Morgunblaðið - 12.09.2002, Blaðsíða 23

ENGAR formlegar minningarat-
hafnir voru á dagskrá í Sádi-Arabíu
í gær vegna atburðanna í Banda-
ríkjunum 11. september í fyrra og
mátti ráða af ummælum stjórnarer-
indreka að helst vildu þeir sem
minnst af þessum degi vita. Ljóst
var þó af skrifum dagblaða í land-
inu að undir niðri kraumar umræða
um ábyrgð Sáda en fimmtán af
nítján flugræningjum voru fæddir
og uppaldir í Sádi-Arabíu, rétt eins
og Osama bin Laden, leiðtogi al-
Qaeda-hryðjuverkasamtakanna.
Bandaríkjamenn hafa nú í haldi
127 sádi-arabíska ríkisborgara í
Guantanamo-herstöðinni á Kúbu.
„Sú staðreynd að þeir sem báru að
sögn ábyrgð á árásunum voru mús-
limir eins og við, raunar landar okk-
ar, ætti að gefa okkur tilefni til að
skoða málin vel og rækilega,“ sagði
Khaled al-Maena, ritstjóri í blaðinu
Arab News í gær. Var fyrirsögn
greinar hans: „Nei við hryðjuverk-
um“.
Sádar íhuga ábyrgð sína
Meginfrétt Arab News, rétt eins
og annarra fjölmiðla í Sádi-Arabíu í
gær, fjallaði hins vegar um yfirlýs-
ingar stjórnvalda í landinu þess
efnis að Sádi-Arabía bæri enga
ábyrgð á ódæðunum 11. september
fyrir ári. Var haft eftir Sultan bin
Abdul Aziz varnarmálaráðherra að
einstaklingar, ekki ríki, hefðu verið
hér að verki.
Segja engin tengsl
við al-Qaeda
Nayef bin Abdul Aziz innanrík-
isráðherra tók í sama streng og til-
kynnti m.a. að búið væri að láta
lausa úr haldi fjórtán meinta al-
Qaeda liðsmenn sem írönsk stjórn-
völd framseldu nýverið til Sádi-Ar-
abíu. „Við höfum ekki séð neinar
Stjórnvöld sökuð
um að stinga
höfðinu í sandinn
Riyadh. AFP.
sannanir sem tengja þá al-Qaeda,“
sagði ráðherrann. Þá sagði Nayef
að sádi-arabískar góðgerðarstofn-
anir hefðu engin tengsl við hryðju-
verkasamtök. „Það er alveg klárt.“
Hafnaði hann því einnig að Sádi-
Arabía bæri ábyrgð á útbreiðslu
hryðjuverkasamtaka vegna stuðn-
ings stjórnvalda við íslamska trúar-
skóla í ýmsum löndum.
„Sumir í þessu konungdæmi
neita enn að viðurkenna hverjir það
voru sem stóðu fyrir árásunum,“
sagði Jamal Khashoggi, aðstoðar-
ritstjóri Arab News, hins vegar en
blaðið þykir frjálslynt í skoðunum.
„Við ættum að hætta að stinga
höfðinu í sandinn og gangast við því
að fimmtán af nítján flugræningj-
um voru Sádar sem lent höfðu á
villigötum,“ sagði Khashoggi.
Hvatti hann til þess að fram færi
rannsókn á því hvað gert hefði það
að verkum að kenningar öfgatrúar-
manna féllu í svo frjóan jarðveg
meðal ungra Sáda.
Reuters
Ung kona tárast á meðan virt
var einnar mínútu þögn fyrir ut-
an dómkirkju heilags Páls í
London í gær.
EVRÓPUBÚAR sýndu samhug með
Bandaríkjamönnum er þess var
minnzt í gær að rétt ár var liðið frá
hryðjuverkaárásunum á New York
og Washington. Í flestum löndum álf-
unnar var hinum yfir 3.000 fórnar-
lömbum hryðjuverkanna vottuð virð-
ing með einnar mínútu þögn.
Evrópskir stjórnmálaleiðtogar
beindu samúðarorðum til Banda-
ríkjamanna og hétu samstöðu með
þeim í baráttunni við alþjóðlega
hryðjuverkastarfsemi.
„Í Rússlandi segjum við að tíminn
lækni öll sár, en það er sumt sem við
ekki getum gleymt og ekki má
gleymast,“ sagði Vladimír Pútín
Rússlandsforseti í sjónvarpsávarpi.
Í París, þar sem tveimur ljóssúlum
var varpað upp í kvöldhimininn í
fyrrakvöld í táknrænni minningu um
hið fallna tvítyrni World Trade Cent-
er í New York, sór Jacques Chirac
Frakklandsforseti þess að snúa bök-
um saman með Bandaríkjamönnum í
baráttunni gegn hryðjuverkum. „Ég
vil lýsa því yfir við hvern einasta ykk-
ar, og í gegnum ykkur við alla lands-
menn ykkar, vináttu, tryggð og sam-
stöðu Frakka,“ sagði Chirac við
stutta minningarathöfn í bústað
bandaríska sendiherrans í París. Hét
Chirac því að „berjast af þrotleysi
gegn villimennsku og hatursöflum“.
Páfi skorar á hryðjuverkamenn
að skoða samvizku sína
Messur voru haldnar í kirkjum út
um alla álfuna til minningar um fórn-
arlömb árásanna og til stuðnings
þeirra sem eiga um sárt að binda eftir
þær. Í vikulegri áheyrn Jóhannesar
Páls II páfa í Róm fordæmdi hann
„villimannlega grimmd“ hryðjuverka
og skoraði á þá sem áttu þátt í að
skipuleggja flugránsárásirnar í
Bandaríkjunum að skoða samvizku
sína. „Engar tilfinningar vonbrigða,
engin hugmyndafræði eða trú geta
réttlætt slíka villu,“ sagði páfi.
Þýzki kanzlarinn Gerhard Schrö-
der lýsti því yfir að vináttubönd
Þýzkalands og Bandaríkjanna væru
óhagganleg; skoðanamunur stjórn-
valda í Berlín og Washington á því
hvernig rétt sé að fara að í málefnum
Íraks breyttu þar engu um. Schröder
og þýzki forsetinn Johannes Rau
sóttu minningarmessu í kertaljósa-
fylltri dómkirkju í Berlín.
Karl Bretaprins, synir hans Vil-
hjálmur og Harry og forsætisráð-
herrann Tony Blair voru meðal gesta
í minningarmessu í víggirtri Páls-
kirkjunni í Lundúnum.
Jose Maria Aznar, forsætisráð-
herra Spánar, ræddi í gær við George
Bush Bandaríkjaforseta og hét hon-
um stuðningi. Að sögn ónefnds heim-
ildarmanns kvað hann Spánverja
styðja Bush hvað varðaði nálgun
hans í málefnum Íraks og sagði
stjórn sína telja að tengja bæri það
mál alþjóðlegri hryðjuverkastarf-
semi.
Í kauphöllunum í Lundúnum og
öðrum höfuðborgum Evrópu voru í
virðingarskyni við minningu fórnar-
lamba árásanna viðskipti stöðvuð í
tvær mínútur kl. 12:46 að íslenzkum
tíma, en nákvæmlega á þeirri stundu
skall fyrsta þotan á öðrum turni
World Trade Center réttu ári áður.
Bandamenn hundsaðir
En þrátt fyrir samúðina örlaði þó
víða á gagnrýni í garð Bandaríkj-
anna. Í Frakklandi orðaði Jean-Mar-
ie Colombani, ritstjóri hins áhrifa-
mikla franska dagblaðs Le Monde, þá
breytingu sem orðið hefur á afstöð-
unni til Bandaríkjanna þannig:
„Það viðbragð samhygðar [sem
gekk yfir Evrópu] fyrir ári hefur vik-
ið fyrir tilfinningu sem auðveldlega
væri hægt að skilja þannig að fólk út
um allan heim væri orðið and-amer-
ískt sinnað.“ Kenndi Colombani
Bandaríkjastjórn um að svona væri
komið; hún hefði snúið baki við
bandamönnum sínum og látið þá við-
urkenndu stefnu að leysa alþjóðlegar
ógnir með sameiginlegum þrýstiað-
gerðum alþjóðasamfélagsins víkja
fyrir „fyrirbyggjandi íhlutunar-
stefnu“ sem að hans mati væri hættu-
legur leikur.
Evrópumenn heita stuðn-
ingi í hryðjuverkastríði
París, Berlín. AFP.
ARABAÞJÓÐIR og múslimar víðs-
vegar um heim virðast margir
óánægðir með stefnu Bandaríkja-
stjórnar í alþjóðamálum en létu
engu að síður í ljós samúð í gær þeg-
ar Bandaríkjamenn minntust árás-
anna 11. september í fyrra sem kost-
uðu um 3.000 manns lífið. Ekki var
þó efnt til minningarathafna nema á
stöku stað.
Stjórnvöld í Íran lýstu „samstöðu
sinni með saklausum fórn-
arlömbum“ árásanna en tóku jafn-
framt fram að þau væru ekki sátt við
þær aðferðir sem Bandaríkjastjórn
Blendnar tilfinningar
meðal arabaþjóða
Reuters
hefur beitt í baráttu sinni gegn
hryðjuverkum.
Dagblöð í Írak voru hins vegar
ekki að skafa utan af hlutunum.
Birti ríkisfjölmiðillinn Al-Iktisadi
risastóra mynd af World Trade
Center-byggingunni í New York,
eftir að farþegaflugvélum hafði ver-
ið flogið á hana, sem á stóð: „Refsing
Guðs.“ Má á myndinni sjá hvar Íraki
heldur forsíðu blaðsins á lofti.
„Lítilmennið [George W.] Bush og
hans kónar drógu ekki réttar álykt-
anir af atburðunum 11. september
en þeir voru afleiðing árás-
argjarnrar stefnu stjórnarinnar í
Washington gegn öðru fólki,“ sagði
annað íraskt dagblað, Al-Jumhuriya.
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. SEPTEMBER 2002 23