Dagblaðið Vísir - DV - 27.06.1997, Blaðsíða 12

12
FÖSTUDAGUR 27. JÚNÍ 1997
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjöri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRiSTJÁNSSON
Aöstoöarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SlMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverö 150 kr. m. vsk., Helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Flugfrelsi innanlands
Breytinga er aö vænta í innanlandsflugi um mánaöa-
mótin. Einokun á áætlunarleiðum verður aflétt. Frelsi í
flugi tekur við. Þetta er fagnaðarefhi. Samkeppni á þessu
sviði sem öðrum ætti að verða neytendum til hagsbóta.
Fram til þessa hefur samkeppnin á innanlandsleiðum
verið afar takmörkuð. Flugleiðir hafa haldið uppi áætl-
unarferðum frá Reykjavík til flestra stærri staða á land-
inu. Önnur félög hafa haft áætlunarleyfi til minni staða
og að takmörkuðu leyti á áætlunarflugleiðum Flugleiða.
Flugfélögin hafa búið sig undir þessar breytingar.
Flugleiðir og Flugfélag Norðurlands hafa stofnað sér-
stakt félag um innanlandsflugið, Flugfélag íslands. Hitt
stóra innanlandsflugfélagið, íslandsflug, hefur fjárfest í
tækjum, búnaði og stærri flugafgreiðslu í Reykjavík.
Bæði flugfélögin bjóða upp á hraöfleygar flugvélar, stór-
ar jafnt sem smærri. Smærri flugfélög munu halda uppi
takmörkuðu áætlunarflugi auk leiguflugs.
Þrátt fyrir frelsi í áætlunarflugi má gera ráð fyrir því
að Flugfélag íslands ráði stórum hluta markaðarins í
krafti stærðar. Ferðatíðnin verður mest og viðkomustað-
imir flestir. íslandsflug mun þó veita Flugfélagi íslands
verðuga samkeppni. Félagið boðaði í gær farmiðaverð
sem er til muna lægra en sést hefur í innanlandsflugi. ís-
landsflug ætlar sér því í alvöru samkeppni um leið og
færi gefst. Viðbragða Flugfélags íslands er beðið.
Ákveðin þróun hefur verið í innanlandsflugi undan-
farin ár. Flug til minni staða hefur lagst af. Það hefur
ekki verið talið svara kostnaði að fljúga þangað. Þá hef-
ur bætt vegakerfi keppt mjög við flugið. Styttri fluglegg-
ir hafa því verið lagðir niður enda fljótlegra að aka milli
staða en áður var vegna þjóðvega með bundu slitlagi.
Það er því líklegt að samkeppnin verði aðallega á fjölf-
ömustu leiðunum, milli Reykjavíkur annars vegar og
Akureyrar, Egilsstaða og Vestmannaeyja hins vegar. ís-
landsflug hefur meðal annars boðað flug til þessara
staða. Ólíklegt verður að telja að smærri staðir og óhag-
kvæmari flugleiðir njóti samkeppni félaganna með sama
hætti.
Dæmin sanna okkur að aukin samkeppni í millilanda-
flugi lækkar farmiðaverð. Neytandinn hagnast því. Um
leið geta fleiri leyft sér að ferðast og félögin fá því fleiri
farþega. Samkeppnin kallar á hagræðingu og bættan
rekstur en gangi það upp ætti hún að vera fyrirtækjun-
um jafnt sem neytendunum til hagsbóta. Um hríð hafa
erlend flugfélög keppt við hin íslensku um millilanda-
flug. Erlendu félögin koma inn á sumrin þegar ásókn í
ferðalög er mest. Engin spuming er um það að þessi
samkeppni hefur orðið til þess að lækka verð flugmiða
milli landa. Samkeppni innanlands ætti því að hafa áhrif
þótt ólíklegt sé að erlend flugfélög hefji flug á innan-
landsleiðum. Markaðurinn er væntanlega minni en svo
að þau telji það svara kostnaði. Fróðlegt verður að fylgj-
ast með því hvort sú fargjaldalækkun sem íslandsflug
boðar helst. Fram til þessa hefur flug milli landa í
pakkaferðum stundum verið á svipuðu verði eða lítið
dýrara en milli staða á íslandi.
Rekstur innanlandsflugs hér á landi hefur staðið í
jámum. Á þessari stundu er ekki hægt að sjá fyrir hvort
lág verð halda sér. Upphafstilboð íslandsflugs bendir þó
til þess. Fylgi Flugfélag íslands eftir ætti markaðurinn
að stækka. í samanburði kemur fleira til en en fargjalda-
verð, svo sem þjónusta og ferðatíðni. Neytendur munu
fylgjast grannt með. Miklu skiptir að flugfarþegar hafa
val frá næstu mánaðamótum. Breytingin var tímabær.
Jónas Haraldsson
Gjaldtöku fyrir þjónustu trygginganna á aö afnema en hún skilar nú oröiö tekjum upp á um 2000 milljónir króna,
segir Svavar m.a. í greininni.
Gagnsæ, skýr
og heiðarleg
heildarlög
kjaraheild sem
myndast þegar það
þrennt kemur sam-
an sem þó ræður
öllu um kjör þús-
undanna, það er:
a) lög um al-
mannatryggingar
b) skattalög og
c) lög og reglur
um lífeyrissjóði.
Verðugt sam-
eiginlegt verk-
efni?
Segja má að þetta
hafi lengi legið fyrir
en það sýnir þrótt-
leysi löggjafans og
stjómmálavaldsins
í landinu að ekki
skuli hafa verið far-
„í lögum um almannatryggingar
birtist einn stærsti sigur ís-
lenskrar alþýöuhreyfíngar; lögin
sem sett voru í tíð samstjórnar
Sósíalistaflokksins, Alþýðu-
fíokksins og Sjálfstæðisflokks•
ins voru talin ein þau bestu í
norðurálfu.u
Kjallarinn
Svavar Gestsson
formaöur þingflokks Al-
þýöubandalagsins og
óháöra
í lögum um almannatryggingar
birtist einn stærsti sigur íslenskr-
ar alþýðuhreyfmgar; lögin sem
sett vom í tíð samstjórnar Sósía-
listaflokksins, Alþýðuflokksins og
Sjálfstæðisflokksins voru talin ein
þau bestu í Norðurálfu. Með þeim
endurbótum sem Alþýðubandalag-
ið beitti sér fyrir á lögunum frá
1971 mrðu almannatryggingalögin
á íslandi fyrirmynd annarra laga
sem fjölluðu um hliðstæð málefni.
Ákvæði almannatryggingalag-
anna vora studd sérlögum um
málefni aldraðra og fatlaðra
þannig að þjónustuheildin lokaðist
í einum hring þar sem allir þættir
mynduðu eina rökræna heild.
Engin heildarsýn
Með ákvörðunum vinstristjórn-
arinnar 1971 voru iðgjöld al-
mannatrygginga afnumin vegna
þess að þar var um að ræða nef-
skatt sem lagðist á fátæka jafnt og
auðuga; þau vora með öðrum orð-
um ekki lögð á eftir efnum og
ástæðum. Þess vegna var eðlilegt
að afnema þau. En eftir þessa
ákvörðun má segja að tekjuhlið al-
mannatrygginganna hafl ekki orð-
ið jafnskýr og áður; eigna- og rétt-
indamyndunin var ekki í gegnum
iðgjöld heldur í gegnum ríkissjóð.
Eftir 1983 hafa ríkisstjómirnar
síðan hver af annarri leikið sér að
almannnatryggingalögunum. Ekki
líður svo þing að þeim sé ekki
margbreytt i hverjum bandormin-
um á fætur öðram. Að lokum hef-
ur engin heildaryfirsýn yfir rétt-
indi almannatrygginganna. Og
enn færri hafa yfirsýn yfir þá
ið í það að taka á þessum málum
sem einni heild. Síðasta ríkis-
stjórn skemmdi lög um almanna-
tryggingar með gjaldtöku fyrir
þjónustu trygginganna.
Núverandi ríkisstjórn hefur
haldið áfram á þeirri
braut. Þá gjalddtöku á
að afnema en hún skil-
ar í ríkissjóð orðið tekj-
um upp á um 2000
milljónir króna. Jafn-
framt á að endurskoða
almannatryggingalögin
með hliðsjón af skatta-
lögum og lögum og
reglum um lífeyris-
sjóði. Eðlilegt væri að
mati undirritaðs að
verkalýðshreyfingin
hefði forystu um slíka
endurskoðun. Alþýðu-
bandalagsmenn vilja
öragglega leggja henni
lið og sjáifsagt líka aðr-
ir stjórnarandstöðu-
flokkar. Væri það
kannski verðugt sam-
eiginlegt verk-
efni?
Svo mikið er víst
það er eitt brýn-
asta verkefni í
velferðarmálum á
íslandi að ná því
að tengja saman
þá samfelldu
hugsun sem á að
felast í þessum
lögum enda byggi
þau á samtrygg-
ingu, samvinnu
og sameiginlegum
réttindum og skyldum andspænis
örorku eða elli. í næstu grein verð-
ur fjallað nánar um þetta nýja
verkefni íslenskrar alþýðuhreyf-
ingar.
Svavar Gestsson
Skoðanir annarra
Völd eru vanabindandi
„Athyglisvert er að fregnir um sölu ríkisfyrirtækja
vekja ekki lengur sérstaka athygli í þjóðfélaginu ...
Þegar litið er til annarra Evrópulanda er þó eðlilegt
að menn undrist þann hægagang sem hefur verið
rikjandi hér á landi við sölu opinberra fyrirtækja.
Það virðist ráða nokkra um „einkavæöingartregð-
una“ hérlendis að innst inni vilja margir stjórnmála-
menn eflaust ekki missa þau völd sem þeir hafa með
setu í sijómum hinna ýmsu fyrirtækja eða banka-
ráða, eða með því að úthluta þessum sætum til ann-
arra. Völd eru vanabindandi."
KjM í Viðskipti/Atvinnulíf Mbl. 26. júni.
Hin keisaralega hátign...
„Morgunblaðið vekur athygli á að heimilishjálpin á
Bessastöðum hellir fyrst í kaffibolla forsetans, býður
svo starfsmanni hans og þvínæst gestum! Þetta brýtur
í bága við siðvenju á íslenskum heimilum. Er embætt-
ið farið að stiga hinni keisaralegu hátign til höfúðs?
Eða er hér verið að innleiða venjur hirða þar sem
alltaf þótti rétt að athuga hvort fyrsti sopinn væri eitr-
aður? Er ástæða til að óttast slíkt á Bessastöðum. Og
að forsetinn hafi forgöngu um að athuga það mál?“
Stefán Jón Hafstein í Degi- Tímanum 26. júní.
Tíu veikleikar í þjóðfélaginu
„Skipulag sjávEirútvegs er dragbítur á eflingu at-
vinnulífs ... Landbúnaður er þannig skipulagður að
matvæli eru 30% dýrari hérlendis en að meðaltali í
ESB- löndunum ... Fjármálakerfið einkennist af fá-
keppni og spilltum áhrifum stjórnmálaflokka í ríkis-
banka- og sjóðakerfinu... Menntakerfið er að drabbast
niður ... Framleiðni fyrirtækja einna lægst hérlendis
... Útflutningsverslun er alltof lítil ... Á íslandi er
lengstur vinnudagur í Evrópu ... Skipulag á vinnu-
markaði gamaldags og staðnað ... Eldri borgurum
sýnd fyrirlitning ... Shmulcjs: gagnvart þjáningiun
fólks áberandi...“ Úr forystugrein Alþbl. 26. júní.