Morgunblaðið - 29.08.2005, Blaðsíða 33

VARLA hefur eins mikið verið
látið með nokkra bók undanfarin
ár og þessa frumraun Elizabeth
Kostova og segja má að hún hafi
verið orðin heimsþekkt þó-
nokkru áður en hún kom út, að-
allega fyrir það reyndar hve
Kostova fékk háa fyrirfram-
greiðslu fyrir handritið, en líka
fyrir frásögnina sjálfa; það er
ekki á hverjum degi að út kemur
700 síðna blóðsugusaga sem
fléttar saman ímyndun og raun-
verulegum atburðum.
Blóðsugubækur hafa notið
hylli undanfarin ár, þar fremst í
flokki bækur Anne Rice sem
seldust metsölu og voru kvik-
myndaðar í þokkabót. Þær bæk-
ur voru reyndar hálfgert hrat,
ljósblár hryllingur enda erótík
ekki langt undan í blóðsugusögn-
inni. Þeir sem hrifnastir eru af
hreinum blóðsuguhryllingi hafa
aftur á móti fengið heldur lítið
fyrir sinn snúð þar til þessi bók
Elizabeth Kostova kom út, klass-
ískur hryllingur, lítið um blóðugt
villimannslegt ofbeldi eins og al-
siða er í dag, en þess meira af
sígandi spennu og ógnvænlegum
atburðum, oft utan sviðs.
Kostova var víst fjölda ára að
skrifa þessa bók og það skilar
sér í bókinni – hún hefur lagt
mikið á sig til að skapa rétt and-
rúmsloft. The Historian er gam-
aldags bók í bestu merkingu
þess orðs, bók sem gefur sög-
unni tíma til að þroskast smám
saman, ekki bara hamagangur,
blóð og læti eins og menn eru
vanir í dag – bók sem gaman er
að lesa og þá ekki bara vegna
þess að hún segir frá æsilegum
atburðum og grimmilegum ör-
lögum. Víst er fléttan ófrumleg á
köflum, en hvað er annars frum-
legt við vampírur?
Kostova er ekki mikill stílisti,
en tekst þó merkilega vel að
halda jafnvægi á milli sögu-
manna, gefur hverjum sína rödd
þó á köflum séu þar raddir keim-
líkar. Fléttan er líka ágætlega af
hendi leyst, sérstaklega fyrir þá
sem þekkja blóðsugusögur fyrri
tíma, Drakúla og Nosferatu, og
söguna af Drakúla, Vlad III.
Drekason, sem fékk viðurnefnið
Tepes fyrir það hve hann þræddi
óvini sína listilega upp á staura.
Það er helst að Kostovu fipist í
lýsingu frá Austur-Evrópu og
heimsóknin til Rúmeníu og
Búdapest finnst mér full-
klisjukennd. Mikligarður lifnar
aftur á móti við fyrir manni og
eins nær hún að draga upp
skemmtilega mynd af háskólalífi
vestan hafs og austan. Hún er
líka vel heima í sögunni af Vlad
Dracula og er henni mjög trú þó
hún dragi helst fram og ýki allt
það sem ritað hefur verið
skuggalegt um hann. The
Historian er því hin besta
skemmtun og síst of löng.
Klassískur
hryllingur
The Historian skáldsaga eftir Eliza-
beth Kostova. 656 bls. kilja. Little
Brown gefur út.
Árni Matthíasson
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 29. ÁGÚST 2005 33
MENNING
ÞAÐ kom flestum í opna skjöldu
þegar af því fréttist að þeir væru
farnir að búa aftur til tónlist sam-
an Brett Anderson og Bernard
Butler, heilarnir á bakvið Suede,
einhverja allra bestu indísveit
Breta á tíunda áratug síðustu ald-
ar. Þeim lenti nefnilega svo harka-
lega saman við upptökur á annarri
plötu sveitarinnar – snilldarverk-
inu Dog Man Star frá 1994 – að
Butler rauk á dyr og yrti ekki á
Anderson næstu árin. Anderson
hélt Suede gangandi en drap hana
svo um síðir, einkum úr almennum
leiðindum á meðan Butler hinn
innhverfi gerði tvær fínar sólóplöt-
ur sem vöktu glæpsamlega litla at-
hygli. Fyrir um tveimur árum
stóðu þeir því uppi blessaðir, hvor
í sínu horni, helaumir með hand-
ónýtan feril. Það var þá sem þeir
ákváðu að kyngja stoltinu, grafa
stríðsöxina, og kanna hvort þeir
gætu yfir höfuð unnið saman eftir
allan þennan tíma og það sem á
undan hafði gengið. Að eigin sögn
gekk það svona
líka glimrandi vel
að áður en þeir
vissu af hafi þeir
verið búnir að
semja lög á heila
plötu. Hún er
komin út. Heitir Here Comes The
Tears, eftir nýja hljómsveitarnafn-
inu, The Tears, sem þeir völdu sér
fremur en að taka upp gamla
Suede-nafnið aftur – sem er enda
orðið útkámugt og illa þefjandi eft-
ir tvær alvondar lokaplötur.
Tónlistin er býsna fyrirsjáanleg,
eiginlega samsuða af hinni popp-
uðu Suede-stefnu sem Anderson
tók upp eftir brotthvarf Butlers og
svo hinum metnaðarfullu gít-
ardrifnu og epísku dægurflugum
sem Butler hefur lagt lag sitt við
að semja. Platan er sannarlega
betri en allt það sem Suede sendi
frá sér Butler-laus, enda er hann
yfirburða lagahöfundur á góðum
degi og langtum betri sem slíkur
en Anderson og hinir félagar
hans úr Suede sem bösluðu og
brösuðu við að berja saman lag-
stúfa, yfirleitt með vondum ár-
angri. En – og þetta er stórt en –
platan nýja er líka töluvert síðri
en tvær fyrstu Suede-plöturnar,
þar sem þeir náðu einmitt svo
listavel saman tvímenningarnir
skapmiklu. Vonandi er því hér að-
eins um létta upphitun að ræða,
æfingu, áður en þeir taka fyrir al-
vöru upp þráðinn og ráðast út í
að búa til eins metnaðarfullt og
innihaldsríkt popp og þeim einum
er lagið.
Svo verður Anderson blessaður
að fara að lesa meira, eða bara fá
sér samheitaorðabók, því orða-
forði mannsins er skelfilega tak-
markaður og yrkisefnið – um
ungt og svalt utangarðsfólk á
flótta undan norminu – orðið
rækilega lúið. En þrátt fyrir að
valda vissum vonbrigðum má vel
greina snilldina inn á milli, flottar
laglínur hjá Butler, sem einnig
leikur, eins og alltaf, af snilld á
rafmagnsgítarinn. Sagan segir að
þeir séu nú þegar byrjaðir að
semja fyrir aðra plötu The Tears.
Vonandi sýna þeir þar hversu
þeir eru megnugir – ef þá hinn
endurnýjaði og brothætti vin-
skapur þolir þessa plötu.
Rúskinnstár
TÓNLIST
Erlendar plötur
The Tears – Here Comes The Tears

Skarphéðinn Guðmundsson