Dagblaðið Vísir - DV - 14.07.1982, Síða 12

"Bl"1111B™IB—1■|bbb|11*■■hjálst, áháð dagblað
Útgáfufélag: Frjáls fjötmifllun hf. ^
Stjórnarformaflur og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjótfsson.
Framk vœmdastjóri og útgáfustjóri: Hörflur Einarsson.
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Eilert B. Schram.
Aöstoflarritstjóri: Haukur Helgason.
Fréttastjóri: Jónas Haraldsson.
Auglýsingastjórar: Páll Stefánsson og Ingótfur P. Steinsson.
Ritstjóm: Siöumúla 12 — 14. Sími 86611. Auglýsingar: Siðumúla 33. Simi 27022.
Afgréiösia, éskriftir, smóauglýsingar, skrifstofa: Þverholti 11. Simi 27022.
aimi ritstjórnar 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerfl: Hilmir hf., Slflumúla 12.
Prentun: Arvakur hf., Skeífunni 10. _ _
Áskriftarverfl á mánufli 120 kr. Verfl i lausasölu 9 kr. Helgarbtafl 11 kr.
Alþýðubandalag
bíðurfæris
Sumir samstarfsmenn alþýðubandalagsmanna í stjórn-
arliðinu kalla það „naflaskoðun”, aðrir „sjálfsrýni”. En
greinilega skoða alþýðubandalagsmenn um þessar
mundir afstöðu sína til stjórnarsamstarfsins í framhaldi
af ósigri flokks þeirra í sveitarstjórnarkosningunum.
Forystumenn flokksins eru véfrétt líkastir þegar þeir
eru spurðir um líf ríkisstjómarinnar.
Ragnar Amalds fjármálaráðherra veltir í Þjóðviljan-
um vöngum yfir því, hvort kosningar gætu orðið strax
næsta vetur. Niðurstaða hans er að meirihluti ríkisstjóm-
arinnar hafi verið alltof veikur á síðasta þingi og nánast
hending ráðið hvort mál stjómarinnar kæmust í höfn. Nú
hafi staðan enn versnað vegna útspils Eggerts Haukdal.
Aðrir forystumenn Alþýðubandalagsins leggja áherzlu á,
að ríkisstjórninni sé ekki stætt á mikilvægum aðgerðum,
nema vilyrði Eggerts fyrir stuðningi, þegar þing kemur
saman, fáist fyrirfram. Þeir undirstrika, að ríkisstjómin
„geti ekki beðið aðgerðalaus” heilt ár eftir kosningum.
Þetta er í sjálfu sér rökrétt. Aðgerða er þörf, og ekki
verjandi að gera þær, nema þingmeirihluti fyrir bráða-
birgðalögum sé tryggður. En athygli vekur, að foringjar
Alþýðubandalagsins ganga nú fram í röð til að lýsa veik-
leika stjómarsamstarfsins. Vafalaust þýöir þessi órói, að
þeir grandskoða þann kostinn að slíta þessu samstarfi
innan tíðar. Til þess munu þeir varla láta nægja að vitna
til óvissrar afstöðu Eggerts Haukdal, heldur mundu þeir
„hanna atburðarásina” þannig, að Alþýðubandalagið
hefði eitthvað fyrir snúð sinn, ef til stjórnarslita kæmi,
eins og alþýðubandalagsmaður komst að orði fyrir
skömmu.
Engin leið er að geta í eyðurnár hjá Alþýðubandalag-
inu. Því veldur einkum að þar em skoðanir skiptar um
þetta efni.
Sumir forystumenn, einkum þeir, sem ekki verma ráð-
herrastóla þessa stundina, vilja komast úr ríkisstjóminni
sem hraðast. Aðrir vilja enn sitja í bili en bíða átekta.
Alþýðubandalagsmenn telja, að flokkurinn hafi í sveit-
arstjómarkosningum goldið stjórnarsetunnar. Raddir
um að flokkurinn sliti stjórnarsamstarfinu, vom áber-
andi í flokknum jafnvel strax eftir að skoðanakönnun
Dagblaðsins og Vísis sýndi í janúar síðastliðnum, að hann
hafði tapað fylgi. Þetta fylgistap kom fram í kosningun-
um, sem jók enn styrk þessa sjónarmiös. Það má nú heita
ríkjandi í flokknum.
Sumir alþýðubandalagsmenn vildu nota kjarasamning-
ana til að undirbyggja þá stöðu að flokkurinn kæmi á ný
fram sem harður verkalýðsflokkur og ríkisstjórnin brotn-
aði á átökum um kjaramál.
Þegar á reyndi var afstaða launafólks ekki með þeim
hætti að þetta væri talið vænlegt til framdráttar. Áhugi á
verkföllum og átökum var lítill, og fólki skildist, að til
einskis yrði barizt um krónutöluhæííkanir, sem hyrfu
jafnskjótt í veröbólgu.
Alþýðubandalagið situr því enn í stjóm, en engum
kæmi á óvart, þótt það væri brátt á förum þaðan. Áherzl-
an, sem flokksforingjarnir leggja nú á, hversu veikar
stoðir stjórnarinnar eru, styðja þá kenningu.
Spurningin verður á næstu vikum, hversu auðveldlega
alþýðubandalagsmenn geta „hannað þá atburðarás”,
sem skili þeim aftur einhverju af því fylgi, sem þeir hafa
tapað.
Haukur Helgason.
DAGBLAÐIÐ & VlSIR. MIÐVIKUDAGUR14. JULl 1982.
I
Ttató® ie"ur
Þá eru allar sveitarstjórnarkosn-
ingarnar um garö gengnar. Hefur þá
mörgum létt fyrir hjarta, öörum
þyngt eins og gengur.
I bæjarstjómarkosningunum gekk
mörgum báglega aö „finna línuna”,
þ.e. einhverja stefnumynd. Allir
vilja betri götur, betri hafnir, hrein-
an bæ, fyrír utan nú öll „atvinnutæki-
færín” sem átti aö „skapa” útum
allar trissur. Og ekki sakaði að tala
um minni álögur og miklar fram-
kvæmdir. Allt var þetta sætlegur
söngur, hallelúja.
Áöur fyrr biöu menn í ofvæni eftir
kosningabombum. Þær komu rétt
fyrir kjördag; oftast reykbombur. —
I staö þeirra er komiö margt nýtt og
gott. Kosningaskrifstofumar anga af
. ílmandi Kaaberskaffi og þessi lifs-
eleksír auglýstur í öllum blööum.
, Jleitt á könnunni”, smakkið flokks-
kaffiö góöa. Og elsku atkvæöin
streyma inn og þamba meðan þrek
endist. Svo er náttúrlega vel, að for-
ingjamir sjái að maður hafi ratað í
sína einu sönnu skilarétt.
Svo er annaö nýtt: vinnustaða-
fundimir. Um 80 slíkir, auk fjöl-
margra annarra, gaf að líta í einu
Reykjavíkurblaðanna. Þetta var
Haraldur Guðnason
hlyti aö hafa veríö meö meira móti
mannval í boöi (pólitískt séð:) „Vér
brosum”.
Allaballar hugga sig meö því að
þetta hafi nú bara gengið vel í
Bolungarvík, Grundarfirði og
Stokkseyri. Annars er undarlegt aö
þeir skuli tapa einmitt nú, þegar
Flokkamir funda fyrir kosningamar.
A „Með prófkjöri er í flestum tilfellum búið
™ að „kjósa” 3/4 frambjóðenda fyrirfram,”
segir Haraldur Guðnason.
bara einn listinn. Kannski hafa fund-
ir allra lista því veriö 3—400. Lions-
og Kiwanis ekki gleymt og fóstrum
var boöaðevangelium íhaldsins.
Oþarft aö nefna, að gamla fólkiö
hlaut sérstaka umönnun. Til aö
mynda buðu þeir Oiafur Jóh. og
Kristján Ben. „öllum eldri borgurum
í síðdegiskaffi í veitingahúsinu
Glæsibæ”. Þá var vont aö vera f jarri
góöu gamni.
Það mun þurfa nokkuð svo sér-
staka karaktera til að standa fyrir
svona leiksýningum. En þetta er til-
breyting frá hvunndagsdjobbinu
(sumu leiðinlegu) og ber aö þakka.
Starfsfólk fær kannski tvöfaldan
kaffitíma eöa þrefaldan. Og ekki ætti
aö spilla’ ef fræöarinn skyldi vera í
sama pólitískum blóðflokki og sá
sem húsum ræður.
En nú er tjaldiö falliö aö sinni.
Fulltrúum fólksins hefur fjölgaö
nokkuö. Hefði þó mátt betur, því enn
eru margir sem bíöa utan dyra. Búiö
aö leiða okkur í allan sannleika um
það, af hverju þetta fór svona og
svona, margir öngulsárir í bili. En
aftur kemur betri tíð... Einlægust
(og barnslegust) er gleði sjálfstæðis-
manna. Sumir skilja varla ennþá
hvernig þessi guösblessun helltist yf-
ir þá. Einhver sagöi í Mogga aö nú
íhaldið er búið aö gefa út vottorð
uppá þaö opinberlega, aö „komm-
arnir” séu núloksins orönir normal.
Hvurjir hafa líka stutt betur við
bakiö á atvinnurekendum á þessum
síöustu og verstu tímum? Sætlega
sungu þrestir Alþýðubandalagsins í
kómum þeim.
Mikiö var það nú ánægjulegt, aö
við kjósendur almennt skyldum fá að
borga símakostnaö fiokkannaaö 85
hundruöustu. Þetta eigum viö Stein-
grími okkar að þakka. Við borgum
þetta meö gleöi, jafnvel þó ráðherr-
ann segi okkur í leiöinni að ekki sé
króna aflögu til að borga hærra
kaup. En illt er ef blessaðir ráöherr-
arnir fá nú ekki þessar þúsundir sem
þeim ber skv. vísitölu.og niöurtaln-
ingu 1. sept. Þaö er þó nokkur bót í
máli aö þeir hafa þó fimmfalt þaö
sem BSRB krefst sem lágmarks
handa ríkisstarfsmönnum.
Gapandi yfir
„lýðræðinu"
Enn viögengst, þrátt fyrir mann-
réttindaskjalið, aö flokkarnir voru
meö njósnara sína inni í kjördeildum
— nema kratar og kvennaframboð.
Þá er farið með nafnalista í kosn-
ingaskrifstofur og þar er dregiö í
dilka. Lögfróðir menn telja þetta at-
hæfi brot á lögum frá 1981, 4. gr. um
krefisbundna skráningu á upplýsing-
um um einkamálefni, þar sem segir
m.a. aö óheimilt sé aö skrá upplýs-
ingar um „skoöanir (þ.e. einstakl-
inga á stjórnmálum og einstökum
stjómmálalegum efnum”. Fyrir ut-
an aö þetta fólk truflar oft störf kjör-
stjórnarmanna meö spumingum.
Leifur Sveinsson lögfræöingur hef-
ur nú kært Sjálfstæöisflokkinn og
mun kæra Alþýðubandalagiö aö sögn
fyrir meint brot á fyrmefndum lög-
um.
Flokkarnir voru ekki lítið montnir
af prófkjörum sínum og því lýöræði
sem þeir þóttust vera aö þjóna. Þetta
er i reynd sýndarmennska og leik-
araskapur. Framagosar fá hins-
vegar tækifæri til aö safna um sig
ýmiskonar hópum og þeir setja upp
„apparat” með skefjalausum áróöri.
Svo er fólk gapandi yfir „lýðræöinu”
og hvaö þaö fái nú náðarsamlegast
aðráðamiklu.
Meö prófkjöri er hinsvegar engin
trygging fyrir því aö hæfustu menn
flokkanna verði fyrir valinu — nema
síöur sé. Oft er það svo, aö þeir vilja
vera lausir við bæjarmálastreöiö og
gefa því ekki kost á því aö fara í próf-
kjör. Með prófkjöri er í flestum til-
fellum búiö aö „kjósa” 3/4 frambjóð-
enda fyrirfram.
Áöur fyrr störfuöu kjömefndir að
vali frambjóöenda og tillögur þeirra
síðan lagöar fram á almennum fund-
um. Þetta gafst betur en þessir kosn-
ingaleikir. Eigi prófk jör að vera ann-
að en pólitískt sjó þarf að setja um
þau reglur sem gildi fyrir öll fram-
boð. Ég minni á góða grein eftir
Sveín Olafsson í Morgunblaöinu 11.
feb. 1982. Þarsegir m.a. á þessa leiö:
„Prófkjörin” hafa því miöur hingað
til ekki, aö dómi þess er hér ritar,
sýnt sig aö vera annaö en hrein
sirkusfyrirbæri, sem hafa valdiö
ómældum skaöa meö því m.a. aö láta
hverfa af sjónarsviöi stjórnmálanna
á Islandi fjölmargt afburöafólk í
stjórnmálum þjóöinni til bæöi vansa
og ómælds tjóns, þótt þaö sé ekki
frekar tíundað hér, en ekki er að efa
aö margir þekkja þetta og eru sömu
skoðunar um hversu hörmulega hef-
ir þar til tekist í mörgum tilfellum”.
Skoðanakannanir fyrir kosningar
sýndu vaxandi andúð og vantraust á
flokkakerfinu íslenska. Þeim kjós-
endum fer fjölgandi sem kjósa ekki
eöa skila auðu. Auöu seðlarnir eru
líka atkvæöi og mótmæli gegn
flokkamafíunum.
Fréttir fjölmiöla af kosningaúr-
slitum eru ónákvæmar, sumt undan
dregið aö geðþótta fréttamanna.
Flest blöö „þögðu” um auðu at-
kvæðin. Þeim þótti t.d. ekki í frásög-
ur færandi aö á fjórða hundraö kjós-
endur i Kópavogi skiluöu auöu.
Fréttamaöur Sjónvarps sagöi skil-
merkilega frá þessu.
Morgunblaðið eitt blaöa sagöi frá
auöum seölum, en sá galli var þó á
þessu, aö auðum seölum og ógildum
var ruglaö saman. Þetta sundurliöa
kjörstjórnir, svo fréttamiölar ættu
aö temja sér vandaðri vinnubrögö
framvegis.—Þetta er vondur rugl-
andi, ekki síst vegna þess að ógildu
seölamir eru yfirleitt lítiö brot af
„auöum og ógildum” sem voru all-
nokkuð á þriöja þúsund í fyrri kosn-
ingunum (22. maí). Af því má ætla,
aö a.m.k. 2000 kjósendur hafi farið á
kjörstaö til þess eins aö skila auöu.
Þetta sýnir m.a. aö menn hafa vax-
andi ótrú á því aö stjóm bæjarmála
hefur verið sett undir flokkavald og
þeir sjá gegnum sirkustjöld prófkjör-
anna, þar sem búið er aö kjósa obb-
ann af liðinu fyrirfram.
Haraldur Guðnason
Vestmannaeyjum.