Tíminn - 07.03.1973, Blaðsíða 6

6
ALÞINGI
TÍMINN
Miövikudagur 7. marz 1973.
Umsjón:
Elías Snæland Jónsson
Langar umræður um vantrauststillöguna í gær-atkvæðagreiðsla í dag:
Ábyrgðarlausasta stjórnar-
andstaða, er hér hefur veríð
LANGAR OG miklar umræður héldu áfram i gær
um tillögu Sjálfstæðisflokksins um vantraust á
rikisstjórnina en sú umræða hófst, sem kunnugt er,
með útstjórnina, en sú umræða hófst, sem kunnugt
er, með útvarpsumræðunum á mánudagskvöldið.
Atkvæðagreiðsla um tillöguna fer væntanalega
fram i dag, en ljóst er, að allir þingmenn stjórnar-
flokkanna, nema Bjarni Guðnason, munu greiða at-
kvæði gegn tillögunni. Bjarni mun sitja hjá, en
þingmenn Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokksins
munu greiða atkvæði með tillögunni. Er þessi til-
laga þvi, eins og forsætisráðherra sagði i útvarps-
umræðunum, einber sýndarmennska.
Otvarpsumræður fóru fram um
tillöguna á mánudagskvöldið, og
var umræöunum siðan framhald-
ið á Alþingi i gær. t útvarpsum-
ræðunum töluðu fyrir hönd
Framsóknarflokksins þeir Ölafur
Jóhannesson, forsætisráðherra,
og Halldór E. Sigurðsson, fjár-
málaráðherra. Ræöa forsætisráð-
herra var að mestu birt hér i
blaðinu I gær, en helztu kaflar úr
ræöu fjármálaráðherra birtast
hér á næstu slöu. En hér á eftir fer
nánari frásögn af helztu atriðum i
ræðum fulltrúa hinna flokkanna i
umræðunum.
Jóhann Ilaf-
stcin (S) hóf
umræðurnar og
r æ d d i u m
ástandið I efna-
hagsmálum,
landhelgismál-
inu og hermál-
inu og taldi, að
allt heföi fariö á
hinn versta veg .
Stjórnin væri
sjálfri sér sundurþykk qg léti
reka á reiöanum. Atvinnuvegirn-
ir væru reknir meö tapi þrátt fyr-
ir þrjár gengislækkanir á
stjórnartimabilinu. Hafi verið
Á mánudaginn fór fram fram-
haldsumræða, um stjórnarfrum-
varp um skipulag ferðamála, en
að umræðunni lokinni var frum-
varpinu visað til 2. umræöu og
nefndar. Ræðumenn lýstu yfir
stuðningi sinum við meginefni
frumvarpsins, en bent var á
nokkur atriði, sem betur mættu
fara.
Eysteinn
Jónsson (F)
sagði að leggja
yröi mikla
áherzlu á að
greiða fyrir
ferðalögum ts-
lendinga um
landið. Það
hefði mikla
þýðingu, að
ástæða til vantrausts fyrir jól, þá
væri það ekki sföur nú.
Hannibal
Vaidimarsson,
félagsmálaráð-
herra, kvaðst
fagna því, að
Sjálfstæðis-
flokkurinn hefði
loks mannað sig
upp I að flytja
vantrauststil-
lögu — annars
gætu menn far-
ið að halda að
Ihaldið bæri
traust til rikis-
stjórnarinnar,
og þaö vildi hann sizt af öllu.
Siðan rakti hann fullyrðingar
stjórnarandstöðunnar um
eymdarástand I landinu og
stjórnleysi. Fram væru settir
órökstuddir sleggjudómar og for-
dæmingar. Slik ummæli væru öllu
lofi betri úr þessari átt.
Hann sagði, að stjórnarand-
stööuna einkenndi ofstækisfullur
og ofsalegur hávaði frá degi til
dags. Allt væri aö fara til fjand-
ans að hennar áliti. Nefndi hann
nokkur dæmi um slikar for-
treysta þannig á tengsl lands-
manna við landiö, ekki sizt nú,
þegar meirihluti landsmanna ætti
heima I þéttbýli og starfaöi innan
dyra.
Jafnframt yrði aö vinna aö þvi,
að fá útlendinga til landsins, og
þá I þeim mæli, sem hægt væri að
taka á móti. Yrði að gera skipu-
iegar ráöstafanir til þess aö geta
tekið á móti ferðamönnunum,
þótt feröir landsmanna sjálfra
um land sitt væri aöalatriðið.
Hins vegar mætti ekki keppa að
þvi, aö fá fleiri erlenda ferða-
menn hingað en hægt væri að taka
á móti og landið þolir. Tengja yrði
ferðamálin saman við landnýt-
ingarsjónarmið og umhverfis-
mál. Þaö væri sér gleðiefni, aö i
þessu frumvarpi væri i fyrsta
sinn mörkuö slfk stefna.
dæmingar stjórnarandstöðunnar
og þær staðreyndir málsins, sem
siðar hefðu komið fram og af-
sönnuðu orðagjálfur stjórnarand-
stæðinga.
Loks ræddi hann um efnahags-
og kjaramálin, og þar á meðal um
togaraverkfallið, sem hann sagði,
að leysa yrði annaö hvort með
lögum eða geröardómi, þvi nú
væri ekki timi til verkfalla. Þá
taldi hann, að þjóðin væri yfir-
gnæfandi þeirrar skoðunar, að
ekki væri hægt að velja óheppi-
legri tima til að skapa erfiða
stjórnarkreppu. Það væri þvi vilji
yfirgnæfandi meirihluta þjóðar-
innar, að þessi tillaga yrði kol-
felld.
Magnús
Kjartansson,
iðnaðarráð-
herra, ræddi
um náttúru-
hamfarirnar á
Heimaey og af-
stöðu stjórnar-
andstöðunnar
til þeirra. Hún
hafi strax gert
allt, sem hún
gæti
til þess að nota náttúruham-
farirnar pólitiskt. Rakti hann
þróun málsins i viðræðum milli
stjórnmálaflokkanna, og sagði,
að hann hefði aldrei misst eins
álit á Alþingi og einmitt þá, þegar
forystumenn stjórnarandstöð-
unnar heföu, þrátt fyrir samstöðu
allrar þjóðarinnar, reynt að nota
þetta mál I flokkspólitiskum til-
gangi.
Ráðherrann ræddi i framhaldi
af þessu hið mikla bil, sem væri
milli þings og þjóðar. Ef það bil
héldi áfram að aukast væri lýð-
ræðinu hætt.
Hann skýröi frá þvi, að
Náttúruverndarráð hefði lengi
haft áhyggjur af þvi, hvernig
ástatt væri á helztu útivistar-
stöðum landsins svo sem Land-
mannalaugum, Hveravöllum,
Þórsmörk og Herðubreiðarlind-
um, þar sem ljóst væri, að þessir
staðir geta oröið fyrir varanlegu
tjóni, ef ekki eru gerðar ráð-
stafanir til þess að bæta aðstööu
þar. Sett hefði verið á fót sam-
starfsnefnd ýmissa aöila til að
gera sér grein fyrir þvi hvernig
ástandið væri, og hefði nefndin
ákveðið að kanna samtals 15 staði
en ekki aöeins þá fjóra, sem áður
voru nefndir.
Hann kvaðst ekki ætla, aö ræða
þær einstöku aðgeröir sem nauö-
synlegar væru. Aðalatriðið væri,
að viöa vantaöi mjög mikið á aö
hægt væri að taka á móti ferða-
mannastraumnum, sem þangað
rennur, á þann hátt, að ekki valdi
stórtjóni. Þar þyrfti bæði aö koma
til bilastæði, hreinlætisaöstaða,
tjaldstæði og gæzla svo dæmi
væru nefnd. Þessi nefnd myndi
benda á hvaö gera þyrfti. Hins
vegar yrðu vafalaust við ramman
G y 1 f i Þ.
Gislason (A)
sagði, að þing-
menn Alþýðu-
flokksins
myndu greiða
atkvæði með
vantrauststil-
lögunni, enda
hefði aldrei set-
ið að völdum
rikisstjórn,
sem svo gjörsamlega hefði
brugðizt vonum stuðningsmanna
sinna og skaöað hagsmuni
þjóðarinnar og rýrt álit hennar.
Ræddi hann landhelgismálið i þvi
sambandi, og sagði, að rikis-
stjórnin hefði haldið illa á þvi
máli. Fiskveiðilögsagan hefði i
raun ekki stækkað neitt. Bretar
veiddu nú meira en fyrir útfærsl-
una.
Hann ræddi siðan um varnar-
málin og efnahagsmálin, en I
þeim taldi hann algjört stjórn-
leysi rikja. Siðan ræddi hann
rekstargrundvöll atvinnuveg-
anna, veröbólguna og kaupmátt
launa, og taldi þróun þeirra mála
alla i andstöðu við loforðin I mál-
efnasamningnum. Enda væri það
von, þvi að I rikisstjórn væru
flokkar, sem kynnu ekki, gætu
ekki og jafnvel vildu ekki vinna
saman. Rikisstjórnin væri i raun
hætt að stjórna landinu.
Bjarni
Guönason fékk
15 minútna
ræðutima I út-
varpsumræðun-
um' i- samræmi
við ákvæði
þingskapa um
utan-þing-
flokksmenn, og
lýsti
þvi þar yfir, aö hann myndi sitja
hjá við atkvæðagreiðslu um van-
trauststillögu Sjálfstæðis-
reip aö draga hvað framkvæmdir
snertir, þvi viða væri um
kostnaöarsamar framkvæmdir
að ræða. En ljóst væri, að ef forða
ætti stórtjóni, þá yrði að gera ráð-
stafanir viöa þegar fyrir næsta
sumar.
Einnig taldi Eysteinn nauðsyn-
legt að opna nýja staði, vekja at-
hygli á þeim og skapa þar aðstöðu
til þess að taka á móti fólki.
Nefndi hann sem dæmi um slika
nýja staði bæði Bláfjallasvæðið
og svæðið umhverfis Snæfellsjök-
ul frá Búðum aö Sandi.
Einnig tóku til máls Ingólfur
Jónsson (S),sem taldi sum atriöi
i frumvarpinu hæpin, Svava
Jakobsdóttir (AB),sem taldi eöli-
legt, að Náttúruverndarráð ætti
fulltrúa i stjórn Ferðamála-
stofnunarinnar, Friðjón Þórðar-
son (S), og Hannibal Valdimars-
son, samgöngumálaráðherra,
sem fjallaöi um það, sem fram
haföi komið, og'lýsti sig sammála
Eysteini Jónssyni, um nauösyn
þess aö opna stór útivistarsvæði
til þess að dreifa ferðafólkinu
meira um landið.
— EJ.
flokksins. Jafmframt myndi hann
styöja þau mál rikisstjórnar-
innar, sem væru i samræmi við
málefnasamninginn og stefnu
SFV, en greiða atkvæði á móti
þeim málum, sem væru i and-
stöðu við þessar stefnuyfir-
lýsingar.
Þingmaðurinn fjallaði um tvö
málefni i ræðu sinni. Fyrst ræddi
hann átökin innan Samtaka frjáls
lyndra i Reykjavik og það
,,tilræði 40 manna”, sem gert
hefði verið á félagsfundi i
félaginu fyrir skömmu. Þar hefði
verið reynt með einfaldri fundar-
samþykkt að visa formanni fé
lagsins úr félaginu og ógilda
þannig niðurstöðu allsherjarat-
kvæðagreiðslu um formann
félagsins, sem fram hafði áður
farið. Væri þetta tóm lögleysa, og
teldi hann sig þvi enn bæði i
félaginu og formann þess.
Siðan fjallaði þingmaðurinn um
störf rikisstjórnarinnar, sem
meta yröi á grundvelli málefna-
samningsins, sem boðað hefði
stórstigar umbætur. I sumum
greinum hefði þegar verið náð
settu marki, og unnið væri að
ýmsum öðrum merkum málum.
Stórmál eins og landhelgismálið
og herstöðvarmálið væru ekki
enn útkljáð, og hið siöara vissu-
lega komið skammt á veg.
Hins vegar hefði mjög sigið á
ógæfuhliðina i efnahags-
málunum, og rlkisstjórnin þar
lent á villigötum, miðað við þær
yfirlýsingar, sem gefnar voru i
málefnasamningnum. Skort hefði
sparnað og ráðdeild, og gengis-
fellingin i desember I fyrra hefði
verið ófyrirgefanlegt glapræði,
sem klippt heföi á streng
trúnaðar milli stjórnarinnar og
vinstri manna. Rikisstjórnin
hefði i raun gefizt upp við að vera
vinstri stjórn og orðið gengis-
fellingarstjórn.
Að lokum sagði þingmaðurinn,
að félagsleg vinnubrögð ráðherra
SFV I rikisstjórninni væru meö
þeim hætti, að ábyrgðarhluti væri
að styðja þá. Þeir væru of lélegir
ráðherrar. Hann mundi einungis
styðja rikisstjórnina i þeim
málum, sem byggja á málefna-
samningi stjórnarflokkanna og
stefnu samtakanna, en ekki i
öðrum málum. Hann stæði á þeim
yfirlýsingum, sem hann hefði
gefið fyrir kosningar.
Þá sagöi hann, að Sjálfstæðis-
flokkurinn hefði engin jákvæð
úrræði. Vantrauststillagan væri
tóm sýndarmennska, enda væri
tillagan flutt vegna sömu vinnu-
bragða og Sjálfstæðisflokkurinn
stundaði i stjórnaraöstöðu Hann
myndi þessvegan sitja hjá við at-
kvæðagreiðsluna.
Oddur Ólafsson (S) fjallaði
fyrst um hermálið, og sagði er-
lendan her vera enn á tslandi af
þvi aö vinstri stjórnin vildi hafa
hann hér. Siöan ræddi hann um
efnahagsstjórn þeirra rikis-
stjórna, sem kommúnistar hefðu
átt aðild að, og taldi hana slæma.
Pálmi Jónsson (S) ræddi
ástand efnahagsmála, sem væri
mjög slæmt og ráðleysi þar
rikjandi. Ástandið i flestum
málum væri reyndar öfugt við
það, sem boöað var i málefna-
samningnum. Núverandi efna-
hagsstefna leiddi beint út i ófæru.
Taldi hann, að endurskoða þyrfti
visitölukerfið og draga saman
seglin i rikisbúskapnum. Ljóst
væri, aö rikisstjórnin heföi brugð-
izt fjölmörgum fyrirheitum, og
væru forsendur þær, sem voru
fyrir valdatöku stjórnarflokk-
anna, brostnar.
Eysteinn Jónsson:
Helztu útivistarstaðir
landsins eru í stórhættu
— nema ráðstafanir verði gerðar nú þegar fyrir næsta sumar
Eysteinn Jónsson formaður Náttúruverndarráðs,
sagði i umræðum um ferðamál i neðri deild Alþingis
á mánudaginn, að ýmsir helztu ferðastaðir landsins
væru i mikilli hættu, ef ekkert væri að gert til þess
að bæta aðstöðu til að taka þar á móti hinum mikla
ferðamannastraumi. Væri nauðsynlegt að gera
slikar ráðstafanir jafnframt þvi, sem opna þyrfti
nýja staði fyrir fólk að fara á.