Morgunblaðið - 16.06.2006, Blaðsíða 34

34 FÖSTUDAGUR 16. JÚNÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Helgi Þórðarsonfæddist á Ljósa-
landi í Vopnafirði
24. október 1915.
Hann lést hinn 9.
júní síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
hjónin Þórður Jón-
asson og Albína
Jónsdóttir, bændur
á Ljósalandi. Helgi
var níundi í röð ell-
efu systkina sem öll
eru látin nema Guð-
björg og Steingrím-
ur.
Hinn 15. maí 1948 kvæntist
Helgi Margréti Pálsdóttur, f. 21.
sept. 1928. Foreldrar hennar voru
Páll Sigurðsson kennari og kona
hans Vilborg Sigurðardóttir, síð-
ast á Akureyri. Börn Helga og
Margrétar eru 1) Þórður, f. 21.
okt. 1948, kvæntur Kristínu Stein-
grímsdóttur, f. 14. nóv. 1950. Þau
eiga þrjú börn, Helga Má, Þor-
gerði og Steingrím Pál. 2) Vil-
borg, f. 14. sept.
1951, hún á dótt-
urina Ástu Sóllilju.
3) Albína, f. 16. júlí
1956, hún á dótt-
urina Margréti
Öldu.
Helgi lauk prófi
frá Eiðaskóla 1934.
Hann var við búið á
Ljósalandi með for-
eldrum sínum fyrst
og síðan fyrir búi
móður sinnar frá
1938–1946. Hann
vann við verslunar-
störf hjá Kaupfélagi Vopnfirðinga
1946–1949 er þau hjónin hófu bú-
skap á Ljósalandi og bjó hann þar
til æviloka.
Helgi tók virkan þátt í fé-
lagsmálum í Vopnafirði, bæði á
vettvangi sveitarstjórnarmála og
ýmissa félagasamtaka.
Útför Helga verður gerð frá
Vopnafjarðarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Mig langar með nokkrum orðum
að minnast hans afa míns á Ljósa-
landi. Ég er nefnilega eitt af þessum
heppnu borgarbörnum sem ólst upp
við þann munað að eiga afa og ömmu í
sveit. Ég var alltaf velkomin til þeirra
um leið og ég fékk leyfi frá skólanum
og það nýtti ég mér. Ég á góðar
minningar þaðan og margt sem ég
lærði hefur nýst mér alla ævi.
Afi kenndi mér til dæmis mikilvægi
þess að hafa góða vasa á buxunum
vegna þess að þegar við gengum
hringinn í kringum túnin að athuga
girðingar þá var hann alltaf með
snæri í öðrum vasanum og vasahníf í
hinum. Það skrýtna var að snærið
virtist endalaust, aldrei sá ég hann
fylla á. Afi kenndi mér líka að það
ósagða skiptir oft mestu máli. Það
reyndi á það þegar við Addi gengum
uppá Sandvíkurheiði til að gá hvað
væri hinum megin og villtumst. Þá
kom afi ríðandi eins og huldumaður
út úr þokunni, sagði ekki orð en setti
mig í hnakkinn fyrir framan sig og
benti Adda að fylgja okkur. Ekki orð
en augnaráðið sagði allt.
Afi hafði líka mikinn áhuga á veðri
og færð og ég man eftir því þegar við
vorum á bláa Fordinum á leið í kaup-
stað, oftast til að sækja áburðarpoka,
þá hlustuðum við á veðurfréttirnar og
svo spurði afi mig út úr og ég reyndi
að svara eftir bestu getu. Enn í dag
minna veðurfréttirnar mig á afa og
Brynjar sonur minn hefur mikinn
áhuga á því að taka spána og vita
hvar rignir og hvar er sól eins og afi.
Einu sinni í sauðburði urðum við
afi fyrir því að það festist lamb milli
grinda og lærbrotnaði og kannski
hefðu flestir bændur lógað lambinu
en ekki afi. Við hjálpuðumst að við að
setja fótinn í gifs og viti menn, þetta
lukkaðist og ég fékk að eiga lambið.
Við afi vorum ofsalega góðir vinir
og það var ekki fyrr en um daginn
sem ég uppgötvaði að afi var rúmlega
sextugur þegar ég fór að koma til að
vera hjá þeim á sumrin en samt var
hann alltaf viljugur að hjálpa okkur
Helga Má að byggja brýr og allt það
sem börn njóta að fá að gera í sveit-
inni. Og í hjartans einlægni líður
varla sá dagur sem ég er ekki minnt á
hvað mér leið vel hjá afa og ömmu á
Ljósalandi.
Það var alltaf einkennandi fyrir afa
að hann hafði mikinn áhuga á því sem
við barnabörnin og núna undanfarið
barnabarnabörnin vorum að gera og
hvernig okkur gekk í skóla og gladd-
ist yfir árangri og elju. Við sem lifum
söknum sterkrar persónu og um-
hyggju í okkar garð.
Ásta Sóllilja (Sóla).
Árið er 1949. Ungt par stendur í
bæjardyrunum á Ljósalandi í Vopna-
firði í þann mund að taka við því búi
sem stóð allt til ársins 1995. Hugir
þeirra eru fullir af draumum og áætl-
unum um framtíðina. Þau horfast í
augu og hvort um sig hugsar ef til vill:
„Hérna vil ég eyða ævinni, þér við
hlið.“ Lítill strákur á fyrsta ári horfir
stórum augum í kringum sig úr fangi
móður sinnar; horfir á það land sem
átti eftir að fóstra hann, systur hans
og afkomendur þeirra allra um langt
skeið.
Ég varð þeirrar heppni aðnjótandi
að mega alast upp hjá afa mínum og
ömmu á Ljósalandi í Vopnafirði. Ein
fyrsta minningin sem ég á um Helga
afa minn er líklega frá því að ég var á
þriðja ári og hann hafði sett mig nið-
ur í kálfastíuna á litla fjósinu sem var
þá heima á Ljósalandi. Minningar-
brotið er þannig að ég man eftir að
horfa á hann í gegnum rimlana á
kálfastíunni, þar sem hann var að
mjólka kúna. Núna þegar ég lít yfir
farinn veg þegar elsku afi minn hefur
kvatt þessa jarðvist sé ég að minning-
arnar eru ótal margar og allar voru
þær hver annarri betri. Afi var sá
maður sem ég leit mest upp til alla
mína ævi og það var varla til sú
manneskja sem komst með tærnar
þar sem hann hafði hælana að mínu
áliti. Í minningunni var hann sá mað-
ur sem hafði öll svörin við lífsins
spurningum, hann var sá sem kenndi
mér hvað mest um það sem skiptir
máli í lífinu. Hann var sá sem vildi
gera hlutina vel; hvort sem það var
vinna, skóli eða hreinlega að lifa lífinu
því hann leið ekki að hlutirnir væru
gerðir með hangandi hendi og með
hálfum huga.
Elsku afi minn, minningarnar eru
svo margar og ég á þér svo margt að
þakka. Takk fyrir að kenna mér um
stjörnurnar og himintunglin sem
sáust svo vel úr myrkrinu í sveitinni,
takk fyrir að hafa mig með þér sem
litla skottu í öllum þeim verkum sem
þurfti að gera heimavið og leyfa mér
að kynnast náttúrunni eins og hún er
hvað stórkostlegust. Núna vildi ég
óska þess að ég hefði sagt þér oftar
hvað mér þykir vænt um þig, ég von-
aði aðeins alltaf að þú vissir það. Ég
hafði ekki séð þig í tvö ár þegar þú yf-
irgafst þessa jarðvist eða ekki síðan
2004 þegar ég og fyrrverandi mað-
urinn minn komum í heimsókn í
Ljósaland þar sem okkur var tekið
með kostum og kynjum eins og ykkur
ömmu einum var lagið. Ykkur kom
vel saman, þér og manninum mínum
þáverandi, þó að annar talaði aðeins
ensku og hinn aðeins íslensku. Ég
þakka þér fyrir að hafa tekið svona
vel á móti okkur ævinlega. Þegar
síminn hringdi svo að kvöldi 9. júní sl.
og mér tilkynnt um andlát þitt fylltist
ég eftirsjá að hafa ekki farið oftar
austur til að hitta ykkur ömmu.
Elsku afi, nú þegar þú ert farinn
eru orð svo fátækleg og ná svo
skammt yfir allt það sem þú varst
mér sem afi og allt það sem þú kennd-
ir mér. Þó við fáum ekki oftar að
heyra „nei, eruð þið komin?“ þegar
við komum í Ljósaland mun minning-
in um þig ætíð lifa skær í hjarta okkar
allra því að hver sem hitti þig varð
ekki ósnortinn af því sem þú hafðir að
gefa.
Hvíldu í friði, elsku afi.
Margrét Alda Karlsdóttir.
Mig langar að skrifa nokkur minn-
ingarorð um hann afa minn, Helga
Þórðarson, bónda á Ljósalandi, eins
og hann var svo oft nefndur í daglegu
tali. Ég var skírður í höfuðið á afa
mínum og þ.a.l. aldrei kallaður annað
en „nafni“ af honum. „Nafni, sópaðu
garðann“, „nafni, haltu við ána fyrir
mig“, „nafni, gættu að þér á drátt-
arvélinni“.
Löngum tímum á uppvaxtarárum
mínum eyddi ég hjá afa og ömmu á
Ljósalandi. Þegar ég og Sóla, eins og
afi kallaði alltaf Ástu Sóllilju frænku
mína vorum að alast upp á Ljósalandi
smíðaði afi fallegan kofa handa okkur
þar sem við krakkarnir áttum eftir að
eyða ófáum stundum saman við leik
og störf. Þegar afi hafði lokið við smíð
kofans fengum við að bjóða öllum á
Ljósalandi í veislu. Það var sannköll-
uð veisla, því þá var boðið upp á rab-
arbara með sykri. Við fengum að
hengja nokkrar myndir upp í kofann,
bækur, klukku og annað smádót
fengum við líka að láni hjá ömmu.
Kofinn átti eftir að nýtast fleirum en
okkur því þegar fram liðu stundir var
ekki óalgeng sjón að sjá nýfædd
lömbin spranga inni í honum í leit að
skjóli.
Þegar við Sóla fundum fugla sem
höfðu flogið á símalínur og dáið, fór-
um við með þá til afa sem smíðaði
krossa handa okkur til að setja á leiði
fuglanna. Krossarnir standa enn
þann dag í dag uppi við plöntugirð-
ingu og munu, þrátt fyrir að þeir hafi
aðeins skekkst í áranna rás, vera þar
áfram.
Margar myndir eru líka til af okk-
ur frændsystkinunum á Ljósalandi
að gefa heimalningunum, en það var
alveg sérstök athöfn í huga okkar og
mikil forréttindi að taka þátt í. Afa
fannst líka gaman að hafa okkur í
sveitinni að hjálpa til við búskapinn,
eða þvælast fyrir honum í gegning-
unum, eins og ég held reyndar að við
höfum oftar en ekki gert.
Ég minnist þess þegar bændurnir í
sveitinni komu saman á Ljósalandi og
hjálpuðust að við heyskapinn, þá var
nú glatt á hjalla. Sérstaklega þegar
bundið var í bagga og við krakkarnir
fengum að sitja efst uppi á vögnun-
um, stútfullum af böggum. Svo þegar
inn var komið beið svignandi borðið
af smurðu brauði, kökum og tertum
hjá ömmu.
Ég minnist líka fjölda ára þar sem
við stóðum og mokuðum inn í hlöð-
urnar hverjum heyvagninum á fætur
öðrum, að finna ilminn af nýslegnu
heyinu, hafa Snata liggjandi fyrir
framan heyvagninn og afa stjórna
blásaranum eins og herforingi. Og
mikið saknaði ég þess þegar tæknin
breyttist og farið var að heyja í rúllur
á Ljósalandi. Heyskapurinn varð
aldrei eins skemmtilegur þannig.
Ef ég ætti að nefna eitthvað eitt
sem ég get tengt beint við uppvaxt-
arár mín hjá afa á Ljósalandi er það
varkárni. Afi mátti nefnilega ekki
heyra á það minnst að við krakkarnir
færum eitthvað ógætilega. Oft og
mörgum sinnum varaði hann okkur
við hættum sem sköpuðust við hin
ýmsu störf í landbúnaði. Það er ekki
síst fyrir þær ábendingar afa að mað-
ur bendir nú sínum nákomnu á hætt-
ur sem leynast víða.
Er ég hugsa um afa kemur alltaf í
huga minn mynd þar sem hann geng-
ur í átt að fjárhúsunum sínum í ull-
arsokkunum, gúmmískónum, lopa-
peysu með axlabönd og hendur á
baki, þannig var afi.
Elsku afi minn, ég veit að Guð
geymir þig núna og færir þér kær-
komna hvíld, takk fyrir að vera afi
minn öll þessi ár og takk fyrir að vera
alltaf svo yndislegur og góður við
okkur barnabörn þín.
Kveðja.
Helgi Már Þórðarson (Nafni).
Við fráfall Helga mágs míns er
margs að minnast. Okkar kynni hóf-
ust í desember 1948 er ég kom til
Vopnafjarðar í heimsókn til Mar-
grétar systur og hans sem höfðu gift
sig um vorið og áttu nýfæddan dreng,
fallegan með dökk augu, Þórður heit-
ir hann.
Ég man það eins og gerst hefði í
gær þegar við systur gengum niður í
kaupfélag þar sem Helgi vann til að
hitta hann. Bráðmyndarlegur var
hann, sviphreinn og traustur. Æ síð-
an er mynd hans þannig í huga mín-
um. Við urðum mestu mátar og
margt spjallað á þessum desem-
berkvöldum á Jaðri. Starf í kaup-
félagi var ekki markmið heldur hefja
búskap á ættarjörð sinni Ljósalandi á
Strönd í Vopnafirði þar sem hann
fæddist og ólst upp í stórum systk-
inahópi. Ljósaland hefur nú verið set-
ið meira en 100 ár af sömu ætt, Helgi
lengst, síðan 1949.
Að loknu námi á Eiðum bjó Helgi
með móður sinni og yngstu systkin-
um frá láti föður þeirra 1938 til 1946
er jörðin fór í eyði í þrjú ár. En 1949
hófu Helgi og Margrét búskap og á
næstu árum byggði þessi vinnuvík-
ingur hlöðu og fjárhús og síðar nýtt
íbúðarhús, túnið stækkaði margfalt.
Það eru góð skilyrði fyrir fjárbúskap
og hagar góðir á Ljósalandi. Ótrúlegt
er hvað Helgi vann mikið á þessum
árum. Varla var neitt sem hann gerði
ekki sjálfur. Ný græn spilda á túni á
hverju sumri þegar við þrjú komum í
heimsókn, ég, Eiríkur eiginmaður
minn og sonur Eiríkur Páll. Alltaf
vorum við hjartanlega velkomin og
þau Helgi og Margrét samhent í
gestrisni og rausn á sínu fallega
heimili. Var mikið spjallað oft á
kvöldin. Helgi var ræðinn og
skemmtilegur og í raun félagslyndur
þó að aðstæður veittu takmarkaðan
tíma til þess. Í hreppsnefnd var hann
og eflaust fleiri trúnaðarstörfum og í
Karlakór Vopnafjarðar á sínum tíma.
Helgi hafði ánægju af góðri tónlist,
lestri góðra bóka og var drátthagur
vel og listaskrifari. Við hittumst
sjaldan á seinni árum en töluðum oft
saman í síma. Hann var alltaf áhuga-
samur um þjóðmál og fylgdist vel
með, við höfðum um nóg að spjalla,
nútímann og liðna tíð.
Við áttum dýrðardaga á Ljósalandi
sumar eftir sumar. Frændsystkinin
leika sér á túninu, við förum inn að
Fuglu, horfum á rúninginn, förum
upp í Ljósalandsheiði, veiðum í vatn-
inu, förum niður í Ljósalandsfjöru,
horfum á kópana sóla sig á hleinum.
Sáum víkurnar þar sem fé var haldið
til beitar eða gengið á reka áður fyrr,
buslum og veltum við steinum. Börn
og fullorðnir ljómandi af gleði á frið-
sælum sumarkvöldum.
Gott hefur verið að vera nágranni
hans Helga sem unni jörðinni sinni og
sveitinni af heilum hug. Hvergi hefði
hann litið glaðan dag nema þar, svo
rótfastur var hann og heill í lífsönn
sinni. Glaður og reifur hlúði hann að
lífinu meðan kraftar entust. Með
þakklæti og virðingu, blessuð sé
minning hans. Systur minni, börnum
og barnabörnum þeirra Helga sendi
ég samúðarkveðjur.
Rósa Pálsdóttir.
Það eru nú um þessar mundir rétt
fjörutíu ár síðan ég sá Helga svila
minn fyrsta sinni. Hann stóð þá á
fimmtugu – ég rétt tvítugur og mér
er enn fast í minni hvað mér þótti
mikið til hans koma. Hann var rétt
meðalmaður á hæð, en afskaplega vel
á sig kominn og var heilsuhraustur
alla ævi þar til nú síðustu árin að
margra áratuga linnulaust strit
beygði þetta æðrulausa karlmenni en
aðeins líkamann. Hann var óbeygður
á sál til endadægurs. Mér þótti þegar
ég var ungur næsta ómögulegt að
slíkur vinnuþjarkur yrði langlífur, en
reyndist þar að sjálfsögðu ekki for-
spár og sýnir það eitt að stritið slítur
mönnum ekki endilega mest.
Helgi var vel að sér til hugar og
handa. Hann var prýðilega lesinn í
bókmenntum og mat meir Hamsun
en Halldór. Ísak var honum miklu
geðþekkari en Bjartur. Mér fannst
samt honum um margt bregða meir
til Bjarts um flesta hluti. Æviglíma
hans var ekki við annað fólk heldur
landið. En það var honum ekki leið
glíma heldur lífsnautn og eðli og inn-
tak lífsins. Hann var fáskiptinn um
annarra hagi, þótt hann tæki tölu-
verðan þátt í stjórnmálum á yngri ár-
um og taldi sig lengst af framsókn-
armann, en fylgdi þó um skeið
Þjóðvörn að málum enda alla tíð stað-
fastur gegn hvers kyns hernaðar-
brölti og vildi ekkert slíkt á sínu
landi.
Það var gaman að tala við Helga
um lífið og tilveruna. Hann var bráð-
greindur og hafði skemmtilega sýn á
samtíð og sögu og var að eðlisfari
töluverður vangaveltumaður þótt
eljusemi og dugnaður gæfi lítið tóm
til slíks munaðar. Það er sjálfsagt
ekki títt að maður eigi engar minn-
ingar nema góðar um menn en þann-
ig gekk Helgi í samferð okkar að ég á
engar minningar nema góðar og heið-
ríkar um öll samskipti okkar. Blessuð
sé minning hans.
Bárður G. Halldórsson.
Mig langar hér til að kveðja Helga
föðurbróður minn, sem var mér afar
kær.
Fyrstu kynni af Helga hafði ég
þegar ég fékk að fara í sveit til hans
og hans góðu konu, Margrétar, á
Ljósaland í Vopnafirði, fimm eða sex
ára gamall. Nokkrar af mínum uppá-
haldsminningum eru einmitt frá
þeirri dvöl og hinu langa ferðalagi
þangað og má með sanni segja að
tíminn þar hafi sett mark sitt á mig til
framtíðar. Á Ljósalandi komst ég hið
fyrsta sinni í návígi við kríur í víga-
hug, sem var eiginlega stórmál fyrir
mig, borgarbarnið, auk þess að kynn-
ast selveiðum, en þær áttu eftir að
skipa stóran sess í mínu lífi síðar á
ævinni.
Þótt ævintýrin hafi verið mér hug-
leikin skipti meira máli sú vinsemd
sem Helgi og Margrét sýndu mér þá
og æ síðan, sérstaklega þar sem það
var alls ekki sjálfgefið. Það var sér-
staklega ánægjulegt að koma í Ljósa-
land ásamt fjölskyldunni mörgum ár-
um síðar og finna þá hlýju sem þar
mætti manni.
Vissulega hefði ég viljað kynnast
Helga meira og betur og eyða meiri
tíma með honum en unnt var, en þau
kynni, sem ég hafði af honum, eru
mér hjartfólgin.
Margréti, Þórði, Vilborgu, Albínu
og öðrum ástvinum sendi ég mínar
innilegustu samúðarkveðjur.
Sigvaldi Thordarson.
HELGI
ÞÓRÐARSON
Innilegar þakkir fyrir samúð og hlýhug vegna andláts og útfarar elskulegra
foreldra okkar, tengdaforeldra, bróður, tengdasonar og dóttur,
KNÚTS KRISTJÁNS GUNNARSSONAR
og
KRISTÍNAR ÓLAFAR MARINÓSDÓTTUR
NORDQUIST,
Vidingavege 3,
Svíþjóð.
Aðstandendur.