Morgunblaðið - 19.09.2001, Síða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 19. SEPTEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
M
EIRIHLUTI borgarráðs sam-
þykkti í gær að fela stjórn
veitustofnana borgarinnar að
leggja tillögu fyrir borgarráð
um nýtt rekstrarform Orku-
veitu Reykjavíkur. Í greinargerð borgarlög-
manns um rekstrarform Orkuveitunnar segir
að hlutafélagsformið hafi ótvíræða kosti þeg-
ar til framtíðar sé litið. Harðar deilur urðu í
borgarráði í gær milli meiri- og minnihluta,
en sjálfstæðismenn hafa lagt fram tillögu í
borgarstjórn um að nú þegar verði hafinn
undirbúningur að því að breyta Orkuveitunni
í hlutafélag.
Greinargerð Hjörleifs Kvaran borgarlög-
manns var lögð fram í borgarráði í gær. Borg-
arlögmaður telur að verulegir annmarkar séu
á því að reka Orkuveituna í formi byggða-
samlags. Hann telur að sameignarfélög og
hlutafélög geti komið til álita, en telur að
hlutafélagaformið hafi ýmislegt fram yfir
sameignarformið. Engin löggjöf sé til um
sameignarfélög, en til séu lög um starfsemi
hlutafélaga og það sé þekkt rekstrarform.
Hann segir að hlutafélagaformið hafi „ótví-
ræða kosti þegar til framtíðar er litið.“
Lög verði helst afgreidd
á Alþingi fyrir áramót
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri
sagði að álit borgarlögmanns væri vel unnið.
„Við teljum eðlilegt að borgarfulltrúar fái
tækifæri til að kynna sér þessa álitsgerð og
stjórn veitustofnana líka og að hún í fram-
breyta
Tillaga
undirbú
um má
fyrir 1.
Inga
isflokk
ósátt v
í gær.
hádegi
málið
stjórna
daginn
arráðsf
þ.e.a.s.
skrifað
mögule
fundi b
lögu u
veitust
haldinu geri tillögu
til borgarráðs um
það rekstrarfyrir-
komulag sem hún
telur henta best.“
Ingibjörg Sólrún
sagði að stjórn
veitustofnana hefði
ekki verið settur
neinn frestur til að
skila niðurstöðu,
en það þyrfti að
vinna þetta mál
hratt vegna þess að
málið þyrfti að fara
fyrir Alþingi. Hún
sagðist telja heppi-
legast að sett yrðu
sérlög um Orku-
veituna. Frumvarpið þyrfti að koma fram í
haust og helst þyrfti að afgreiða það fyrir ára-
mót.
Ingibjörg sagði að borgaryfirvöld væru bú-
in að skoða þetta mál heilmikið frá því að
borgin gekk frá samningi við Akranes um
sameiningu orkuveitanna.
„Það má segja að við séum búin að komast
að þeirri niðurstöðu að rekstrarforminu verði
annað hvort breytt í hlutafélag eða sameign-
arfélag og að það þurfi að samþykkja sérstök
lög um fyrirtækið. Ég held að hlutafélaga-
formið sé að mörgu leyti mjög heppilegt form
á svona fyrirtækjarekstri. Það má hins vegar
kannski segja að sporin hræði. Það eru mjög
margir sem ekki treysta því að þegar verið er
að breyta opinberum fyrirtækjum í hlutafélög
ætli sá aðili að eiga fyrirtækið áfram. Menn
líta oft á það sem fyrsta skrefið í átt til einka-
væðingar, en við í meirihluta borgarstjórnar
Harðar deilur í borgarráði um hvernig unnið skuli að
Stjórn veit
ana geri t
um rekstra
Sjálfstæðismenn í borg-
arstjórn hafa lagt fram tillögu
um að þegar í stað verði haf-
inn undirbúningur að því að
breyta Orkuveitu Reykjavík-
ur í hlutafélag. Borgarráð
samþykkti hins vegar í gær
tillögu borgarstjóra um að
fela stjórn veitustofnana að
gera tillögu um rekstrarform.
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir Þ
R
ÚMLEGA helmingur
íbúa umdæmis lög-
reglunnar í Reykjavík
er ánægður með þjón-
ustu lögreglunnar ef
marka má niðurstöðu nýrrar rann-
sóknarskýrslu sem unnin var fyrir
lögreglustjórann í Reykjavík. Til
samanburðar má nefna að í Dan-
mörku er ástand mála svipað hvað
þetta atriði snertir.
Fimmtungur íbúa í Reykjavík
telur þjónustuna lögreglunnar hins
vegar slæma. Þá telur 71% þeirra
sem orðið hafa fyrir ofbeldisbroti
lögregluna leysa illa úr málinu og
það sama á við um 40% þeirra sem
kærðu innbort eða þjófnað á árinu
2000.
Rannsóknarskýrslan byggist á
gögnum sem aflað var með síma-
könnun af IMG-Gallup í sumar og
náði rannsóknin til 2.700 einstak-
linga á aldrinum 18–80 ára. Svar-
hlutfall var 67%.
Í skýrslunni kemur fram að
38,7% þeirra sem tóku afstöðu
töldu lögregluna veita frekar góða
þjónustu í sínu hverfi og 12,2%
töldu þjónustuna mjög góða. Þá
töldu sömuleiðis 14,5% aðspurðra
þjónustuna frekar slæma og 6,4%
mjög slæma. 28,2% töldu hins veg-
ar þjónustuna hvorki góða né
slæma.
Spurt var hvort þátttakendur
hefðu orðið fyrir innbroti eða
þjófnaði, ofbeldisverkum eða
eignaskemmdum á árinu 2000 og
kom þá í ljós að það átti við um 22%
einstaklinga í úrtakinu. Hlutfalls-
lega flestir í úrtakinu höfðu orðið
fyrir eignaskemmdum, eða 14,8%,
9,2% fyrir innbrotum eða þjófnaði
og 2,8% fyrir ofbeldisbroti.
Óánægja með frammi-
stöðu lögreglunnar meðal
ofbeldisbrotaþola
70,8% þeirra sem urðu fyrir of-
beldisbroti töldu lögregluna leysa
mjög eða frekar illa úr málinu og
undrandi á því að svo hát
svarenda, sem að ofan ge
lögregluna leysa illa úr
brotum. „Ég velti fyrir m
skýringar kunna vera á
sagði Ingimundur á blað
fundi í gær. „Sumir segja
inganna sé kannski að leit
ofbeldisbrot eru öðruvísi
en t.d. augðunarbrot,
skemmdir, þjófnaður og u
lagabrot. Obbinn af þess
sama átti við um 40,3% þeirra sem
innbrot eða þjófnaður var framið
hjá.
Að sögn Ingimundar Einarsson-
ar varalögreglustjóra er lögreglan
Rannsóknarskýrsla um viðhorf til af
Annar hv
ánægður m
ustu lögreg
Aðstandendur rannsókn
vinstri: Margrét Lilja G
lagsfræðingar, dr. Stefá
seturs, dr. Helgi Gunnla
lögreglustjóri og Karl





    
    





  


 
? 
 

 
   

 
  !
 "#"
NA!
NA
A
 AJ

$ %&&'(!!!     


))  '*
!  
!
)
+



*  ,
*
!
!
% ,
 
!  !
')))
'

! 

  
  


 -
(  )
!
HREMMINGAR Í FLUGI
Bandaríska flugfélagið US Air-ways tilkynnti í gær að ellefuþúsund starfsmönnum þess yrði
sagt upp og flugáætlanir skornar niður
um 23 af hundraði. Þessar ráðstafanir
eru ekkert einsdæmi í Bandaríkjunum.
Talið er að stóru bandarísku flugfélögin
hafi tapað einum milljarði dollara (100
milljörðum króna) frá því að hryðju-
verkamenn réðust á New York og
Washington 11. september. Mikil
taugaspenna ríkir um þessar mundir og
er mikið um afbókanir. Ofan á þetta
bætist að fyrirtæki eru að bregðast við
samdrætti í efnahagslífinu, meðal ann-
ars með því að draga úr ferðakostnaði.
Talið er að tap bandarísku flugfélag-
anna muni það sem eftir er ársins nema
fimm til tíu milljörðum dollara (500 til
1.000 milljörðum króna) og allt að 100
þúsund starfsmenn flugfélaganna gætu
misst vinnuna. Margir óttast að þetta
geti riðið flugfélögum að fullu og hafa
þau farið fram á 24 milljarða dollara
(2.400 milljarða króna) aðstoð frá ríkinu
til að forða þeim frá gjaldþroti. Stjórn
George Bush Bandaríkjaforseta hyggst
leggja fram áætlun um það hvernig
hjálpa megi flugfélögunum í síðasta lagi
í upphafi næstu viku, en ekki er ljóst
hvort komið verður til móts við þau að
öllu leyti. Á Bandaríkjaþingi hefur þó
komið fram vilji til að leggja fram 14
milljarða dollara (1.400 milljarða
króna).
Flugfélög í Bandaríkjunum eru ekki
ein á báti. Írska flugfélagið Air Lingus
tilkynnti í gær fjórðungssamdrátt í
starfseminni og í yfirlýsingu frá belg-
íska flugfélaginu Sabena sagði að það
væri komið á ystu nöf. Tap Flugleiða
vegna hryðjuverkanna er talið nema 100
milljónum króna og er flugfélagið í
þannig stöðu að það má ekki við miklum
áföllum. Búist er við að stærstu flug-
félögin í Evrópu, British Airways, Luft-
hansa og Air France, muni einnig eiga
undir högg að sækja.
Embættismenn í Evrópu sögðu í gær
að við það yrði ekki unað að evrópsk
flugfélög yrðu að búa við skerta sam-
keppnisstöðu við hin bandarísku.
„Bandaríkjamenn hafa þegar tekið
ákvarðanir um aðstoð til bandarískra
fyrirtækja,“ sagði Jean-Claude Gayss-
ot, samgönguráðherra Frakklands, í
gær. „Það er eðlilegt að Frakkar geri
það einnig þannig að það verði ekkert
misvægi eða lakari aðstaða fyrir okkar
umsýslu.“ Swissair hefur átt í barningi
og í kjölfar verulegrar lækkunar á bréf-
um í fyrirtækinu sagði Pascal Couchep-
in, efnahagsráðherra Sviss, að Sviss-
lendingar gætu ekki setið með hendur í
skauti fyrst Bandaríkjamenn hygðust
styðja flugfélögin opinberlega: „Við
getum ekki verið heilagri en hið heilaga
land hins frjálsa markaðar.“
Sturla Böðvarsson samgönguráð-
herra gaf sterklega til kynna í Morg-
unblaðinu í gær að til greina kæmi að
styðja við bakið á Flugleiðum. Hann
kvaðst hafa miklar áhyggjur af tapinu
og bætti við: „Það er auðvitað ljóst og
hefur verið ljóst síðustu daga að flug-
félögin munu verða hart úti í þessum al-
varlegu atburðum. Það kemur í sjálfu
sér ekki á óvart að Flugleiðir verði fyrir
skelli, en það er auðvitað mjög alvarlegt
í þeirri kröppu stöðu sem félagið hefur
verið í vegna olíuverðshækkana.“
Ráðherrann kveður ekki hægt að
segja til um hvort ríkisvaldið muni koma
til móts við félagið, en segir síðan: „[E]n
það er alveg ljóst að við eigum mikið
undir því að Flugleiðir standi sig í þess-
um hremmingum, sem nú ríða yfir, því
flutningar til landsins eru svo þýðing-
armiklir og þjónusta félagsins hefur
verið undirstaða uppbyggingar ferða-
þjónustunnar á Íslandi.“
Eins og ljóst er af framansögðu blasa
ekki aðeins við hremmingar hjá Flug-
leiðum. Á næstunni má búast við hert-
um öryggisráðstöfunum á öllum sviðum
flugsins. Þetta á jafnt við um eftirlit á
jörðu niðri, sem viðbúnað í lofti. Far-
angursleit hefur hingað til verið í hönd-
um láglaunafólks í Bandaríkjunum, en
þessi störf hafa verið betur launuð í
Evrópu. Starfsmenn, sem unnið hafa við
að gegnumlýsa farangur, segja að eftir
að hafa mænt í klukkutíma á skjáinn
renni allt saman í eitt. Það þarf að herða
gæsluna á flugvöllunum og settir verða
vopnaðir verðir um borð í flugvélar, í
það minnsta í bandarísku innanlands-
flugi. Allur þessi viðbúnaður og eftirlit
mun kosta sitt. Um leið mun taka meiri
tíma að ferðast með flugi. Vegna eftir-
litsins mun taka lengri tíma að losa sig
við farangur og fá brottfararspjald en
áður og þessar tafir gætu haft áhrif á
ferðalög. Ferðalag, sem áður hefði tekið
hluta úr degi, gæti nú tekið allan dag-
inn. Ísland axlaði ákveðnar skuldbind-
ingar með því að gerast hluti af Scheng-
en-svæðinu og því mun þurfa að grípa til
sömu ráðstafana í Leifsstöð og öðrum
útstöðvum svæðisins. Það er spurning
hver eigi að bera þennan aukna kostnað.
Vissulega er aukin gæsla í þágu flug-
félaganna, en um leið er verið að huga að
öryggi almennings. Bandarískir skatt-
borgarar munu til að mynda bera kostn-
að af vopnuðum, óeinkennisklæddum
vörðum um borð í flugvélum þar í landi.
Air Lingus er eitt þeirra flugfélaga,
sem þegar hefur lýst yfir því að áfanga-
stöðum verði fækkað. Slíkar ráðstafanir
gætu reynst óumflýjanlegar fyrir önnur
flugfélög og eru Flugleiðir þar ekki und-
anskildar. Íslenskt viðskiptalíf og at-
vinnulíf á mikið undir því að auðvelt sé
að ferðast til og frá landinu og skiptir
þar ekki litlu að geta valið um fjölda
áfangastaða, sem hægt er að komast til
án þess að þurfa að taka tengiflug. Þetta
á ekki aðeins við um þá sem stunda við-
skipti, heldur kemur sér einnig vel fyrir
ferðaþjónustuna. Flugleiðir og forverar
þeirra hafa skipt sköpum í því að
tryggja tengsl Íslands við umheiminn
og eiga ekki lítinn þátt í því hvaða fótum
íslenskt þjóðfélag stendur á okkar dög-
um. Sú saga hefur oft verið ævintýri lík-
ust, en oft hefur einnig munað mjóu að
illa færi. Sagan sýnir að aðstoð í formi
ríkisstyrkja getur reynst vafasöm hjálp.
Mörg hinna stóru flugfélaga, sem eru í
samkeppni við Flugleiðir, munu hins
vegar fá styrki frá ríkinu á næstunni og
ekki má gleyma því að flest stóru evr-
ópsku flugfélögin eru ríkisrekin í
þokkabót. Það er því hæpið að ætlast til
þess að Íslendingar séu heilagri en ríkin
í kring, svo vísað sé til orða svissneska
efnahagsmálaráðherrans. Hins vegar
eru til fleiri leiðir en beinir ríkisstyrkir
og mætti þar benda á ýmis gjöld, sem
Flugleiðir þurfa að inna af hendi til ís-
lenskra yfirvalda. Með því að horfa
frekar til minni gjaldtöku en beinna
styrkja yrði einnig tryggt að aðstoð fæli
ekki í sér aðstöðumun, því að flugfélög á
borð við Atlanta myndu einnig njóta
góðs af og eitt yrði látið yfir alla ganga.
Þá má ekki gleyma því að innan Evr-
ópska efnahagssvæðisins gilda reglur
um það hvernig koma eigi í veg fyrir af-
skipti, sem skekkja samkeppnisaðstöðu,
og einstök ríki innan svæðisins geta því
ekki farið sínu einhliða fram. Það er
hins vegar ljóst að flugsamgöngur
standa á krossgötum eftir hina hrika-
legu atburði liðinnar viku og tími
áhyggjulausra og auðveldra ferðalaga
er liðinn í bráð.