Dagblaðið Vísir - DV - 17.10.1987, Blaðsíða 15

LAUGARDAGUR 17. OKTÓBER 1987.
15
DV-mynd Brynjar Gauti
Eiginkonur frá útlöndum
Frá aldaööli hefur mannskepnan
talið þaö hámark velsælunnar að
ganga í hjónaband. Ungar stúlkur
höndla ekki hamingjuna fyrr en
þær eru búnar aö koma sér upp
eiginmanni og æösti draumur allra
yngissveina er aö finna sér kvon-
fang. Fólk er varla oröið kynþroska
áður en þaö festir ráð sitt. A land-
námsöld höföu karlmenn þó vit á
því aö haga hjónaböndum eftir
stööu og efnahag og þurftu þá ekki
einu sinni aö spyrja kvonfangið
leyfis - hvaö þá að vinna hug þess
eða hjarta. Biðlarnir báru upp bón-
orðiö við feðurna sem samþykktu
ráöahaginn eöa synjuðu eftir því
hver heimanmundurinn var.
Kvenfólkiö sat uppi með ektamenn
þangaö til þeir drápust enda var
karlaveldið allsráöandi en konur
upp á punt - í mesta lagi til afnota.
En eins og annaö á kvenfrelsisöld
fékkst enginn friður meö þennan
góöa og gamla siö. Nú verða biöl-
arnir aö snúa sér beint til heitmeyj-
anna og meira aö segja að hafa fyrir
því aö kynnast þeim áöur en bón-
orðið er horiö upp. Feöurnir eru
ekki lengur spuröir ráða og enginn
spyr um heimanmund og nú er nóg
aö telja sér trú um að ástin sé lykill-
inn aö hjónabandssælunni. Ungt
fólk heldur aö ástin sé fólgin í því
aö vera skotið í einhverjum eöa fá
aö sofa hjá hvaö ööru og sendir
knúsaðar og æöisgengnar stuö-
kveöjur á útvarpsbylgjunum og
heitir hvaö ööru eilífri tryggö og
sælu. Hin opinbera stefna er sú að
hjónabandið sé hin löggilta stað-
festing á því aö fólk elskist og þess
vegna er ekki linnt látunum fyrr
en hringarnir eru komnir á sinn
staö og helst er farið upp aö altar-
inu í óspjölluðu brúöarskartinu og
lýst yfir gagnvart guöi og heilögum
anda aö tryggðin og dyggðin skuli
vara allt til enda.
Skilnaðir og skipbrot
Því er ekki aö neita aö stundum
vefst þaö fyrir manni hvernig
standi á öllu þessu írafári í sam-
bandi viö giftingar. Hvers vegna er
ungt fólk aö gifta sig nú til dags
þegar annað hvert hjónaband end-
ar meö skilnaði og skipbroti? Það
er líka svo einkennilegt meö karl-
menn, sérstaklega gifta karlmenn,
að þaö er leitun aö einhverjum sem
hefur áframhaldandi áhuga á eig-
inkonu sinni eftir að hann er búinn
aö kvænast henni. Karlmenn
ganga meö grasið i skónum á eftir
kærustum sínum og unnustum og
sjá ekki sólina fyrir þeim, eins og
vera ber þegar ástin er annars veg-
ar. Svo er stofnað til heimilis og
konan verður ófrísk og börnin
hlaðast upp og bæöi fara aö vinna
og strita og hætta aö halda sér til.
Og áður en varir er áhuginn horf-
inn og eiginmaðurinn farinn að
skáskjóta augunum á eftir öðrum
pilsfóldum. Hjónabandið veröur
útþvælt og slitið í hvunndeginum,
og ástin - hvaö er nú það?
Stúlkurnar eru ekki mikið betur
settar. Þær verða ráðsettar eigin-
konur af því aö þær vita ekki um
örlög sín fyrr en um seinan. Sitja
uppi meö karlpung sem heimtar
þjónustu til borðs og sængur og
gleymir öllum ástaratlotunum úr
tilhugalífmu af því aö nú er hann
búinn að eignast konuna og hefur
komiö henni fyrir meö öllum hin-
um húsgögnunum. Nú er breimerí-
inu lokið og basliö tekið viö og
eignarhaldið kemur í veg fyrir að
öðrum leyfist að gera hosur sínar
grænar fyrir konu sem ekki er
lengur á markaðnum. Þrælahaldið
er hafið.
í lóðréttum stellingum
Lengi vel var ekki hægt aö þver-
fóta í Reykjavík fyrir fyllibyttum
sem voru sá þjóðflokkurinn sem
setti mestan svip á miðbæinn. Síö-
an komu þessar fyllibyttur aftur
og voru þá orönar edrú og nú er
annar hver maöur afturbata og
ekki hægt aö þverfóta fyrir þeim.
Nú síðast eru hinir fráskildu teknir
viö sem fjölmennasta stéttin í þjóð-
félaginu og fjölgar stöðugt.
Allt hefur þetta fólk orðið þeim
örlögum að bráð á lífsleiðinni aö
veröa ástfangið fyrir aldur fram og
uppgötvaö þaö daginn eftir að
hjónabandið gengur ekki sjálfkrafa
og enginn eldur logar nema honum
sé haldiö viö. Þegar hjónin þurfa
að halda uppi samskiptum í lóö-
réttri stööu og blanda geöi yfir
barnagráti og bleyjuþvotti, rukk-
unum og rifrildum og rugla saman
reytunum í blíöu og stríðu, þá
renna tvær grímur á ástina. Hún
hefur því miður ekki nærri alltaf
úthald fram yfir láréttu stelling-
arnar.
Þetta eru auðvitað feimnismál
sem fólk ber ekki á torg öðruvísi
en meö samanbitnar varir og bitru
augnaráði. Kvenfólkiö hvíslar
vandamálum sínum aö vinkonun-
um í saumaklúbbnum en karlarnir
fara á uppskeruhátíðir og þorrablót
og fá útrás meö því aö bjóöa í nær-
fótin af fatafellunum.
Fólk talar ekki um einkamálin.
nema þá helst í viðhafnarviðtölum
í tímaritum, þar sem þaö þykir fínt
aö segja bersöglissögur af sjálfum
sér og lýsa lífsreynslu sinni eins
og alþjóö komi hún eitthvaö viö.
Það er alveg dæmalaus lenska hjá
sjálfumglöðu fólki, sem ekki verð-
ur flokkuö undir annaö en hégóma-
girnd, aö vilja auglýsa ósigra sína
og mistök í fyrri hjónaböndum til
þess eins aö komast á glanspappír
í magasínum.
Að borði og sæng
Nú þessa dagana eru fjömiðlarnir
að flytja okkur fréttir af fjárlaga-
gerðinni og viöskiptahallanum og
þjóðhagsspánni. Sagt er aö minnk-
andi hagvöxtur sé mesta áhyggju-
efni þjóðarinnar um þessar
mundir. En hvað skyldu margar
fjölskyldurnar vera í þeim hópnum
sem sefur ekki af áhyggjum út af
hagvextinum? Ætli þær séu ekki
nokk fleiri sem eiga viö annan
vanda að stríða. heimiliserjurnar.
reikningana. æpandi. ískalda þögn-
ina? Mamma talar ekki við pabba.
pabbi talar ekki mömmu. nema þá
í gegnum krakkana. Heimiliö er
undirlagt af þreytu, fjandskap og
jafnvel af hatri. Hún sér æsku sína
fjara út í barnsfæðingum, uppvaski
og tveggja herbergja íbúöarholu.
Hann sér tíma sinn týnast í vinnu
og svefni og stöðugu þrasi og nöldri
heima fyrir. Ásakanir á báða bóga,
biturleiki yfir glötuðum tækifær-
um og svo koma glansmyndirnar
af fallega fólkinu í sjónvarpsaug-
lýsingunum sem segja manni aö
enginn sé maöur með mönnum
nema hann sé með línurnar á rétt-
um stööum. Fegurðin er mæld í
ytra úliti, félagsskapurinn er þögn-
in fyrir framan sjónvarpiö. afþrey-
ingin er fvllirí um helgar.
Hver er sjálfum sér næstur og
lætur sig einu gilda hvað verður
um hag\’öxtinn eöa hallann á fjár-
lögum. Vandamálin eru inni á
heimilunum. í hjónaerjunum. í
stressinu sem veröur til í hjú-
skapnum. sem stofnað var til í
fljótfærni æskunnar. þegar enginn
mátti vera að því aö veröa fullorð-
inn til að læra á sjálfan sig og lífið.
Sumir halda þetta út og ná smám
saman áttum. Aörir gefast upp
vegna þess að þeir vorkenna sjálf-
um sér of mikið. Hjónaskilnaöirnir
hrannast upp og heitstrengingarn-
ar um trúmennsku fyrir framan
prestinn eru varla þagnaðar fyrr
en presturinn fær skötuhjúin aftur
í heimsókn til að skilja þau aö borði
og sæng.
Maður vikunnar
Sumir segja að hræðslan við
eyðnina hafi þjappað mörgum
hjónaböndunum saman. enda hef-
ur lauslætið látið undan síga á
síðustu misserum og syndin er ekki
eins lævís og lipur og áður meðan
freistingarnar lágu í leyni. lokk-
andi og spennandi. En eyðnin hefur
samt ekki ennþá unnið bug á kyn-
hvötinni. sem hefur gert margan
hjúskapinn að engu í framhjáhald-
inu. Fólk heldur áfram að skilja.
Aðrir kenna kvenfrelsinu um.
uppstevtnum sem verður þegar
konan neitar þrælshlutverkinu og
þjónustunni. Hún er ekki lengur
háð því að eiginmaðurinn drepist
til að losna við hann eins og í tíð
Guðrúnar Ósvífursdóttur. Hún
sættir sig ekki við að vera elda-
buska og útungunarvél og rífur
kjaft þegar henni hentar. Þetta ógn-
vekjandi kvenfrelsi er að steypa
hamingjusömum hjónaböndum í
glötun, segja karlrembusvínin. og
riðla þeirri lífshamingju sem hefur
verið hornsteinn hins borgaralega
samfélags.
En mitt í þessum hremmingum
hjónbandssælunnar, þar sem eng-
inn tekur áhættuna af því að
eignast íleiri en eitt börn eða tvö,
eða er búinn aö skilja áður en þau
verða fleiri, stingur upp kollinum
sjónvarpsfrétt af manni vikunnar.
Maður vikunnar reynist kona með
tíu böm á framfæri. Rétt tæplega
fertug og lætur lítið yfir sér. Hvað
er eiginlega með þessa konu? Hefur
hún orðið \iðskila við stressið?
Hefur hún gert eitthvað af sér? Það
er meira að segja ekki annað að sjá
en hún sé hamingjusöm og glöð!
Annars hefði ég ekki síður haft
áhuga á aö sjá framan í fóðurinn
og eiginmanninn. Það var ekki að
heyra hjá henni Sigrúnu að karl-
maður hefði komið nálægt getnað-
inum eða fæðingunum. Varla eru
börnin eingetin?
Það liggur \iö að svona fólk sé
sýningargripi: og þaö í góðum og
jákvæðum skilningi. Eða hver efast
um að tíu barneignir á hálfum öðr-
um áratug hafi haft í för með sér
andlegt og líkamlegt álag til jafns
við skilnaðarorsakir fjöldans sem
gengur einstæður um göturnar?
Lausnin fundin?
Nú berast hins vegar þær fréttir
að íslenskir karlmenn hafi snúið
sínu kvæði í kross. Þeir eru búnir
að gefast upp á íslenskum valkyrj-
um sem gegna ekki því hlutverki
sínu að vera góðar og þægar og
skilja við menn sína þegar þeir
derra sig. íslenskir karlmenn hafa
hafið innflutning á thailenskum
yngismeyjum sem ganga hér út
eins og heitar lummur. Það er sagt
að konur af þessu þjóðerni séu
bæði undirgefnar og auðmjúkar í
viðmóti og geri ekki kröfur til að
fá að ráða eins stallsystur þeirra
hérlendis. Kannski hér sé fundin
lausnin á hjónaskilnuðum og upp-
lausn í fj ölskyldulífi framtíðarinn-
ar?
Nú ætla ég mér ekki að gera lítið
úr þessum konum. Vonandi fá þær
atvinnuleyfi hjá verkalýðsfélögun-
um sem eru á móti útlendu \únnu-
afli. sjálfsagt vegna þess að
verkalýðsfélög reka aðskilnaðar-
stefnu þegar mannréttindabarátt-
an er annars vegar. Annars færu
þeir ekki að biðja um vegabréf hjá
fólki sem leitar sér aö vinnu og
ektamaka sem ekki er annars stað-
ar að fá.
Þetta er nú annar handleggur og
kemur ekki hjónaböndum við. Það
sem skiptir máli er að sú gamla
árátta að leita sér kvonfangs hefur
fundið sér farveg í því að flytja inn
fólk til hjúskápar. Það eru tiðindi
dagsins. Vonandi endast þau
hjónabönd betur en hin sem fóru
forgörðum!
Ellert B. Schram