Morgunblaðið - 19.09.2001, Qupperneq 31

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. SEPTEMBER 2001 31
Fundarstaðir:
Laugaland í Holtum, miðvikudaginn 19. september kl. 16:00-21:00. Stutt kynningarerindi flutt
kl. 17:00 og 20:00.
Félagsheimilið Árnes, fimmtudaginn 20. september kl. 16:00-21:00. Stutt kynningarerindi
flutt kl. 17:00 og 20:00.
Stjórnstöð Landsvirkjunar við Bústaðaveg í Reykjavík, laugardaginn 22. september
kl. 13:00-17:00. Stutt kynningarerindi flutt kl. 14:00 og 16:00.
Norðlingaölduveita: Kynning á matsáætlun
Landsvirkjun kynnir
tillögu að matsáætlun
Norðlingaölduveitu
í opnu húsi á
Suðurlandi og
í Reykjavík
Á kynningarfundunum gefst tækifæri til að ræða við fulltrúa og ráðgjafa Landsvirkjunar um
umhverfismatið. Á heimasíðu verkefnisins, www.nordlingaalda.is, er einnig hægt að kynna
sér matsáætlunina og koma á framfæri athugasemdum og fyrirspurnum.
w
w
w
.a
th
yg
li.
is
Peningamarkaðsvíxlar Kaupþings hf.,
skráðir á Verðbréfaþingi Íslands.
Verðbréfaþing Íslands hefur samþykkt að skrá
peningamarkaðsvíxla Kaupþings hf., við útgáfu hvers
flokks enda uppfylli þeir skilyrði skráningar.
Um er að ræða 12 flokka víxla sem eru á gjalddaga um
miðjan hvern mánuð, frá janúar 2002 til og með
desember 2002. Útgáfa verður tilkynnt VÞÍ hverju sinni.
Víxlarnir eru vaxtalausir og óverðtryggðir.
Skráningarlýsingu er hægt að nálgast hjá umsjónaraðila
skráningarinnar, Kaupþingi hf.
Hjá Kaupþingi hf. er einnig hægt að nálgast þau gögn
sem vitnað er til í skráningarlýsingunni.
Ármúla 13A, 108 Reykjavík
Sími 515 1500, fax 515 1509
Í GREIN í Morgunblaðinu sl.
laugardag segir Kristinn H.
Gunnarsson, alþingismaður og
formaður þingflokks Framsókn-
arflokksins, eftirfarandi:
„Ég get leyft mér að segja það
að ég veit mörg dæmi þess að
menn leigi kvóta og í mörgum
þeirra er leigan greidd inn á sér-
staka bankareikninga og viðskipt-
in höfð nótulaus og ekki gefin
upp.“
Hvernig má það vera að þing-
maðurinn hefur ekki bent skatta-
yfirvöldum á þessi stórfelldu
skattsvik sem honum er svo vel
kunnugt um? Færsla veiðiheim-
ilda frá einu skipi til annars er
skráð hjá Fiskistofu sem er op-
inber eftirlitsaðili. Engin færsla
er möguleg nema með heimild
Fiskistofu, hver færsla er því auð-
rekjanleg og ætti því að vera auð-
velt að koma fulltrúum skattayfir-
valda á sporið og fá þeim seku
refsað.
Mér er kunnugt um að Kristinn
hefur rekið bókhaldsskrifstofu og
þykir mér með ólíkindum ef upp-
lýsingar um þessi afbrot koma úr
þeirri átt.
Til þess verður að ætlast að al-
þingismaður sem fer með svona
fullyrðingar geri frekari grein fyr-
ir þeim.
Það læðist að mér sá grunur að
þessar fullyrðingar megi rekja til
þess tíma er þingmaðurinn var í
öðrum stjórnmálaflokki en nú og
enn lifi í gömlum glæðum og róg-
urinn sé stutt undan í hugskoti
þessa manns.
Kristján Ragnarsson
Dylgjur um
skattsvik
Höfundur er formaður
Landssambands íslenskra
útvegsmanna.
FYRIR 12–15 árum
voru Eyfirðingar auð-
fúsir að fá álver. Stjórn-
málamenn tóku undir
og Norðlendingum var
lofað álveri. Þá voru það
erlendu álversmennirn-
ir sem reiknuðu og
kröfðust ódýrara raf-
magns ef teygja ætti
siglingu norður í land
með hráálið og unnið ál
á markað. Þótti Eyfirð-
ingum álversdraumur-
inn ganga úr höndum
sér og komu hundruð-
um saman suður, fylltu
morgunvélina og flugu
norður með kaffivélinni síðdegis eftir
að hafa krafist fyrir sunnan norð-
lensks álvers! Augljóst var, að
byggðastefnan kallaði á dýrar fórnir.
Hvað gerðist nyrðra sem gerði
Norðlendinga fráhverfa áli? Tíminn
leið: á Akureyri var byggð upp merk
menntastofnun, Háskólinn á Akur-
eyri. Akureyringar báru þá gæfu að
gæta vel hagsmuna sinna þegar
kvótapólitíkin var innleidd á Íslandi,
nokkuð sem þeir á Austurlandi virð-
ast ekki hafa ráðið eins vel við. Margt
fleira má tína til.
Nú vill sjálfsagt enginn álver við
Eyjafjörð. Eyfirðingar una glaðir við
sinn hag, þeir fengu það sem þeir
vildu: blómlegt og fjölbreytt atvinnu-
líf, stolt hvers byggðarlags. Mætti
óska þeim til hamingju. Skammtíma-
sjónarmið urðu ekki ofan á og þeir eru
sælir að þar er nú ekki allt í eitur-
stybbu og loftmengun frá umdeildu
álveri. Þeir sjá Kaldbakinn sinn og
Vaðlaheiðina handan fjarðar.
Þá beindist athygli álmanna að
Keilisnesi. Stóð til að byggja stórt ál-
ver, mikil spákaupmennska fór af
stað. Jörðin Flekkuvík á Vatnleysu-
strönd gekk kaupum og sölum ásamt
nærliggjandi jörðum á Ströndinni.
Jafnvel gamlir kofar í Vogum komust
í himinhá verð. Þarna voru byggðar
skýjaborgir. Þegar þær hrundu, urðu
vonbrigði með brostnum vonum.
E.t.v. að einhverjir séu enn ekki
komnir yfir þau ósköp.
Byggðaþróun og atvinna
Frá Austurlandi hefur verið mikill
fólksflótti á liðnum árum. Sama þróun
hefur verið t.d. á Vestfjörðum, og
Norðurlandi vestra. Breyttir atvinnu-
hættir í hefðbundnum atvinnugrein-
um hafa átt drjúgan þátt í þessu.
Eystra vilja menn snúa þróuninni við
sem er eðlilegt. En hvað fara þeir
fram á?
„Landsvirkjunarleik með öllu:
virkjun, raflínur, höfn og álstassjón,
stærri en hefur verið byggð á Íslandi
og jafnvel í gjörvallri Evrópu, takk
fyrir.“ Ætla mætti að annað komi
ekki til greina.
Ætla mætti að Austurland sé ekki á
kortinu hjá mönnum eystra öðruvísi
en sem leikvöllur þeirra sem vilja
raska og róta sem mest í íslenskri
náttúru og að Austfirðingar séu sér-
lega fúsir að vinna í álverum.
Mér finnst einkennileg þessi hug-
myndafátækt valdsmanna eystra.
Meðan þeir leggja ofurkapp á að fá
umdeildustu atvinnustarfsemi beint
inn á gafl hjá sér, áliðnað, lausung og
röskun sem honum fylgir, þá er eins
og aðra starfsemi þurfi ekki fyrir
austan. Myndu Eskfirðingar og
Reyðfirðingar ekki sakna þess að sjá
ekki fjöllin handan fjarðar þegar þau
hyljast blámóðunni miklu sem liðast
upp úr væntanlegu álveri?
Ál og allt sem því fylgir, er ákaflega
fallvalt í veröldinni, verð hækkar og
hnígur.
Nú er Norsk Hydro búið að kaupa
sig inn í stóra auðhringi
m.a. í þrem risastórum
tóbakshringjum í
Bandaríkjunum og Jap-
an. Einnig var fjárfest
miklu fé í stóra fabrikku
austur í Síngapúr sem
stendur í blómlegum
viðskiptum um þessar
mundir við hernaðar-
gemlinga og einræðis-
herra. Aðalframleiðslan
eru jarðsprengjur,
markaðurinn eru þró-
unarlöndin í Afríku og
Asíu. Kannski verður
væntanlegt Reyðar-
fjarðarál notað til að
búa til jarðsprengjur og sígarettur til
að auka kvalræði og heilsuleysi með
þjóðum.
Í Noregi er allt að verða vitlaust
vegna þessara mjög umdeildu við-
skipta með fé norska Olíusjóðsins.
Verið er að safna undirskriftum að
forgöngu Gro Harlem Brundtland,
framkvæmdastjóra WHO, og farið
fram á siðvæðingu Norsk Hydro og
norska Olíusjóðsins. Um þetta hefur
því miður ekkert heyrst í íslenskum
fjölmiðlum. Er ekki hlustað á neinar
úrtöluraddir? Eða er búið að innleiða
ritskoðun?
Markaðurinn og völdin
Það hefur aldrei þótt góð latína að
vera háður erlendu valdi. Nóg er að
líta til sögunnar, hvernig einokunar-
verslunin lék Íslendinga grátt fyrr á
öldum. Eg óttast hið mikla og vaxandi
veldi Norsk Hydro sem getur orðið
Íslendingum fjötur um fót síðar meir,
rétt eins og einokunarverslunin
danska.
Fjármögnun þessa brjálæðis er
vægast sagt einnig mjög umdeild.
Með öllu þessu brambolti eigum við á
hættu að koma þjóðinni endanlega á
hausinn. Biðlað er óspart til lífeyris-
sjóða að þeir fjárfesti í glansmynd-
inni. Að setja fjárhagslega framtíð
ellilífeyrisþega í hættu með því að
óska eftir fjárfestingu lífeyrissjóð-
anna í þessum umdeildu framkvæmd-
um þykir mér vera mikil ósvífni af
hálfu þeirra sem hafa látið sér það
detta í hug. Eru menn á því að þver-
brjóta hagfræðiregluna góðu: aldrei
er gott að setja öll eggin í sömu körf-
una.
Hvernig má byggja upp fjöl-
breytt atvinnulíf á Austurlandi?
Eg vona, að ráðamenn eystra hugsi
atvinnumálin upp á nýtt. Nýjar hug-
myndir, nýjar áherslur og frjórra
ímyndunarafl eru nauðsynlegar sem
gætu komið Austfirðingum og þar
með landsmönnum öllum að raun-
verulegu gagni.
Atvinnulíf verður að byggja upp á
forsendum heimamanna sem þeir
ráða sjálfir vel við og er eftirsóknar-
vert en ekki forsendum auðhrings úti
í hinum stóra heimi. Hér eru nokkrar
hugmyndir:
1. Laða fyrirtæki austur með ýms-
um ráðum eins og gert er víða. Meðan
fyrirtæki eru að hasla sér völl og
koma sér fyrir í nýju umhverfi koma
sveitarstjórnir á móts við þau með
ýmsum aðferðum. Þetta er nokkurs
konar fórnarkostnaður af hendi sveit-
arstjórna. Það er unnt að veita öðrum
fyrirtækjum svona fyrirgreiðslu en
álveri.
2. Auka menntunarmöguleika með
áherslu á framhaldsmenntun og á há-
skólastigi.
3. Og ekki síst, að efla ferðaþjón-
ustu á Austurlandi verulega. Austur-
land býr yfir stórkostlegum náttúru-
perlum sem ekki má fórna. Verður
vikið að þessu í sérstakri grein síðar.
Austfirðingum öllum er óskað alls
hins besta. Eg leyfi mér að óttast að
áldraumurinn verði aldrei annað en
martröð – martröð sem betur er að
forðast í tíma en að upplifa með skelf-
ingu.
Álstassjónir lokka og laða
Guðjón Jensson
Atvinnumál
Atvinnulíf verður að
byggja upp, segir Guð-
jón Jensson, á for-
sendum heimamanna.
Höfundur er bókasafnsfræðingur
og leiðsögumaður.
Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500.
www.flis.is
netfang: flis@flis.is
lím og fúguefni