Morgunblaðið - 19.09.2001, Qupperneq 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. SEPTEMBER 2001 11
stökkva, og lenti á gúmbjörg-
unarbátnum við skipshlið og flaug
síðan áfram í sjóinn, þar sem ég
náði taki á björgunarbátnum, þar
sem traustar hendur gripu mig og
þrifu inn fyrir borðstokkinn.““
Hann segir að þetta hafi verið mik-
ið áfall en mikill stuðningur hefði
verið í því að fá Árna Johnsen til
móts við hópinn ytra. „Hann kom
eins og bjargvættur, var í raun
fulltrúi Íslands og aðstoðaði okkur
mikið, en ég gafst síðan upp á sjón-
um skömmu síðar eða 1984.“
Ævintýraleg björgun
Gunnar Scheving Thorsteinsson
skipstjóri og Hallur Helgason, 3.
vélstjóri, kvöddust með handabandi
áður en sá síðarnefndi stökk í sjó-
inn en þeir voru tveir þeir síðustu
frá borði. Áhöfn björgunarskips
bjargaði honum, en þyrla kom skip-
stjóranum til bjargar. „Þetta var
eins tæpt og nokkurt líf getur ver-
ið,“ segir Hallur, sem er sviðs-
maður í Þjóðleikshúsinu. Hann
reyndi að halda áfram á sjónum, fór
á ströndina á sams konar skip, en
varð fljótlega frá að hverfa. „Ég
þrjóskaðist við og reyndi að end-
urbyggja sjálfan mig á sjónum, en
sálarlífið bauð ekki upp á að sigla
meira.“
Þegar Hallur horfir út um
gluggann heima hjá sér kemur at-
vikið af og til upp í hugann. „Þegar
ég horfi á skipin mín sigla á Flóan-
um rifjast þetta upp. Sjóslys hafa
líka minnt á þetta, ekki síst það sem
varð á sama stað nákvæmlega
tveimur mánuðum síðar,“ segir
hann og bætir við að frammistaða
björgunarmannanna hafi slegið allt
út.
„Þegar við Gunnar kvöddumst
var skipið á hliðinni og helming-
urinn sokkinn. Ég prílaði aftur á,
henti mér í sjóinn og reyndi að
drusla mér um borð í björg-
unarskipið, en þá maraði okkar
skip í kafi. Þá var eins og Gunnar
gengi á sjónum í 13 metra ölduhæð
með þyrluna yfir sér en ég hafði
ekki taugar til að fylgjast með
björgun hans.“
Morgunblaðið/Árni Johnsen
Áhöfnin í Penzance í Englandi eftir björgunina fyrir 20 árum. Frá vinstri: Þorsteinn Pétursson, Hallur Helga-
son, Hallgrímur Hauksson, Gunnar Scheving Thorsteinsson, Theodór Hansen, Steinar Helgason, Vignir Sveins-
son, Gísli Níelsson, Aðalsteinn Finnbogason, Þorbjörn Gunnarsson og Ragnar Kjærnested.
Morgunblaðið/RAX
Ragnar Kjærnested til vinstri og Gísli Níelsson eru verkstjórar hjá Eim-
skip og þeir einu úr áhöfninni sem starfa enn hjá félaginu.
VALNEFND vegna skipunar sókn-
arprests á Siglufirði komst ekki að
einróma niðurstöðu á fundi sínum
sl. fimmtudag og hefur málið verið
sent biskupi Íslands til úrskurðar.
Mun hann næstu daga gera tillögur
til kirkjumálaráðherra um hvern
skipa skuli í embættið en umsækj-
endur voru fjórir. Veita á embættið
frá næstu mánaðamótum.
Umsækjendur eru sr. Sigurður
Ægisson og guðfræðingarnir Hall-
dóra Ólafsdóttir, Stefán Már Gunn-
laugsson og Þórður Guðmundsson.
Við val á sóknarpresti gerir val-
nefnd tillögu til biskups. Í nefnd-
inni sitja viðkomandi vígslubiskup
og prófastur og fimm fulltrúar
prestakallsins. Sr. Sigurður Sigurð-
arson vígslubiskup stýrði fundi val-
nefndar í veikindaforföllum sr.
Bolla Gústavssonar vígslubiskups.
Í starfsreglum um val á sókn-
arpresti segir að við mat á hæfni
umsækjenda skuli valnefnd meðal
annars líta til menntunar, starfsald-
urs, starfsreynslu og starfsferils.
Þá segir að biskup skuli skipa þann
umsækjanda sem valnefnd hafi náð
samstöðu um. Felli valnefndar-
menn sig ekki við tillögu meirihlut-
ans geta þeir annaðhvort setið hjá,
sem rýfur ekki samstöðu nefndar-
innar, eða lýst andstöðu sinni og er
þá málinu vísað til biskups til úr-
skurðar. Komi upp slíkur ágrein-
ingur ákveður biskup með hvaða
umsækjanda hann mælir með að
skipaður verði, segir í starfsregl-
unum.
Siglufjarðar-
prestakall
Valnefnd
ekki ein-
huga
♦ ♦ ♦
FORNLEIFARANNSÓKNIR
standa nú yfir í hellum í Seljalandi
Vestur-Eyjafjallahreppi. Rann-
sóknirnar hafa það að markmiði
m.a. að aldursgreina hellana og
leiða í ljós notagildi þeirra fyrr á
öldum, en þess má geta að ritheim-
ildir frá 11. og 12. öld greina frá
notkun hella á Íslandi.
Að sögn Kristján Ahronsonar
kanadísks fornleifafræðings, sem
vinnur að rannsóknunum ásamt
fornleifafræðingunum Guðmundi
Helga Jónssyni og Florian Huber
frá Þýskalandi auk Alans Mac-
niven, Skotlandi, eru rannsóknir á
hellunum mikilvægar til skilnings á
fyrstu búsetu á Íslandi.
„Við ætlum með rannsóknum
okkar að reyna að aldursgreina
hellana og rannsaka tengsl þeirra
við hella á vesturströnd Skotlands,
við aðra hella á Suðurlandi og við
klettabyrgi í Vestmannaeyjum. Á
öllum þessum stöðum hafa verið
ristar nokkrar gerðir krossmarka
og það sem vekur sérstaka athygli
eru skyldleiki krossanna í skosku
hellunum við krossana í Seljalands-
hellum. Krossarnir í skosku hellun-
um eru tengdir við kristna búsetu
frá því fyrir víkingatíð. Þá má nefna
að hellar á Íslandi hafa lengi verið
tengdir Pöpum samanber ýmis ör-
nefni og þjóðtrú. Það verður því eitt
viðfangsefna okkar að prófa þá
kenningu hvort í hellunum hafi
dvalið skoskir Papar, hvort víking-
ar hafi grafið hellana út, eða hvort
þeir séu frá seinni tíð.“
Rannsóknarhópurinn er nú við
rannsóknir í Kverkarhelli við Selja-
landsfoss og mun dvelja við rann-
sónir í honum fram til 24. septem-
ber. Rannsóknirnar, sem eru liður í
doktorsverkefni Kristjáns Ahron-
sonar, sem er Vestur-Íslendingur í
námi við Edinborgarháskóla, munu
halda áfram næsta sumar þar sem
skoðaðir verða fleiri hellar við suð-
urströnd Íslands.
Rannsaka
tengsl milli
íslenskra
og skoskra
hella
Ljósmynd/Guðmundur H. Jónsson
Kristján Ahronson og Alan Macniven í Kverkarhelli. Greina má krossa í hellisveggnum.
UMBOÐSMAÐUR Alþingis segir
dómsorð dóma hafa lagalega bind-
andi áhrif gagnvart dómþola og því
hafi dóms- og kirkjumálaráðuneyti
ekki verið heimilt að byggja úrlausn
kærumáls karlmanns á því að hann
hafi verið sviptur ökurétti ævilangt,
en í endurriti sem dómþoli fékk við
dómsuppkvaðningu urðu þau mistök
að setning þar sem maðurinn var
sviptur ökurétti féll út.
Maðurinn kom fyrir Héraðsdóm
Reykjavíkur í ágúst 1999 og í end-
urritinu, sem dómari ritaði undir og
starfsmaður dómsins vottaði, kom
fram að ákærði ætti að sæta eins
mánaðar fangelsisvist og greiða all-
an sakarkostnað. Tæpum mánuði
síðar hélt héraðsdómari í málinu
dómþing þar sem hann kynnti að
mistök hefðu orðið í endurriti sem
dómþoli fékk afhent af dómsorði,
þannig að úr hafi fallið setningin
„ákærði er sviptur ökurétt ævi-
langt“.
Dómþoli og lögmaður hans féllust
ekki að þessi villa félli undir 3. tölulið
137. greinar laga um meðferð opin-
berra mála, þar sem kveðið er á um
að dómara sé heimilt að leiðrétta rit-
villur, reikningskekkjur, nafn-
skekkjur og aðrar bersýnilegar vill-
ur í dómi þótt dómur sé bindandi
fyrir dómara þegar hann hefur verið
kveðinn upp.
„Var því ákveðið að láta dómsorðið
standa óleiðrétt þrátt fyrir að hann
sé sviptur ökurétti ævilangt í dóm-
inum. Dómþola var tjáð við dóms-
uppsögu að refsing við broti því sem
ákært var fyrir og hann játaði væri
fangelsi í einn mánuð og svipting
ökuréttar ævilangt,“ segir í bréfi
sem héraðsdómarinn ritaði til ríkis-
saksóknara í kjölfarið.
Dómþoli reyndi síðan að fá öku-
réttindi sín á ný og var honum tjáð
hjá viðkomandi sýslumanni að hann
væri sviptur ökuréttindum ævilangt.
Áður hafði ríkissaksóknari sent bréf
til embættis lögreglustjórans í
Reykjavík, héraðsdómarans sem um
ræðir, dómþola og lögmanns hans
þar sem kom fram að af hálfu ákæru-
valdsins væri tvímælalaust litið svo á
að dómþola hafi verið óheimill akstur
ökutækja ævilangt frá birtingu
dómsins.
Lögmaður dómþola kærði þessa
ákvörðun sýslumanns til dóms- og
kirkjumálaráðuneytis. Í bréfi lög-
mannsins til ráðuneytisins stóð m.a.
að eftir að dómþoli hafi ekki fallist á
að dóminum yrði breytt, hafi honum
borist ný og endurbætt útgáfa dóms-
ins þar sem forsendukaflinn hafði
verið aukinn verulega. „Þar er m.a.
skráð að ákærði sé sviptur ökurétti
ævilangt, en dómsorðið kveður ekki
á um slíka sviptingu,“ segir í bréfinu.
Dóms- og kirkjumálaráðuneytið
staðfesti kærðu ákvörðunina síðan í
úrskurði.
Umboðsmaður Alþingis beinir
þeim tilmælum til ráðuneytisins að
mál dómþola verði tekið til endur-
skoðunar, óski hann þess, og þá verði
fjallað um mál hans í samræmi við
þau sjónarmið sem koma fram í álit-
inu.
Dómsorð laga-
lega bindandi
UM 120 kröfum að verðmæti um 340
milljónir króna var lýst í þrotabú út-
gáfufélagsins Genealogia Islandor-
um á skiptafundi á mánudag. Lýstar
forgangskröfur nema alls 32 milljón-
um króna og er einungis tekin af-
staða til þeirra að svo stöddu.
118 milljóna króna krafa Tryggva
Péturssonar, stjórnarformanns fé-
lagsins, er flokkuð sem almenn krafa
og því ekki tekin afstaða til hennar.
Mats Wibe Lund ljósmyndari hef-
ur þá keypt ljósmyndasafn sitt úr
þrotabúinu en hann lagði það í félag-
ið á sínum tíma.
Þrotabú Genealogia
Islandorum
Lýstar kröf-
ur um
340 milljónir
♦ ♦ ♦