Þjóðviljinn - 01.04.1979, Blaðsíða 10

10 SIÐA — ÞJ6ÐVILJ1NN Sunnudagur 1. apríl 1979
i síðustu viku sáu starfsmenn Blaðaprents grann-
vaxinri/ hárprúðan mann væfiast um sali prentsmiðj-
unnar. Sérstök einkenni: Gulleitur á hörund, skeyt-
ingarlaus skegghýjungur sem undirstrikar Mefistó-
andlitið/ óvænt bros, sem kemur mönnum i opna
skjöldu, göngulag rúmbu-rythmískt. Klæðaburður
einkennist af undarlegri skjólflík sem einna helst
minnirá samruna einkennisfrakka austur-evrópskra
landamæravarða og íslensku gæruúlpunnar.
Teikning og texti: Ingólfur Margeirsson
En andiö léttar; þetta er
aðeins Tómas Einarsson, rit-
stjóri Stúdentablaösins aö
ganga frá siðustu dálkunum
áöur en blaöiö fer i prentun og
2750 skylduáskrifendur
Háskólans geta fræöst um
siöasta lánahneyksliö eöa
væntanlegt rektorskjör.
— Ef maöur miöar viö
stúdentablöö á Noröurlöndum,
segir Tómas ljúfmannlega, þá
má segja, aö blaöiö okkar hafi
þá sérstööu aö þaö er allt i hönd-
um eins manns, sem skrifar,
þýöir, tekur viötöl, skrifar
leiöara, semur brandara og þar
fram eftir götunum. Útgáfu-
stjórnin, SHI, kemur hvergi
nærri daglegum önnum blaðs-
fram eftir götunum. Og svo
náttúrlega öll hneykslin I kring-
um lánamálin, sem alltaf taka
mjög stóran þátt.
Við höfum llka haft samband
viö menn úr öllum deildum og
beöiö þá um aö senda pistla um
þaö helsta sem þar er aö gerast,
en þaö hefur nú gefiö litiö af sér.
— O —
Viö vindum okkur yfir i
stúdentapólitikina, og mjúkur
málrómur Tómasar breytist
ekkert þótt stormasamari efni
beri á góma.
— Þessi pólitiski andi skólans
siglir nokkurn veginn I sama
fari eins og siöustu 5—8 árin.
Bylting
og
tangó
ins. Ég verö nú aö segja aö ég er
hrifnari af ritnefndarfyrir-
komulaginu, þar sem stokkur
manna vinnur hvert og eitt blaö.
En — nú hugsar Tómas sig
greinilega um — þetta gæti
náttúrlega rekist á, ég meina ef
hópur tekur sig til og skrifar allt
sjálfur, yröi þá rými fyrir
aösent efni? Nú er þaö þannig,
aö Stúdentablaöiö birtir allt,
sem kemur inn. Ef viö heföum
ritnefnd, sem skrifaöi blaöið, þá
yröi i mesta lagi síöa eftir fyrir
aösent efni. Það er auövitaö
ekki gott. Þá væri ekki hægt aö
móta neina stefnu nema stækka
blaöiö. Núna er blaöiö um 12
siöur á mánuöi, þaö er mismun-
andi stórt hverju sinni, allt frá 4
siðum upp 112. Þaö fer eftir þvi,
hvaö er á dagskrá i skólanum.
En plássiö er sem sagt vanda-
mál. Núna erum viö t.d. meö
eina og hálfa siöu um lánamál,
eina og hálfa siöu um bygg-
ingarmál Háskólans og það er
þegar oröiö ansi massift i átta
siöna blaöi. Og þar sem
stúdentar eru skylduáskrifend-
ur er þaö mórölsk regla aö taka
viö öllum greinum sem berast.
— O —
— Hvaöa efni er helst I
Stúdentablaöinu?
— Ja, til aö mynda þá vorum
viö meö i næstsiöasta blaöi eins
konar þema um barnaáriö.
Fjórar sföur voru helgaöar
þessu merka ári, m.a. tveggja
siöna grein um barnabækur
eftir Silju Aðalsteinsdóttur. Svo
var tveggja siöna viötal viö
Chilemann, ýmsar aösendar
greinar, leiöari eftir undirrit-
aöan, kjaftasögur Gróu á Leiti
og ýmsar smágreinar um mál-
efni skólans. 1 þessu blaöi erum
viö meö grein um rektorskjöriö,
úrslit kosninganna i Háskólan-
um — fór trekvartsiöa i aö lýsa
þvi og svo er slatti af innsendum
greinum og svo opna um Nató
og herinn.
— Hafiö þiö reynt aö gera
Stúdentablaöiö aö hreinu frétta-
blaöi um málefni skólans?
— Þaö hefur veriö viöleitni til
þess, en hér er um mánaöarblaö
aö ræöa og erfitt aö vera meö
ferskar fréttir. En viö höfum
reynt aö taka spretti, skrifa um
Gamla Garö og allan skandal-
inn i sambandi viö seinar
framkvæmdir, aögöngutak-
markanir i læknadeild og þar
/ fUjt/y'ftJ-J
Þessi litla hreyfing um daginn
(nú á Tómas viö nýafstaönar
kosningar innan Háskólans)
skiptir litlu máli og breytir
engu.
Ég get bara itrekaö, aö þaö
rikir almennt pólitiskt áhuga-
leysi I skólanum. Þaö kom tals-
veröur pólitlskur áhugi upp eftir
stúdentabyltingarnar 1968,
eftirhreyturnar komu aö visu
seinna til Islands, svona um
1970 en vöruöu lengur en
erlendis, svona fram til 74—75.
En siöan kom bakslagið og
vonleysiö. Menn misstu trúna á
aö hægt væri aö breyta neinu né
bylta. Afleiöingin er sú, aö til-
tölulega litill hópur tekur þátt i
stúdentapólitikinni aö nokkru
marki, og þaö sem verra er, aö
fæstir gera þaö af róttækri hvöt,
og sjá ekki málin I viöari
þjóöfélagslegu samhengi. Þau
mál sem efst hafa veriö á baugi,
hafa sjaldnast veriö sett i
pólitiskt samhengi. Þetta tel ég
nú ekki vera róttæka menn-
við Tómas
Einarsson,
ritstjóra
Stúdenta-
blaðsins
ingarstefnu. Dæmigerðar eru
umræöurnar á stúdentaráös-
fundum, þar sem ræddar eru
smávægilegar breytingar á
reglugerö Háskólans en ekki
settar spurningar viö kerfiö eins
og þaö er. Þaö ér t.d. ekki sett
spurningamerki fyrir aftan
fyrirbæriö próf. Viljum viö hafa
próffyrirkomulagiö eöa ekki?
Slikt kemur ekki einusinni til
umræöu. Ég man, þegar Oskar
forveri minn Guömundsson
reyndi aö taka þetta upp á
studentaráðsfundi og menn
horföu á hann eins og hann
kæmi frá annari plánetu. Var
maðurinn oröinn snarvitlaus?
Sama er upp á teningnum þegar
rektorskjör eru til umræöu.
Enginn setur spurningu viö þaö
hvort rektor eigi rétt á sér sem
slikur eöa hvort prófessorar eigi
rétt á sér sem einræöisherrar.
Nei, þá er velt vöngum yfir þvi
hvor sé skárri , húmanistinn
Sigurjón eöa ihaldsmaöurinn
Guömundur. Mikill timi fer lika
i að þrasa viö lögfræöieöjóta i
rööum ihaldsmanna, sem lita á
fundi stúdentaráös sem æfinga-
búöir og stökkpall undir meiri
háttar átök I framtiöinni. Ég get
nefnt dæmi úr siöasta stúdenta-
ráösfundi, þar sem mest allur
timinn fór I aö rökræöa viö
mannvitsbrekkur ihaldsins
hvort félagslegar aöstæöur gætu
einhvern timann kallaö á
fóstureyöingar. Þeir héldu þvi
fram aö svo gæti aldrei veriö.
Eöa annaö dæmi sem er enn
verra og setur beinan hroll aö
vinstri mönnum, en þaö var
þegar rifist var um þaö timun-
um saman, um einhver ákvæöi i
stjórnarskrá, hvort Vaka ætti aö
eiga fulltrúa lika i hinum ýmsu
stofnunum Háskólans. Þarna
eru lögfræöingar aö æfa sig.
Hugsaöu þér, hlusta á umræöur
um stjórnarskrána, sem allir
almennilegir sósialistar vilja
náttúrlega feiga! Eftir aö hafa
setiö svona fundi I allan vetur
spyr maöur sjálfan sig: Hvers
vegna i andskotanum er veriö
aö lafa I þessu? Er nú ekki
meira vit i aö gera aöra hluti?
— 0 -
— En segöu mér Tómas, fer
nú ekki mesti byltingarblærinn
af fólki, þegar þaö útskrifast og
kemur út i atvinnulifiö?
— Þaö versta er, aö svo fáir
hafa þennan byltingarblæ I skól-
anum sjálfum, en eflaust
kvarnast hann enn meira þegar
út I vinnuna kemur og veröur
vafalaust ekkert eftir. Ekki þar
fyrir aö talsvert margt róttækt
fólk er i skólanum en vegna
þessa pólitiska nautaats I
Stúdentaráöi getur þetta vinstri
fólk ekki starfaö skipulega. Þaö
er þó plús aö þaö rikir vinstra
alræöi i Stúdentaráöi en þaö
byggist á kjörgengi en ekki
virkri þátttöku manna og þaö
býöur alltaf upp á býrókratiu,
hvort sem vinstri eöa hægri
menn fara meö völdin.
Nú menn hafa lika slappast
pólitiskt, þaö eru ekki sömu
pælingar og fyrir 10 árum,
þegar reynt var aö bylta þjóö-
félaginu. Nú er allt i umbóta-
stefnunni. Ég hef nú praktiserað
þessa umbótastefnu siöasta áriö
ásamt öörum og þaö hefur
sannfært mig um nytleysi henn-
ar.
Nótabene — án þess þó aö ég
hafi skýrt mótaðan valkost viö
hana.
Þaö væri spor i áttina aö auka
pólitiskt starf i deildunum. Þaö
mundi flokkast undir fagrýni —
til hvers er þekking manna not-
uö? Hvaö gera menn viö mennt-
un sina, og þar fram eftir götun-
um. Þetta er raunverulega
grundvallarþátturinn, gagnrýni
yfirleitt. Hún er hins vegar
mjög takmörkuö i Háskólanum.
Eini hópurinn, sem eitthvaö
gagnrýnir hlutina er á kafi viö
aö þrasa viö ihaldseöjótinn og
hefurengan tima aflögu til ann-
ars. Mjög takmarkaö aö aörir
hafa stundað einhverja gagn-
rýni, eða fagrýni — þaö er þá
einna helst i Verkfræöi- og
Raunvfsindadeild. En kannski
mundu sumir kannski ögn
hreyfa sig, ef námsálagið væri
ekki jafn mikiö og raun ber
vitni. En meö þessu móti verður
Háskólinn útungunarvél
hugsunarlausra sérfræöinga.
— O-
Þaö er út i hött aö hafa viötal
viö Tómas Einarsson án þess aö
minnast á Rómönsku-Ameriku
og áhuga hans á málefnum
þessarar heimsálfu. Tómas
flæktist um S-Ameriku þvera og
endilanga fyrir rúmum tveimur
árum, fékk að eigin sögn ákveö-
iö yfirlit en minni innsýn i hvert
land. Eöa eins og hann orðar
þaö:
— Ég vissi takmarkaö um
Rómönsku-Ameriku áöur en ég
lagöi af staö, en eftir feröina
komst ég aö þvi hve mikiö
ókannaö ég á eftir. Þaö var
þrennt sem dró mig þangaö:
Ahugi á stjórnmálum og þróun i
S-Ameriku (kúbanska byltingin,
Che og Chile), áhugi á indiána-
byggöum og þeirri menningu
allri og áhugi á tónlist S-
Ameriku. Og ef ég á aö vera
hreinskilinn, þá tekur músikin
huga minn mest I augnablikinu.
Ég get alveg eins lagt spilin á
boröiö: Þaö var argentiskur
tangó, sem varö kveikjan aö
feröinni til S-Ameríku.
Ég spilaöi nefnilega mikiö á
harmonikku þegar ég var ung-
ur, og þá sérstaklega tangóa.
Ég komst brátt aö þvi, aö allar
leiöir tangósins liggja til Buenos
Aires. Siöan kynntist maöur
öörum skólum I tónlist, t.d.
indiána-tóniist og flaututónlist.
Þetta er nefnilega skrýtiö meö
Rómönsku-Ameriku; þvi sem
noröar dregur breytast dans-
hreyfingarnar og kroppssveifl-
an verður meiri. Þessari
kroppssveiflu má svo skipta
gróflega i tvennt: Karabisku
sveifluna og brasilisku sveifl-
una. Sú fyrri spannar bæöi yfir
eyjar i Karabiska hafinu,
Framhald á bls. 22.