Morgunblaðið - 10.06.1999, Blaðsíða 36

36 FIMMTUDAGUR 10. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
GJÖRNINGAKLÚBBURINN býður upp á glasúr-hjúpaðar konfektkökur og kampavín í Rauða hverfinu í Amsterdam.
Æöri verur í Amsterdam
MYMDLIST
Rauða hverfið í Amsterdam
GJHRIVIIVGUR
b.lOi; M\(. \
KLtll IIUIIIIVIV
FYRIR nokkru var sagt frá sýn-
ingunni „Midnight Walkers & City
Sleepers" sem haldin var í Rauða
hverfmu í Amsterdam og dró til sín
athygli allra þeirra sem leið áttu um
hverfíð. Meðal þátttakenda voru
Gjörningaklúbburinn - þær Dóra
Isleifsdóttir, Eirún Sigurðardóttir,
Jóní Jónsdóttir og Sigrún Hrólfs-
dóttir - en gjörningur þeirra In
Memory of Feelings Felt - á ís-
lensku mundi það útleggjast „Til
minningar um fundnar tilfinningar"
- kom miklu róti á hugi manna í
Sint Annenstraat, einu af öngstræt-
unum sem skera Wai-moesstraat,
eina helstu lífæð Rauða hverfisins.
Að verða fyrir því að ganga eftir
fjölfarinni götu í erlendri stórborg
og heyra kallað á sig ofan úr hótel-
glugga er ekki beint hversdagsleg-
ur atburður. Þama var kominn
Gjömingaklúbburinn - þær Dóra,
Eirún, Jóní og Sigrún - að leggja
síðustu hönd á undirbúning gjörn-
ings síns. íklæddur gylltum kjólum,
slám og háhæla skóm í stfl, skeiðaði
þessi íslenski ástarkvartett inn í
lyftu með bakka fullan af glasúr-
hjúpuðum konfektkökum, kampa-
vínsflösku, gulan verkahjálm, bor-
vél og minningarskjöld - áritaðan
„In Memory of Feelings Felt - The
Icelandic Love Corporation was
here“ - til að festa upp á vel völdum
stað í Rauða hverfinu.
Eftir örstutta áætlunargerð í hót-
elmóttökunni héldu stöllurnar undir
bert loft og hurfu nær samstundis
fyrir næsta hom, inn í hliðargötu
Sankti Önnu, þar sem fáa dýrðlinga
er að finna nú til dags utan þá sem
festir hafa verið á götuskilti hinna
syndum spilltu stræta. Eftir drjúg-
an spöl nam Gjörningaklúbburinn
staðar á skuggalegum krossgötum
og tók að bjóða vegfarendum
konfektkökurnar. Undir kjörhug-
myndinni um „Æðri verur“ - en
Gjörningaklúbburinn stærir sig af
því meðal annars að vera einu lista-
mennirnir á jarðríki sem sjást frá
tunglinu - sem leggja blessun sína
yfir hið vafasama hverfi og starf-
semina sem þar fer fram, vildi kvar-
tettinn beina athygli viðstaddra til
vitundar ofar daglegu amstri og
áhyggjum.
Samkvæmt jákvæðri heimspeki
Gjömingaklúbbsins býr æðri vera
innra með hverjum manni í meira
eða minna mæli. Með nálægð sinni
hyggst klúbburinn efla þessar
kenndir. Gylltu klæðin, kökumar og
kampavínið undirstrika hátíðar-
stemmningu augnabliksins, líkt og
stöllurnar fjórar hefðu komið óvart
utan úr geimnum til að boða vegfar-
endum Rauða hverfisins einhvern
himneskan fögnuð. Eftir kökuboðið
setti ein þeirra upp hjálminn gula
og skrúfaði minningarskjöldinn um
fundnu tilfinningarnar í þar til val-
inn vegg á staðnum. Lófatakið sem
fylgdi gjörningnum og tappinn sem
flaug úr kampavínsflöskunni báru
vott um vel heppnað tiltæki.
En það vom ekki allir jafnhrifnir.
Varla var minningarskjöldurinn
fyrr kominn upp en út úr nærliggj-
andi dyrnrn þusti flokkur bálreiðra
vændiskvenna til að hrekja á brott
þann mannfagnað sem safnast hafði
saman kringum Gjörningaklúbbinn.
Einkum áttu þeir fótum sínum fjör
að launa sem voru með mynda- og
myndupptökuvélar á lofti til að
skrásetja atburðinn. Stúlka sem
hélt á veglegri beta-vél mátti þakka
fyrir að missa ekki gripinn í götuna
þegar hún var klóruð og rifið í hár
hennar í ólátunum. Brátt logaði
húsasundið af heiftarópum og skær-
um þeirra sem virtust eiga allt sitt
undir nóttunni og nafnleysinu. En
það var engu líkara en Gjörninga-
klúbburinn væri í raun og vem á
æðra plani því þó að meðlimirnir
væm í æpandi búningum sínum var
ekki snert hár á höfði þeirra. Ein-
hver hulinn vemdarkraftur forðaði
þeim frá öllum skakkaföllum sem
margir aðdáendur þeirra urðu fyrir
á þessu heldur svala síðdegi í miðri
Amsterdam.
Halldór Björn Runólfsson
Leyndardóm-
ar jökulsins
BÆKUR
Ila;klingur
DULMAGN SNÆFELLSJÖKULS
eftir Guðrúnu G. Bergmann. Leiðar-
Ps, 1999 - 32 bls.
FA fjöll á Islandi em hjúpuð
jafnmiklum leyndardómum og
Snæfellsjökull. Hér
finnast vart tignarlegri
fjöll og merkileg
reynsla að vakna að
morgni að Görðum í
Staðarsveit og sjá
jökulinn blasa við eins
og margra hæða
rjómatertu af hlað-
borði Hnallþóm, hvít-
bláan og glæsilegan.
Það er því ekki að
furða þótt sá vísi mað-
ur Símon Sigurmons-
son bóndi þar á bæ
þykist verða var við
orku og afl jökulsins
og segi sem svo að hún
sé „kannski ósýnileg
en það væri Guð líka“.
Til þessara orða vísar Guðrún G.
Bergmann í bæklingi sínum, Dul-
magni Snæfellsjökuls, sem einnig
er gefinn út á ensku. I riti hennar
er margt af slíkum alþýðlegum
fræðibrotum. Hún lýsir náttúmfari
jökulsins og staðháttum, rekur lip-
urlega goðsögnina um Bárð Snæ-
fellsás, sögu Jules Verne, Leyndar-
dóm Snæfellsjökuls, en snýr sér
síðan að meginefni rits síns að sýna
fram á að gegnum jökulinn gangi
orkubrautir og í honum sé orku-
hvirfill.
Ekki veit ég hvemig innvígðir
nýaldarmenn taka þessum kenn-
ingum. En því miður sýnast mér
hér á ferðinni fremur hæpin fræði í
anda nýaldar- og stjörnuspeki.
Guðrún vitnar í Donald Key, Erlu
Stefánsdóttur, dr. Adam Rutherfor
máli sínu til stuðnings og jafnvel
Opinbemnarbókina. Með fullri
virðingu fyrir þessu ágæta fólki og
skoðunum þess verður að segjast
eins og er. Ef taka á speki þess trú-
anlega verða menn að trúa á jfir-
náttúmleg fyrirbæri og forðast
gagnrýna hugsun. Þó finnst mér
kasta fyrst tólfunum
þegar Guðrún dregur
fram í fullri alvöru
draugasöguna um
Oddnýju Pílu sem Lat-
ínu-Bjarni vakti upp og
kvað niður við Drauga-
lág sem sannindamerki
þess að orkubrautir
leiki um svæðið. „Þessi
saga um Draugalág
gefur einmitt til kynna
að á staðnum sé orka
sem opnast inn á ýms-
ar víddir því annars
hefði ekki verið hægt
að kveða Oddnýju nið-
ur.“
Eitthvað grunar
Guðrúnu að röksemdir hennar um
orkustöðvar Snæfellsjökuls hvfli á
veikum gmnni. Hún viðurkennir að
einhveijum kunni „að finnast heim-
ildir mínar nokkuð óáþreifanlegar
en í íslenskri samheitabók kemur
fram að annað orð fyrir óáþreifan-
legt er andlegt".
Það er í sjálfu sér ágætt fram-
tak að gefa út bók um Snæfellsjök-
ul. Bókin er lipurlega skrifuð og
auðveld aflestrar. Jökullinn er fag-
ur og frægur og slíkt rit á ensku
kann að laða að einhverja útlend-
inga í nýaldarhugleiðingum hingað
til lands. En við hinir vantrúuðu
finnum lítinn samhljóm í þessu
verki.
Skafti Þ. Halldórsson
Guðrún G.
Bergmann
Maður í mislitum sokkum í Hnífsdal
Morgunblaðið/Halldór
LEIKARAHÓPURINN á Hótel ísafirði eftir að 100. sýningu á Maður í
mislitum sokkum lauk. F.v. Bessi Bjamason, Þóra Friðriksdóttir, Guð-
rún Þ. Stephensen, Árni Tryggvason, Ólafur Darri Ólafsson, Tinna
Gunnlaugsdóttir, Helga Bachmann og Erlingur Gíslason.
Fullt hús á 100.
sýningunni
ÓLAFUR Darri Ólafsson
bregður á leik með Árna
Tryggvasyni.
ísafirði. Morgunblaðið.
LEIKRIT Arnmundar S. Back-
mans, Maður í mislitum sokkum,
fékk afar góðar viðtökur þegar
Þjóðleikhúsið kom vestur með
valinn hóp stórleikara og sýndi
verkið fyrir fullu húsi í Félags-
heimilinu í Hnífsdal sl. laugardag
og sunnudag. Fyrri sýningin var
hundraðasta sýningin á verkinu
sem hefur verið flutt við fádæma
vinsældir á Smíðaverkstæði Þjóð-
leikhússins frá því í haust.
Höfúndur leikritsins, Ammund-
ur S. Backman hæstaréttarlög-
maður, andaðist í september síð-
astliðnum, langt um aldur fram.
Hann var þjóðkunnur sem lögmað-
ur, lögfræðiráðgjafi og aðstoðar-
maður ráðherra og beitti kröftum
sínum einkum í þágu þeirra sem
minna máttu sín. Hæfileikar hans
á sviði lista komu snemma í ljós.
Hann hafði þá tónlistargáfu að
geta spilað á svo til hvaða hljóð-
færi sem var, auk þess sem hann
var góður söngmaður. Þegar sem
unglingspiltur var hann farinn að
leika fyrir dansi. Síðan var hann
meðal stofnenda og félaga í Busa-
bandinu f Menntaskólanum á
Akureyri, þjóðlagatríóinu Þremur
háum tónum og Eddukórnum.
Hann samdi einnig sönglög við ljóð
ýmissa skálda.
Ammundur byijaði ekki að
sinna ritstörfum af alvöru fyrr en
hann var kominn á fimmtugsaldur,
enda þótt hann hefði alla tíð skrif-
að mikið, bæði skáldskap og annan
texta. Frá hans hendi komu, að
honum lifandi, tvær skáldsögur,
Hermann (1989) og Böndin bresta
(1990), og tvö leikrit, Blessuð jólin
og Maður í mislitum sokkum. Fyr-
ir síðustu jól kom út síðasta skáld-
saga hans, Almúgamenn.
Eftir að 100. sýningunni lauk
komu leikarar og aðstandendur
sýningarinnar saman á Hótel ísa-
firði þar sem þessara tímamóta
var minnst.