Morgunblaðið - 23.05.1997, Blaðsíða 30

30 FÖSTUDAGUR 23. MAÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREINAR
Eflum
íþróttastarfið
NÝLEGA sam-
þykkti Alþingi tillögu
um eflingu íþrótta-
starfs sem ég flutti
ásamt 9 þingmönnum
úr öllum þingflokkum.
Efni tillögunnar er
áskorun á ríkisstjóm-
ina að skipa nefnd til
að gera tillögu um að
efla íþróttahreyfing-
una og um samskipti
ríkisvalds og annarra
opinberra aðila við
hreyfinguna og stuðn-
ing við íþróttastarfið í
landinu.
Markmið nefndar-
starfsins verði m.a. að
skilgreina og gera tillögur um þátt
hins opinbera í þeirri viðleitni
íþróttahreyfingarinnar að:
1. Laða æskufólk, pilta og stúlkur,
svo og almenning til iðkunar
íþrótta.
2. Efla árangur íslensks afreks-
fólks á alþjóðavettvangi.
3. Auka skilning þjóðarinnar á gildi
líkamsræktar, heilbrigðis og
hollra lífshátta.
Gert er ráð fyrir að nefndin skili
skýrslu og tillögum eigi síðar en
1. nóvember nk.
Skilningur á gildi
íþrótta eykst
íþróttir og líkamsrækt skipa æ
stærri sess í þjóðlífinu. Fleiri stunda
hvers konar líkamsþjálfun en nokkru
sinni fyrr, íþróttafélögum fjölgar,
umfjöllun um íþróttir eykst stöðugt
í fjölmiðlum og áhugi almennra
borgara, og þá einkum æskufólks,
á íþróttastarfi eykst jafnt og þétt.
Stöðugar kröfur em til íþróttafélaga
og sveitarfélaga um bætta aðstöðu
til íþróttaiðkunar.
Skilningur á gildi íþrótta, sem
þætti í heilbrigði og hollum lífshátt-
um, eykst og starf
íþróttafélaga hefur
augljósa og jákvæða
þýðingu í baráttunni
við fíkniefnavandann
og óreglu.
Eftir að hafa starfað
að íþróttamálum um
langt árabil fullyrði ég
að iðkun íþrótta, hvort
heldur er til keppni eða
afþreyingar, skiptir
mjög miklu máli fyrir
vellíðan, félagsþroska
og uppeldi. Iþróttir
hafa þannig ótvíræða
samfélagslega þýð-
ingu.
Ég fullyrði að iðkun
íþrótta, hvort heldur er
til keppni eða afþreying-
ar, skiptir mjög miklu
máli fyrir vellíðan, fé-
lagsþroska og uppeldi,
segir Guðjón Guð-
mundsson. íþróttir
hafa ótvíræða samfé-
lagslega þýðingu.
Aukið íþróttastarf
fatlaðra
Á seinni ámm hefur sú ánægju-
lega þróun orðið að þátttaka fatl-
aðra í skipulögðu íþróttastarfi hefur
stóraukist og hafa æ fleiri fatlaðir
einstaklingar stundað íþróttir sér
til hressingar og heilsubótar. Þeir
hafa auk þess náð framúrskarandi
árangri í keppni á alþjóðavett-
Guðjón
Guðmundsson
vangi. Enn er þó mikið verk óunnið
við að skapa fötluðum betri aðstöðu
til að enn fleiri þeirra hafi mögu-
leika á að stunda íþróttir.
Frítími fólks eykst
Árið 1991 skilaði nefnd sem fyrr-
verandi menntamálaráðherra skip-
aði tillögu að stefnumótun á sviði
íþrótta-, æskulýðs- og tómstunda-
mála til ársins 2000. I inngangi að
þessari skýrslu segir m.a.:
„Flest bendir til þess að á næstu
ámm aukist frítími fólks og einnig
að ungt fólk fari seinna út á vinnu-
markaðinn. Auk þess er ekki ólík-
legt að dagvinnustundum fækki hjá
vinnandi fólki. Af þessu leiðir að
tómstundir og tómstundastarf verð-
ur æ ríkari þáttur í lífi fólks. Félags-
starfsemi og tómstundastörf af
ýmsum toga gegna mjög miklivægu
hlutverki í framtíðinni, sérstaklega
meðal ungs fólks.“
Einnig er bent á að nauðsynlegt
sé að styðja fjárhagslega vel við
bakið á þeim aðilum sem fást við
íþrótta-, æskulýðs- og tómstunda-
starf án þess að taka frumkvæði
af þeim.
Markvissari
fjárveitingar
Gildandi íþróttalög, sem hafa
verið óbreytt í aldarfjórðung, eru á
margan hátt úrelt. Björn Bjarnason
menntamálaráðherra hefur nú
kynnt frumvarp til nýrra íþrótta-
laga sem væntanlega kemur til
vinnslu á næsta þingi.
Fjárveitingar til íþróttahreyfing-
arinnar á fjárlögum og í gegnum
ráðuneyti hafa í gegnum tíðina virst
nokkuð ómarkvissar og venju-
bundnar og þeim til grundvallar
hefur ekki legið nein samræmd
stefna þess opinbera. Það er skoðun
okkar flutningsmanna tillögu um
eflingu íþróttastarfs að það beri að
laga opinberar íjárveitingar mark-
visst að stefnu sem er mótuð í
sæmilegri sátt við hlutaðeigandi
aðila og að það fjármagn sem lagt
er til íþróttastarfsins skili sér marg-
falt til baka.
Höfundur er þingmaður
Sjálfstæðisflokksins á
Vesturlandi.
Leiguíbúðir
Reykjavíkur-
borgar hf.
FYRIR síðustu
borgarstjórnarkosn-
ingar í maí 1994 gáfu
frambjóðendur R-list-
ans út viðamikið kosn-
ingablað þar sem þeir
m.a. kynntu borgarbú-
um nokkur hundruð
kosningaloforð R-list-
ans. Auðvelt er að
finna þar mörg kosn-
ingaloforð sem ekki
hefur verið staðið við
og önnur sem borgar-
fulltrúar R-listans hafa
ekki minnst á eftir að
þetta kosningablað
kom út. Það væri fróð-
leg lesning fyrir þá
sem kusu R-listann að útvega sér
blaðið og lesa það vandlega.
Frambjóðendur R-listans gagn-
rýndu sjálfstæðismenn harkalega
fyrir að fjölga ekki leiguibúðum
borgarinnar meira, en á tímabilinu
1990-’94 bættust við 50 leiguíbúðir
árlega. Kosningaloforð R-listans í
þessu máli var skýrt og ákveðið og
hljóðaði þannig: „Gera þarf átak til
að fjölga leiguíbúðum í borginni til
að bæta úr mjög brýnni húsnæðis-
þörf. Félagslegar kaupleiguíbúðir
hljóti aukið vægi sem kostur fyrir
hina efnaminni.“ R-listinn hefur
efnt þetta kosningaloforð með því
að fjölga leiguíbúðum samtals um
45 í þau þijú ár sem hann hefur
verið við völd í borginni, eða u.þ.b.
15 leiguíbúðir árlega. í dag eru
tæplega 400 manns á biðlista eftir
leiguhúsnæði í Reykjavík.
Fljótaskrift á
undirbúningi
í tengslum við afgreiðslu fjár-
hagsáætlunar borgarinnar í des. sl.
var ákveðið að helja
undirbúning að stofnun
hlutafélags, sem tæki
að sér rekstur, viðhald,
fjármálaumsýslu og
þjónustu vegna alls
leiguhúsnæðis borgar-
innar. Reykjavík-
urborg á í dag rúmlega
1.100 leiguíbúðir. Gert
var ráð fyrir því í grein-
argerð með tillögunni
að hlutafélagið bæri
fulla ábyrgð á húsnæði
sem losnaði og gæti að
höfðu samráði við fé-
lagsmálayfirvöld ráð-
stafað því til útleigu
eða sölu á almennum
markaði eða á annan hátt sem
henta þykir.
Borgarstjórn samþykkti nýlega
að stofna hlutafélagið, sem nefnist
Félagsbústaðir hf. í samþykktum
í dag eru, segir
Vilhjálmur Þ. Vil-
hjálmsson, 400 manns
á biðlista eftir leiguhús-
næði í Reykjavík.
félagsins, sem m.a. borgarstjóri
undirritaði, kemur hins vegar fram
að forræði hlutafélagsins yfir leigu-
íbúðunum er ekkert. í 5. gr. sam-
þykktanna segir m.a.: „Uthlutun
þeirra leiguíbúða til leigutaka sem
félagið yfirtekur af borgarsjóði
Reykjavíkur og áður voru á forræði
Félagsmálastofnunar Reykjavíkur
skal áfram vera í höndum Félags-
málastofnunar.“
Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson
VIÐ íslendingar vilj-
um gjama telja okkur
með helstu menningar-
þjóðum heims og látum
ekkert tækifæri ónotað
til að minna okkur og
þó einkum aðrar þjóðir
á hina stórmerku sögu-
legu arfleifð okkar,
handritin. í þeim
mörgum er einnig að
finna sérstæðar mynd-
skreytingar. Við Is-
lendingar erum þess
vegna einnig afar stolt
af listrænum uppruna
okkar, sem og öllum
þeim fjölda lista-
manna, sem Island
hefur alið. Það líður vart sá atburð-
ur að ekki sé hann nýttur til að
efna til teiknisamkeppni í skólun-
um, og þegar fréttist að vegleg
verðlaun séu í boði er ekki að þátt-
tökunni að spyija, börnin keppast
öll við til að hreppa verðlaunin eftir-
sóttu. Og þegar kemur að verð-
launaafhendingu mæta þeir „út-
völdu“ með forráðamönnum sínum
og/eða myndlistarkennurum og
taka brosandi móti sínu verðlauna-
skjali ásamt verðlaunagrip/bók eða
hver svo sem gulrótin er. Ef þau
eru heppin sjást þau jafnvel á mynd
í sjónvarpinu ásamt skælbrosandi
ráðherra og/eða öðrum forráða-
mönnum keppninnar, en að þau sjái
myndinni sinni bregða fyrir er alls
óvíst, svo knappur er tími sem slík-
um fréttum er gefinn í okkar ann-
ars ágæta ríkissjónvarpi. Allt er
þetta svo sem gott og
blessað, en hvers virði
er foreldrum í raun að
vel sé búið að myndlist-
arkennslu barnanna
okkar?
Er myndlistar-
kennsla fyrir börnin
eða foreldrana?
Við teljum okkur
líka ala börnin okkar
upp í „listvænu“ um-
hverfi, erum kröfuhörð
um það að þau fái þá
myndlistarkennslu sem
þeim ber, en sam-
kvæmt grunnskólalög-
unum eru það 2 stund-
ir á viku allan veturinn. Ef fréttist
af einhveijum skóla, sem hefur
„svindlað" á nemendunum og vogað
sér að „skipta" bekknum (eins og
Iögboðið er í handmennt og mat-
reiðslu), þannig að þau fá aðeins
myndmenntarkennslu hálfan vetur-
inn, er okkar listrænu meðvitund
illilega misboðið. Við hringjum vit-
anlega í „þjóðarsálina“ og kvörtum
yfír meðferðinni á litlu elskunum
okkar, sem eru „svikin" um 2 mynd-
listartíma á viku hálfan veturinn,
og eru þar af leiðandi komin heim
2 kennslustundum fyrr en ella einu
sinni í viku. Einnig kærum við rétti-
lega viðkomandi skóla til fræðslu-
stjóra, sem bregst ekki skyldu sinni,
en átelur skólastjórann harðlega
fyrir að fara ekki eftir grunnskóla-
lögunum og þvingar hann væntan-
lega til hlýðni. Að vísu eru margir
skólastjómendur sem „komast upp
með“ að hunsa þessi fyrirmæli og
væri forvitnilegt að heyra þeirra rök
fyrir því.
Hvað eru líka myndlistarkennar-
ar að kvarta, er þeim einhver vor-
kunn að kenna heilum bekkjum eins
og almennir kennarar?
Svona fór nú teiknikennslan fram
um áratugaskeið og mátti heita
gott ef lærður myndlistarmaður
fengist til starfans.
Er þá bara ekki allt í sómanum?
Er það ekki „réttur“ foreldranna
að vita hvað er börnunum þeirra
fyrir bestu? Hvað í ósköpunum er
greinarhöfundur að fara með þess-
um skrifum?
Sú mikla umræða um skólamál
í kjölfar kannana og samræmdra
prófa hefur vakið upp ýmsar spurn-
ingar meðal lærðra og leikinna,
meðal annars um metnað kennara
til starfs síns.
Er ég hissa á hve fáir kennarar
hafa séð ástæðu til að veija hendur
sínar gegn nánast rætinni gagn-
rýni.
Spurningin er því?
Hver er metnaður foreldra gagn-
vart myndlistaruppeldi? Er hann
einungis fólginn í því að börnin fái
þær kennslustundir í myndmennt
sem kveður á um í grunnskólalög-
unum, burtséð frá gæðum kennsl-
unnar? Er líklegt að kennari, sem
gert er að kenna 20-30 nemendum
myndlist geti sinnt metnaðarfullu
myndlistaruppeldi?
Þegar ég var á grunnskólaaldri
Ég skora á skólamálayf-
irvöld borgarinnar, seg-
ir Sóley Ragnarsdótt-
ir, að taka af metnaði
á myndlistarkennslunni.
(fyrir fleiri árum en mér er Ijúft
að viðurkenna) var ég í 30 barna
bekk. í myndmenntarkennslu, sem
þá hét með réttu „teiknikennsla"
sat teiknikennarinn við skrifborðið
sitt, en við nemendurnir stóðum í
langri biðröð eftir tilsögn . Ef við
vorum heppin gátum við „komist
að“ tvisvar á þeim 2 kennslustund-
um sem við fengum á viku. Afrakst-
ur minn eftir veturinn voru 6-7
myndir, sem ég get fullyrt að var
mjög gott á þeirra tíma mælikvarða.
En þetta var þá. Ekki þýðir að
bjóða börnunum okkar í dag upp á
svona kennsluhætti. Einhverra
hluta vegna eiga þau ekki gott með
að sitja stillt í sætunum sínum og
teikna eins og í gamla daga.
Okkur myndlistarkennurunum
fínnst tíma okkar ekki alltaf vel
varið, við getum lítið sinnt þeim sem
áhuga hafa á því að nýta sér þekk-
ingu okkar, en veijum þess í stað
mestum tíma í að hafa hemil á
þeim sem vilja gera eitthvað allt
annað. Ekki kann ég skýringu á
þessu, en það er vitað mál að aga-
leysi hefur aukist til muna síðustu
ár og kemur hvergi betur fram en
í sérgreinatímum, þar sem nemend-
ur sitja aðeins vikulega tíma. Mér
fínnst við færast óðfluga frá þeim
faglega grunni, sem menntun okkar
byggðist á og þrátt fyrir að við
sækjum þau námskeið sem stjórn
FÍMK skipuleggur fyrir okkur, get-
um við lítið nýtt okkur þá þekk-
ingu, sökum þess fjölda nemenda
sem við eigum að sinna í hverri
kennslustund. Einnig má nefna að
aðstaða til myndmenntarkennslu í
eldri skólum borgarinnar er víða
mjög bágborin, mikil þrengsli og
lélegur eða enginn tækjakostur. Og
þrátt fyrir að flestir skólastjórnend-
ur sýni skilning og jafnvel áhuga á
sjónarmiðum okkar, eru hendur
þeirra bundnar sökum þess skiln-
ingsleysis sem ríkt hefur í þessum
málum hjá ráðamönnum þjóðarinn-
ar undanfarin ár. Má einnig nefna
það misrétti sem ríkir í stéttinni,
en það gefur augaleið að það er
ólíku saman að jafna að kenna
10-15 börnum eða 20-30.
Er þá ekki kominn tími til að
svara kröfunum og færa myndlist-
arkennslu inn í nútímann? Skora
ég hér með á ný skólamálayfírvöld
borgarinnar að taka af metnaði á
þessum málum, til dæmis með því
að fá grunnskólalögunum breytt,
svo skipta megi bekkjunum „lög-
lega“ og veita börnunum okkar þá
fjölbreyttu menntun, sem þau
„samkvæmt grunnskólalögunum"
eiga rétt á.
Hef ég þá trú að foreldrarnir
myndu fagna slíkri ráðagerð, þegar
þeir sæju muninn á verkum barn-
anna og síðast en ekki síst sæjum
við myndlistarkennaramir tilgang
með starfi okkar.
Auglýsi ég hér með eftir fleiri
sjónarmiðum, bæði frá myndlistar-
kennurum og foreldrum.
Höfundur er myndlistarkennari.
Opið bréf til menntamálaráðherra,
fræðslustjóra og Morgunblaðsins
Sóley
Ragnarsdóttir