Morgunblaðið - 19.09.2001, Blaðsíða 20

ERLENT
20 MIÐVIKUDAGUR 19. SEPTEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
GEORGE W. Bush Bandaríkjafor-
seti talar um „krossferð“, stríð gegn
nýrri gerð af illsku. En sumir sér-
fræðingar telja að það sé varasamt
að nota þetta orð, sem er hlaðið sögu-
legum skírskotunum til trúarstyrj-
alda, því að það gæti vakið andúð hóf-
samra múslima í Bandaríkjunum.
„Það eru margir sem halda að
Bandaríkjamenn ætli hvort heldur
sem er að ná sér niðri á múham-
eðstrúarheiminum,“ sagði Joshua
Salaam, framkvæmdastjóri banda-
rísk-íslamska samskiptaráðsins í
Washington. „Við verðum að velja
okkur orð af kostgæfni.“
Þjóðhöfðingi Bandaríkjanna ætti
einkum að vera á varðbergi gagnvart
því sem skírskotar til heilags stríðs,
að áliti margra, vegna þess að slíkt
kemur sér vel fyrir Osama bin Lad-
en, sem hefur sagt að hann vilji að
heilög styrjöld, eða jihad, hefjist í
heiminum milli íslam og kristindóms-
ins.
„Það er þetta sem hryðjuverka-
mennirnir nota til að fá fólk í lið með
sér – þeir segja að kristnir menn séu
í krossför gegn íslam,“ sagði Yvonne
Haddad, prófessor í íslamskri sögu
við Georgetown-háskóla í Wash-
ington.
„Það hljómar jafn illa í þeirra eyr-
um og þegar við heyrum minnst á
„jihad“.“
Á stríðstímum hefur forsetinn allt-
af átt í erfiðleikum með að finna réttu
orðin til að þjappa Bandaríkjamönn-
um saman og veita þeim siðferðileg-
an málstað til að berjast fyrir, án
þess þó að draga upp svo djöfullega
mynd af óvininum að það veki hatur á
útlendingum, sagð Robin Lakoff,
prófessor í málvísindum við Háskól-
ann í Kaliforníu í Berkeley.
„Fyrst og fremst þarf að sannfæra
þjóðina um að við stöndum saman og
fylkja henni um málstaðinn. Og það
er erfitt að ná þessu án þess að fara
út í það að við séum númer eitt, eða
vekja útlendingahatur,“ sagði Lak-
off.
Síðan hryðjuverkin voru unnin í
New York og Washington í síðustu
viku hefur Bush lagt áherslu á að
Bandaríkjamenn ættu ekki að kenna
múslimum um. Forsetinn fór í heim-
sókn í miðstöð múslima í höfuðborg-
inni sl. mánudag og þar sagði hann:
„Andlit hryllingsins er ekki hin
sanna íslamska trú; það er ekki það
sem íslam snýst um. Íslam er friður.“
Múslimir í Bandaríkjunum hafa
orðið skotspónn fjölda hatursglæpa
undanfarna viku, þ.á m. íkveikja, lík-
amsárása og jafnvel tveggja morða,
að því er Robert Mueller, fram-
kvæmdastjóri bandarísku alríkislög-
reglunnar, FBI, greindi frá.
Kristnir biðu
lægri hlut
Krossferðirnar voru styrjaldir
sem háðar voru á miðöldum eftir að
herir kristinna manna höfðu haldið
til Palestínu – þess landsvæðis þar
sem nú er Ísrael – til að ráðast á heri
múslima sem fóru með völdin í Jerú-
salem.
Á árunum 1096 til 1270 söfnuðu
evrópskir konungar, t.d. Ríkharður
ljónshjarta, liði riddara í því augna-
miði að ná aftur á vald kristinna
manna landinu helga þar sem Jesús
fæddist og bjó, samkvæmt kristinni
trú. Jerúsalem er einnig helg borg
samkvæmt múhameðstrú og gyðing-
dómi, og múhameðstrúarmenn, eða
múslimir, höfðu farið þar með völd
síðan um árið 600.
Flestir sagnfræðingar eru þeirrar
skoðunar að kristnir menn hafi beðið
lægri hlut. Evrópsku herirnir náðu
völdum í Jerúsalem öðru hvoru, en á
endanum voru þeir ofurliði bornir.
Orðið „krossferð“ er algengt í dag-
legu tali í Bandaríkjunum og hefur
ekki lengur mikla trúarlega skírskot-
un, segir Lakoff. Vera kunni að Bush
hafi einfaldlega verið að nota það
óformlega þegar hann sagði: „Þetta
er ný gerð af, ný gerð af illsku ... Og
bandaríska þjóðin er farin að átta sig.
Þessi krossferð, þetta stríð gegn
hryðjuverkum mun taka nokkurn
tíma.“
Engu að síður eru krossferðirnar í
augum margra múslima versta dæm-
ið um vestræna útþensluhyggju og
nýlendustefnu, segir James Lindsay,
félagi við Brookings-rannsóknarmið-
stöðina. Þess konar myndmál gæti
fyllt hófsama araba og múslimi efa-
semdum um hvað vaki fyrir Banda-
ríkjamönnum í raun. Bandaríkin
þurfi á liðsinni þeirra að halda í her-
ferð sinni gegn hryðjuverkum.
„Það er mikilvægt að við tökum
það fram, að þetta snýst ekki um
Vesturlönd gegn íslam, eða Evrópu-
menn gegn aröbum eða kristna menn
gegn múslimum,“ sagði Lindsay.
„Þetta snýst um illmenni og hvernig
hægt er að hafa uppi á því og stöðva
það.“
AP
George W. Bush flytur ávarp í íslömsku miðstöðinni í Washington, að
viðstöddum framámönnum úr röðum múslima í borginni.
Óttast „krossferð“
gegn múslimum
Kannski notaði George W. Bush orðið
„krossferð“ einungis í óformlegri merkingu,
en þetta orð vekur samt óhug meðal músl-
ima, sem finnst það skírskota til verstu
verka kristinna manna gegn íslam.
Washington. AP.
TÖLVUR sem bera andlitsmyndir
farþega saman við gagnabanka með
myndum af þekktum hryðjuverka-
mönnum; fingrafaralesarar tengdir
við læsinguna á stjórnklefanum;
flugvélar sem hægt er að ná úr klóm
ræningja og lenda með því að stjórna
þeim frá jörðu niðri.
Engin hugmynd að ráðstöfunum
til að auka öryggi í farþegaflugi virð-
ist of langsótt í kjölfar hryðjuverk-
anna í Bandaríkjunum í síðustu viku,
þegar fjórum farþegaflugvélum var
rænt í þeim tilgangi að nota þær til
árása á mannvirki.
Flugmálasérfræðingar segja að
hryðjuverkin muni koma af stað alls-
herjar endurskoðun á flugöryggi.
Lausnir gætu orðið allt frá því til-
tölulega einfalda ráði að senda vopn-
aða fluglögreglumenn í allar ferðir til
þeirra flóknu aðgerðar að allir far-
þegar þurfi að auðkenna sig með
fingraförum.
Hátæknibúnaður gegni
stærra hlutverki
Öryggismálasérfræðingar spá því
að hátæknibúnaður, sem nú sé
hvergi til nema á teikniborðinu, muni
gegna sífellt stærra hlutverki. „Það
kann að vera að næsta kynslóð flug-
véla verði með einhvern útbúnað
þannig að ef flugmennirnir verða al-
veg úr leik geti flugvélin einangrað
stjórnklefann og fengið með ein-
hverjum hætti stjórn frá jörðu niðri,“
sagði James Coyne, framkvæmda-
stjóri bandarísku flugmálasamtak-
anna (National Air Transportation
Association).
Stephen Byers, samgönguráð-
herra Bretlands, tjáði BBC að hann
hefði fundað með öðrum samgöngu-
ráðherrum í Evrópusambandinu í
kjölfar atburðanna í Bandaríkjunum.
Hertari öryggisgæslu væri þörf til að
koma í veg fyrir að þeir atburðir end-
urtækju sig. Meðal þess sem til
greina kæmi væri að hafa vopnaða
verði í farþegaflugvélum og einangra
stjórnklefana frá öðrum rýmum í
flugvélunum. Ísraelska ríkisflug-
félagið El Al hafi nú þegar þennan
háttinn á.
Grant Evans, aðstoðarforstjóri
bandaríska fyrirtækisins Identix,
sagði að hægt væri að nota fingra-
faralesara til að ganga úr skugga um
að farþegar væru þeir sem þeir segð-
ust vera og til að koma í veg fyrir að
allir óviðkomandi kæmust inn í
stjórnklefa flugvéla. „Tæknin hefur
verið fyrir hendi, það hefur bara ekki
verið talin ástæða til að nota hana.“
Sumir telja að hryðjuverkin leiði
til þess að tekin verði í notkun mann-
greinitæki sem taka mynd af andlit-
um farþega í þeim tilgangi að hafa
uppi á hugsanlegum hryðjuverka-
mönnum. Farangursskannar geta
mælt efnasamsetningu innihalds í
farangurstöskum og þannig fundið
vopn og sprengjur. Bandaríska orku-
málaráðuneytið er að þróa þrívídd-
armyndatækni sem getur búið til þrí-
víða mynd af farþegum og þannig
leitt í ljós falin vopn.
Notaðar eru bylgjulengdir svipað-
ar og í ratsjám og gervitunglamerkj-
um, en ekki röntgengeislar. Tölva er
síðan notuð til að búa til þrívíða mynd
af líkama farþegans án fata. Tölvan
verður þó forrituð þannig að hún sýni
einungis hluti.
Mögulegt að banna
handfarangur
Einnig hefur verið lagt til að fjöldi
vopnaðra fluglögreglumanna á veg-
um bandaríska loftferðaeftirlitsins
(FAA) verði aukinn stórlega. Ekki er
látið uppi hversu margir þeir eru nú,
en talið er að þeir séu tiltölulega fáir.
Til greina þykir koma að dyrabún-
aður á stjórnklefum verði skotheld-
ur. Flugfélög gætu bannað hand-
farangur eða gert farþegum skylt að
koma honum fyrir í læstum hólfum í
farþegarýminu.
„Áður en ráðist verður í algera
umbyltingu á öryggisráðstöfunum
ætti að rannsaka hvaða þættir
brugðust,“ segir Richard Bloom, yf-
irmaður rannsókna á hryðjuverkum,
leyniþjónustu og öryggisgæslu við
Embry-Riddle flugháskólann í
Prescott í Arizona.
„Ef breytingar eru gerðar núna er
möguleiki á að ástandið myndi
versna,“ sagði hann. „Eða þá að
breytingar yrðu gerðar þannig að út-
lit sé fyrir að kerfið hafi batnað, en þá
væri verið að breyta hlutum sem
snertu ekkert það sem fór úrskeiðis.“
Jafnvel hátæknilegustu ráðstafan-
ir kunna að duga skammt gegn lág-
tæknilegum aðferðum sem sjálfs-
morðshryðjuverkamenn beita.
Mennirnir sem rændu flugvélunum í
síðustu viku og notuðu þær til árása á
mannvirki eru taldir hafa verið vopn-
aðir litlu öðru en vasahnífum og
dúkahnífum, flugkunnáttu og sjálfs-
tortímingarhvöt.
Vopnaðir verðir
og einangraðir
stjórnklefar



! 
"
5
( & +  $ 

&

G ,

( 6/ (

 ) (,  /
(,
 $ & $
 $ 

&
 /   , F(
  )
, , 

)
   +(  , 
( - +(, 5L  ,  (   , MA  (
A $ ,
)
 M / 
 , 
,   
) / ,&(

 
,

8 "7 47 0 "/9 /
 " 92":79 " 9
0&9 / 003
,'49&9:"#9 "0/9
07/ #"&52 #"##52 #
7" ; 7 0 "/9:"3
 -
/ <9  7 9(#0" /""
7 47 0 "/9 0 &#="9
/%%! "0/9 7 0 :9&7
" #>/95/#/9 7 0 "/93
  3 
 7/

,#/##/9"7#"0" 52":/9 "#:
7 0/ #> /9  92/ =2 :""5
=" 07/ 7 4 ; 0990" 3