Tímarit lögfræðinga - 01.10.1989, Blaðsíða 31

sem ekki hefur forsjá bai-ns, því ekki sett fram kröfu um að fram-
færslueyrir sé ákveðinn eða innheimtur, nema það hafi barnið í fóstri
samkvæmt lögmætri skipan, eins og það er orðað.15 Um það hvað
telst fóstur samkvæmt lögmætri skipan ber að hafa hliðsjón af barna-
verndarlögum. Þegar á reynir hefur þetta atriði þó ekki verið talið
ráða úrslitum, heldur miðað við það hvort barn er hjá viðkomandi
aðila í samráði við forsjárforeldri. Ef svo er hefur verið talið að sá
aðili geti krafið um meðlagið og innheimtu þess. Þá hefur verið litið
svo á að ákveði ungmenni, sem náð hefur 16 ára aldri, að búa hjá því
foreldri sem ekki hefur forsjá, jafngildi það fóstri samkvæmt lög-
mætri skipan. Sama máli gegnir í tilfellum þar sem forsjárforeldri
mótmælir því að barn undir 16 ára búi hjá viðkomandi aðila ef sýnt
þykir að það er ófært um að hafa barnið hjá sér sjálft.16
3.1.5. Fóstur
Eins og áður hefur komið fram er óljóst hvenær um er að ræða
fóstur í skilningi laga. í stuttu máli er barni komið lögformlega í fóst-
ur með tvennum hætti. 1 fyrsta lagi geta foreldrarnir sjálfir ráðstafað
barni til fósturs. Lagaákvæði um þetta er að finna í 35. og 36. gr.
laga um vernd barna og ungmenna nr. 53/1966 (bvl.)., sbr. og 42. gr.
sömu laga. 1 öðru lagi er gert ráð fyrir að barnaverndarnefnd geti ráð-
stafað barni til fósturs ef talið er að foreldrar séu ófærir um að ala
önn fyrir því, sbr. 26. og 27. gr. bvl.17
Þegar foreldrar sjálfir ráðstafa barni til fósturs fer það eftir sam-
komulagi þeirra og fósturforeldra hvort framfærslueyrir er greiddur
og hversu hár. 1 3. mgr. 14. gr. bl. segir að ef barn er í fóstri án með-
lagsgreiðslna sé fósturforeldri skylt að framfæra fósturbarn sitt með
15 í þessu sambandi er þó rétt að benda á 1. mgr. 31. gr. bl., þar sem ekki er sett það skil-
yrði að sá sem annast framfærslu barns ltafi jafnframt forsjá þess.
16 Þetta síðastnefnda er í samræmi við skoðanir danskra fræðimanna, sbr. J0rgen Graversen:
,,B0rns fors0rgelse“, Familieret, Khöfn 1986, s. 148—149.
í 9. gr. frumvarps til laga um breytingu á bl. sem lagt var fram á Alþingi 1987 er lagt
til að 2. mgr. 23. gr. bl. á eftir orðunum „er forsjárskyldu lauk“ í því ákvæði komi
orðin „eða hafi síðar innt af hendi framfærsluframlag vegna ungmennis allt til þess
aldurs er greinir í 1. mgr. 17. gr..“, þ.e. 18 ára aldurs. Þessi breyting er til samræmis við
framkvæmdina, þar sem lagt er til að lögfest verði heimild þess foreldris, sem ungmenni
kýs að búa hjá eftir að það verður sjálfráða, til þess að gera kröfu um meðlag með
ungmenni, sbr. Alþt. A 1987, s. 1648 og 1657.
17 í fjölmörgum tilfellum er börnum komið i fóstur fyrir atbeina foreldra, annars eða
beggja, án þess að barnaverndarnefndir eða aðrir opinberir aðilar hafi þar afskipti af.
Fer það eftir aðstæðum hverju sinni hvort eða hversu hár framfærslueyrir er greiddur
í slíkum tilfellum. Hér verður eingöngu fjallað um famfærslu fósturbarns þegar bami
hefur verið ráðstafað til fósturs með lögformlegum hætti.
173