Morgunblaðið - 23.05.1997, Blaðsíða 28

28 FÖSTUDAGUR 23. MAÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Ásdís
Silfurfagur tónn Áshildar og frábær flutningur hennar náði ekki
að lífga upp þetta vel gerða en sviplitla verk, segir í dóminum.
Silfurtær
flaututónn
TONLIST
iláskólabíó
SINFÓNÍUTÓNLEIKAR
Flutt voru verk eftir Mozart,
_ Reinecke og Brahms. Einleikari:
Áshildur Haraldsdóttir. Stjómandi:
Anne Manson. Fimmtudagurinn 22.
maí 1997.
EFTIR langt frí býður Sinfóní-
hljómsveit íslands tónleikagestum
til tónlistarveislu á ný. Svona langt
hlé á tónleikahaldi getur haft slæm
áhrif á heimtur hlustenda, því van-
inn er sterkur mótor og t.d.í leik-
húsi er talið slæmt, ef mjög langt
er á milli sýninga og það gæti allt
eins átt við tónleika, sem annars
eru haldnir nokkuð reglulega.
Tónleikarnir hófust á forleiknum
að óperunni Brúðkaug Fígarós,
eftir meistara Mozart. í heild var
forleikurinn leikinn nokkuð hægt
og var fyrir bragðið skýr en án
verulegrar spennu, klassískur og
allur í gegn nákvæmur í hryn. Það
vantaði sem sé háskann, að sleppa
sér fram á þá ögurbrún, þar sem
engu má muna.
Ashildur Haraldsdóttir lék ein-
leik í flautukonsert eftir Carl
Reinecke, sem var einn af þeim
rómantíkerum, er ekki náðu að
gæða tónlist sína þeim sérkenni-
leika, sem Schumann taldi megin-
undirstöðu rómantískrar fagur-
fræði. Það sem Reinecke samdi var
vel gert en í alla staði venjulegt
og ekkert skrýtið og svo er um
flautukonsertinn. Það var ekki alls
kostar gott samspil á milli hljóm-
sveitar og einleikara, einkum í síð-
asta kaflanum, því stjórnandinn
hafði sterka tilhneigingu til að
halda sérviðjafna hrynskipan, sem
er í raun ekki í anda rómantískrar
tónlistar. Áshildur lék konsertinn
vel og sérlega miðþáttinn, sem er
besti þáttur verksins og þar var
samspil hennar og hljómveitarinn-
ar oft mjög fallega mótað. Silfur-
fagur tónn Áshildar og frábær
flutningur hennar náði ekki að
lífga upp þetta vel gerða en svip-
litla verk.
Lokaverk tónleikanna var 2. sin-
fónían eftir Brahms og var fyrsti
kaflinn hægur og fallega fluttur
og ef „Codinn“, niðurlag kaflans,
er vel fluttur er allt gott og svo
var að þessu sinni. Manson hafði
annan þáttinn ekki nægilega róleg-
an, hann vantaði þá ró, til að t.d.
C-hlutinn blómstraði og það á
reyndar einnig við um það sem
eftir lifði þennan sérkennilega
fagra þátt.
Þriðji þáttur var nokkuð góður
en í þann fjórða vantaði að Manson
gætti að vandmeðförnu styrkleika-
jafnvægi á milli hljóðfærahópanna,
svo að ýmislegt tapaðist í t.d.
strengjunum vegna mikils styrks
í blásurunum, sérstaklega undir
það síðasta.
í heild lék hljómsveitin vel, þó
að í Brahms-sinfóníuna vantaði þá
alvöru og skáldskap, sem er aðall
þessa mikla snillings.
Jón Ásgeirsson
Dómur um Svan Guðbergs Bergssonar
Ovenjuleg
uppvaxtarsaga
BÓK Guðbergs Bergssonar, Svan-
urinn, fær góða dóma í stuttri um-
sögn í The Times Literary Supple-
ment og er henni m.a. líkt við mynd
Friðriks Þórs Friðrikssonar, Á köld-
um klaka. í mynd og bók segi frá
sérvitringum, sem séu þó hvorki
ótrúverðugir eða ýktir, þrátt fyrir
að samtöl þeirra og gerðir séu á
köflum torskildar.
Svanurinn kemur út hjá Mare-
útgáfunni, eins og fleiri íslenskar
bækur að undanförnu og segir gagn-
rýnandinn þýðingarnar á íslensku
verkunum tilkomumiklar. Svanurinn
sé óvenjuleg uppvaxtarsaga þar sem
kynni níu ára gamallar söguhetjunn-
ar af ógnum náttúrunnar og mann-
legri grimmd knýi söguna áfram.
„Kænlegar og óbeinar tilvísanir í
þekkt atriði úr íslendingasögunum
vekja vonir um dramatíska atburði;
vonir sem byggjast á engu öðru en
leiðindunum sem fylgja föstum liðum
í sveitinni. En fátt gerist...“ Segir
gagnrýnandinni að Svanurinn sé
„skrýtin, fremur en hryllileg eða
dularfull og henni tekst að kanna
sjaldgæfa tegund meðvitundarinnar,
þeirrar sem er ekki lengur alveg
saklaus, en veit þó svo lítið, [meðvit-
und] barns.“
LISTIR
Anna í jöklinum
Kvika íslands heitir
málverkasýning
ungrar listakonu,
Önnu Jóu, sem nú
stendur yfir í Frakk-
landi. Anna málaði
myndir af Vatnajökli
í vetur leið og sagði
Þórunni Þórsdóttur
að spenna jökulsins
væri um margt mann-
leg. Holdlegur ís og
eldur er til sýnis í Par-
ís fram yfír miðjan júlí.
ANNA Jóa ræðir við sýningargest. Með samræðunum fyigj-
ast Dominique Tricaud og Eiliott Barnes.
„BRESTIRNIR í jöklinum og birt-
an, af tungli eða sól, þetta sveim-
aði í huganum marga mánuði.
Ég hugsaði um öflin undir niðri
eins og hjá manneskjunni, átök
og ruðninga, spennu og festu.“
Anna Jóa hefur haldið þrjár
einkasýningar í Reykjavík og sýn-
ir þessa dagana í París myndir
af mannlegum jökli. Þetta eru
gleðimyndir málaðar á vordögum,
fullar af orku og eldi; hann er
ennþá bjartari en ísinn.
Anna getur ekki beðið eftir
framhaldinu, hún vill fara í marg-
ar áttir, upp úr jökulsprungu, al-
veg til tunglsins, sem brosir bleikt
í nýjustu málverkunum. Hún vill
til dæmis fjalla meira um sam-
band manns og konu, „kannski
af því að íslands er afar þokka-
fullt land“. Listakonan brosir út
í annað yfir orðum gests á opnun-
inni um miðjan maí; ég er eitt-
hvað svo æstur, svo heillaður, ég
verð að fara núna, get ekki
meira...
Beina leið á
fjöll ogjökla
Anna var við framhaldsnám í
Arts Decoratifs-skólanum í París
í tvö ár og hélt heim síðasta sum-
ar. Beina leið á fjöll og jökla, með
franska ferðamenn. ,,Það var frá-
bært,“ segir hún. „Ég var komin
með heimþrá - og útþrá úr stór-
borginni. Og þannig verkaðist að
ég sá Vatnajökul í ýmsu skapi.
Um haustið dreif ég í að sýna í
Hafnarhúsinu og tók svo þátt í
samsýningu í galleríi Greip. Ég
byzjaði ekki að mála fyrr en í
nóvember og þessar myndir sem
SPRUNGAI, verk eftir
Önnu Jóu.
ég sýni núna urðu til frá áramót-
um og fram á vor.“
Ástæða þess að Anna sýnir í
glæsilegri lögmannsstofu í París,
er vinskapur við arkitektinn Elliot
Barnes, sem kenndi í skólanum
hennar og starfar, fyrir þá sem
þekkja til í hönnun, með hinni
gamalreyndu André Putman.
Hann kynnti Önnu fyrir lögmann-
inum Dominique Tricaud, sem
jafnan hefur sýningar á stof-
unni. Þetta er öllum í hag;
Anna selur myndir í Frakk-
landi, arkitektinn kynnist við-
skiptavinum lögmannsins og
lögmaðurinn hittir sama fólk á
góðri stund umkringdur list-
inni.
Sýningar verða til 19. júlí við
Place Denfert-Rochereau númer
fjögur, í 14. hverfi. Til að sjá
hana þarf að mæla sér mot 1 sima
01-40298158. Anna er komin til
íslands eftir stutta útivist, spennt
undir niðri, það er alltaf þetta
falda sem hún fæst við. „Maður-
inn í landinu og landið í mannin-
um og örlög beggja. Þau eru ekki
þekkt, það er tilfinning um fram-
tíð, sem ég hef.“
Það sem ég hef
alltaf ætlað
Langafi Önnu málaði Iíka
landslag, Magnús Jónsson próf-
essor í guðfræði, „en hann fékkst
við svo margt í einu,“ segir Anna
þegar spurt er, „fræðistörf,
menningarmál og pólitík með lér-
eftinu. Það var kannski auðveld-
ara áður, nú er samkeppnin svo
mikil og krafa um sérhæfingu.
ég er hæstánægð með að ein-
beita mér að myndlistinni, þetta
er það sem ég hef alltaf ætlað og
í upphafi að minnsta kosti skipt-
ir miklu að vera alveg við sitt
fag.“
Hún ætlar aftur til Parísar á
næstu vikum, en bara að skreppa
til að geta síðan haldið áfram að
mála á íslandi. „Ég mála það sem
ég finn, kenndir til dæmis sem
landslag vekur með manni.
Hverasvæði í myrkri, klaka eins
langt og augað eygir. Útlínur
fólks, mínar eigin stundum, eins
og fjöll og tinda. Kulda og birtu,
með koli og fingrum, það er mikil-
vægt að snerta efnið. Eða tærum
lit og pensli, í smáan flöt eins og
nýju myndirnar eða þá risastóran
eins og mér finnst alltaf gaman.
Það er einhvern veginn eins og
allt blómstri."
Bókauppboð
Svarthamars
SVARTHAMAR heldur bókauppboð
á Sóloni íslandusi á sunnudag kl. 13.
Margt sjaldgæfra bóka er að finna á
uppboðsskrá að þessu sinni, bækur
eins og Aðvörunar og sannleiksraust
um höfuðatriði trúar „Jesú Kristi
kirkju af síðustu daga heilögum",
sem Halldór Laxness sagði að væri
....einn dýrmætasti og fágætasti
bókfræðilegi gimsteinn Islands..."
I flokki 25 ættfræðirita sem upp
verða boðin er að finna Dalamenn
I—II, frumútgáfu af Prestatali
Sveins Níelssonar, Slægtsbog for
familien Finsen, Merkir Mýrdæling-
ar, Bergsætt I—III, íslenzkar ártíða-
skrár, Skútustaðaætt, Fremri-Háls-
ætt, Sýslumannaævir og margt
fleira.
í flokki tímarita og safnrita eru
meðal annars íslenzkt fornbréfasafn
I-XVI; Blanda I-IX, Leikhúsmál
I-IX, Lögfræðingur Páls Briem I-V,
Almanak Ól. Thorgeirssonar 1895-
1954 í forláta fallegu skinnbandi,
Jarðabók Árna Magnússonar og
Páls Vídalín I-XI, Gríma I-XXV,
Hesturinn okkar 1-12; Fjölnir I-IX
(ljóspr.) og Tímarit Hins ísl. bók-
menntafélags 1.-25. árg.
í flokki fræði- og fornrita er með-
al annars að finna frumútgáfu Sturl-
ungu frá 1818 í rauðu alskinns-
bandi, upphleyptu og skreyttu,
Saugu Asmundar er kalladur er
kappabani, útg. Peringskiöld frá
1722 og Stokkhólmsútgáfu Ólafs
sögu helga frá 1675, ennfremur
ferðabók Uno von Troil. A Visit to
Iceland 1834 eftir Johan Barrow.
Þar er einnig að finna ferðabók
þeirra Audens og Macneice Letters
from Iceland þar sem hið fræga
kvæði Audens „A Journey to Ice-
land“, sem Magnús Ásgeirsson
þýddi, birtist fyrst.
LEIÐRETT
Í GAGNRÝNI minni um tónleik-
ana í Hveragerðiskirkju laugar-
daginn 17. maí sl. vildi svo slysa-
lega til, að hugsun ætluð Rann-
veigu Fríðu Bragadóttur mezzo-
sópran [RFB „söng fjórar „ævin-
týramyndir“ (...) með tilþrifum
sem sýndu glöggt hversu hagvön
hún er þýzku rómantíkinni"] víxl-
aðist úr réttu umhverfi, þ.e. úr
reifun Brahms-söngverkanna á
tónleikum næsta dags (sunnud.
18.5.) og inn í umsögn um
Márchenlieder eftir Schumann,
þar sem málsgreinin varð með
öllu óskiljanleg, enda Ævintýra-
myndirnar aðeins samdar fyrir
víólu og píanó.
Hvernig nefnd tilfærsla gat átt
sér stað, er mér gjörsamlega hul-
ið, enda ekki um neitt að villast í
prentaðri tónleikaskrá, og er því
aðeins hægt að biðja hlutaðeigandi
afsökunar á þessu hvimleiða dæmi
um mannlegan breyskleika.
Ríkarður Ö. Páisson.