Æskan - 01.11.1971, Blaðsíða 88

Kaupskip - Guðm. Sæmundsson
M/S ESJA 2. TFSA
Stálskip með 2x1250 ha. Atlas dísilvél. Stærð: 1347 brúttó-
rúml. og 740 nettórúml. Aðalmál: Lengd: 65.09 m. Breidd: 10.86 m.
Dýpt: 5.62 m. Farþegarými: 1. farr. 84 farþegar, 2. farr. 64 far-
þegar. Olíugeyma hafði skipið fyrir 150 lestir og ganghraði þess
var 15 sjómílur.
Esja var smíðuð hjá Aalborg Værft í Álaborg árið 1939. Fór
skipið í reynsluferðina þann 15. seþt., og hingað til Reykjavíkur
kom Esja fyrst 22. september 1939, undir stjórn Ásgeirs Sig-
urðssonar skipstjóra. Kaupverð skipsins var 1950 þús. kr. Það
var styrkt til siglinga í ís aftur undir miðju og með tvöföldum
sundurhólfuðum botni. Þá var skipið búið tveimur skrúfum.
Mikið happ verður það að teljast fyrir íslenzku þjóðina að
eignast þetta glæsilega skip rétt áður en myrkur styrjaldarinnar
lagðist yfir. Það var Alexandrine Danadrottning, sem gaf skipinu
nafn, er það var sjósett. Ekkert skip átti eins margar sjómílur að
baki við íslandsstrendur og Esja, er hún var seld eftir þrjátíu ára
gifturíka þjónustu við landsbyggðina. Merkileg saga fylgir alltaf
slíkum skipum, þó að hér verði aðeins stiklað á því stærsta. Esja
var aðeins ársgömul, þegar hún lagði í eina sína frægustu ferð
— ferðina til Petsamo í Norður-Finnlandi, sem nú lýtur Rússum.
Tilefni ferðarinnar var að sækja þangað 258 Islendinga, sem lokazt
höfðu inni á Norðurlöndunum vegna ófriðarins. Bæði brezk og
þýzk hernaðaryfirvöld höfðu veitt leyfi til fararinnar. Þó má segja,
að báðir aðilar hafi hertekið skipið um stundarsakir. Þjóðverjar
færðu Esju til hafnar í Þrándheimi á austurleiðinni, en Bretar til
Kirkwall á Orkneyjum á leiðinni heim. En allt um það, Esja kom
aftur til Reykjavíkur þann 15. okt. 1940 eftir 25 sólarhringa útivist.
í byrjun stríðsins komst nafn skipsins ( Berlínarútvarpið, er
það greindi frá því, að brezkt herskip hefði stöðvað Esju út af
Austfjörðum og sett 20 manna vopnað lið um borð til skoðunar.
Þá var Esja fyrsta íslenzka skipið, sem kom til Kaupmannahafnar
eftir stríðslokin, I júnímánuði árið 1945. í þessari ferð flutti
skipið um 300 farþega hingað heim aftur. Það kom einnig í hlut
Esju að flytja hingað frá Hamborg sumarið 1949 um 180 Þjóð-
verja til landbúnaðarstarfa hér. Margt af þessu fólki settist hér
að og blandaðist þjóðinni. Annars var Esja nær eingöngu í strand-
ferðum hér, að undanskildu sumrinu 1948, er skipið fór sjö ferðir
til Glasgow í Skotlandi. Fá óhöpp hentu skipið, og Esjan var
fyrsta íslenzka skipið, sem ratsjá var sett í.
Esja var svo seld héðan til Nassau á Bahamaeyjum, þar sem
skipið átti að verða ferja milli skemmtiferðaskipa og lands. Það
var svo einn regnþrunginn seþtemberdag árið 1969, að þetta
happasæla skip kvaddi Reykvíkinga með eimpípublæstri. Úti við
Engey sigldi skipið undir regnboga á leið til nýrra heimkynna
með nýju nafni — Lucya frá Panama.
Hjólaskipið E/S NJORD
Skip þetta mun hafa komið hingað til lands árið 1893, og
var Otto Wathne á Seyðisfirði eigandi þess. Það sérstæðasta
við Njord var, að hann mun hafa verið eina hjólaskipið, sem hér
hefur verið. Var honum siglt hingað til landsins í fylgd með öðru
skipi útgerðarinnar. Njord var upphaflega smíðaður fyrir póst-
stjórnina dönsku og talinn eitt af fyrstu járnskipunum, sem danska
skipasmíðastöðin Burmeister & Wain hafi smíðað og því kominn
nokkuð til ára sinna, er hann kom hingað. Ekki liggur alveg Ijóst
fyrir af hverjum O. Wathne keypti skipið, en það mun um tima
hafa verið fljótaskip í Hollandi að talið er. Hér var Njord ætlað
það hlutverk að annast flutninga upp eftir Lagarfljóti og mun
hann hafa farið þangað nokkrar ferðir, enda mjög grunnskreiður.
Ekki þóttu ferðir þessar gefast vel, og var þeim hætt. Síðan
var skipið eitthvað í ferðum á milli Austfjarðahafna.
Njord mun hafa verið rúmlega 40 m langur. Hjólin voru nokkuð
stór og voru yfirbyggð að ofan. Báðir hjólkassarnir voru á breidd
við skipið sjálft og stjórnpallurinn þar á milli. Miðskips voru
nokkur þung lóð, sem færa mátti til þannig, að skipið héldist
lárétt. Aftan vélarinnar var salur, mjög skrautlegur með alstopp-
uðum sætum allt í kring, enda hafði skipið fremur verið smíðað
fyrir farþega en vörur. Njord gat gengið allt að 10 sjómílum í
logni, og heyrðist hávaði hjólanna langar leiðir.
Siðasta sigling skipsins var til Hornafjarðar, síðan var það
dregið til úflanda og selt þar í brotajárn.
86