu ásamt bróður sínum Jó-
hannesi, en þeir voru samrýmdir
mjög.
Pétur gekk hljóður sinn veg og
forðaðist að verða öðrum ágengur.
Eðlislæg feimni hans virtist aldrei
víkja frá honum. Þau voru ekki
mörg óþarfa orðin sem komu frá
vörum hans yfir daginn meðan
hann beitti sinn hlut í línusetning-
unni, en nánd hans var góð og ein-
læg.
Pétur lést skyndilega og óvænt
á heimili þeirra bræðra í desember
síðastliðnum. Ég minnist hans sem
sérstæðs persónuleika sem mun
ævinlega eiga vissan sess í huga
mínum. Þær minningar munu veita
mér ánægju að dveljast við þegar
litið verður til baka yfír liðna daga.
Ég sendi Jóhannesi bróður hans
styrktarkveðjur í söknuði sínum.
Halldór Hermannsson.
Svo skellihlógu þær þegar þær
hittust. Margt má af þeim læra.
Árin liðu og krakkarnir á þessum
nágrannabæjum fóru að heiman
einn af öðrum til vinnu og búskap-
ar, en Steini í Borgareyrum og Við-
ar á Svanavatni komu sem betur
fer aftur heim, því þeir viðhalda
góðu nágrenni og enn er sá háttur
hafður á milli bæja að spá hvorki
í tíma eða umfang ef hjálþ vantar
við verk, greiðinn er bara gerður.
Mig langar með þessum línum
að þakka Siggu í Borgareyrum allt
það góða sem hún gaf mér frá
mínum fyrsta degi til hennar síð-
asta, alla velvildina, sem þau Mark-
ús sýndu okkur, fólkinu á næsta bæ.
Þau fylgdust alltaf með okkur,
glöddust með á góðum stundum og
tóku fullan þátt í þeim daprari. Þau
voru alltaf þarna.
Kannske fylgast þau með okkur
ennþá og hver veit nema Sigga
taki á móti mér öðru sinni, þegar
að því kemur. Gott væri það.
Kærar kveðjur, þakkir og Guðs
blessun til Borgareyrafólksins.
Ingibjörg.
Mikil andans kona er fallin frá.
Kona sem hafði svo mikið að gefa,
af þeirri einlægu fórnfýsi sem ein-
kenndi hennar kynslóð. En það var
eitthvað svo sérstakt og gott við
hana Siggu mína - en það kallaði
ég hana frá okkar fyrsta fundi,
þetta glitrandi leiftur í augum henn-
ar, glettna yfírbragð og hlýja bros.
Þessi kona snerti strengi í bijóstum
allra þeirra sem hana þekktu - og
ég var svo heppinn að vera einn
af þeim. Þrátt fyrir mikinn aldurs-
mun okkar Siggu fannst mér stund-
um eins og ég væri að tala við jafn-
öldru mína. Það var hægt að ræða
við Siggu um allt milli himins og
jarðar og það gerði ég. Hún var
mér trú og góð vinkona. Það var
mér ljóst frá upphafí okkar vináttu
að þarna var kona sem þekkt hafði
timana tvenna. Hvílíkur hafsjór af
fróðleik og reynslu sem hún var og
kunni að miðla á svo einstaklega
skemmtilegan og lifandi hátt. Ætíð
fór ég léttari í skapi af hennar fundi
og hlakkaði til að hitta hana næst.
Mér fannst einhvern veginn að hún
yrði þarna alltaf til staðar, fyrir
mig, svo hress og lífsglöð sem hún
var - þrátt fyrir að undir niðri vissi
ég að svo yrði ekki. Þess vegna er
svo erfitt að sætta sig við þá stað-
reynd að hún átti ekki afturkvæmt
í Bláhamrana til okkar og heldur
ekki í sveitina sína að Borgareyrum,
sem var henni svo kær. Ég hugsa
að Siggu minni hafi verið mjög
umhugað að fá að sjá sveitina sína
aftur og vil ég túlka þá þrá hennar
með því að hafa eftir fræg orð
Gunnars á Hlíðarenda er hann átti
að fara utan og mælti: „Fögur er
hlíðin svo að mér hefir hún aldrei
jafnfögur sýnst, bleikir akrar en
slegin tún, og mun ég ríða heim
aftur og fara hvergi."
Þegar ég einn daginn keyrði
Hrefnu til móður hennar niður á
sjúkrahús, þá bað ég hana fyrir
skilaboð til Siggu þess efnis að mér
væri nú farin að leiðast þessi ein-
vera þarna í hömrunum og því
skyldi hún drífa sig heim því ann-
ars kæmumst við ekki á ballið á
Hótel íslandi á föstudagskvöldið.
Ég fékk að sjálfsögðu svar um
hæl, að hún gæti ekki beðið eftir
því að komast á ballið en því miður
fyrir mig þá væri annar ljónheppinn
ungur maður búinn að hreppa
hnossið - hún ætlaði semsagt með
honum á ballið. Þessi keppinautur
minn var ungur sjúkraliði sem hún
hafði spjallað dálítið við. Alltaf grín-
uðumst við Sigga svona og höfðum
gaman af. Það gerði tilveruna
skemmtilegri fyrir okkur bæði. Við
áttum líka okkar leyndarmál, sem
áttu rætur að rekja til þess einstaka
skopkyns sem þessi yndislega kona
hafði. Það er mikill missir að þess-
ari einstöku og blíðu manneskju
sem hún Sigga mín var. Nú er kom-
in kveðjustund. Þrátt fyrir að mér
sé þungt um hjartarætur hlýt ég
að samgleðjast Siggu vegna endur-
funda hennar við ástkæran eigin-
mann og börn, sem umvefja hana