Dagblaðið Vísir - DV - 27.06.1997, Blaðsíða 10

10
FÖSTUDAGUR 27. JÚNÍ 1997
Spurningin
Hefur þú komið upp
á hálendið?
Auður Dögg Árnadóttir nemi: Já,
oft.
Unnur Ösp Stefánsdóttir nemi:
Nei, ekki enn, en ég stefni að því.
Laufey Eiríksdóttir nemi: Já.
Hrefha Pálsdóttir stuðningsfull-
trúi: Nei, ég hef því miður aldrei
komið þangað.
Kolbrún Petra Sævarsdóttir
þroskaþjálfanemi: Já, ég hef farið
í jeppaferðir víða um hálendið, með-
al annars upp á Sprengisand og í
Landmannalaugar.
Mikael Nikulásson verslunarm-
aður: Nei.
Lesendur
Vesturferðir
íslendinga
Af ýmsu er að taka í umfjöllun um vesturferðir íslendinga, m.a. í kennslu- og
sögubókum.
Silja Aðalsteinsdóttir skrifar:
I þætti Gísla Sigurgeirssonar
„Þótt þú langforull legðir“ í Sjón-
varpinu miðvikudaginn 18. júní
kom fram að vesturferðum íslend-
inga undir lok 19. aldar og í byrjun
þeirrar 20. væri ekki sinnt í
kennslubókum. Var Gísli að vonum
hneykslaður á því. Vissulega hefði
þessi þjóð getað sýnt ættingjum sín-
um vestra meiri ræktarsemi í tím-
ans rás, en óþarft er að vanmeta það
sem gert hefur verið.
í 3. hefti sögukennslubókarinnar
Sjálfstæði íslendinga eftir Gunnar
Karlsson prófessor, sem kennd er í
8. bekk grunnskóla og fjallar um
tímann frá 1800, er talað um vestur-
feröir á bls. 47^18. Stuttlega að vísu
en þó eru settar fram staðreyndir
málsins þannig að flestir grunn-
skólanemendur ættu að fá hugmynd
um þessa atburði.
í sögukennslubókinni Uppruni
nútímans eftir sagnfræðingana
Braga Guömundsson og Gunnar
Karlsson sem víða er notuð í fram-
haldsskólum heitir einn kaflinn
„Búseta, fólksfjöldi og vesturferðir".
Þar er fjallað um ástæður vestur-
ferðanna, um þær sjálfar og birt
bréf frá vesturfara sem segir meira
en langorðar lýsingar.
Enn þá meiri ástæða hefði verið
fyrir Gísla að geta sérstakrar
kennslubókar um vesturferðirnar
sem kom út hjá Námsgagnastofnun
1995. Hún er eftir Helga Skúla Kjart-
ansson sagnfræðing og heitir ein-
faldlega Vesturfarar. Helgi Skúli er
sérfræðingur í þessu efni og þetta er
afar vel gerð og gagnleg bók, prýdd
fjölda mynda.
Svo hefði ekki verið úr vegi - úr
því verið v£ir að auglýsa eftir lesefni
um vesturferðirnar - að nefna nýjar
verðlaunabækur Böðvars Guð-
mundssonar, Híbýli vindanna og
Lífsins tré. Þær eru að vísu skáld-
sögur en byggðar á viðamiklum
heimiidarannsóknum, eins og kom
fram m.a. í viðtali við Böðvar í DV
30. nóv. 1996. Þær segja þessa miklu
sögu á áhrifamikinn og sannferðug-
an hátt. Þessar bækur hafa selst vel
og óhætt að segja að talsverður
hluti landsmanna hafi lesið þær.
Það er leiðinlegt þegar menn fá
að gera fokdýra sjónvarpsþætti með
löngum undirbúningstíma en at-
huga ekki hvemig fullyrðingar um
svona einföld atriði standast áður
en þeir setja þær fram á mynd-
bandi.
Hraðahindranir á þjóðvegum
H.F.J. skrifar:
Á vegamótum Vesturlandsvegar
og Suðurlandsvegar eru umferðar-
ljós. Á Vesturlandsvegi eru tvær
akreinar í austur, að vegamótunum,
en þrengjst í eina akrein þegar kom-
ið er yfir gatnamótin.
Þegar rautt stöðvunarljós er
gagnvart umferð eftir Vesturlands-
vegi myndast að jafnaði nokkur
bílaröð þar. Þegar grænt ljós kvikn-
ar og umferðin fer aftur af stað
skeður það alltof oft að ökumenn
bíla, sem eru á vinstri akrein, gefa
duglega í og aka á miklum hraða
yfir gatnamótin til þess að komast
fram úr ökutækjum á hægri (aðal)
brautinni og láta skeika að sköpuðu
hvort það tekst.
Ef ekki þá þrengja þeir sig inn í
röðina með góðu eða illu. Þessi
keyrslumáti skapar gífurlega
árekstra- og/eða slysahættu. En
þessir gaurar virðast ekki hugsa út
í það. - Þarna þyrfti að setja upp
hraðahindrun.
En hvers konar fólk er þetta sem
ekur eins og að ofan er lýst? Senni-
lega er það lítið greint eða undir-
lægjur í störfum og þarf að fá útrás
í akstri ökutækjanna.
Hvalbeinin í hlíðum Hvalfjarðar
Og þar bar hvalurinn beinin - í hlíðum Hvalfjarðar.
Þorleifur Kr. Guðlaugsson skrifar:
Hvalbeinin sem menn vora að
finna í hlíöum Hvalfjarðar um dag-
inn rugluðu jarðfræðinga algjörlega í
ríminu. Já, hvað með þau? - Menn
ættu að skoða gamla sögu um illhvel-
ið í þjóðsögunni um Hvalfjörð, Hval-
inn og skessuna Esju, sem bjó í Esju-
fjalli. Tröllkonan bjó lengi á þessum
slóðum. Hún var orðin aldin að árum
og sótti sina björg í Hvalvatn sem nú
heitir, uppi á heiðinni.
Hún komst þá í góð kynni við
hval einn mikinn sem hafði aðsetur
í Hvalfirði, sem ber nafh sitt af þess-
um mikla og illskeytta hval. Kom
þar þó að Esja kerling náði tökum á
hval þessum, enda fjölkunnug mjög.
Hún sendi hvalinn til að draga björg
íbú.
Haust eitt fyrir langa löngu lagðist
hafis með öllu Vestur- og Suðvestur-
landi, svo allur fiskur í sjónum og
allt kvikt lagðist frá af völdum kulda
í sjónum svo fátt var til bjargar.
Hvalfjörður var þó auður af ísum
vegna þess að þá var Varmá í Mos-
fellssveit sjóðheit af hveravatni og
festi því ekki ís á Hvalfriði. Straum-
ur jafnaði hitann i firðinum, svo
hvalnum vegnaði vel að ööra leyti
en því að nú varð bjargarlaust og gat
ekki aflað fanga fyrir sig og Esju
kerlingu.
Kerling dó ekki ráðalaus. Hún
vissi af fyrri reynslu, er hún arkaði
um fjöll og firnindi, að marga góða
veiðiferð hafði hún gert að Hval-
vatni, sem þá hét eitthvað allt annað.
Nú var kerling orðin fjörgömul og
greip því til þess ráðs að reyna hvað
hún nú ætti eftir af fjölkynngi sinni
og kom því að máli við vin sinn,
hvalinn, að sækja fisk til fjalla og
sendi því hvalinn til að sækja björg í
bú í vatn það sem síðan heitir Hval-
vatn. Neyðin hvatti hvalinn og með
hjálp kerlingar tókst þetta. En þar
sem hann var sársvangur borðaði
hann helst til mikið, svo að á leið-
inni niður sprakk hann. Beinin bar
hann því þar sem þau nú era að
finnast. - Segjum svo að tröllasögur
séu tilhæfulausar!
Heiðurs-
merkjafar-
aldurinn
S.R.H. skrifar:
Ég las frétt í DV nýlega frá
veitingu heiðursmerkja á síðasta
þjóðhátíðardegi okkar. Þetta er
orðið eins og með bollurnar á
bolludaginn; allir með bollu, all-
ir með heiðursmerki! Það verður
ekki langt þangað til öll þjóðin
verður komin með þessa bless-
aða fálkaorðu. En hvar er svo
heiðurinn? Ég bara spyr. Mynd-
in frá veitingu heiðursverðlaun-
anna var dæmigerð og skýrir sig
sjálf. Ég er ekki viss um að allir
geri mikinn mun á þessu stússi
og því sem er í kringum bollu-
daginn eða sprengidaginn í fjöl-
miðlum hér á landi.
Reykjavíkur-
flugvöllur -
tímasprengja
Haraldur Sigurðsson hringdl:
Það er rétt, sem fram hefur
komið að undanfórnu, m.a. í DV
hjá Álfheiði fngadóttur, að það
er ekki nóg að flytja kennsluflug
og ferjuflug burt frá Reykjavík-
urflugvelli. Allt innanlandsflug
þarf að fara þaðan líka. Raunar
allt flug þvi Reykjavíkurflugvöll-
ur er ekkert annað en tíma-
sprengja hvað öryggisleysi og að-
búnað snertir. Ef kosta á upp á
viðgerðir, þar af flugbrautir ein-
ar fyrir einn og hálfan milljarð
króna eða meira, er það hreint
glapræði, þar sem Keflavíkur-
flugvöllur er við bæjardymar.
Verðlausar
auglýsingar
Sonja skrifar:
Ég vil taka undir lesendabréf i
DV sl. þriðjudag undir yfirskrift-
inni Gagnslausar auglýsingar
þar sem gagnrýnt er að greina
ekki ffá verði á hinni ýmsu þjón-
ustu og vörum sem auglýstar
eru. Þetta er þó farið að breytast
og margir auglýsa aldrei nema
með verði. Ég sé t.d. í dag í ferða-
blaði með DV að þar auglýsa
Sauðkrækingar verð á sínum
hótelum, svo og Hótel Laugar.
Ég tel að auglýsingar án verðs
séu harla gagnslitlar, a.m.k. ef
um umtalsverða þjónustu er að
ræða. Tilboðin hjá matvöra-
mörkuðunum eru til fyrirmynd-
ar hvað þetta snertir.
Prestsem-
bættin óháð
G.K.P. skrifar:
Að sjálfsögðu eiga ekki að eiga
sér stað neinar æviráðningar
presta, frekai' en annarra manna
I ríkisþjónustu. Prestsembættin
eiga lika jaftiframt að vera al-
gjörlega óháð hinu opinbera og
söfnuðirnir, frjálsir og óháðir,
eiga aö þjóna þeim sem þeim
vilja fylgja. Er þetta ekki orðið
heldur klént að burðast með
presta og embætti þeirra þegar
enginn vill þetta kerfi. Lítum til
Bandaríkjanna, þessa stóra land-
svæðis, þar er engin ríkiskirkja,
allt upp á frelsið og jöfhuðinn.
Förum þessa leið líka.
Tónlist á
almannafæri
Gunnsteinn skrifar:
Ég er undrandi á að Reykja-
víkurborg skuli ekki nota sér
hlutdeild sína í Lúðrasveit
Reykjavíkur og láta hana leika á
almannafæri, t.d. á góðviðrisdög-
um eða um helgar, t.d. á sunnu-
dögum, einn eða tvo tíma. Það er
í raun ekkert líf í borginni úti
við um sumartímann en allt vit-
laust allan veturinn og þá innan-
húss. Vill fólk ekki fá líf í borg-
ina? Ég skora á borgarstjórn að
hafa forgöngu um tónlist á al-
mannafæri, þó ekki bara þessari
gaddavírstónlist.