Dagblaðið - 24.07.1981, Blaðsíða 10

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 24. JÚLÍ1981.
10
í
BIABIB

Utgefandi: Dagblaöið hf. .
Framkvnmdastjóri: Sveinn R. Eyjóifsson. Ritstjórí: Jónas Krístjánsson.
Aðstoðarrítstjóri: Haukur Helgason. Fróttastjóri: Ómar Valdimarsson.
Skrífstofustjóri ritstjómar Jóhannes Reykdal.
iþróttir: Hallur Simonarson. Menning: Aðalsteinn Ingótfsson. Aðstoðarfróttastjórí: Jónas Haraidsson.
Handrit: Ásgrímur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karisson. ^
Blaðamenn: Anna Bjamason, Adi Rúnar Halidórsson, Atii Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi Sig~
urðsson, Dóra Stefánsdóttir, E!ín Albertsdóttir, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga Huld Hákonardóttir,
Kristján Már Unnarsson, Sigurður Sverrísson.
Ljósmyndir: Bjarnleifur BjamleHsson, Einar Ólason, Ragnar Th. Sigurðsson, Sigurður Þorri Sigurðsson
og Sveinn Þormóðsson.
Skrífstofustjórí: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkori: Þráinn Þorleifsson. Auglýsingastjórí: Már E.M. Hall-
dórsson. Droifingarstjórí: Valgerður H. Sveinsdóttir.
Ritstjóm: Siðumúla 12. Afgreiðsla, áskríftadeild, auglýsingar og skrífstofur: Þverholti 11.
Aðalsimi blaðsins er 27022 (10 linur).
Sotning og umbrot: Dagblaðið hf., Siðumúla 12.
Mynda- og plötugerð: Hilmir hf., Siðumúla 12. Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 10.
Áskríftarverð á mánuði kr. 80,00. Verð f lausasölu kr. 6,00.
Ágreiningur hjá ráðherra
Sé eitthvað að marka ummæli /S
ráðherra, stefnir í átök í ríkisstjórninni
um afstöðu til iðnaðarins.
Enginn þeirra mælir í mót að gera
þurfi ráðstafanir til að bæta stöðu
iðnaðar. En ekki grillir í samkomulag
um, hvernig þær eigi að vera.
Til vandræða horfir í iðnaði vegna þróunar í gengis-
málum. Sjávarútvegur hefur notið góðs af hækkun
dollars. Iðnaðurinn geldur þess, að gengi gjaldmiðla á
mörkuðum hans í Evrópu hefur lækkað. Gengi
krónunnar byggist eins og vant er á þörfum sjávarút-
vegs, án tillits til þarfa iðnaðarins.
Vegna þessa er gengi krónunnar nú of hátt skráð.
Þetta er afleiðing þess, að verðbólga er hér miklu meiri
en í viðskiptalöndunum. Við slíka verðbólgu og aukinn
kostnað við framleiðsluna innanlands verður ekki til
lengdar komizt hjá gengisfellingum.
Gengi krónunnar er ekki fellt strax, vegna þess að
sjávarútvegur hefur fengið sína gengisfellingu gagnvart
Bandaríkjadollar, auk verðhækkana á Bandaríkja-
markaði.
Hagur iðnaðarins hefur einnig versnað vegna niður-
fellingar svonefnds aðlögunargjalds um síðustu ára-
mót. Viðurkennt er, að iðnaðurinn situr ekki við sama
borð og sjávarútvegur og landbúnaður. Þetta kemur
meðal annars fram í skattlagningu, launaskatti,
aðstöðugjaldi og skattfríðindum sjómanna.
Iðnaðurinn krefst þess með réttu, að hann fái sömu
fyrirgreiðslu og hinar greinarnar. Til að vega upp á
móti misréttinu var lagt aðlögunargjald á innfluttar
samkeppnisvörur iðnaðarins. Þetta gjald var þrjú
prósent.
Við niðurfellingu þess versnaði staða iðnaðarins
því sem því nemur.
Ekki virðist skorta, að ráðherrar viðurkenni í orði
þær staðreyndir, sem hér hafa verið raktar. En engin
samræmd viðbrögð fyrirfinnast.
Tómas Árnason viðskiptaráðherra átti að fá
samþykki bandalagsríkja okkar fyrir nýju aðlögunar-
gjaldi, sem vera skyldi tvö prósent í eitt ár og eitt
prósent í annað ár. Hann klúðraði því máli.
Aðilar segja nú, að aðlögunargjald verði ekki lagt á
að nýju, vegna þessa klúðurs.
Hjörleifur Guttormsson iðnaðarráðherra virðist þó
enn leggja áherzlu á aðlögunargjald. Hann neitar hins
vegar að viðurkenna þá augljósu staðreynd, að gengis-
felling er nauðsynleg til aðstoðar iðnaðinum.
Tómas Árnason lætur á hinn bóginn í það skína, í
viðtölum við iðnrekendur, að hann átti sig á, hversu
óhagstæð gengisþróunin hefur verið iðnaðinum.
Ætla má, að hann gæti fallizt á gengisfellingu til að
leiðrétta ósamræmið.
Hér er um tvö mál að ræða, annars vegar gengis-
málin, hins vegar afleiðingar af niðurfellingu
aðlögunargjalds. Sem stendur skipta gengismálin
iðnaðinn meiru.
Tómas Árnason gefur ennfremur í skyn, að hann
hafi áhuga á að leiðrétta hlut iðnaðarins gagnvart
launaskatti og aðstöðugjaldi, úr þvi að aðlögunar-
gjaldið sé úr sögunni. Hætt er við, að slík leiðrétting
komi seint.
Þannig tala ráðherrar út og suður um nauðsyn á úr-
bótum fyrir iðnaðinn. Sundurlyndið er greinilegt, þeg-
ar kemur að því, hvað skuli gert.
Iðnaðurinn hefur lengi verið í öskustó og virðist
munu vera það áfram.
Mesta hættan er sú, eftir að ráðherrar hafa þvælt
um aðgerðir um hríð, að niðurstaðan i ríkisstjórninni
verði, að ekkert skuli gert.
Noregsbréf:
N0RÐURLÖNDIN
SEM KJARN0RKU-
FRÍTT SVÆÐI
MIKH) HITAMÁL
— Verkamannaf lokkurinn taldi málið gott kosningamál,
en margar blikur eru á lofti. Verður líklega mesta
hitamálið hér síðan Norðmenn felldu inngongu í
Efnahagsbandalagið
Hugmyndir um aö gera gagn-
kvæman samning við Sovétrikin um
kjarnorkuvopnalaust svæði á
Norðurlöndum, eöa lýsa einhliða yfir
sliku svæði til að draga úr spennunni
milli stórveldanna, hefur komið
miklu róti á hugi stjórnmálamanna
innan NATO. Er skemmst að minn-
ast skyndiferðar Knuts Frydenlunds,
utanrikisráðherra Noregs, til Banda-
ríkjanna (14. júlf) og viöræðna hans
við Alexander M. Haig, utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna. Haig
lagðist eindregið gegn öllum slíkum
hugmyndum og áformum, og segja
fréttaskýrendur hér, að hann hafi
gert það af meiri hörku en Fryden-
lund átti von á fyrirfram.
{ stuttu máii vill Haig ekki heyra
minnst á neitt sem geti veikt
samningsstöðu NATO gegn Sovét-
ríkjunum en talið er að Bandaríkja-
menn séu nú reiðubúnir að hefja
viðræður við Sovétrikin um vig-
búnaðarmálin fyrir ársiok 1981.
Hvernig stendur á því að þetta mál
blossar upp nú og virðist ætla að
Noregsbréf:
Sigurjón
Jóhannsson
verða með hatrömmustu deilumálum
i Noregi síðan inngangan i Efnahags-
bandalagið var á dagskrá? Norð-
menn hafa alltaf verið dyggir NATO-
sinnar og í sérlega góðu vinfengi við
bandarisk stjónvöid, ekki sist vegna
þeirra milljóna Bandaríkjamanna,
sem eru af norskum ættum.
Hugmyndin um kjarnorkulaust
svæði á Norðurlöndum er gamal-
kunn, og hefur mest verið haldið á
lofti af Kekkonen Finnlandsforseta.
Það var þó ekki fyrr en NATO fór
að tala um nauðsyn þess að planta
.572 Pershing II eldflaugum víða um
Evrópu. að almenningur i Evrópu fór
að vakna til andstöðu við þessar hug-
myndir, jafnvel þótt Ijóst væri að
Sovétmenn ættu hér stóra sök með
þvi að beina SS-20 eldflaugum að
Evrópu i auknum mæli.
Verkamannaflokkurinn norski fer
með öll völd innan norsku rikis-
stjórnarinnar 1 dag. Á síðasta flokks-
þingi i vetur var samþykkt með yfir-
gnæfandi meirihluta að Verka-
mannaflokkurinn skyldi vinna að því
að koma á fót kjarnorkuvopnalausu
svæði á Norðurlöndum til að leggja
IKIRKJAN 0G
KJARN0RKU-
V0PNINH
Rúmlega 100.000 manns komu
saman á fund í Hamborg fyrir
fáeinum vikum. Stærsti fjöldafundur
sem haldinn hefur verið gegn kjarn-
orkuvopnum í Evrópu. Fundarboð-
andi var þýska lútherskirkjan—
systurkirkja islensku þjóðkirkjunnar.
í Hollandi hafa allar helstu kirkju-
deildir — mótmælendur, kaþólskir,
kvekarar og fleiri — myndað forystu-
aflið í baráttunni gegn kjarnorkuher-
væðingunni. Á hverjum helgidegi
predika prestar í hundruðum holl-
enskra kirkna gegn stað.'etningu
nýrra kjarnorkueldflauga I EVrópu.
Friðarráð hollensku kirknanna hefur
á undanförnum mánuðum myndað
öfluga fjöldahreyfmgu og orðið ráð-
andi afl i stefnumótun þjóðarinnar.
Á Norðurlöndum eru prestar
meðal virkustu talsmanna kröfunnar
um lögbindingu kjarnorkuvopna-
lauss svæðis á Norðurlöndum og
rannsóknastofnun finnsku þjóðkirkj-
unnar hefur verið falið að helga sig
rannsóknum á kjarnorkuvígbúnaði I
þvi skyni að leggja friðarhreyfing-
unni til frekari röksefndir.
Á meginlandi Evrópu — í Holl-
andi, Vestur-Þýskalandi, Belgíu og
Frakklandi — og á Norðurlöndunum
fjórum — Danmörku, Noregi, Sví-
þjóð og Finnlandi — hafa leikir sem
lærðir i leiðtogasveit kirkjunnar,
starfshópar í söfnuðum og prestar úr
predikunarstólum, gerst virkasta
forystuaflið I hinni nýju friðarhreyf-
ingu.
Hvað dvelur íslensku kirkjuna?
Mun hún ganga i sveit lúthersku
systurkirknanna i öllum nágranna-
löndum okkar og gera baráttuna
gegn kjarnorkuhervæðingunni
einnig að málefni islenskra kirkju-
deilda?
Friðarráð
hollensku kirknanna
Friðarráð hollensku kirknanna
hefur á síðustu árum tekið forystu í
hollenskum umræöum um af-
vopnunarmál. í friðarráðinu eru allar
höfuðkirkjur Hollands. Þar sam-
einast fulltrúar ólíkra kristinna við-
horfa í baráttunni fyrir friði og af-
vopnun.
Kjarnorkuvopnin ógna í bókstaf-
legri merkingu tilveru gervalls mann-
kyns. Á síðari árum hefur annað risa-
veldanna viljað staðsetja ger-
eyðingarvopn sin i æ ríkara mæli á
hollenskri grund. Þegar Bandarikin
ætluðu að flytja nifteindasprengjuna
til Evrópu hófst Friðarráð hollensku
kirknanna handa og tók upp baráttu
undir kjörorðinu: „Útrýmum kjarn-
orkuvopnum úr heiminum —
Hefjumst handa i Hollandi”.
Þetta kjörorð hefur orðið sigur-
sælt. Flutningur nifteindasprengj-
unnar til Hollands var stöðvaður.
Kirkjan fagnaði sigri. Þegar Banda-
ríkjastjórn knúði Nató til að sam-
þykkja áætlun um stórfellda fjölgun
kjarnorkueldflauga hóf kirkjuráðið í
Hollandi nýja sókn. Sú lota stendur
enn. Hingað til hefur kirkjuráðinu
tekist að knýja hollenska þingið til að1
fresta samþykkt eldflaugaáætlunar-
innar. í síðustu þingkosningum unnu
andstæöingar eldflauganna sigur.
Stærsti flokkur HoIIands, Verka-
mannaflókkurinn, hefur gert kröfu
kirkjuráðsins að stefnu flokksins. f
haust kemur málið að nýju til at-
kvæða í þinginu. Forystumenn
kirkjuráðsins hafa þvi kailað á öfluga
sóknarlotu gegn kjarnorkuher-
væðingunni í þvi skyni að tryggja það
að þingið hafni eldflaugaáætluninni.
„Það verður heitt haust”, segja
kirkjuleiðtogarnir.
Þessi barátta kirknanna í HoIIandi
er studd víðtækri safnaðarstarfsemi.
Y fir 400 starfshópar hafa verið stofn-
aðir í sóknum úti um allt land. í
hverri viku er efnt til fjölda umræðu-
funda um afvopnunarmál I kirkjum