Æskan - 01.11.1971, Blaðsíða 27

I
HVHLSNES-
KIRKIfl
Pegar ekiS er þjóðveginn suður Miðnes fyrlr ofan
hina kunnu verstöð Sandgerði, sér maður í land-
suðri frekar lítið hús, sem stendur hátt og blasir
við í nokkrum fjarska. Þetta er einn af átta helgidómum
Suðurnesja — kirkjan á Hvalsnesi. Hún er sjálfsagt kunn-
ust fyrir það, að á þessum stað hóf séra Hallgrímur Pét-
ursson prestsskap sinn. Þar var hann í sjö ár áður en
hann fór að Saurbæ á Hvalfjarðarströnd.
Á Hvalsnesi missti séra Hallgrímur Steinunni dóttur sína,
yndislegt barn og svo bráðþroska, að þótt hún yrði ekki
nema V/2 árs, er henni eignuð þessi vel kveðna vísa:
Á mér skór
ekki tollað getur,
illa fór,
eg skal binda hann betur.
Eln sin fegurstu Ijóð orti Hallgrímur eftir þessa efniiegu
dóttur sína:
Unun var augum mínum
ávallt að líta á þig
með ungdómsástum þínum
ætíð þú gladdir mlg —
rétt yndis elskuleg.
Auðsveip og hjarta hlýðug
I harðri sótt vel lýðug
sem jafnan sýndl sig.
Næm skynsöf Ijúf í lyndi
lifs meðan varstu hér
eftirlæti og yndi
ætíð hafði ég af þér,
í minni muntu mér.
Því mun ég þig með tárum
þreyja af huga sárum
heim til þess héðan fer.
Kirkja hefur staðið á Hvalsnesl frá því á fyrstu öldum
kristninnar. [ gamla daga voru þær úr torfi. Þegar Hall-
grímur vígðist þangað, var kirkjan svo hrörleg, að hún
,,var ekkl hæf til kirkjulegrar þjónustu."
Á síðustu öld var Hvalsnes í elgu Ketils bónda í Kotvogi
I Höfnum (1823—1902). Hann var ríkur maður og mikill
höfðingi. Eitt sinn var hann við fermlngu á Hvalsnesi. Þar
var svo margt fólk, að það komst ekkl allt inn. Þá hét
Ketill því, að byggja nógu stóra kirkju til að rúma allan
söfnuðinn og lét reisa kirkju þá, sem nú stendur á Hvals-
nesi. Hún er úr höggnu grjótl, hið fegursta hús, sérkenni-
leg á svip og svo stæðileg, að á henni sér engin ellimörk,
þótt hún sé 84 ára gömul.
Hvalsneskirkja.
Áður fyrr var sjór sóttur úr Hvalsneshverfi eins og öðr-
um sjávarplássum Suðurnesja. Hvafanessund liggur fyrir
opnu hafi. Þar brimar oft skyndilega og getur orðið ófært.
Sú var trú fyrrum, að aldrei færist bátur á sundinu, ef
kirkjudyrnar væru opnar. Hér skal grelnt frá atviki, sem
sýnir, hver áhrlf það gat haft, þegar illa horfði.
Magnús Pálsson, sem lengl bjó á Hvalsnesi, segir svo frá:
„Við vorum á sjó, þegar sundið brimaði snögglega, og var
lending með öllu ófær. Rétt þegar við vorum að snúa frá
og freista lendingar annars staðar voru kirkjudyrnar opn-
aðar, og gerði samstundis slétt lag og við rerum inn sem
í logni værl. Þegar skip mltt var komið I vör, hóf brimið
sig á ný og hefði þá enginn mátt landi ná.“
Gísli Brynjólfsson.