Vísir - 25.06.1979, Blaðsíða 8

»■**/• *
8
VÍSIR
Mánudagur 25. júnl 1979

utgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: DaviS Guömundsson
Ritstjórar: ölafur Ragnarsson
Höröur Einarsson
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson. Fréttastjóri er-
lendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaóamenn: Axel Ammendrup, Edda Andrésdóttir, Friðrik Indriðason, Gunnar
Salvarsson, Halldór Reynisson, lllugi Jökulsson, Jónina Michaelsdóttir, Katrin
Pálsdóttir, Kjartan Stefánsson, Oli Tynes, Páll Magnusson, Sigurður Sigurðsson,
Sigurveig Jónsdóttir, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og
Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson. utlit
og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páli Stefánsson
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson Askrift er kr. 300« á mánuöi
Auglýsingar og skrifstofur: innanlands. Verö I
Sföumúla 8. Sfmar 86611 og 82260. lausasölu kr. 150 eintakiö.
Afgreiösla: Stakkholti 2-4 simi 86611.
Ritstjórn: Sfðumúla 14 sfmi 86611 7 linur. ,Drentun Biaöaprent h/f
FRWUNIN MISTOKST
Vihbúiö er a6 friOun þorskstofnsins hafi mistekist i ár og veiöarnar fari yfir 280 til
290 þðsund tonn.
Það er undarlegt í landi, sem
byggir alla afkomu sína á
sjávarútvegi og f iskvinnslu, skuli
jaf n lítið vera að gert og raun ber
vitni um að mðta heildarstef nu í
fiskveiðimálum og framfylgja
henni.
Við höfum tvö stór vandamál
að glíma við í þessum efnum.
Annars vegar eru þverrandi f isk-
stof nar, sem öllum er kunnugt en
of stór f iskiskipaf loti.
A ráðstefnu sem Reiknistofa
Raunvísindastofnunar Háskóla
íslands gekkst fyrir í byrjun
þessa mánaðar kom fram, að við
gætum veitt allan þann botnfisk-
afla, sem borist hefur á land ár
hvert síðustu árin, með allt að
helmingi minni sókn, en verið
hef ur, ef það tekst að byggja upp
þá fiskstofna, sem við veiðum
mest úr.
Þrátt fyrir að þessir útreikn-
ingar séu ekki fullkomlega
nákvæmir, er Ijóst að með fækk-
un skipa má ná arðsemi í fisk-
veiðum sem vegur upp á móti
þeim f járhagsvanda sem
sjávarútvegurinn á nú i og ríf-
lega það.
Sjávarútvegurinn er undir-
staða þeirra lífskjara, sem við
búum við, og verði arðsemi í
greininni aukin mun það jafn-
framt bæta lífskjör landsmanna.
En þó að hrygningarstofn
þorsksins kæmist í viðunandi
jafnvægi á nokkrum árum með
ströngum aflatakmörkunum og
stórfelld fækkun fiskiskipa
myndi leiða til hámarksarðsemi
útgerðarinnar, eru fleiri þættir,
sem þarf að taka tillit til.
Harkalegar veiðitakmarkanir
myndu annars vegar fljótt segja
til sín í atvinnuleysi og mikilli
byggðaröskun í landinu. I sjávar-
þorpum úti á landi eru fá önnur
atvinnutækifæri, en við fisk-
vinnslu og sjósókn.
Menn ættu því ekki annarra úr-
kosta völ en að fara til Stór-
Reykjavíkursvæðisins í atvinnu-
leit. Það er viðbúið, þegar óhætt
verður að auka veiðarnar aftur
eftir nokkur ár, að fólk vanti til
að vinna af lann. Slikar sveif lur á
vinnumarkaðnum og öra bú-
ferlaflutninga verður að reyna
að forðast.
Á hinn bóginn þurfum við að
taka tillit til fiskmarkaða okkar
erlendis. Miklum f jármunum og
tíma hef ur verið varið til að af la
þeirra. Ef hlutdeild okkar
minnkar verulega þar, verður
erfitt að vinna sér jafn fastan
sess og áður.
Það eru því margvísleg rök
fyrir því, að við reynum að
laga okkur að breyttum aðstæð-
um smám saman.Jafnvel þó að
dragist á langinn um einhvern
tíma, að breytt f iskveiðistefna
skili árangri og auknum arði*
Það ver okkur fyrir skakkaföll-
um á leið okkar að þessum mark-
miðum. Mestu máli skiptir, að
snúa öfugþróuninni við.
Rikisstjórnin var því á réttri
leið, er hún setti það mark, að
þorskaflinn færi ekki yfir 280 til
290 þúsund tonn á árinu. En
stjdrn veiðanna mistókst og
þorskaflinn á síðustu vetrarver-
'tíð jókst í stað þess að minnka
miðað við sama tíma í fyrra.
Það er fyrirsjáanlegt úr því
sem komið er að ekki tekst að
halda þorskaflanum innan við
þetta mark, nema í kjölfarið
fylgi atvinnuleysi eða flotanum
verði haldið út við veiðar á óarð-
bærum fisktegundum.
Engar áætlanir hafa heldur
komið fram hjá stjórnvöldum um
hvort og hvernig staðið verði að
því að fækka fiskiskipum í fram-
tíðinni. Heldur bætist ennþá í
skuttogaraf lotann án þess að
eldri togarar hafi verið seldir úr
landi í hverju tilviki.
Enn einu sinni er haldið áfram
á sömu braut og áður, sem allir
viðurkenna að ekki stefni í rétta
átt.
i forustugrein í Visi frá 19. júní s.l., er bar yfir-
skriftina „Erfiðasti hjallinn eftir" og fjallaði um
konuna í íslenzku þjóðfélagi, tel ég gæta nokkurs
misskilnings á annars vegar réttarhugtakinu og
notkun þess i tilgreindri forustugrein og hins vegar
skilningsskorti á menningarþáttum þeim er sjálf-
sagt ákvarða miklu meira um stöðu konunnar í
þjóðfélaginu, en sumir eru almennt fúsir til að
viðurkenna.
t forustugreininni segir: „1
dag 19. júni, er alþjóölegur
baráttudagur kvenna fyrir jafn-
rétti i þjóðfélaginu á viö karl-
menn”. Eftir minum skilningi
hefur þessi barátta ekkert meö
jafnrétti til handa konunni aö
gera. Hér er augljós en mjög út-
breiddur hugtakaruglingur á
feröinni. Allir borgarar Islenzks
þjóöfélags hafa jafnan rétt
gagnvart lögum þess, burt séö
frá kynferöi og slikt jafnrétti er
nákvæmlega sama réttinn og
karlinn til aö velja sér starf,
sækja um starf og starfa i sam-
ræmi viö menntun hæfni og
langanir, en vissulega eru
möguleikar konunnar takmark-
aöri en karlsins og jöfnuöur
(jafnstaöa) ekki rikjandi milli
kynjanna i þessum efnum. Ræt-
ur þessa liggja þó ekki i ósann-
gjarnri lagasetningu, sem tak-
markar rétt konunnar, heldur á
sér flóknar menningarsöguleg-
■x
tryggt I stjórnarskrá lýðveldis-
ins. Til dæmis eru engar likur til
þess aö kona, sem á i málaferl-
um viö karl tapi málinu, einung-
is vegna kynferöis sins. Ef slikt
ætti sér staö væri réttlætanlegt
aö fullyröa aö jafnrétti rikti ekki
milli kynjanna.
t þeim tilvikum, sem ritstjór-
inn notar hugtakiö jafnrétti I áö-
urnefndri forustugrein og
reyndar margir aörir I skrifum
sinum um sama málefni, væri
eölilegra aö nota hugtök á borö
viö „jöfnuð” eöa „jafnstööu”.
Ritstjórinn fullyröir aö konan
hafi ekki jafnan rétt á aö velja
sér starf eftir hæfileikum og
menntun i samanburöi viö karl-
inn. Hér er enn sami misskiln-
ingurinn á feröinni. Konan hefur
ar og félagslegar forsendur,
sem erfitt hefur reynzt aö upp-
ræta.
bó svo aö ég telji höfund
greinarinnar uppvisan aö skiln-
ingsskorti og hugtakaruglingi,
viröast honum ekki allar bjargir
bannaöar, t.d. er hann segir:
„Þaö gildir einu þó aö lagalegur
réttur hennar sé tryggöur. Þjóö-
félagiö hefur ekki fylgt löggjaf-
anum eftir i þessum efnum.
Rétturinn er ekki fullkominn, ef
þaö þarf aö striöa gegn rikjandi
hugsunarhætti til þess aö neyta
hans”. Þessi tilvitnuöu orö lýsa
vel þvi regindjúpi, sem er ann-
ars vegar á milli löggjafar-
valdsins og hins vegar rikjandi
hugarfars og afstöðu i þjóöfé-
laginu. Greinilegt er aö ritstjór-
inn áttar sig á þvi aö marklaust
er aö banna rlkjandi hugsunar-
hátt með lagasetningu og jafn-
haldlitið er aö banna fordóma
meö sömu aöferö. Eins er út i
hött aö ákvaröa t.d. meö reglu-
gerö eöa lögum hvernig háttaö
skyldi verkaskiptingu innan
veggja heimilisins.
Aö mörgu leyti ber forustu-
neöanmáls
grein þessi merki vanhugsaöra
skylduskrifa og rökleg hugsun
verður minni fyrir vikiö. Aug-
ljóst dæmi um þetta má glögg-
lega greina i tveim siöustu
málsgreinum hennar. Sú fyrri
hljóöar svo: „Kvenréttinda-
baráttan er eöli sinu samkvæmt
jafnframt barátta fyrir mann-
réttindum. Enn sem komiö er,
er konan annars flokks þegn i
þjóöfélaginu. Þvi þarf aö
breyta”. Er hægt aö skilja þessi
orö á annan veg, en aö konum
séu ekki tryggö sömu mannrétt-
indi og körlum samkvæmt lög-
um? Hin siðari hljóöar svo:
„Þaö er ljóst, aö þær breytingar
veröa ekki geröar meö löggjöf.
Réttur kvenna er tryggöur á þvi
sviöi”. (tilv. lýkur).
Hvernig á nokkur lifandi
maöur aö fá heillega mynd út úr
málflutningisem þessum? Skrif
af þessu tæi rugla fólk i riminu.
Eftir lestur þessa leiöara má
þó greina aö höfundur hans hef-
ur einhverjar hugmyndir um
rætur þessarar „Cjafnstööu”
kynjanna, en vandi hans liggur i
þvi tvennu aö reynt er aö skrifa
af skynsamlegu viti um flókiö
og viöamikiö málefni á of
skömmum tima og hinu aö röng
hugtakanotkun leiðir þaö af sér
aö greinin verður mótsagna-
kennd og missir þvi meö öllu
gildi sitt sem marktækt innlegg
i umræöu um málefni, sem ræöa
þarf af kostgæfni áöur en skref
eru stigin — að öörum kosti fá
öfgarnar byr i seglin.